Extra
Menem gedraagt zich als
ster in komische opera
Gezochte criminelen en prostituees: China's wilde zuiden
Donderdag 31 oktober 1991 ««little 023-15023»«JANVAN DW NAT, FRANS VISS» Vormgeving:
Argentijnse president gaat prat op zijn eenvoudige afkomst
meest indrukwekkende banken ter wereld
de dichter Robert Lowell noemde ze al
indrukwekkender dan de kerken.
De elite van het land in militair, econo
misch en politiek opzicht zit nog steeds
waar die altijd zat. De massa bestaat uit bal
lingen. Daartussenin bevindt zich de mid
denklasse, waartoe Menem behoort.
Voeg hierbij de militairen hoog opgeleid,
nationalistisch en een bron van sociaal
overwicht en jaloezie op hun privileges
en men ziet hoe moeilijk de taak van Me-
Peron
Zoals velen van de 30 miljoen inwoners van
Argentinië, is Menem een immigranten-
zoon. Zijn vader Saul, kwam in 1912 vanuit
een dorpje ten noorden van Damascus in
Syrië naar Argentinië. Saul was 14, werd een
onbeduidend handelaartje, ging in 1926 te
rug om met zijn jeugdliefde te trouwen en
werd net rijk genoeg om zijn drie zonen,
Carlos (geboren in 1935), Munir en
Eduardo te kunnen laten studeren.
Carlos studeerde rechten in Cordoba, de
traditionele school voor politici. Hij ont
moette de legendarische Juan Peron tijdens
een atletiekontmoeting in Buenos Aires,
waar el General hem een gesigneerd vaan
del gaf. Het was trouw op het eerste gezicht.
Bij zijn terugkeer naar Cordoba in 1955,
richtte Menem de Juventud Peronista op,
een jongerengroep die achter Peron stond.
Een jaar later werd hij korte tijd gevangen
gezet wegens steun aan een actie om Peron
die door de militairen was afgezet
weer aan de macht te brengen. Later, in zijn
praktijk in La Rioja, ontwikkelde hij zijn pe-
ronistische netwerk door zijn werk voor de
CGT, de vakbonds-stoottroepen van het pe-
Menems verhaal is dat van het peronisme
na Peron. Wie Menem wil begrijpen moet
iets weten over de aantrekkingskracht van
de ideëen van Peron. De Argentijnse elite
wil er niets van weten, evenals de rooms-
katholieke kerk (95 procent van de Argentij
nen is katholiek). Het is de nachtmerrie van
de Argentijnse militairen die afwisselend
worden aangetrokken en afgeschrikt door
de populistische boodschap van het pero-
Het is geen ideologie die zich gemakkelijk
laat verklaren. Het is een vorm van sociale
politiek. Juan Peron wierp zich op als be
schermer van de zwoegende arbeider en de
miskende immigrant. Kortom: iedereen die
over het hoofd werd gezien, geminacht of
laatdunkend werd behandeld.
Zoals iedere dictator weet, leven deze men
sen van de hoop. Höe vager de boodschap,
hoe meer hoop. Perons geheim lag in het
geven van boodschappen die de massa
hoop gaven. Die boodschappen werden
krachtig ondersteund door de 'liefdadighe
den' van zijn vrouw Evita, het network van
werkleveranciers, volgzame journalisten en
ambtenaren, en de almachtige vakbond
CGT.
Imago
Menem behoort tot de grote groep tot wie
het peronisme zich richt. Hij is zelf een van
de 'kleine mensjes' en slaat daar munt uit.
Tijdens de presidentscampagne van 1989
toerde hij door Buenos Aires in een luxueu
ze Menemobile.
Via luidsprekers gaf hij deze boodschap:
„Misschien zijn degenen die aan de grote
universiteiten van de VS en Europa hebben
gestudeerd wel beter dan ik. Ik vind van
niet. Ik ben de zoon van een immigrant,
zoals velen van jullie. Ik heb al& loopjongen
bij mijn vader gewerkt. Er bestaat zoiets als
de universiteit van de straat, de universiteit
van het levenen er bestaat de universiteit
van de gevangenis". Menem is afgestu
deerd aan alle drie.
Het geheim van zijn succes lijkt op dat van
Peron. Het heeft meer te maken met zijn
imago en zijn verwachtingen dan met zijn
prestaties.
Menem past gewoon het imago aan de tijd
aan. Peron hield van petjes met klep, witte
uniformen en tressen, Menem houdt het op
geföhnd haar, witte pakken, seks en door
trapte zwierigheid.
Menem behoort tot het gewone volk, al is
hij veel succesvoller. „Volg mij!", zegt hij tot
de zwoegers die hij naar het Beloofde Land
wil voeren. „Voor de honger van arme kin
deren, de bedroefdheid van rijke kinderen,
volg mij! Ik zal u niet bedriegen! Volg mij!"
Zelfs zijn huwelijksellende werkt niet in zijn
nadeel. Zijn vrouw, Zulema Fatima Yoma,
trouwde hij in 1966. Ze gingen twee keer uit
elkaar in de jaren tachtig en werden for
meel weer verzoend door de pauselijke
nuncio in 1989. Nu dreigt er weer een
scheiding. Bovendien is Zulema's zus Amira
die net aan het afkicken is van de tran
quillizers het middelpunt van een zaak
rond het 'wit' maken van drugsgeld. Zoals
Menem pas zei: „Ik vrees slechts God... en
Zulema."
De vraag is of de Argentijnen dit alles nog
lange tijd zullen pikken. Ze worden voort
durend geplaagd door inflatie, een ineen
stortende economie ondanks alle bezuini
gingsmaatregelen en voortdurende kabi
netsveranderingen. Peron kon aanblijven
omdat hij een eigen partij had en als een
dictator heerste. En doordat onder zijn
macht Argentinië een van de rijkste staten
ter wereld werd.
Maar Menem is geen dictator. Hij is, zoals
zijn broer hem noemt: „natuurlijk, spon
taan, heftig, eenvoudig, warm." En hij
draait zelfverzonnen gerechten in de keu
ken in elkaar. Maar misschien is dat niet
meer genoeg. Zelfs de tolerantie van de Ar
gentijnen heeft grenzen.
Eerder dit jaar zei de vice-president dat Me-
nems familie „de regering op een komedie
deed lijken". Maar Menem kent zijn land.
„Na 35 jaar mislukkingen heeft het Argen
tijnse volk geduld gekregen," zo zegt hij
wijsgerig.
President Menem schuwt geen schandalen.
letsel en moedwillige verlating'. Huiselijke
ellende genoeg dus.
Rijke cultuur
Men kan de Argentijdse president zien als
een schertsfiguur: een mannetje van nau
welijks 1.65 m op hoge hakken, dol op auto
racen, voetbal en basketbal. Voor wie Ar
gentinië graag ziet als een operetteland met
domme generaals en frauduleuze voetbal
lers past Menem met zijn dansende lokken
en lange bakkebaarden, zijn snelle praatjes
en zijn reputatie op het huwelijksvlak hele
maal in dat beeld.
Het is niet gemakkelijk om Argentinië te re
geren. Het land heeft twee gezichten. Aan
de ene kant is het een luchthartig, operette-
land. Maar anderzijds zijn de Argentijnen
sobere, hard werkende mensen in een land
dat korte tijd Brits bezit was en nog steeds
anglofiel is.
Argentinië heeft een rijke cultuur en de
Sinds Carlos Saul Menem in 1989 de grote
man van Argentinië werd, zijn de schanda
len rond zijn persoon niet van de lucht ge
weest. In de Europese pers wordt hij stee
vast afgeschilderd als een belachelijke, wel
lustige en potsierlijke man, die betrokken is
bij allerlei smeergeldzaken.
Volgens de laatste onthullingen zit zijn fa
milie tot aan de nek in de problemen: er
wordt beweerd dat ze drugsgeld 'wit' ma
ken. Twee van Menems beste politieke
vrienden moeten binnenkort terechtstaan.
Het betreft geen kleinigheid. De aanklach
ten tegen zijn schoonzuster, zijn vroegere
secretaresse, spreken over miljoenen dol
lars.
Aan het huwelijksfront is het de laatste tijd
rustig, sinds hij zijn vrouw uit zijn officiële
residentie heeft gegooid. Maar volgens haar
advocaat hangt Menem nog een aanklacht
boven het hoofd wegens 'echtbreuk, ernstig
SHANTOU AP JOHN POMFRÉET
Posters met de gezichten van gezochte cri
minelen, oplichters, verkrachters, moorde
naars en drughandelaars zijn in de Zuidchi-
nese provincie Guangdong overal op de
muren aangeplakt. Duizenden bordelen,
die er uitzien als kapperszaken, bieden
meer dan knippen en scheren. Bars en dan
cings zorgen tot diep in de nacht voor een
gestadige disco-dreun terwijl Guangdongs
nieuwe elite zich met Mercedessen en
BMW's, die via Hongkong naar de provincie
worden gesmokkeld, langs de in deurposten
liggende drugsverslaafden verplaatst.
Restaurants vol neonlicht serveren bere-
poot, slang, kat en het voor de hand liggen
de - maar meestal onechte - haaievin. Een
eethuis in de provinciehoofdstad Kanton is
zelfs gespecialiseerd in gebakken rat.
Dit is China's, wilde zuiden. In de afgelopen
12 jaar is de regio met een halsbrekende
snelheid ontwikkeld en dat heeft welvaart,
maar ook sociale problemen gebracht.
Orthodoxe communisten in het noorden
houden hun maatschappij onder strikte
controle, maar in het zuiden gelden inmid
dels andere regels. „Je kunt het niet met Pe
king vergelijken", zegt de 25-jarige zaken
vrouw Louise Fu uit de havenstad Shantou.
„het lijkt wel een ancler land". Eén van de
redenen voor de sociale veranderingen is
dat in de afgelopen jaren een enorme hoe
veelheid geld in de regio is geinvesteerd.
Daardoor is een hele nieuwe klasse van
nieuwe rijken ontstaan met een hang naar
luxe goederen. Sinds 1979 is ongeveer 12,3
miljard dollar aan buitenlandse investerin
gen naar de provincie gegaan, het hoogste
investeringsniveau van alle Chinese provin
cies. In de noordelijke provincie Fujian zijn
ook miljarden geinvesteerd.
Een ander verschil is dat in het zuiden meer
en meer werknemers buiten staatsbedrijven
werken. Honderden bedrijven overtreden
regelmatig de regels van de communisti
sche partij door niet meer te eisen dat een
op de 100 werknemers partijlid moet zijn.
Daarnaast maakt de extra koopkracht van
de werknemers in het zuiden hen minder
afhankelijk van de communistische partij
en zijn zij minder geneigd de bevelen en or
ders van de partijsecretarissen op te volgen.
Betere levensstandaard
Miljoenen landarbeiders, die de verarmde
staatsboerderijen in de rest van het land
achterlaten, ziin inmiddels naar het zuiden
getrokken in ae hoop op een betere levens-
staandaard. In Kanton leven zij onder brug
gen, in verlaten gebouwen en bij het trein
Duizenden vrouwen van het Chinese platteland zoeken hun geluk in de zuidchinese steden,
waar zij dikwijls als prostituee aan de slag gaan. foto ap
station. Sommigen sluiten zich aan bij ben
des, anderen werken 12 uur per dag in fa
brieken waar Barbiepoppen en Nintendo-
computerspelletjes gemaakt worden voor
de kinderen van Noord-Amerika en Europa.
Een recente misdaadgolf heeft de autoritei
ten in Kanton ertoe gebracht om posters te
verspreiden met de gezichten van gezochte
criminelen, iets dat nog nooit eerder is
voorgekomen. Andere steden hebben het
voorbeeld nagevolgd. Sociale problemen
waarvan China heeft gezegd dat ze al 40
jaar geleden zijn opgelost steken de kop
weer op. Een krant in Kanton berichtte on
langs over de bigamie van Jiang Jiming, een
bouwvoorman die er zes concubines op na
hield en met de kinderen die hij bij zijn
vrouw verwekte vader werd van acht jon
gens en zes meisje. Hij werd onlangs gear
resteerd.
Corruptie is wijd verspreid - van de piccolo
in een duur hotel die tienermeisjes uit
Sechuan aanbiedt tot partijbazen met vette
bankrekeningen in Hongkong. In Xiamen
zijn vorig jaar vier van de zes loco-burge
meesters van de kuststad uit hun ambt ge
zet omdat zij smeergeld hadden aangeno
men van Taiwanese zakenmensen die land
wilden kopen.
Corruptie gewoon
„Iedereen houdt zijn hand op", zo verklaar
de Anneke Swijtink, een Nederlandse die in
China een speelgoedfabriek vertegenwoor
digt. „Corruptie is heel gewoon." Een nieu
we route om drugs te smokkelen vanuit de
opiumgebieden van Zuidoost-Azie naar
Hongkong gaat direct door het hart van
Zuid-China. In Humen, aan de oevers van
de Parelrivier, waar de Chinese nationalis
ten 150 jaar geleden tijdens de opiumoorlo
gen Britse opium in brand staken, kost
„China White" 35 dollar per gram. Veel ko
pers behoren tot de nieuwe rijken.
In Kanton is twee jaar geleden een centrum
voor drugverslaafden opgericht en elk jaar
worden in de stad tientallen drughandela
ren geëxecuteerd. In lokale kranten werd
gewaarschuwd voor kwakzalvers die een
nep-behandeling tegen drugverslaving aan
bieden bestaande uit het drinken van prui-
mensiroop en rijstwijn.
Een „naar het zuiden trekkend leger" van
prostituees overstroomt de provincie. Die
bijnaam is een cynische woordspeling op
de naam van het rode leger dat de provincie
in 1949 heeft bevrijd van de nationalisten.
In Shantou zeggen functionarissen dat er
meer kapperszaken zijn dan voedselwin-
kels. De meeste kapsalons zijn in werkelijk
heid bordelen. „Ik kan ongeveer 100 dollar
per avond verdienen", zegt Esther Huang,
een 22-jarige studente van een zuidelijke
universiteit die bijverdient als prostituee,
„veel van mijn jaargenoten doen het nnk."
Buitenlandse inwoners van het zuiden zeg
gen dat de provincie nooit ophoudt te ver
anderen. „Het is net een land dat de puber
teit doormaakt", zo verklaarde Bill Jobs, een
41-jarige Amerikaan die een glasfabriek in
Xiamen bezit. „Het verandert elke maand."
-
Menems echtgenote Zulema Yoma, hier in gezelschap van haar zoon Carlos Facundo, beschuldigt haar i
ernstig letsel, en moedwillige verlating.
echtbreuk, het toebrengen
