Buitenland
'Arafat verpest Madrid'
Bijna 700 doden in noorden India
Oekraïne wil
Unieverdrag
toch tekenen
Turner zocht enthousiaste studenten
Mobutu stort Zaïre
opnieuw in een crisis
EG haalt helikopters
terug uit Joegoslavië
Gevangenen met geld
en gijzelaar spoorloos
Oud-directeur Franse
bloedbank aangeklaagd
Uitspraken Palestijnen bedreigen doorgang vredesconferentie
Uitlatingen van PLO-leider Yasser Arafat en andere Pa
lestijnen dreigen de vredesconferentie over het Midden-
Oosten op losse schroeven te zetten. Arafat onthulde gis
teren dat hij direct betrokken is geweest bij de samen
stelling van de Palestijnse delegatie. Israël heeft van meet
af aan gezegd geen PLO-deelname of invloed te accepte
ren.
Als duidelijk wordt dat het om
dit soort mensen gaat dan zul
len de Israeli's opstaan en de
conferentie verlaten", aldus
„We zullen precies bekijken
met wie we aan tafel zitten, of medewerker Achimeir
ze iets met de PLO hebben te
maken en of ze opdrachten en
instructies krijgen van de PLO.
i pre-
VALLETTA »Rtr
De Oekraine ondertekent als
nog het Unieverdrag voor eco
nomische samenwerking. Dat
heeft de Oekrainse premier
Vitold Fokin gisteren verklaard.
Afgelopen vrijdag zetten de pre
sidenten van slechts acht van de
twaalf voormalige Sofvjet-repu-
blieken hun handtekening on
der het akkoord. Onder andere
de Oekraine weigerde het eco
nomische samenwerkingsver
drag te ondertekenen.
Kiev vond dat het nieuwe ver
drag te veel macht toebedeelde
aan het politieke centrum in
Moskou. Azerbajdzjan 'volgde
het voorbeeld van de Oekraine.
Moldava en Georgië hadden al
eerder laten weten niet in het
akkoord te zijn geïnteresseerd.
„Ik geloof dat niet één land
op zichzelf kan leven. Een pro
ces van integratie is noodzake
lijk. Vanuit een gevoel van rea
lisme zal het verdrag binnen
kort worden ondertekend", zei
Fokin na een onderhoud met de
Maltese minister van economi
sche zaken John Balli. De Oek
rainse premier maakte een tus
senstop op Malta na een bezoek
aan Brazilië.
Fokin gaf niet aan waarom de
Oekraine van mening is veran
derd. Zo bleef onduidelijk of
Kiev het verdrag in de bestaan
de vorm accepteert of dat er op
verzoek van de Oekraine wijzi
gingen zijn aangebracht.
Shamir gisteren. Hij
ook dat Arafat er met zijn uit
spraken op uit was „de kansen
op vrede en de kans die de Pa
lestijnen is gegeven te verpesten
en het hele proces schade te be
rokkenen".
Maar de regering bevindt zich
in een lastig parket, nu inmid
dels alle twintig leden van de
Palestijnse delegatie een officië
le uitnodiging voor de conferen
tie volgende week in Madrid
hebben ontvangen. Het gaat
daarbij om een onderhande-
lingsgroep van veertien leden
en een uit zes mensen bestaan
de 'adviesraad', met voor Israël
onaanvaardbare Palestijnen uit
Oost-Jeruzalem en PLO-leden
van buiten de bezette gebieden.
De afvaardiging van die ad
viesraad heeft de woede gewekt
van Shamir, die ziet dat Palestij
nen die hij niet wilde laten on
derhandelen nu via een omweg
toch bij het overleg worden be
trokken. Israëlische functiona
rissen houden de Amerikaanse
minister Baker (buitenlandse
zaken) verantwoordelijk voor de
Palestijnse 'truc' met de delega
tie.
De Amerikanen zouden erin
hebben toegestemd de frustra
tie van de Palestijnen, die zich
door Israël in hun keuze zagen
beperkt, wat te verlichten. De ir
ritatie van de Israëli's is alleen
maar toegenomen nadat PLO-
voorzitter Arafat liet weten dat
hij de lijst persoonlijk heeft sa
mengesteld en dat de delegatie
de PLO vertegenwoordigt.
Arafat vertelde dat hij Haidar
Abdel-Shafi heeft benoemd tot
hoofd van de veertien leden tel
lende onderhandelingsgroep,
terwijl Faisal Husseini algemeen
delegatieleider wordt. Abdul-
Shafi zei dat zijn delegatie in
Madrid niet zal schromen
openlijk PLO-standpunten te
verdedigen. Met zijn uitlatingen
brengt ook hij het overleg in ge-
De PLO en de ministers van
buitenlandse zaken van Syrië,
Jordanië, Libanon en Egypte
vergaderen morgen in Da
mascus om een gezamenlijke
positie te bepalen voor de con
ferentie. De Iraanse minister
van buitenlandse zaken Ali Ak-
bar Velayati zei dat het vredes
overleg gedoemd is te misluk
ken. Hij noemde de conferentie
in Madrid een „belachelijke ver
toning". De enige oplossing
voor het Palestijnse probleem is
de ondergang van Israël, aldus
de minister.
Medewerkers van de Verenig
de Naties wonen de conferentie
als waarnemer bij. Zij zullen
geen actieve rol spelen of toe
spraken houden. Dat is gisteren
in New York bekendgemaakt.
Minister Van den Broek neemt
aaq de beraadslagingen deel als
vertegenwoordiger van de EG.
Veivolg van voorpagina
Jesse Jonathan Turner zag er bleek en in zichzelf
gekeerd uit, toen hij vroeg in de morgen op het
Syrische ministerie van buitenlandse zaken een
verklaring aan de pers gaf. Hij is blij dat zijn gijze
ling achter de rug is en hij verlangt ernaar zijn fa
milie weer te zien. Hij bedankte iedereen die een
bijdrage heeft geleverd aan zijn vrijlating en zei te
verwachten dat nu ook de andere gijzelaars snel
zullen vrijkomen.
De 44-jarige docent aan de universiteit van
Bayrut weigerde te zeggen of hij tijdens zijn ge
vangenschap contact heeft gehad met andere gij
zelaars, hoewel bekend is dat hij in gezelschap is
geweest van Alann Steen, een andere gegijzelde
Amerikaanse docent.
Over de vrijlating van Turner bestond afgelopen
nacht aanvankelijk onduidelijkheid. Het Iraanse
persbureau Ima meldde gisteravond al dat Turner landgenoot Steen ontvoerd
weer vrij man was, maar net Witte Huis sprak dat
bericht tegen. De Amerikaan kwam uiteindelijk
kort voor twee uur vrij.
Jesse Turner vertrok naar Bayrut omdat hij te
leurgesteld was in de Amerikaanse studenten.
„Vele van zijn (Amerikaanse) studenten studeer
den alleen omdat een graad aan een universiteit
iets noodzakelijks was. Hij wilde aan buitenlandse
studenten lesgeven", aldus Turners moeder.
Estelle Ronneburg.
Zij is ervan overtuigd dat haar zoon zijn be
proeving goed heeft doorstaan. „Ik weet dat hij
een doorzetter is. Hij heeft twee mastertitels (ver
gelijkbaar met de Nederlandse titel van doctoran
dus) en een doctorstitel en daarvoor is veel door
zettingsvermogen nodig. Als hij besluit iets te
doen. dan doet hij het. Hij zal vastbesloten zijn
hier zo goed mogelijk uit te komen.
Turner groeide op in de plaats Boise in de staat
Idaho. Hij studeeroe psychologie en filosofie. Zijn
moeder zag hem voor het laatst in Griekenland in
1986. Toen was hij al met zijn tweede echtgenote,
Badr, getrouwd. „Jon zei dat de studenten in Bay
rut echt wilden leren", aldus Ronneburg. Maar
het leven in Bayrut was niet gemaJdcelijk. Docen
ten en hun gezinnen moesten herhaaldelijk de
schuilkelder in om te wachten tot de gevechten
waren geluwd.
Op 24 januari 1987 werd Turner samen met zijn
de campus van
het met de VS gelieerde Bayrut University Colle
ge, waar Turner wiskunde doceerde.
Badr kreeg op 24 juli 1987 een baby, Joanne.
Ronneburg zegt dat vooral de gedachte aan zijn
gezin haar zoon de kracht gaf door te zetten. ..Hij
heeft iets moois om naar terug te keren", zegt zijn
moeder. „Hij heeft een mooie vrouw en een
dochter die hij nog nooit heeft gezien."
Aanhangers van de Partij van het Juiste Pad vieren in de Turkse
hoofdstad Ankara de overwinning van ex-premier Suleyman Demirel
tijdens de parlementsverkiezingen van afgelopen zondag. De grote
verliezer werd de centrumrechtse Moederlandpartij van premier Me-
sut Yilmaz die gistermiddag bij president Turgut Ozal het ontslag
van zijn regering indiende. Yilmaz liet gisteren weten dat zijn Moe
derlandpartij geen deel zal uitmaken van een coalitieregering onder
Demirel. foto epa dimitri messinis
Paus geeft straatkinderen geld
Paus Johannes Paulus II heeft ongeveer 770.000 gulden ge
schonken aan projecten voor straatkinderen in Brazilië. Dat ge
beurde aan het eind van het tiendaagse bezoek van de kerkvorst
aan dit land. Enkele dagen eerder had de paus zo'n 200.000 gul
den bestemd voor een sloppenwijk in de stad Vitoria waar hij
ronde maakte.
Lloyd's of Londen voor de rechter
Een groep van 64 Amerikaanse beleggers heeft het Britse verze
keringsinstituut Lloyd's of Londen voor de rechter gedaagd. De
aanklacht luidt dat Lloyd's een verkeerd beeld heeft geschetst
van de risico's van hun investeringen. De klacht is gisteren inge
diend bij de districtsrechtbank van Manhattan in New York. De
beleggers staan met hun eigen vermogen garant voor de risico's
die via Lloyd's worden verzekerd. Lloyd's draait de laatste tijd
met verlies als gevolg van enorm hoge schadeclaims. De 64
Amerikanen hebben sinds 1988 ruim nepen miljoen dolar verlo-
Jerry Brown presidents-kandidaat
De 53-jarige Jerry Brown, de vroegere gouverneur van Califomië,
heeft zich gisteren officieel kandidaat gesteld voor de presi
dentsverkiezingen van volgend jaar. Hij is de zesde Democraat
die dat doet. In 1976 en 1980 deed Brown ook al mee aan presi
dentsverkiezingen.
Gemenebest handhaaft sancties
Het Gemenebest weigert tot ongenoegen van de voormalige ko
lonisator en lidstaat Groot-Brittannië de handel- en investe
ringssancties tegen Zuid-Afrika op te heffen. Het Gemenebest
hief wel de reisbeperkingen voor Zuidaffikanen op en het ver
bod op contacten op wetenschappelijk en cultureel gebied en
voor luchtvaartverbindingen.
Familieleden troosten een gewonde v
Er zijn zeker 675 doden gevallen als gevolg
van de aardbeving die zich zondag heeft
voorgedaan in het noorden van India. Dit
hebben de autoriteiten vanmorgen meege
deeld. Zij houden er rekening mee dat het
uiteindelijke dodental aanzienlijk hoger zal
zijn. Iets meer dan 600 doden vielen in het
zwaarst getroffen district Uttarkashi, op 600
kilomter ten noorden van New Delhi. Er
zijn 60 doden in het naburige district Tehri.
In Uttarkashi zijn 1000 gewonden geteld.
In dat district zijn 7000 huizen vernield tij
dens de aardbeving die een kracht had van
6.1 op de schaal van Richter.
Inmiddels is een grootscheepse hulpactie
op gang gekomen.De autoriteiten stuurden
duizenden militairen en medische hulp
teams met rijst, dekens en medicijnen naar
het rampgebied om de lokale bevolking te
helpen.
De aardbeving had tot gevolg dat in on
geveer 400 dorpen in Uttar Pradesh tien
duizenden woningen, meestal van leem of
licht bouwmateriaal, met de grond gelijk
waren gemaakt. Functionarissen in Dehra
Dun zeiden dat de hulpactie problemen on
dervond doordat het gebied moeilijk be
gaanbaar is. Helikopters dropten in veel ge-
vallen hulpgoederen omdat landen onmo
gelijk was. Veel wegen bleken ontoeganke
lijk door aardverschuivingen. Vanuit Tibet
werden geen berichten over slachtoffers
ontvangen.
Een politiefunctionaris in Dehra Dun
dat ten minste drie bruggen en een dam
waren beschadigd. Hij voegde hieraan toe
dat de Bhagirathirivier. die stroomafwaarts
de Ganges wordt, door rotsblokken was ge
blokkeerd. Om te voorkomen dat de Gan
ges. de levensader van noord-India, droog
zou vallen, werden de rotsblokken zo snel
mogelijk met dynamiet opgeblazen.
NIEUWSLIJN
CORRESPONDENT
President Mobutu Sese Seko
van Zaïre heeft gisteren de daad
bij het woord gevoerd en de
kersverse premier Etienne
Tshisekedi ontslagen. De poli
tieke crisis die hierdoor is ont
staan, is volgens waarnemers
dieper dan alle voorgaande. De
oppositie waartoe Tshisekedi en
een groot deel van zijn kabinet
behoren, raakt immers verder
verdeeld. Daardoor kan Mobutu
minder tegenspel worden gebo
den.
Voor velen kwam het niet on
verwacht dat Mobutu het ont
slag van zijn aartsrivaal Tshise
kedi, dat hij zondag al had aan
gekondigd, gisteren bekrachtig
de. De president had eerder al
laten weten het voornamelijk
uit oppositieleden bestaande
kabinet dat Tshisekedi eind vo
rige week na een periode van
bloed, zweet en tranen presen
teerde, als ongrondwettig en il
legaal te beschouwen. Terwijl
de premier op zijn beurt liet we
ten dat Mobutu, die hij als een
menselijk monster omschreef,
de grondwet 26 jaar lang dag en
nacht heeft geschonden.
„Niemand geloofde in dit on
mogelijke huwelijk tussen Mo
butu en Tshisekedi", aldus op
positielid Justine Kasabubu gis
teren. „Hoe kun je een dictator
en een democraat nou bij elkaar
in één regering zetten". Mobutu
benoemde Tshisekedi eind vori
ge maand zeer tegen zijn zin tot
premier om daarmee een einde
te maken aan bloedige onlus
ten, waarbij honderden mensen
omkwamen, en om muiterij
binnen het leger te bezweren.
Albanezen Kosovo kiezen eigen regering
Dinsdag 22 oktober 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRlSART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARCREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: HANS BOEZEUJN
HET AANTAL DODEN als gevolg
van het nieuwe geweld in townships
rond Johannesburg, Kaapstad en de
provincie Natal is gisteren opgelopen
tot 35
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP).
United Press International (UPI).
Vier Duitse strafgevangenen,
die sinds middernacht met twee
gijzelaars op de vlucht zijn, heb
ben vanmorgen één van hun
slachtoffers vrijgelaten. De poli
tie weigerde te zeggen waar en
hoe laat dit gebeurde om het le
ven van de overgebleven gijze
laar niet in gevaar te brengen.
Korte tijd later werd de vlucht
auto in een dorp bij Hannover
gevonden. Onbekend is of zij
met een andere auto hun vlucht
hebben voortgezet.
De vier hadden afgelopen
nacht een vrijgeleide gekregen
uit de gevangenis van Celle bij
Hannover nadat zij één van de
drie overmeesterde gevangenis
bewaarders hadden vrijgelaten.
Speciale eenheden van de poli
tie zetten direct de achtervol
ging in, maar leken vanmorgen
het spoor bijster te zijn. Zeker is
dit niet, omdat de politie een
absolute nieuwsstop heeft afge
kondigd om het leven van de
laatste gijzelaar niet nodeloos in
gevaar te brengen. De vier had
den onder meer gedreigd een
van hun gijzelaars te vermoor
den als hun namen of foto's
worden verspreid. Algemeen
wordt ervan uit gegaan dat de
politie pas nieuwe mededelin
gen zal doen indien de gijzeling
ten einde is of als er zich dra
matische ontwikkelingen voor
doen.
De vier gedetineerden over
meesterden gisterochtend drie
bewakers. Zij eisten een losgeld
van twee miljoen mark, een
vluchtauto, handboeien, rug
zakken, verrekijkers, een came
ra en een portable tv. Tegen
middernacht was aan al hun ei
sen voldaan.
De reusachtige brand van gisteren
in Oakland en Berkeley heeft aan
14 mensen het leven gekost. De
brandweer heeft het vuur vrijwel
onder controle. De brand, die 18
uur heeft gewoed in de dicht be
volkte heuvels langs de Baai van
San Francisco, heeft ongeveer 600
huizen verwoest. De meeste ervan
lagen in dure buurten. Het vuur
heeft grote stukken grond platge
brand. Er worden nog 10 mensen
vermist. In ziekenhuizen zijn 150
mensen behandeld. De materiële
schade wo/dt geschat op bijna 3
miljard gulden, geschat.
FOTO AFP ROD LAMKEY
Michel Garretta, de voormalige
directeur van het Franse Natio
nale Bloedtransfusie Centrum,
is gisteren aangeklaagd omdat
hij bloed heeft laten uitgaan
waarvan hij wist dat het kon
zijn besmet met het aids-virus.
Volgens de rechtbank in Pa
rijs heeft Garretta in 1984 en
1985 verzuimd patiënten te
waarschuwen die onverhit
bloed kregen toegediend. De
zaak kwam aan het licht nadat
honderden hemofilie-patiënten
na bloedtransfusies het aids-vi
rus bleken te hebben. Zo'n 1200
Franse hemofilie-patienten, bij
na de helft van het totaal, zijn
seropositief, terwijl er 185 aan
aids zijn overleden. Per 1 okto
ber 1985 werd het verhitten van
bloed wettelijk verplicht om het
aids-virus inactief te maken. Op
29 mei van dat jaar had Garretta
op een vergadering echter al ge
concludeerd dat de hele voor
raad van zijn bloedbank was
besmet.
Naast Garretta zijn professor
Jacques Roux, voormalig direc
teur-generaal van het ministerie
van gezondheid, en Robert Net
ter, oud-directeur van het Na
tionaal Gezondheidslaboratori
um, aangeklaagd. De twee
wordt nalatigheid verweten,
omdat zij geen actie hebben
ondernomen toen ze van de be
smetting op de hoogte waren
geraakt.
De krant Le Monde berichtte
gisteren dat Garretta in augus
tus 1989 een memo heeft gete
kend waarin hij zegt dat 400.000
Fransen besmet bloed hebben
gekregen. In de meeste gevallen
gaat het niet om aids, maar om
hepatitis.
DEN HAAG/BELGRADO AP-DPA-Rtr-AFP
De Europese Gemeenschap
haalt de helikopters die door
EG-waamemers worden ge
bruikt terug uit Joegoslavië. Het
Nederlandse minsterie van de
fensie heeft laten weten dat de
situatie in Joegoslavië te gevaar
lijk wordt. De drie Nederlandse
en drie Italiaanse helikopters
worden morgen teruggetrok
ken.
De heli's zijn diverse malen
onder vuur gekomen bij het
vervoeren van EG-waamemers,
van wie er zo'n 200 in Joegosla
vië zijn. De toestellen, die ook
zijn gebruikt voor het transport
van gewonden, stonden onder
Nederlands bevel. Een woord
voerder van het ministerie zei
dat er geen plannen zijn om de
waarnemers temg te trekken.
De waarnemers moeten toe
zien op de naleving van het
tiende bestand, dat afgelopen
vrijdag op de vredesconferentie
in Den Haag werd gesloten.
Maar in Kroatië gaan de ge
vechten in volle hevigheid door,
vooral rond de havenstad Du-
brovnik en het Oost-Kroatische
Vukovar. Macedonië en Bosnië-
Hercegovina drongen gisteren
aan op een spoedzitting van het
federale presidium ter bespre
king van de schendingen van
het bestand.
De Sloveense regering meld
de gisteren dat 1.100 van de
3.000 Joegoslavische soldaten
uit Slovenië worden terugge
trokken via de havenstad Koper.
Het door Servische gedomi
neerde leger heeft zich neerge
legd bij de Sloveense afschei
ding van Joegoslavië.
Intussen dient zich alweer
een nieuwe brandhaard aan:
Kosovo. De Albanezen in deze
Servische provincie hebben een
eigen regering gevormd onder
leiding van de arts Bujar Bu-
kosji. Dat meldde het officiële
Joegoslavische persbureau Tan-
jug gisteren, zich baserend op
berichten in de Albaneestalige
krant Skendije.
De belangrijkste opgave voor
de nieuwe regering van Kosovo
wordt het voorbereiden van
vrije verkiezingen, zo meldt
Skendije volgens Tanjug. Ne
gentig procent van de inwoners
van Kosovo is van Albanese af
komst. Twee jaar geleden hief
Servië het zelfbestuur van Koso
vo op. Het parlement van de
provincie werd ontbonden. Het
Servische optreden ging met het
nodige geweld gepaard.
