Regio
Mysterie na 47 jaar ontrafeld
Maandag 21 oktober 1991
a KOEVOET ERIC JAN WETERINGS Eindredactie: PAUL DE TOMBE Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
LEIDEN
NIEUWSLIJN
Inbreker ontsnapt via voordeurraam
OEGSTGEEST Een inbreker sprong vrijdagavond dwars door
de voordeurruit van een huis aan de Kennedylaan in Oegstgeest,
nadat hij was betrapt door een bewoner van het pand. In een
ander huis aan de Kennedylaan kon de dader ongestoord zijn
gang gaan. Een kleuren-tv, de muziekinstallatie, sieraden en een
klok werden ontvreemd. Gezamenlijke waarde: minstens 5000
gulden.
Meisje steelt kleding
Voorschoten Een 13-jarig meisje probeerde zaterdagmiddag
kleding ter waarde van 300 gulden te ontvreemden uit een mo
dezaak aan de Leidseweg in Voorschoten. In de winkel trok ze
een nieuwe jas, een broek en schoenen aan. Haar oude schoe
nen liet zij achter in het pashokje. Een personeelslid ontdekte de
ontkleedpartij en waarschuwde de politie.
Warmonders
derde bij EK
formatiedansen
De Warmondse Jacqueline en
Henk Barends zijn zaterdag met
hun team The Rock Busters der
de geworden bij de Europese
kampioenschappen formatie-
dansen. In Den Bosch moesten
de twee alleen formaties uit
Duitsland (eerste) en Italië
(tweede) voor laten gaan. Aan
de strijd deden 20 formaties uit
negen landen mee. De Warm
onders werden eerder zesde bij
de wereldkampioenschappen
van eind vorig jaar en behaal
den afgelopen zomer de natio
nale titel.
Gecrashte Amerikaanse Mustang op grens van Valkenburg en Oegstgeest geborgen
Vervolg van voorpagina
Die dag, 5 december 1944, vertrok ae Amerikaanse twee
de luitenant Denver J. Wood met zijn P—51B-10NA
Mustang van de 361 Fighter Group vanuit Engeland om
bommenwerpers te vergezellen. Doel: Berlijn. Wood
haalde Duitsland niet en keerde evenmin terug naar de
basis. Boven de Nederlandse kustlijn kreeg de motor van
zijn toestel kuren. Ter hoogte van Oegstgeest moest de
piloot zich met zijn parachute in veiligheid brengen. Zijn
Mustang stortte neer boven Valkenburg in een zijtak van
de Rijn. Wood werd door de Duitsers gevangen genomen
en keerde pas na de oorlog terug naar de Verenigde Sta
ten.
Crash deze keer geluk hebben
omdat het vliegtuigje waar
schijnlijk niet veel dieper zal lig-
- gen dan een meter of vier.
„Soms ligt een toestel wel op
acht meter diepte. Dat is bijna
niet meer te doen. We moeten
dan damwanden zetten omdat
met zulke diepten instortings
gevaar ontstaat. Vorig jaar
moesten we een Spitfire laten
zitten op zo'n 13 meter diepte."
VALKENBURG/OEGSTGEEST
WILLEKE HEUKOOP
Het is nu 47 jaar later. Van het
gecrashte vliegtuigje is op
wat afgebroken vleugeldelen na
nooit iets teruggevonden.
Totdat in het weekeinde van 19
en 20 oktober de zijsloot van de
Rijn en een aangrenzend stuk
weiland hun geheim prijsgeven
aan de ongeveer tien bergings
werkers van de Stichting Crash
Research in Aviation Society
Holland. Crash heeft het toestel
gelokaliseerd in de grond achter
het huis aan de Voorschoterweg
11.
Het deel van de ongeveer zes
meter brede sloot waar het
vliegtuigje zich in de modder
moet bevinden, is ingedamd.
Een graafmachine staat klaar
om de bagger uit de droogge
legde grond omhoog te halen.
„Als je de grond een halve me
ter afgraaft zie je dat de struc
tuur van de bodem is ver
stoord", vertelt Henk Rebel,
voorzitter van Crash. „Daaraan
kun je exact zien waar het neer
gestorte toestel zich bevindt."
Rebel heeft al vaker met dit
bijltje gehakt, zo blijkt uit zijn
nauwgezette commentaar.Hij
vereelt dat de vrijwilligers van
Jeugdsentiment
Crash bestaat uit vrijwilligers
die om welke reden dan ook be
langstelling hebben voor oude
oorlogsvliegtuigen of de jaren
'40-'45. Rebel 'wijt' zijn eigen
belangstelling aan jeugdsenti
ment. Bij het bergen van vlieg
tuigen met zware explosieven
wordt door de organisatie de
Explosieven Opruimingsdienst
ingeschakeld. Aan toestellen
waar de lichamen van de mili
tairen nog inzitten, begint
CRASH niet. „We oefenen dan
wel zoveel mogelijk druk uit op
de gemeente waar het vliegtuig
ligt. Omdat de inzittenden vol
gens ons recht hebben op een
begrafenis."
Voor de berging van welk toe
stel dan ook wordt alles uitge
zocht. Van de start tot het mo
ment van neerstorten is alles
nagetrokken met behulp van
historisch materiaal uit Neder
land, maar ook uit Engeland en
de Verenigde Staten. Voor de
gegevens rond de crash van
deze Mustang zijn CRASH-le-
den in de archieven van de
Amerikaanse luchtmacht gedo
ken. De Mustang herbergt noch
inzittenden noch zware explo
sieven. De piloot Denver J.
Wood is nog niet achterhaald.
„Maar", zegt Rebel, „hij is waar
schijnlijk nog in leven en we
doen ons best om hem naar Ne
derland te krijgen."
Brandstoflucht
Inmiddels is het 'echte werk'
begonnen. De eerste grote hap
pen zwart-grijze bagger worden
uit de drooggelegde sloot ge
haald. Bijna op hetzelfde mo
ment is een doordringende
brandstoflucht waar te nemen.
Beet! „Dat is de benzine", meldt
één van de omstanders.
„Ik heb 'm zien vallen", zegt
een oude door de buitenlucht
getaande man met een pet op
en de handen in de zakken. Het
is de overbuunnan. „Ik was net
aan het laden voor de markt in
Amsterdam. De vlammen sloe
gen tien meter uit de sloot om
hoog en toen was het over." Hij
is even stil, dan zegt hij: „Ik heb
die moffen nog overgezet. Ja, ik
wou niet, maar ik moest wel. Ze
hadden geweren op me ge
richt", zegt hij, meer tegen zich
zelf dan tegen iemand anders.
De man blijkt in het verzet te
hebben gezeten. Tot drie keer
toe is hij door de Duitsers ge
vangen gezet. Dat de Mustang
die hij op die weinig feestelijke
Sinterklaasdag van 1944 heeft
zien neerstorten eindelijk wordt
opgegraven, bevalt hem wel.
De modder wordt nu voor
zichtiger opgehaald en niet zon
der meer naast de damwand
gekwakt, maar voorzichtig op
het weiland uitgelegd. Voor de
leek ondefinieerbare stukjes
metaal worden tussen de bag
ger vandaan gehaald. „Een
stukje vleugel", zegt Rebel stel
lig. „Dat zie je aan de construc
tie."
Even later komt er een ouder
wets medicijnflesje en een klein,
'ritsje' munitie tevoorschijn,
nog helemaal intact. Hoewel
deze onderdelen wel opzij wor
den gelegd, vormen ze zeker
niet het doel van het werk. „Het
gaat ons om de interessante on
derdelen, de herkenbare stuk
ken." Volgens collega-CRASH-
lid P. van der Ploeg maakt juist
de onzekerheid over wat je aan
treft het werk spannend.Als de
eerste onderdelen bovenkomen,
slaat bij ons de kick toe."
Rolls-Royce
De motor van een toestel is zo'n
herkenbaar onderdeel. De
Mustang draagt een zware Rol
ls-Royce motor die waarschijn
lijk nog goeddeels intact moet
zijn. Volgens berekeningen
moet de machine aan de sloot-
rand onder het weiland liggen.
Langzaam maar zeker komen
grotere stukken vliegtuig te
voorschijn. Gekreukelde me
taalplaten, uiteengerukte stuk
ken staal en heel veel kleinere
verbindingsdelen. De Mustang
heeft overduidelijk een vreselij
ke klap gemaakt destijds en
wordt nu met keine brokjes te
gelijk teruggevonden.
Zondag 20 oktober rond een
uur of twaalf. Wat er van de P—
51 Mustang te vinden en te ber
gen was, is inmiddels gevonden
en geborgen. De motor moest
helaas in de grond achterblij
ven, die zat dieper dan ver
wacht. „De kraan kon er niet bij
met een graafdiepte van zeven
meter. De motor zat op onge
veer acht meter onder de
grond", zegt J. Uithol, penning
meester van CRASH en van het
begin tot het eind bij de berging
betrokken. „Maar dat is niet zo
erg, we hebben al meer van der
gelijk materiaal in onze exposi
tieruimte in Abbenes staan."
Uithol zegt terug te zien op
een succesvolle berging. „Ons
doel is bereikt. We hebben door
met name de boordkanonnen
het toestel kunnen identificeren
als de Amerikaanse Mustang die
hier volgens onze gegevens
moest liggen. Het mysterie is
opgelost."
Heel bijzonder noemt hij de
vondst van een zijkant van de
cockpit dat als geheel was afge
scheurd. Het vliegtuigje heeft
een indrukwekkende staat van
dienst gehad, zo blijkt uit de
uitleg van de bergingswerker.
„Het was in de oorlog een ge
woonte om uit een neergehaald
vijandelijk toestel een rondje te
snijden en daarop een haken
kruis te tekenen. We hebben er
twaalf gevonden, maar bij het
laatste embleem is de cockpit
afgebroken. Misschien zaten er
nog wel meer."
Zondagavond zijn weiland en
sloot achter Voorschoterweg 11
teruggebracht in de oude staat
Alle vliegtuigonderdelen zijn
overgebracht naar de expositie
ruimte van CRASH en de ber
gers zijn naar huis. Onder de
grond, op acht meter diepte, ligt
nog steeds een motor van het
type Packard Rolls-Royce-Mer
lin. Voor altijd onzichtbaar.
Kever-onderdelen grif van
de hand in Voorschoten
De 'luchtgekoelde Volkswagendag' die afgelopen zaterdag bij Kam-
steeg's autobedrijf in Voorschoten werd gehouden, deed oude tij
den herleven. In totaal waren 90 historische modellen te zien in de
garage, maar veel bezoekers hadden zelf ook hun oude wagentje
vaak een kever meegenomen.
De bezoekers konden de motoren van hun autootjes met de mo
derne meetapparatuur van de garage laten doormeten. Hiervan
werd grif gebruik gemaakt. Het oudste kevertje trok veel bekijks:
het autootje uit 1948 heeft inmiddels ruim 500.000 kilometer op de
teller.
Ook voor de onderdelen- en rariteitenmarkt was veel belangstel
ling. Keverfreaks schroomden niet om vijftig gulden neer te tellen
voor een instructieboekje uit 1957 van hun favoriete wagentje en
ook voor onderdelen werden pittige prijzen betaald. Nog nooit eer
der was op zo'n grote schaal een onderdelenmarkt voor luchtge
koelde wagens georganiseerd.
OP HET RANDJE
Skihelling
De provincie Zuid-Holland
kampt met een gigantisch afval
probleem. Wanhopig wordt ge
zocht naar locaties om de troep
te verbranden of op te slaan en
geen enkele gemeente is veilig
voor de vuilplanologen. Neem
nou Wassenaar, met zijn lande
lijke bekendheid als lustoord
voor industriëlen, politici en
ambassadeurs. Met een zekere
voldoening moet PvdA-gedepu-
teerde Van der Vlist hier een
vette cirkel om de plek aan de
Hogeboomseweg hebben gezet.
Een duidelijker manier om het
grootkapitaal te illustreren dat
de wereld naar de bliksem gaat,
zal hem niet zo gauw te binnen
zijn geschoten.
De "Vrienden van Wassenaar'
reageerden zoals van hen
mocht worden verwacht: een
vuilstort in hun woonplaats is
tenslotte net zo ondenkbaar als
de bouw van een houtzagerij in
de Hof van Eden. Tijdens de in
formatie-bijeenkomst die vorige
week maandag in het plaatselij
ke theater Warenar werd be
legd, hing de verontwaardiging
dan ook als een grauwsluier in
de zaal. Heftig op en neer bewe
gende adamsappels onder zij
den sjaaltjes gaven extra kracht
aan de geschetste rampensce
nario's, waarmee Arnold
Schwarzenegger zijn reeks Ter-
minator'-films moeiteloos zou
kunnen laten voortduren tot het
jaar 2037.
Nu moet gezegd dat de provin
cie Zuid-Holland wel haar uiter
ste best doet om ammunitie
aan te dragen voor dergelijke
discussies. Met zogenaamde
milieu-effectrapportages wordt
in dikke rapporten geschetst
welke gevolgen de komst van
een vuilstortplaats voor de om
wonenden heeft. Wie te horen
krijgt dat het sappige groene
poldergebied voor zijn boven-
modale herenboerderij gedu
rende twee jaar verandert in
een stoffige, stinkende put van
enkele vierkante kilometers
waar 900 vrachtwagens per dag
sloopafval en verontreinigde
grond storten, moet wel erg ste
vig in zijn schoenen staan om
niet van een gezagsgetrouwe
burger te veranderen in een met
molotov-cocktails smijtende
anarchist.
Dat het ook anders kan, bewees
op de informatie-avond wel dat
ene prototype van de Wasse-
naarse dorpsgemeenschap. Met
de vaststelling dat er na het af
dekken van de stort toch maar
een prachtig recreatiegebied
ontstaat, prikte hij genadeloos
door de ballon die de aanwezi
gen hadden gevuld met gewee
klaag en tandengeknars. De
man gaf daarmee onbewust de
aanzet tot de ideale campagne
voor een nieuw provinciaal
milieubeleid: de vuilnisbelt niet
langer als doel, maar als middel!
Weg met de milieu-effectrap
portages, een simpel briefje aan
de naaste buren volstaat. „Wij
zijn verheugd u te kunnen me
dedelen dat de grond voor uw
huis is uitverkoren voor de aan
leg van een golfterrein of skihel
ling. De werkzaamheden duren
twee jaar. Voor eventuele over
last vragen wij uw begrip."
Geheimzinnig
Het uitspreken van de algeme
ne beschouwingen is voor elke
lokale politicus een glorieus
moment. Voor heel even kan uit
het keurslijf van een met open
gebroken wegen en kapotte rio
leringen gevulde raadsagenda
worden gebroken, om het licht
te laten schijnen over zaken die
er voor de dorpsgemeenschap
werkelijk toe doen. In zijn ge
dachten hangt het gehoor al
ademloos aan zijn lippen en be
lichten de schijnwerpers de
wilskrachtige trek op zijn gelaat.
Nu is het forum dat direct ken
nis nqemt van deze bespiegelin
gen, doorgaans maar klein. Een
goed politicus beseft dan ook
dat hij afhankelijk is van de me
dia om met zijn boodschap een
groter publiek te bereiken. Zo
kiest bij voorbeeld de rijksover
heid er al jaren voor de begro
ting en de troonrede al dagen
voordat ze officieel worden ge
presenteerd, aan de pers toe te
sturen en zelfs uitgebreid toe te
lichten. Een betere waarborg
om ervoor te zorgen dat de
boodschap op de burgers (lees:
kiezers) overkomt, is er niet. Dat
de koningin op de derde dins
dag van september een verhaal
door Dick van der Plas
voorleest dat op elke krantere
dactie al is uitgekauwd, zal Lub
bers een worst wezen. Enkele
uren later komen de kranten
immers al met uitgebreide bijla
gen waarin het volk van de
plannen op de hoogte wordt ge
steld.
Dat een dergelijke aanpak ech
ter niet de meest voor de hand
liggende is, bewijst deze week
wel de gemeenteraad van War
mond. De algemene beschou
wingen over de gemeentebe
groting 1992 worden hier nog
met meer geheimzinnigheid
omgeven dan de Dode Zee-rol
len. Niks van tevoren de
speeches onder embargo
opsturen aan de regionale kran
ten: er zou eens een persmus
kiet op de tribune kunnen mee-
prevelen met de gewilde WOOt
den van de geachte afgevaardig
de. Pas na afloop van de voor-
lees-sessie krijgen de verslagge
vers de pakketten met uitgetikte
verhalen mee naar huis. waarna
alleen nog een paar nachtelijke
uren overblijven om de infor
matie tot berichten te verwer
ken.
Het zou niet eerlijk zijn om een
dergelijke vooroorlogse benade
ring in zijn algemeenheid af te
doen als typische dorpspolitiek
op micro-schaal. Er zijn tenslot
te ook voorbeelden van nog
kleinere gemeenschappen waar
de inwoners wèl serieus worden
genomen. Ze zouden niet met
Warmond over één kam ge
schoren willen worden, daar in
Madurodam.
Het veerpontje tussen Voorschoten en het recreatiegebied Vlietland voer gisteren voor de allerlaatste keer. De brugverbinding voor fietsers en
voetgangers, die in het voorjaar klaar moet zijn, betekent het einde van de dienstregeling van de pont. De provincie Zuid-Holland, eigenaar van
het pontje, bekijkt of op een andere plek mogelijk nog een pontdienst nodig is. Het bedrijf Vlietland bv heeft belangstelling voor de overname
van het pontje voor rondvaarten door het recreatiegebied. foto hielco kuipers
Vele tientallen luchtgekoelde volkswagens waren afgelopen zaterdag in de Voorschotense garage te bewon
deren. foto hielco kuipers
Brokstukken van de in 1944 gecrashte Amerikaanse Musta
gelegd. De herkomst van het vermiste vliegtuigje is het af
