Binnenland
Nieuwe acties dreigen
in gezondheidszorg
'Artsen weigeren hulp asielzoekers'
Simons: Toestemming
orgaandonor is nodig
Stekelenburg: Overleg
ziektewet blijft inzet
Senaatsvoorzitter 'verpest'
Sinterklaasfeest Kamer
'Wie weet halen we de PvdA nog in
Rechter: Luitjens ten
onrechte Canadees
Kamer slikt later
ingaan plan-Simons
Donderdag 24 oktober 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: WIM ENTIUS
3
NIEUWSLIJN
President Rekenkamer naar Den Haag
President Kordes van de Algemene Rekenkamer gaat de ge
meente Den Haag helpen bij het in orde brengen van de financi
en. Kordes start op 1 november met zijn taak, de dag waarop hij
de Rekenkamer op eigen verzoek verlaat. De gemeente kampt
door wanbeheer in de afgelopen jaren met een tekort van meer
dan 300 miljoen gulden. Met Kordes als saneerder hoopt Den
Haag op extra geld van de het rijk.
Tien jaar voor drugshandel
De Haagse rechtbank heeft een 35-jarige Hagenaar en een even
oude Voorburger veroordeeld tot 10 jaar cel en een boete van
100.000 gulden wegens de leiding van een drugssyndicaat dat in
april, na twee jaar onderhoek door Fiod, rijks-en gemeentepoli
tie werd opgerold. Het syndicaat hield zich vooral bezig met
hasjtransporten.
Tandartsen boos over snoepreclame
De Nederlandse tandartsen zijn boos dat tv-reclame voor snoep
goed vanaf 1 november ook voor acht uur 's avonds mogen wor
den uitgezonden. De Nederlandse Maatschappij tot bevordering
der Tandheelkunde (NMT) stelt dat in de nu geldende afspraken
kinderen bij wie het blijvende gebit nog wordt gevormd, worden
'gevrijwaard' van snoepreclame. De tandartsen roepen de indu
strie op haar eigen verantwoordelijkheid te nemen en zich te
rughoudend op stellen.
Politie rolt drugslijn op
Een Gronings rechercheteam heeft een aanvoerlijn van heroïne
van Groningen naar Spanje opgerold. Een 32-jarige man uit
Grootegast en diens 29-jarige echtgenote gelden als hoofdver
dachten en zijn samen met vijf koeriers,- dien uit de stad Gro
ningen, gearresteerd. De transporten werden met auto's en bus
diensten verricht. De hoofdverdachte heeft bovendien op 24 au
gustus een 53-jarige klant die niet kon betalen, een aantal keren
in de benen gechoten. Het slachtoffer deed overigens geen aan-
Voorstel verwerpt geen-bezwaar-systeem
Staatssecretaris Simons van
volksgezondheid blijft voorstan
der van een toestemmingssys
teem bij orgaandonatie. Iedere
Nederlander moet in een ver
klaring aangeven of hij na zijn
dood organen of weèfsels wil af
staan. Is die keus niet vastge
legd, dan moeten de nabestaan
den daarover beslissen. Dat stelt
de bewindsman in het wetsont
werp dat hij gisteren naar de
Kamer heeft gestuurd.
Een systeem van 'geen be
zwaar' is daarmee voorlopig van
de baan. In dat systeem is iede
re overledene donor, tenzij daar
bij leven bezwaar tegen is ge
maakt. Zo'n systeem levert
waarschijnlijk meer donororga
nen op, maar Simons wil de
zelfbeschikking van de donor
voorop stellen. Hij zei dat giste
ren in Den Haag op de zevende
Nationale Donordag.
Het wetsvoorstel behelst be
scherming van de donor, bevor
dering van de rechtszekerheid
voor alle betrokkenen (dus ook
artsen), het streven naar meer
donors, een goede verdeling
van organen en weefsels en het
tegengaan van commercie.
Na „langdurig overleg, wik
ken en wegen" is in het wets
voorstel opgenomen dat ook
minderjarige kinderen organen
en weefsel mogen afstaan tij
dens hun leven. Dat mag alleen
als het weefsel zichzelf weer
herstelt en er geen blijvende
schade optreedt. Een verbod
hierop zou bij voorbeeld been
mergtransplantaties ernstig be
lemmeren, waarmee kinderen
hun broertje of zusje kunnen
redden.
De stichting Eurotransplant,
die vraag en aanbod van do
nororganen in een deel van
West-Europa regelt, kan uit de
voeten met het wetsvoorstel.
Medisch directeur Persijn is te
vreden dat er nu duidelijkheid
is gekomen voor zowel donor,
familieleden als artsen. Persijn
hoopt dat er over een jaar tien
procent meer donors zijn, voor
al door de voor januari op sta
pel staande campagne.
In Nederland dragen twee
miljoen mensen een donorcodi
cil. Er wachten ruim 1400 pa
tiënten op een nieuwe nier en
daar komen elk jaar 450 nieuwe
bij. Zij moeten gemiddeld twee
tot drie jaar wachten. Verder
wachten 350 mensen op een
hoornvliesvan een donor en
enkele tientallen op een hart-,
lever-, long- of alvleeskliertrans
plantatie.
FNV-voorzitter boos op bonden
wordt definitief een besluit ge
nomen over deelname aan het
overleg. Stekelenburg onder
streepte dat de Voedings- en
Vervoersbond samen niet over
een meerderheid beschikken,
maar dat hij niet van plan is
met de werkgevers te gaan pra
ten als er geen overeenstem
ming is. „Ik ga niet tegen mijn
eigen achterban vechten".
Minister De Vries van sociale
zaken riep de vakbeweging en
werkgevers gisteren op het
overleg binnen een tot twee we
ken af te ronden, omdat hij dan
.de 'parapluwet' in de minister
raad wil bespreken. Die behelst
het schrappen van het boven
wettelijke deel van de ziekte
wet-uitkering, het gedeelte dat
de werkgever bijbetaalt om de
uitkering aan te vullen tot 100
procent van het genoten loon.
Bij zowel werkgevers als vak
beweging bestaat veel verzet te
gen de parapluwet. Het kabinet
heeft toegezegd af te zien van
de parapluwet als werkgevers
en vakbeweging zelf met aan
vullende maatregelen komen
om het ziekteverzuim terug te
dringen.
Het blijft de inzet van de vak
centrale FNV om volgende week
overleg te voeren met de werk
gevers over minder ziektever
zuim. Dat heeft FNV-voorzitter
Stekelenburg gisteren in Rotter
dam gezegd. Hij toonde zich
daarbij geïrriteerd over de Voe
dings- en Vervoersbond, die
„via de media proberen onze
onderhandelingspositie te on
dermijnen."
Het overleg met de werkge
vers in de Stichting van de Ar
beid, dat dinsdag had moeten
plaatsvinden, is uitgesteld op
verzoek van de FNV. Dat ge
beurde nadat de Vervoers- en
Voedingsbond FNV afgelopen
weekeinde duidelijk maakten
dat ze de vakcentrale „onmid
dellijk zullen terugfluiten" als
die ook maar enige concessie
doet. Het voornemen van de
vakcentrale om akkoord te gaan
met het inleveren van vakantie
dagen bij ziekte is voor beide
bonden onverteerbaar.
De bonden en het bestuur
van de FNV kwamen gisteren in
Utrecht bijeen in een poging de
gelederen te sluiten. Maandag
Terwijl haar kinderen toekijken,
probeert een zigeunervrouw de
Maastrichtse politie buiten haar
caravan te houden tijdens een
zoektocht naar vuurwapens. De
politie besloot tot de controle
nadat vrachtwagenchauffeurs
hadden gemeld dat ze vanuit
het zigeunerkamp waren be
schoten. Behalve een alarm
pistool vond de politie echter
geen wapens. De ongeveer zes
tig illegaal op twee terreinen
verblijvende zigeuners kregen
gisteren nogmaals te horen dat
ze moeten vertrekken. Twee
weken geleden kregen ze ook al
een aanzegging omdat de poli
tie hen verdenkt van wapen
diefstallen en inbraken. Zij ver
trokken toen naar België, waar
zij ook vandaan kwamen.
Maandag kwamen ze weer te
rug. In de caravans trof de poli
tie een grote hoeveelheid mun
ten en sieraden aan, waarvan ze
aanneemt dat die gestolen zijn.
Bovendien werden drie cara
vans in beslag genomen waar
van de herkomst niet kon wor
den aangetoond. •foto anp
Huisartsen lijken steeds mindeT
bereid asielzoekers te helpen.
Dat is een zorgwekkende ont
wikkeling, zo schrijft minister
Van den Broek van buitenland
se zaken aan de Tweede Kamer.
Hij is al besprekingen begonnen
over de zaak met de Landelijke
Huisartsen Vereniging (LHV).
Een woordvoerder van de
LHV zegt niet te weten waarop
de uitspraak van de minister is
gebaseerd. „Er is wel overleg
gaande over de wijze waarop de
medische hulpverlening gestal
te moet krijgen, wanneer de
nieuwe opvangcentra tot stand
komen. Maar de politiek moet
eerst maar eens duidelijk ma
ken hoe die opvang er precies
uit gaat zien."
Volgens de woordvoerder
kunnen er probemen ontstaan
wanneer er in een plattelands
gemeente met zo'n vier of vijf
huisartsen plotseling honder
den asielzoekers worden ge
huisvest. „De huisartsen moe
ten het wel kunnen behappen.
Over de vraag of iedereen in
Nederland recht heeft op medi
sche zorg van een huisarts, be
staat geen enkel verschil van
mening."
Volgens Van den Broek neemt
het aantal asielzoekers met de
pressieve klachten, agressieve
neigingen en/of gedragsproble
men toe. Er wordt ook steeds
vaker een beroep gedaan op de
medische teams van het Cen
trum Gezondheidszorg Vluchte
lingen.
Voorzitter Tjeenk Willink van
de Eerse Kamer heeft premier
Lubbers laten weten dat de Se
naat na 6 december geen wets
ontwerpen meer in behande
ling neemt die nog voor 1 ja
nuari afgehandeld moeten
worden. Om de begroting van
volgend jaar te kunnen uitvoe
ren moeten er nog vijf fiscale
wetten worden behandeld.
Daarvan zijn er nog slechts
twee bij de Tweede Kamer in
gediend. De overige liggen
voor advies bij de Raad van
State.
De Tweede Kamer heeft de
behandeling van deze wetten
voorzien in de Sinterklaas-
week. Dat is traditioneel een
week dat er maar weinig ver
gaderd wordt. Op 4 december
viert de personeelsvereniging
het feest van de Goedheilig
man, op 5 december willen de
kamerleden het feest in huise
lijke kring kunnen vieren.
Tjeenk Willink dwingt zijn col
lega's nu op Sinterklaasdag in
Den Haag te blijven om over
de wetsontwerpen te stem
men.
SP hoopvol aan vooravond hervormingscongres
De Socialistiese Partij maakt zich op voor
het vijfde en belangrijkste partijcongres in
zijn 19-jarig bestaan. Zondag beslissen de
450 congresgangers in Amsterdam over het
afzweren van het marxistisch-leninisme.
Tegelijk worden andere vernieuwingen
doorgevoerd. Alle zogeheten steunleden
krijgen stemrecht en alle bestuurders in de
partij worden voortaan democratisch geko
zen. Voor het landelijk voorzitterschap is er
één kandidaat, de huidige partijleider Jan
Marijnissen.
„Het politieke gesternte is ons gunstiger
gezind dan ooit tevoren", zei Marijnissen
gistermiddag in het SP-hoofdkantoor in
Rotterdam. „Bij de vorige verkiezingen
haalden we nog geen kamerzetel, want veel
mensen geloofden nog in de PvdA. Dat is
een zeepbel gebleken. Voor veel kiezers is
de maat nu vol. De laatste weken hebben
wij ruim 4500 informatie-aanvragen gekre
gen. En bij de statenverkiezingen hadden
we voldoende stemmen voor twee kamer
zetels."
Marijnissen ligt niet wakker van nieuwe
initiatieven zoals van Fred van der Spek
(heroprichting PSP), André van der Louw
(fusie van PvdA, Groen Links en D66) en Jan
Schaefer (een brede linkse beweging). „Met
alle respect voor die mensen, maar ik zie ze
niet als concurrerend. Integendeel. Wat wil
Schaefer nou? Een partij is nog democra
tisch te controleren, maar een beweging?
En met welke beginselen dan wel?"
Marijnissen ziet het louter als reactie op
de leegloop van de PvdA. „Frans Moor was
de laatste arbeider van de PvdA, Piet de Vis
ser de laatste socialist en Jan Schaefer de
laatste kroegtijger. De partij is nu overgele
verd aan de Melkert-generatie: mensen die
geen enkel besef hebben hoe het volk leeft
en werkt."
„Het belangrijkste verschil vind ik wel dat
zij (Van der Louw, Schaefer, Van der Spek)
geen duidelijke richting aangeven, terwijl je
de SP een maatschappijvisie niet kunt ont
zeggen. Daarom stimuleren wij onze leden
ook om zich grondig in de filosofie van het
dialectisch materialisme te verdiepen en
het is door die scholing dat wij ons nu kun
nen vernieuwen. We zijn 19 jaar na de op
richting in Rotterdam nog een frisse partij,
met één ouderwets trekje: Wij gaan name
lijk nog uit van de maakbaarheid van de sa
menleving. Andere partijen zeggen: het ge
beurt. Maar wij zeggen: Je kunt er wat aan
doen, aan wat er op de markt gebeurt. Dat
is geen utopie, maar puur realisme."
Marijnissen zegt aan de reacties van het
publiek te merken dat de SP op de goede
weg is. „Wij concurreren nu voor het eerst
op een breed front met de PvdA. In de wao-
discussie hebben wij vierkant stelling geno
men tegenover Kok. Het gevolg van het ka
binetsbeleid kan best zijn dat er straks min
der wao'ers zullen zijn. Maar dan zijn er wel
even zoveel werklozen bijgekomen, die stuk
voor stuk minder inkomen hebben. Want
werkgelegenheid scheppen, dat is er bij dit
kabinet niet bij."
In het Handvest 2000 heeft de SP een
programma voor de lange termijn geformu
leerd. De partij begint een wetenschappelijk
bureau en het Milieu-Alarmteam krijgt
plaatselijke steunpunten. De juridische
spreekuren worden uitgebreid en Ons Me-
dies Centrum breidt de activiteiten uit. Ma
rijnissen: „Wie weet halen we de PvdA nog
VANCOUVER-OTTAWA ANP-AP
In Canada is de weg vrijge
maakt voor uitwijzing van de nu
72-jarige oorlogsmisdadiger Ja
cob Luitjens. De ex-Nederlan
der heeft ten onrechte het Ca
nadese staatsburgerschap ge
kregen door zijn verleden te
verwijgen, zo heeft het federale
gerechtshof in Vancouver giste
ren uitgesproken. Het vonnis
betekent dat de in Nederland
tot levenslang veroordeelde
Luitjens statenloos wordt.
Na 2,5 jaar procederen be
sloot de rechter dat Luitjens on
der valse voorwendselen in
1971 de Canadese nationaliteit
heeft verkregen. Tegen de uit
spraak is geen beroep mogelijk.
De Canadese minister van mul
ticulturele zaken en staatsbur
gerschap stuurt nu een rapport
naar het kabinet, dat vervolgens
een definitief besluit neemt.
Het vonnis betekent niet dat
Luitjens binnen afzienbare tijd
naar Nederland zal worden
overgebracht. Het huidige uitle
veringsverdrag tussen Neder
land en Canada voorziet niet in
uitlevering van oorlogsmisdadi
gers. Intussen is er wel een
nieuw verdrag dat de leemte
opvult, maar dat moet nog door
Canada worden geratificeerd.
Als dat is gebeurd, zal Neder
land in de zaak-Luitjens in actie
komen, zo verklaarde een
woordvoerster van het ministe
rie van justitie in Den Haag.
De Canadese overheid begon
in 1988 de zaak tegen Luitjens,
die in 1961 uit Paraguay naar
Canada kwam. Luitjens werd in
1948 door de bijzondere straf
kamer in Assen veroordeeld tot
levenslange gevangenisstraf we
gens collaboratie. Een jaar daar
voor was hij ontsnapt uit de ge
vangenis. Luitjens, ook wel de
'Schrik van Roden' genoemd, is
er van beschuldigd te hebben
deelgenomen aan razzia's en
schietpartijen in Drenthe tij
dens de oorlog.
De Arnhemse mevrouw Smeenk toont de ravage in haar tollet fla-
dat voor de derde keer de wc-pot uit elkaar is gesprongen door een
ontploffing in de riolering. De politie kon opnieuw geen directe
oorzaak vinden voor de explosie in de afvoer van het Arnhemse in
dustrieterrein, waarop ook de woning staat. De milieupolitie heeft
het onderzoek nu overgenomen. «foto anp
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
'Geen geld voor betere arbeidsvoorwaarden'
De Tweede Kamer houdt niet
langer vast aan 1 januari 1992
als ingangsdatum van de vol
gende stap in de stelselherzie
ning gezondheidszorg, het
plan-Simons. De staatssecreta
ris zelf hanteert 1 januari for
meel nog wel als uiterste limiet
voor invoering.
Volgens CDA-kamerlid Lan-
sink heeft het geen zin dat de
Tweede Kamer besluit tot in
voering van de tweede stap van
het plan als de Eerste Kamer
dwars blijft liggen. Daar heeft
een meerderheid van CDA, WD
en D66 grote bezwaren tegen de
stelselherziening.
De Kamer en de staatssecre
taris moeten een vertraging van
een half jaar voor lief nemen,
zei Lansink vandaag in een
kreeg steun van de WD. Van
Otterloo (PvdA) wil juist wel
doorgaan met de procedures, al
is „enige vertraging" bespreek
baar. Hij zei „niet te zullen hui
len als niet alles op 1 januari
kan ingaan".
In een tot nu toe geheime
brief aan de Tweede Kamer
heeft staatssecretaris Simons
van volksgezondheid aangege
ven op 30 oktober het advies
van.de Raad van State te ver
wachten over de algemene
maatregelen van bestuur die bij
de tweede stap noodzakelijk
zijn. Op 22 november wil hij ze
naar de Kamer sturen, die daar
dan een maand later een besluit
over moet nemen. Een week la-^
ter kunnen ze dan van kracht
worden. Simons houdt daarbij
geen rekening met wijzigingen
door de Tweede Kamer, die
weer door de Raad van State be
oordeeld zouden moeten wor
den. Met name het CDA wil
daartoe de mogelijkheid wel de
gelijk openhouden.
De Eerste Kamer moet de
stukken op 5 november bespre
ken en een week later stemmen.
De planning wordt in elk geval
niet gehaald. Aanstaande dins
dag zal de Senaat beslissen tot
een nadere schriftelijke vragen
ronde over de stukken. Vraag en
antwoord vergen twee weken.
Het is daarna niet uitgesloten
dat er nog eens een dergelijke
ronde volgt, voorafgaand aan
een echt debat. Dat wordt dan
pas in december voorzien.
In de Eerste Kamer is echter
ook een beweging ontstaan om
de verdere behandeling van de
wetsvoorstellen maar te staken,
totdat de Tweede Kamer de
zaak heeft afgehandeld. Daar
mee zou nog meer vertraging
ontstaan.
Er dreigen opnieuw acties in de gezondheidszorg. De mi
nisters d'Ancona van volksgezondheid en De Vries van
sociale zaken hebben gisteren laten weten dat er geen
geld is voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden, om
dat het pensioenfonds PGGM heeft geweigerd daarvoor
500 miljoen gulden ter beschikking te stellen via een ver
laging van de pensioenpremie. Zelf willen ze daar geen
geld voor beschikbaar stellen. De werkgevers in de ge-
subsideerde en gepremieerde sector (500.000 werkne
mers) denken erover de bonden niet eens uit te nodigen
voor een gesprek over betere arbeidsvoorwaarden omdat
er toch geen geld is.
zijnswerk en de extramurale ge
zondheidszorg (FWW, 140.000
Gisteren overlegden d'Ancona werknemers). Daar werd „geen
en De Vries met de werkgevers enkele opening geboden voor
in de bejaardenoorden (VNB, een marktconforme loonsver-
75.000 werknemers), het wel- hoging", aldus VNB-woordvoer-
der Werdmüller von Elgg. „Het
cao-overleg met de bonden
wordt op deze manier een farce.
Het toch al slechter imago van
de zorgsector zal door de nullijn
zakken, evenals de kwaliteit van
de zorg", aldus de boze werkge-
Volgens De Vries is een loons
verhoging van 3 procent haal
baar als het pensioenfonds
PGGM de premie met 4 procent
verlaagt. Het PGGM-bestuur
heeft dat echter geweigerd,
waardoor 2,5 procent loonruim
te is 'verdwenen'. De Vries
denkt dat terugdringing van het
ziekteverzuim een ruimte van
0,5 procent oplevert.
De AbvaKabo, CFO, VHP en
de nieuwe bond NU'91 voor
zien langdurige arbeidsonrust
als het kabinet zijn standpunt
handhaaft. Zij gaan hun leden
informeren en zullen evenals de
werkgevers de Tweede Kamer
waarschuwen, zo deelde CFO-
bestuurder Bal mee na afloop
van overleg met de ministers.
Het kabinet „schoffeert het in
gezette beleid om het imago
van de zorgsector op te krik
ken", vindt hij.
Verlaging van de pensioen
premie is volgens de bonden
onverantwoord. Pensioengeld is
niet bedoeld om arbeidsvoor
waarden te financieren. Boven
dien zou bij een forse verlaging
de premie binnen enkele jaren
dubbel zo hoog moeten zijn om
de verplichtingen nog te kun
nen dekken.
