Binnenland
GMD geheel
op in GAK
Nationale autopas bewijst nut
VVD wil hoorzitting
over plannen Simons
Wallage wil openbare
school los van gemeente
Studenten krijgen
'consumentengids
D'Ancona wil meer
voor nieuwe kunst
Zaterdag 26 oktober 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOS AAA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPAAAKER SJAAK SAAAKAAAN FRANS VISSER Vormgeving:
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Onderwijzeres vecht schorsing aan
Een onderwijzeres die is geschorst omdat zij ongehuwd samen
woont, vecht die schorsing maandag aan bij de commissie van
beroep. De vrouw is in dienst bij de protestant-christelijke basis
school Willem van Oranje in Woudenberg. De afgelopen dagen
heeft de christelijke onderwijsvakbond PCO intensief overlegd
met het bestuur van de school. Omdat dit niets heeft opgele
verd, vecht de bond de schorsing nu officieel aan.
Fotograaf zoek in Joegoslavië
In Joegoslavië worden sinds anderhalve week twee journalisten,
onder wie de Nederlandse freelance-persfotograaf Henk van
Stiphout, vermist. De Nederlandse Vereniging van Journalisten
(NVJ) heeft dat gisteren bekendgemaakt. Sinds de oorlogshande
lingen in Joegoslavië zijn uitgebroken hebben al 16 journalisten
de dood gevonden. Het aantal gewonden ligt nog veel hoger.
Tweede deel lijk gevonden
De Nijmeegse politie heeft dinsdag op de Waaloever ter hoogte
van Erlecom een tweede gedeelte gevonden van een vrouwenli
chaam, zo heeft ze gisteren bekendgemaakt. Het betrof een ge
deelte van de romp tussen middel en hals, waaraan nog gedeel
ten van de armen zaten. Het hoofd werd niet gevonden. Vorige
week vond de politie al het onderlichaam van een vrouw van
tussen 25 en 40 jaar oud met gedeelten van de benen. Sectie op
het stoffelijk overschot leverde geen gegevens op over een mo
gelijk misdrijf. Er zijn aanwijzingen dat het lichaam verminkt is
geraakt door een scheepsschroef. De vrouw is nog niet geïdenti
ficeerd.
Hoofdredactie Nieuwsblad grijpt in
Een aktie die het Komitee 'Behoud Het Nieuwsblad' zondag
voor aanvang van de voetbalwedstrijd Willem II-PSV had wülen
voeren, is verijdeld door ingrijpen van de hoofdredactie. Met de
clubleiding was afgesproken dat de spelers van de Tilburgse club
hun warming-up zouden afwerken in sweaters waarop een tekst
stond tegen de voorgenomen fusie van het Nieuwsblad met het
Brabants Dagblad. Toen de hoofdredactie lucht kreeg van de ac
tie, volgde een gesprek met het bestuur van Willem-II. Dat ver
bood vervolgens de actie. De redactie van de Tilburgse krant is
tegenstander van de fusie, de hoofdredaktie is voor samengaan
met het Brabants Dagblad.
Kinderbescherming bemiddelt
De Kinderbescherming in Dordrecht gaat bemiddelen tussen de
daders van een misdrijf en hun slachtoffers over een schadever
goeding. Het gaat om een experiment van een half jaar. Volgens
de Raad blijkt vaak dat minderjarige daders of hun ouders wel
schade willen vergoeden, maar geen contact kunnen krijgen met
het slachtoffer. Volgens de Raad kan het voor slachtoffers zijn
dat zij van de dader de schade vergoed krijgen. „Daarnaast is het
ook voor de daders van belang, aangezien zij snel en indringend
worden geconfronteerd met de gevolgen van hun misdrijf."
Over het verloop worden de officier van justitie en de kinder
rechter op de hoogte gehouden.
'Helderheid over inkomenseffecten'
De Kamer moet alle direct be
trokken organisaties en instel
lingen gaan horen over het
plan-Simons (de stelselherzie
ning gezondheidszorg). De
hoorzittingen moeten zich toe
spitsen op twee vragen: is in
voering van het plan op 1 janu
ari technisch en bestuurlijk mo
gelijk, en is het plan verenigbaar
met doelstellingen inzake las
tendruk, koopkracht en fiscaal
stelsel.
Dat heeft WD-kamerlid en
oud-staatssecretaris van volks
gezondheid Dees gisteren voor
gesteld aan de kamercommissie
voor de volksgezondheid. De li
beraal wil dat de commissie
dinsdag een besluit neemt.
Dees stelt dat hij de technische
aspecten nader wil bespreken.
Op een ander geschikt moment
komen dan de politieke en be
leidsmatige aspecten aan de or
de.
In een brief aan de commissie
vraagt Dees om 'intensieve
hoorzittingen'. Daarna zou de
Kamer opnieuw een debat over
de plannen moeten houden.
Aanleiding voor zijn voorstel
noemt Dees de politieke en
maatschappelijke kritiek op het
plan-Simons.
In een toelichting zei Dees
gisteren dat er in de eerste
plaats helderheid moet komen
over de inkomenseffecten. De
Kamer beschikt weliswaar over
berekeningen van het departe
ment, maar daarnaast hebben
diverse organisaties de afgelo
pen tijd berekeningen gepre
senteerd die een veel somber
der beeld geven.
Simons zelf heeft het kabinet
laten weten dat hij binnen en
kele dagen zal laten weten wel
ke onderdelen van het nieuwe
stelsel uitstel kunnen velen. Pre
mier Lubbers zei dat gisteren na
afloop van de wekelijkse minis
terraad. De premier gaf gisteren
berekeningen van het Centraal
Planburau CPB vrij waaruit
blijkt dat slechts ongeveer 6
procent van de cao-werknemers
er bij de plannen op achteruit
gaat. De overige 94 procent on
dervindt geen nadelige effecten
of gaat er op vooruit.
Staatssecretaris Wallage van on
derwijs laat een speciale com
missie onderzoeken of een
nieuwe bestuursvorm voor het
openbaar onderwijs haalbaar is,
waarbij het bestuur veel losser
komt te staan van de gemeente.
De gemeenteraad is nu officieel
het bestuur van openbare scho-
.len.
De staatssecretaris steunt
hiermee het CDA-kamerlid
Tuinstra, dat onlangs al liet we
ten voorstander te zijn van een
nieuwe vorm van bestu ir van
het openbaar onderwijs, i let ka
merlid haalde zich daarmee
veel kritiek van zijn partijgeno
ten op de hals.
Het voorstel van Wallage en
Tuinstra valt echter goed in
kringen van het openbaar on
derwijs. Omdat in een nieuwe
opzet openbaar en bijzonder
onderwijs los van de gemeente
komen, kan tevens een einde
komen aan de zogenaamde
overschrijdingsregeling. Daar
door moeten gemeenten elk
bijzonder onderwijs geven, on
geacht of deze scholen dat geld
nodig hebben.
Het ministerie van onderwijs
kan pas echt fiks op de onder
wijsbegroting besparen via
schaalvergroting. Wallage denkt
hiermee in vier tot vijf jaar tijd
180 tot 200 miljoen gulden te
kunnen besparen.
Onverwachte wending slaat in als bom
De Gemeenschappelijke Medische Dienst (GMD) houdt
per 1 januari op te bestaan. Alle 1600 personeelsleden
worden ondergebracht bij het Gemeenschappelijk Admi
nistratie Kantoor (GAK). Het bestuur van de GMD blijft
formeel nog enige tijd in functie, maar het GAK krijgt al
de feitelijke leiding. Binnen twee tot drie jaar moet de
zaak ook formeel geheel geregeld zijn.
ALKAAAAR GPD
Zowel de GMD- als de GAK-me-
dewerkers (16.000) zijn gisteren
over deze zeer onverwachte
ontwikkeling geïnformeerd. Het
nieuws dat de samenvoeging al
per 1 januari wordt uitgevoerd,
is ingeslagen als een bom. On
dernemingsraad en vakbonden
zijn verontwaardigd. Volgens de
Vakorganisatie voor Middelbaar
en Hoger personeel (VHP) is er
sprake van een overval. „Afgelo
pen dinsdag is ons door de
kring van directeuren nog be
loofd dat de reorganisatie van
de uitvoeringsorganen sociale
verzekeringen zorgvuldig aan
gepakt zou worden. Wij zullen
ons krachtig verzetten tegen dit
dictaat", aldus een VHP-woord-
voerder. De ondernemingsraad
spreekt van een 'onzorgvuldige
besluitvorming'.
Vanaf 1 januari zal het GAK-
nieuwe stijl werken voor 13 van
de 17 bedrijfsverenigingen. Dan
zal deze monsterorganisatie
zich naast ziektewetkwesties
ook gaan bezighouden met de
sociaal-medische gevalsbehan
deling van zieke werknemers.
Tot nu toe is dat de hoofdtaak
van de GMD.
Politiek Den Haag vindt de
uitvoering van de sociale verze
keringswetten over te veel schij
ven lopen: GMD, GAK, bedrijfs
verenigingen; de zogeheten 'lo-
kettencultuur'. Staatssecretaris
Ter Veld van sociale zaken wil
uitvoering van ziekte- en ar
beidsongeschiktheidswet het
liefst in één hand brengen. Het
voortbestaan van het GMD hing
al geruime tijd aan een zijden
draadje. De integratie van GMD
en GAK komt tegemoet aan wat
Ter Veld wil en daarvoor heeft
ze voldoende steun in de Twee
de Kamer.
Tot nu toe is echter steeds
uitgegaan van het plan dat tot
gistermorgen officieel op tafel
lag. Dat ging er vanuit dat
slechts één derde van het GMD-
personeelsbestand over zou
gaan naar het GAK en de overi
gen, met name de arbeidsdes-
kundigen en de verzekeringsge
neeskundigen, direct in dienst
zouden komen bij de verschil
lende bedrijfsverenigingen. Die
zouden daarmee dus de sociale
gevalsbehandeling voor hun re
kening zouden gaan nemen.
Twee, inplaats van drie loket
ten. Waarom tot deze veel dras
tischer ingreep is besloten, is
nog niet bekend.
Na de opening van het nieuwe gastenverblijf De Gastenburgh van het Leger des Heils dronk prinses Margriet (m) gisteren een kopje koffie met be
woonsters. In het centrum overnachten jaarlijks gemiddeld 12.000 mensen, vooral thuislozen. Het centrum De Gastenburgh opende de deuren
voor het eerst in 1970 aan de Oudezijdsachterburgwal, midden in de rosse buurt •foto anp frans van der unoe
DEN HAAG MARGREET VERMEULEN
Studenten-in-spe hebben geen
idee van de kwaliteit van de op
leiding die ze gaan volgen.
„Zelfs ik zou niet weten aan
welke universiteit je bijvoor
beeld het beste informatica
kunt studeren", bekende minis
ter Ritzen gisteren. „Die infor
matie is gewoon niet voorhan
den".
Dat gaat veranderen. Gisteren
nam minister Ritzen het eerste
exemplaar in ontvangst van de
Keuzegids voor universiteiten
en hogescholen. De eerste stu
diegids die opleidingen met el
kaar vergelijkt, vermeldt de kaft
van het tijdschrift dat drie keer
per jaar gaat verschijnen.
Het is geen spannende hitpa
rade geworden. „Het is zelfs
walgelijk genuanceerd. Kortom,
een typisch Nederlands pro-
dukt", vindt hoofdredacteur
Esther Hageman. Maar de in
formatie geeft studenten-in-
wording een aardige indicatie
wat hen te wachten staat.
Wie voor een studie rechten
kiest is er één van de 25.000.
Sneuvelen doen ze bij bosjes,
rechtenstudenten. Alleen de
bollebozen (met gemiddeld een
8 op de eindlijst) hebben 90
procent kans op hun propedeu
se in één jaar te halen. Maar de
verschillen tussen universiteiten
zijn behoorlijk. In Rotterdam,
Utrecht en Maastricht haalt tus
sen de 40 en 47 procent van de
eerstejaars hun propedeuse in
12 maanden. In Groningen blijft
dat percentage bij 26 steken.
Veel spectaculairder zijn de ver
schillen bij de doctoraal-stu
denten. In Maastricht haalt 45
procent van de rechten-studen
ten de bul in vier jaar. In
Utrecht is dat (schrik niet!) één
procent.
In andere landen is volop ver
gelijkingsmateriaal tussen uni
versiteiten te koop. „De gelijk
heid is het laatst overgebleven
taboe in Nederland", meent
Hageman.
Minister Ritzen verwacht dat
het blad de kwaliteit van het on
derwijs zal opdrijven en heeft
een forse subsidie gegeven.
Blijft de vraag wat een aanko
mend student moet doen als hij
voor de beste faculteit wordt
w loot en dot
commissie op
culteit' wordt gedropt
Met de ingebruikname van 25 nieuwe molens heeft het energiebedrijf
Usselmii sinds gisteren het grootste aaneengesloten windmolenpark in
Usselmij sïnds gisteren het grootste aaneengesloten windmolenpark ii
Europa. De 50 windmolens in de Noordoostpolder zijn samen goed
voor een stroomproduktie van 20 miljoen kilowattuur per jaar. Dat is
voldoende om 6500 huishoudens van elektriciteit te voorzien. Het park
is vooral gebouwd om de voorraden fossiele brandstoffen te sparen.
•foto anp hans steinmeier
PENH
Kunstenbond woedend over plannen
den wordt bespaard. Zelf heeft
ze een voorkeur voor de laatste
variant.
De Kunstenbond FNV zegt
verbijsterd te zijn. „Botte bezui
nigingen gaan schuil achter een
gordijn van fraaie woorden". De
forse ingrepen in de budgetten,
vooral van de regionale orkes
ten en de operavoorziening,
tasten volgens de Kunstenbond
de kem van het cultuurbeleid
aan. De bond beschuldigt de
minister er verder van verschil
lende sectoren in het kunsten
veld tegen elkaar uit te spelen
door geld voor de ene groep
weg te halen bij de andere.
Minister d'Ancona van WVC wil
6 miljoen gulden vrijmaken
voor nieuwe initiatieven in de
kunst en jonge kunstenaars
door de bestaande subsidies
aan instellingen en gezelschap
pen drie procent te korten. Dat
schrijft ze in een adviesaan
vraag aan de Raad voor de
Kunst over de subsidieverdeling
voor de komende jaren.
D'Ancona Iaat daarnaast we
ten dat ze de aangekondigde
bezuiniging van zes miljoen
gulden op het kunstbeleid niet
doorvoert. Dit bedrag zal nu
worden gekort op de sector cul
tuurbeheer. De bezuiniging treft
het budget van Monumenten
zorg en het aankoopbudget van
musea. Het Deltaplan voor cul
tuurbehoud, dat bedoeld is om
de achterstanden in beheer en
behoud bij de Rijksmusea in te
lopen, blijft buiten de bezuini
gingen.
Wel wil D'Ancona flink korten
op orkesten en opera, die vol
gens haar nu overbedeeld zijn.
Ze heeft daarvoor drie varianten
op tafel gelegd waarbij respec
tievelijk 9, 12 en 16 miljoen gul-
Krant in de
slag met NOS
over tv-gids
KANTOORUNITS
VERKOOP/VERHUUR
02510-11727
Injecteren mest
dodelijk voor
weidevogels
Met de aanhouding van een autohandelaar
in Vlaardingen heeft de politie gisteren een
eind gemaakt aan grootscheepse knoeierij
met kilometertellers. Daarmee heeft het
systeem waarmee sinds enkele maanden de
kilometerstand van auto's centraal wordt
geregistreerd, de Nationale Autopas, voor
het eerst zijn nut bewezen.
Het gerommel met de kilometerstand is
een oude kwaal die de reputatie van de au
tohandel schaadt. Dubieuze handelaren ko
pen betrekkelijk jonge auto's die veel kilo
meters hebben gelopen en verhogen hun
winst door de kilometerstand fors terug te
draaien. Vooral lease-auto's die drie of vier
jaar in gebruik zijn geweest, lenen zich voor
dit soort knoeierij. „Zelfs als je zo'n wagen
helemaal uit elkaar haalt, is het bewijs haast
niet te leveren", aldus woordvoerder Spruijt
Rijstijl en gebruik zijn namelijk even goed
bepalend voor slijtage. Een auto die uitslui
tend wordt gebruikt voor korte stadsritten,
heeft meer te lijden dan een wagen waar
mee dagelijks 150 kilometer wordt afgelegd.
En wie de gewoonte heeft zeer snel op te
trekken, vernielt zijn wagen eerder dan ie
mand die het gewoon rustig aan doet, aldus
de Bovag.
Enkele jaren geleden heeft een groepje
dealers uit Eindhoven maatregelen geno
men om hun klanten meer zekerheid te
bieden. Zij besloten in samenwerking met
Bovag, Anwb, Rai en het ministerie van jus
titie tot een centrale registratie van de kilo
meterstanden van alle auto's die zij onder
hielden! Na verloop van tijd bleek het sys
teem te werken. De dealers kregen veel
minder auto's aangeboden: de knoeiers in
de handel wilden liever niet tegen de lamp
lopen en zochten elders een afzetgebied
voor hun wagens. Dat was reden het experi
ment verder uit te breiden en inmiddels is
zestig procent van de 6000 garages in ons
land aangesloten op het systeem dat be-
kend is als de 'Nationale Autopas'.
De opzet van het systeenl is tamelijk een
voudig. Iedere keer dat een wagen in de ga
rage komt, voor een onderhoudsbeurt of
een keuring, wordt de kilometerstand door
gegeven aan een centrale computer. Spruijt
wijst erop dat zo in de loop der jaren een
hele reeks data en kilometerstanden ont
staat en het is een kleinigheidje om te zien
of een auto ineens veel minder wordt ge
bruikt.
Spruijt benadrukt dat alleen informatie
over de auto wordt geregistreerd en de pri
vacy van gebruiker of eigenaar niet in het
geding is. „De informatie wordt opgeslagen
onder het kentekennummer zonder dat
daar de naam van de eigenaar aan te pas
komt, want daar gaat het niet om".
In de praktijk bevyijst de Nationale Auto
pas zijn waarde als aspirant-kopers zeker
weten dat de wagen waar ze belangstelling
voor hebben, werkelijk niet meer kilometers
heeft afgelegd dan de teller aangeeft.
Op dit moment is meer dan de helft van
het Nederlandse wagenpark in het bestand
opgenomen. De stichting verwacht binnen
enkele jaren te beschikken over de informa
tie van alle auto's. „Elke wagen die dit iaar
nieuw óp de weg is gekomen, zit er al in.
Dus daar hebben we over twee of drie jaar
profijt van", stelt Spruijt vast.
De verwachting is dan ook dat dit sys
teem - dat uniek is in de wereld - het een
stuk gemakkelijk maakt om frauderende
handelaren aan te pakken. Spruijt weet hoe
de autohandel werkt: „De verdenking van
fraude is er al snel, maar het is zo moeilijk
om het bewijs te leveren". De politie zal in
de toekomst dan ook geen anderhalf jaar
nodig hebben - zoals in dit geval in Vlaar
dingen - om handelaren die op grote schaal
rommelen met de kilometerstand in de
kraag te grijpen. Spruijt: „Maar het is na
tuurlijk wel belangrijk dat iemand die een
tweedehands auto koopt, geen smoesjes ac
cepteert en erop staat dat er een Nationale
autopas wordt bijgeleverd".
De Krant op Zondag komt tus
sen half december en half janu
ari met een in een magazine
verpakte radio- en tv-gids. De
krant doorbreekt daarmee het
monopolie van de omroepen.
De NOS is van plan naar de
rechter te stappen als het week
blad zijn plannen doorzet. Wint
de Krant op Zondag, dan kan
dat de programmabladen van
de omroepen in grote proble
men brengen.
Volgens de wet hebben de
omroepen het monopolie op de
omroepgegevens en moeten zij
toestemming geven voor publi
catie in andere media, zoals
dag- en weekbladen. Die mogen
slechts een beperkt pakket ge
gevens afdrukken. De Krant op
Zondag stelt dat die wet 'flinter
dun' is en in strijd met de Eu
ropese wetgeving.
Als de Krant op Zondag de
slag wint, dan komen meer
kranten met een apart pro
grammablad. Hoofdredacteur
Hollaar van de Gemeenschap
pelijke Pers Dienst, een samen
werkingsverband van regionale
dagbladen waarbij ook deze
krant is aangesloten, verwacht
dat de GPD-bladen dan met een
eigen omroepblad komen. De
Hilversumse omroepverenigin
gen kunnen dan vele abonnees
- en daarmee vele leden - verlie
zen. En veel geld, want de gid
sen zijn de grote inkomsten
bronnen van de omroepen.
Het milieuvriendelijk infecte
ren van mest heeft rampzalige
gevolgen voor de weidevogels,
zo blijkt uit een rapport van de
Dienst landbouwkundig On
derzoek in Wageningen.
Om de verzuring tegen te
gaan wordt het uitrijden van
mest aan steeds meer regels
gebonden. In de nabije toe
komst is het niet meer toege
staan mest met een grote boog
over het land te spuiten, maar
mag die alleen nog In de bo
dem worden geïnjecteerd.
Daarbij wordt de grasmat In
lange, smalle repen gesneden
en de mest onder de zoden ge
spoten.
Volgens het rapport Is het
milieu weliswaar gediend met
deze techniek, maar worden
de weidevogels de dupe. Als de
mest uitsluitend nog wordt ge
ïnjecteerd, gaat In de weilan
den tlfdens het broedsel/oen
circa 90 tot 100 procent van al
le legsels verloren.
Om die slachting te voorko
men stellen de onderzoekers
een uitrifverbod voor tussen 1
april en 15 mei, het broedsel -
zoen. Dat laatste kan tot grote
problemen leiden bij veehou
ders, omdat het In de winter
ook al verboden Is mest uit te
rijden, terwijl het land In het
vroege voorjaar vaak nog te
drassig is om de landbouwma
chines te kunnen dragen.
