Palestijnen in strak keurslijf
Feiten
1
Nigeria: Democratie kans
geven zich te ontwikkelen
Spaanse premier vraagt nu al om
begrip voor organisatie-problemen
4
De democratie krijgt in Afrika steeds meer voet aan de
grond. Eén voor één maken de militaire dictaturen
plaats voor vrij gekozen regeringen. De ontwikkeling
wordt aangemoedigd door de voormalige koloniale
overheersers. Die sturen Afrika in een nieuwe richting,
maar net als in Oost-Europa gaat het bewandelen van
de weg naar democratie en vrijheid met vallen en op
staan. Een voorbeeld daarvan is Nigeria, met 110 mil
joen inwoners het dichtst bevolkte land van Afrika.
lagos karl maior
the independent
Zal de militaire regering van
president Ibrahim Babangida
volgend jaar de zorgvuldig ge
controleerde overgang naar een
burgerlijk bestuur ook daadwer
kelijk uitvoeren en zijn functie
opgeven? Die vraag, die al lang
wordt gesteld door critici van de
militaire regering, is de afgelo
pen dagen dringender gewor
den nu Nigeria weer een nieu
we stap heeft gezet in de rich
ting van democratie. Afgelopen
zaterdag zijn voorverkiezingen
gehouden voor de voor decem
ber geplande gouverneursver
kiezingen. In dertig deelstaten
zijn kandidaten geselecteerd
voor de twee partijen die door
de regering zijn opgericht: de
Nationale Republikeinse Con
ventie en de Sociaal Democrati
sche Partij.
ten en 136 plaatselijke besturen
te creëren, heeft het politieke
evenwicht verstoord. Enkele
prominente Nigerianen, onder
wie Pasjcal Bafyau, de leider
van het Nigeriaanse Labour
Congress, hebben een beroep
gedaan op de president om in
functie te blijven tot na de ge
plande machtsoverdrage in ok
tober 1992.
Voordat het leger terugkeert
naar de kazernes moet er een
nationale volkstelling worden
gehouden en moeten er voor
verkiezingen en verkiezingen
worden gehouden in de nieuwe
bestuursgebieden voor zetels in
het parlement en voor het pre
sidentschap. „De wereld zal niet
vergaan als de militairen die
ons zeven jaar lang hebben ge
regeerd, daar nog een paar
maanden aan toevoegen om er
een vreedzame overgang van te
maken", aldus Bafyau.
Generaal Babangida, president van Nigeria, foto a
De kans dat het geweld rond de Uoniuarr)no
campagne zal oplaaien en het
verrassende besluit van de rege- Critici van de regering stellen
Francois rojon ring om negen nieuwe deelsta- dat de vorming van r
deelstaten en gemeenteraden
slechts een jaar voor de machts
overdracht terwijl de regering
in 1987 nog beloofd had dat
niet te zullen doen is gecon
strueerd om verwarring te zaai
en, zodat de militairen gedwon
gen zullen zijn aan te blijven.
Al deze activiteiten lijken dui
delijk te maken dat het regime
een geheime agenda heeft", al
dus Alao Aka-Basjorun, voor
malig president van de Nigeri
aanse Vereniging van Advoca-
Nigeria heeft de grootste bevol
king in Afrika en een enorm
economisch potentieel. De in
vloed die het land in West-Afri-
ka heeft, is zo groot dat geen
enkele militaire regering in de
regio veilig is wanneer Nigeria
met succes terugkeert naar de
mocratischer verhoudingen.
Van de 31 jaar die Nigeria onaf
hankelijk is van Groot-Brittan-
nië heeft het land slechts negen
jaar een burgerlijk bestuur ge
had. Maar met de meest vrije
pers in Afrika en een bevolking
die zich krachtig teweerstelt te
gen een dictatoriale regering,
kan een militaire leider nooit
permanent aan de macht blij
ven.
De gebeurtenissen in heel West-
Afrika hebben echter de streng
gecontroleerde politieke hervor
mingen van de Nigeriaanse mi
litairen ingehaald en hoop ge
geven aan degenen die oproe
pen tot een nationale conferen-
Vertrouwen
„De burgers zijn het vertrouwen
in het overgangsprogramma
kwijtgeraakt vanwege de voort
durende amendementen van de
militairen en de controle die zij
hebben over de partijen", zegt
Femi Falana, juridisch deskun
dige op het gebied van de men
senrechten. „Het algemeen ge
voelen is dat mensen de demo
cratie pas kunnen verdedigen
als ze werkelijk bij de overgang
betrokken zijn", aldus Falana.
Aanhangers van de regering er
kennen dat het overgangspro
gramma niet volmaakt is, maar
stellen dat die nodig is gegeven
het geweld, de corruptie en de
spanningen tussen het voorna
melijk islamitische noorden en
het christelijke zuiden, waar
door Nigeria tijdens de twee
eerdere 'experimenten' met
burgerlijk bestuur werd ge
plaagd.
De beslissing om politici „van
de oude stempel" te weren van
de huidige verkiezingen, om
twee partijen op te richten en
hun politieke programma's te
schrijven, was een poging de
corrupte praktijken uit te roeien
en de diepgewortelde religieuze
en ethnische scheidslijnen te
doorbreken. „Het is geen vol
maakt programma", aldus een
diplomatieke zegsman, „maar
het is moeilijk je iemand anders
dan Babangida voor te stellen
om de strenge economische
maatregelen en politieke her
vormingen uit te voeren die Ni
geria nodig heeft."
Geweld
De meeste deskundigen zijn het
er over eens dat ondanks de
verhoogde veiligheidsmaatrege
len van de regering het geweld
tijdens de verkiezingen kan te
rugkeren. „Er zit zoveel geld in
deze campagne, en de kandida
ten willen zo wanhopig graag
winnen, dat er geweld van moet
komen", zegt Falana, „Regeren
is nog steeds een winstgevende
onderneming. Dat is waar het
geld zit."
Andere critici zien moeilijkhe
den voor een burgerregering
aankomen vanwege de manier
waarop de regerende raad ge
bruik maakt van decreten om
de gerechtelijke, strenge econo
mische maatregelen ter zijde te
schuiven en vanwege de vrees
dat het niet lang zal duren eer
de militairen weer terug zijn
aan de macht. „Je moet demo
cratie de kans geven zich te ont
wikkelen, ondanks alle proble
men", zegt Aka-Basjorun, „Nie
mand kan democratie van bo
venaf opleggen."
vertaling: luutje niemantsverdriet
James Baker houdt Israëli's en PLO te vriend
Maandag 21 oktober 1991 ttaücii» 033-150225 janine soema altan eidomn ronald frtcart onno havermans Patrick van den hurk hans Mcoes margot klompmaker jan pseenen ejaak smakman
Vertalingen: MARGftEET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: HANS BOEZEUJN
EN MENINGEN
De Israëlische onderhan
delingsdelegatie krijgt
straks bij de vredesconfe
rentie in Madrid niet te
maken met Palestijnse in
woners van Jeruzalem, Pa
lestijnen van buiten de be
zette gebieden en 'officiële
PLO-ers'. De Amerikaanse
minister Baker (buiten
landse zaken) heeft dat
premier Shamir duidelijk
beloofd, en dat is een van
de grootste successen voor
de Israëlische premier.
jeruza1em ad bioemenpaal
Het kleine succes van de Pales
tijnen is dat de Amerikanen hun
de mogelijkheid hebben gelaten
hun gezicht te redden. Shamir
heeft ja moeten zeggen vóór hij
de namen van de Palestijnse
delegatieleden had gezien, ver
trouwend op Bakers geruststel
lende woorden dat alle kandi
daten voldoen aan de criteria
die in de voorbereiding van het
vredesproces zijn gesteld.
De PLO kan nu zeggen dat ze
zelf de onderhandelingsdelega
tie heeft samengesteld, zoals de
Palestijnse Nationale Raad
(PNC) vorige maand heeft voor
geschreven. Dat klopt ook, maar
dan wel binnen het strakke
keurslijf dat Shamir de organi
satie heeft aangemeten. Anders
kan Arafat moeilijk verklaren
waarom zijn vertegenwoordi
ging niet onder leiding staat van
'minister van buitenlandse za
ken' Farouk Khaddoumi en
waarom deze is opgenomen in
de delegatie van een ander land
('coördinatie met Jordanië' heet
dat in PNC-taalJ:
Reservebank
De samenstelling van de
Jordaans-Palestijnse afvaardi
ging is nog niet precies bekend,
al hebben de Jordaniërs laten
weten dat de helft van de 28 le
den Palestijnen zullen zijn. Dat
wil zeggen dat de Palestijnse
delegatie even groot is als die
van de andere deelnemers. Al
thans, zo lijkt het. In werkelijk
heid mogen niet meer dan veer
tien vertegenwoordigers per de
legatie de vergaderzaal in. Daar
om is er gekozen voor een 'ba
sis-opstelling' van zeven Jorda-
TOM JANSSEN
niërs en zeven Palestijnen. De
rest moet op de reservebank
zijn beurt af te wachten.
De Israëli's willen niet onder
handelen met een zuiver Pales
tijnse delegatie, ook niet als het
gaat om typisch Palestijnse pro
blemen. Volgens een Palestijnse
bron in Oost-Jeruzalem is daar
het volgende op gevonden. Tël-
kens als er specifiek Palestijnse
onderwerpen op de agenda
staan, zitten er dertien Palestij
nen en één Jordaniër in de zaal.
Die Jordaniër houdt dan na
tuurlijk zijn mond. Gaat het om
Jordaanse vraagstukken, dan is
het 13-1 voor de Jordaniërs. Zo
is er altijd een gemengd
Jordaans-Palestijnse vertegen
woordiging.
Omdat de PLO heeft gezworen
dat ook Oost-Jeruzalem en de
diaspora 'vertegenwoordigd'
zullen zijn, wordt een advies
commissie in het leven geroe
pen, waarvan belangrijke Pales
tijnen deel uitmaken die we
gens de door Israël gestelde be
perkingen niet kunnen onder
handelen. Het gaat om Faisal
al-Husseini, Hanan Ashrawi
(beiden uit Oost-Jeruzalem) en
Sari Nusseibeh, die eerder on
derhandeld hebben met Baker,
aangevuld met drie Palestijnen
van buiten de bezette gebieden.
Onderhandelaar
De adviescommissie moet on
der meer de verbinding onder
houden met het Uitvoerend Co
mité van de PLO in Tunis, dat
heeft aangekondigd in zitting te
blijven zolang de onderhande
lingen duren. Het is de bedoe
ling dat al-Husseini, de belang
rijkste politieke leider in de be
zette gebieden maar zoals ge
zegd geen onderhandelaar, het
'algemeen coördinerend hoofd
van de delegatie' wordt. Me
vrouw Ashrawi zal de woord
voering op zich nemen. Aan
voerder van het Palestijnse on
derhandelingsteam, de groep
dus die naar de vergaderzaal
gaat, wordt Haidar Abdelshafi,
een 72-jarige arts en hoofd van
de Rode Halve Maan in de Ga-
zastrook.
De veertien leden van de Pales
tijnse delegatie zijn in overgrote
meerderheid aanhangers van
al-Fatah, de grootste groep bin
nen de PLO. Verder is aandacht
geschonken aan een min of
meer evenredige verdeling van
de leden naar geografische en
religieuze afkomst: vijf wonen
er in de Gazastrook, vier in Na
blus (Westelijke Jordaanoever),
twee in Hebron en een in
Ramallah. De overige twee zijn
een christen en een communist
Keuring
De Israëlische keuring van Pa
lestijnen blijft doorgaan. Shamir
Hanan Ashrawi en Faisal al-Husseini
foto ap santiago lyon
heeft, met steun van Baker, van
het begin af aan gezegd dat
geen enkele partij gedwongen
kan worden te onderhandelen
met mensen met wie ze niets te
maken wil hebben. Zo hebben
de Israëli's al aangekondigd dat
ze zullen opstappen als een of
meer van de deelnemende Pa
lestijnen al te duidelijk zijn
PLO-sympathieën kenbaar
maakt.
Stel voor dat iemand ineens een
Palestijnse vlag (tevens PLO-
fel zet, of dat een van de Pales-
de PLO spreekt. Dan pak
ken de Israëlische onderhande
laars hun diplomatenkoffers en
verlaten in optocht de onder
handelingsruimte. Einde vre
desconferentie, tot de Amerika
nen de brokken weer aan elkaar
hebben gelijmd.
madrid ruud de wit
correspondent
„Ik wil iedereen, en met name
de media, om begrip vragen
voor de moeilijkheden die zul
len optreden in de aanloop naar
de vredesconferentie van vol
gende week. Het valt ook niet
mee om zo'n belangrijke confe
rentie binnen tien dagen te
moeten organiseren".
Het klonk zaterdag bijna als een
excuus-bij-voorbaat uit de
mond van premier Felipe Gon
zalez, toen hij samen met de
Amerikaanse minister Baker op
de trappen van zijn officiële
Moncloa-residentie in Madrid
verscheen voor de haastig neer
gestreken internationale pers.
Toch kon Gonzalez moeilijk he
lemaal verrast zijn door de be
slissing van Baker en zijn Sov
jet-collega Pankin om niet
Lausanne of Den Haag voor de
vredesconferentie over het Mid
den- Oosten uit te kiezen, maar
Madrid. Per slot van rekening
had Gonzalez zelf Madrid ach
ter de schermen van de interna
tionale politieke lobby kandi
daat gesteld.
Het fijne ervan zal niemand te
weten komen, maar volgens de
Spaanse pers was het idee om
Madrid uit te kiezen trouwens
afkomstig van de Palestijnen.
De PLO heeft immers al jaren
een officieuse vertegenwoordi
ging in de Spaanse hoofdstad.
Mogelijk heeft ook het bezoek
van de Spaanse minister van
buitenlandse zaken Ordonez
aan een aantal Arabische
hoofdsteden, vorige week, nog
iets uitgemaakt. En sommige
kranten meldden dat koning
Juan Carlos tijdens zijn officiële
bezoek aan Amerika, twee we
ken geleden, de mogelijke kan
didatuur van Madrid bij presi
dent Bush ook al had aange
kaart.
Maar dat het uiteindelijk Ma
drid werd, was duidelijk ook
voor Gonzalez een verrassing:
„Wij zijn 48 uur geleden bena
derd over een mogelijke keuze
voor Madrid en we weten pas
24 uur zeker, dat het inderdaad
Madrid wordt", verklaarde Gon
zalez. Om vervolgens alle vra
gen over de veiligheid van de
delegaties en met name de per
soonlijke veiligheid de presi
denten Bush en Gorbatsjov weg
te wimpelen: „Wij zijn in staat
om aan alle problemen het
hoofd te bieden", was alles wat
hij kwijt wilde.
Ook minster Baker was alleen
maar positief over de gastheer
voor de Midden-Oosten confe
rentie: „Wij hebben voor Ma
drid gekozen, omdat Spanje uit-1
stekende relaties onderhoudt
met alle betrokken partijen.
Daarnaast zien wij Spanje en
deze regering als een fantasti
sche bondgenoot die ons door I
dik en dun heeft gesteund bij
netelige kwestie in Midden-
Amerika en iri de Golfoorlog",
aldus Baker.
De conferentie in Madrid zal
overigens plaatsvinden in de
Zuilenzaal van het Palacio Real
ook bekend als het Palacio de
Oriente in het centrum van
de stad en niet, zoals vrijdag
werd aangenomen, in het inter- j
nationale congrescentrum. Het
Palacio Real wordt door koning j
Juan Carlos gebruikt voor offi
ciële ontvangsten en is gedeel
telijk een museum.
Atlantische
Oceaan
Oceaan
