Binnenland
Ziekenhuis
'gatenkaas'
Smit Kroes licht
ministerie door
KLM deed strategische meesterzet
Vrouw eist toegang
tot AH-supermarkt
Radio moet weer leuk worden
Defensie boos over
rapport Rekenkamer
Pilfabrikanten moeten
prijzen snel verlagen
Zaterdag 19 oktober 1991
'3-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef)
MARGOT KLOMPMAKER
K SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: CLARA KEMPER
lappelijke Persdienst (GPD), I
NIEUWSLIJN
Eis: 5000 gulden boete tegen Rost
Officier van justite mr. J. Denie heeft gistermiddag voor de Arn
hemse rechtbank een boete van 5000 gulden geëist van F. Rost
van Tonningen-Heubel uit Velp, bijgenaamd de zwarte weduwe.
Volgens de officier staan in de memoires van de weduwe van
NSB-voorman Rost van Tonningen „voor joden beledigende"
passages. Het boek 'Op zoek naar mijn huwelijksring' werden
vorig jaar in België uitgegeven. De 76-jarige zwarte weduwe is al
twee keer eerder veroordeeld voor het schrijven en verspreiden
van racistische geschriften. Eenmaal kreeg zij daarvoor een
voorwaardelijke gevangenisstraf.
Turken en Kurden afgeperst
Turkse en Kurdische horeca-ondernemers in Arnhem worden
afgeperst door vertegenwoordigers van de PKK, de Kurdische af
scheidingsbeweging in Turkije. De horeca-ondernemers worden
gedwongen geld te geven voor de onafhankelijkheidsstrijd van
PKK. Volgens de Arnhemse politie houdt de PKK jaarlijks een in
zamelingsactie in Arnhem, die gepaard gaat met dreigementen
en agressie. PKK zou speciaal voor Arnhem kiezen, omdat in de
ze stad een grote Kurdische gemeenschap is en er bovendien
veel Turkse en Kurdische horeca-vestigingen zijn.
Controle op motorvermogen kotters
De Algemene Inspectiedienst (AID) van het ministerie van land
bouw, natuurbeheer en visserij gaat kotters binnen de twaalf-
mijlszone controleren op het motorvermogen. De AID vermoedt
dat veel kotters sterkere motoren aan boord hebben dan is toe
gestaan. Kotters die binnen de zóne vissen, mogen niet meer
motorvermogen hebben dan 300 pk. Het vermogen bepaalt de
snelheid waarmee het visnet kan worden voortgetrokken over de
zeebodem. Hoe sneller de kotter, hoe groter de vangst.
Dreigend tekort aan sherry
Er dreigt in Nederland een tekort te ontstaan aan sherry. Dit zegt
de Centrale Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren
(CVNW) in Amsterdam. Oorzaak is de al weken durende staking
in de Spaanse sherry-bodega's, als gevolg waarvan al weken
geen sherry meer wordt geëxporteerd. Een aantal merken is nu
al niet meer verkrijgbaar in de Nederlandse winkels.
DEN HAAG GPD
Minister Bukman van land
bouw, natuurbeheer en visserij
heeft gisteravond de samenstel
ling bekendgemaakt van een
commissie van onafhankelijke
deskundigen, die een onder
zoek moet doen naar het fuhc-
tioneren van het ministerie.
De minister besloot op 26
september tot de instelling van
een onderzoekscommissie, naar
aanleiding van beschuldigingen
over intimidatie en afluister
praktijken door het ministerie,
geuit in het televisieprogramma
NOS-Laat.
Alle grote partijen in de Twee
de kamer zijn in de commissie
vertegenwoordigd. De commis
sie wordt voorgezeten door
oud-minister van verkeer en
waterstaat drs. N. Smit-Kroes
(WD), de huidige president van
Nijenrode. De overige kandida
ten zijn: prof. mr. M.G. Rood
(D66), hoogleraar sociaal recht
aan de Rijksuniversiteit Leiden,
mr. IAM. Hendrikx (CDA),
commissaris van de koningin in
Overijssel, mr. S. Patijn (PvdA),
commissaris van de koningin in
Zuid-Holland, en mr. H. F. van
den Haak, president van het
Gerechtshof in Amsterdam.
De leden verrichten hun
werkzaamheden op persoonlij
ke titel. Bukman zal de resulta
ten van hun onderzoek na
afronding vergezeld van zijn re
actie aan de Tweede Kamer stu-
AMSTERDAM ANP
Voor de Amsterdamse recht
bank dient volgende week
woensdag een kort geding
waarin een vrouw toegang eist
tot een supermarkt van AlbeFt
Heijn. Het filiaal aan het Water-
looplein in de hoofdstad weigert
haar binnen te laten omdat de
vrouw zich schuldig zou heb
ben gemaakt aan winkeldiefstal.
Waarde van de gestolen goede
ren: tien gulden.
Een ongehoorde zaak, vindt
haar advocaat, die zegt deze
kwestie 'uit principe' voor de
rechtbank te brengen. „Het
schijnt een algemeen beleid te
zijn van Albert Heijn om streng
op te treden tegen mensen die
ongewenst zijn. Aangezien mijn
cliënte wordt verdacht van een
Rapport kraakt beleid van instellingen
De meeste ziekenhuizen scoren een dikke onvoldoende
als het gaat om de beveiliging van mensen en eigendom
men. Ze hebben geen inzicht in de risico's, problemen en
schade bij beveiliging. Maatregelen volgen slechts op in
cidenten. Als er al procedures voor de bestrijding van cri
minaliteit zijn, is het toezicht op de naleving zeer mager.
UTRECHT ANP
Dit staat in het rapport 'Beveilig
het ziekenhuis' dat het organi
satie-adviesbureau Damhuis
Elshout Verschure heeft opge
steld in opdracht van het Lan
delijk Bureau Voorkoming Mis
drijven. De landelijk coördina
tor voorkoming misdrijven, dr.
J. Hom heeft het rapport giste
ren aangeboden aan de Natio
nale Ziekenhuisraad.
De onderzoekers noemen het
ziekenhuis „een klantgerichte
gatenkaas". Soepele bezoekre-
gels, winkelpromenades en een
'open-huiscultuur' passen in
het streven naar klantvriende
lijkheid. Maar ze staan op ge
spannen voet met beveiligings
eisen waarbij patiënten, perso
neel, bezoekers, leveranciers en
verkopers zowel slachtoffers als
daders van veel voorkomende
criminaliteit kunnen zijn, aldus
het rapport.
De onderzoekers stellen ook
vast dat criminaliteit in de in
stellingen slecht wordt geregi
streerd en niet altijd wordt ge
meld. Ook over de schade be
staan geen betrouwbare cijfers.
De beveiligingsfunctionaris van
het ene ziekenhuis komt op an
derhalve ton per jaar, een colle
ga houdt het op enkele miljoe
nen. Bij een schriftelijke enquê
te van het onderzoeksbureau
onder personeelsleden werden
bedragen van enkele honder
den tot vele duizenden guldens
genoemd.
Ook het goederenbeheer in
de instellingen laat veel te wen
sen over. Daardoor is nauwe
lijks na te gaan welke, hoeveel,
door wie en op welke plaats
goederen worden gebruikt of
gestolen.
Alle voor het onderzoek ge
raadpleegde beveiligingsfunc
tionarissen bevestigden dat
jaarlijks vele miljoenen guldens
schade wordt geleden door on
zorgvuldigheid. Zij hebben de
indruk dat 50 60 procent van
de diefstallen door eigen perso
neel wordt gepleegd. Dat is ove
rigens minder dan in het be
drijfsleven.
Hom zei gisteren bij de aan-
beiding van het rapport dat
vooral de organisatie en de cul
tuur in ziekenhuizen moeten
veranderen. Een louter techni
sche aanpak levert te weinig op.
„Je hebt niets aan de duurste
systemen als personeelsleden
stelselmatig vergeten deuren te
sluiten, medische dossiers open
en bloot laten liggen en zich
niet bekommeren om wie in- en
uitgaan", aldus Hom.
Het onderzoeksbureau heeft
in samenwerking met deskun
digen uit de ziekenhuizen en de
politie op de verschillende on
derdelen van het beveiligings
beleid aanbevelingen gedaan
voor verbetering. Daarbij gaat
het om maatwerk, aangezien
instellingen voor gezondheids
zorg verschillen naar aard, om
vang en inrichting. Het Bureau
Voorkoming Misdrijven en de
Nationale Ziekenhuisraad heb
ben besloten de aanbevelingen
in een aantal proefprojecten in
de praktijk te brengen.
Gastheer NS had de parapluies en helmen al klaar staan. Gisteren bracht de vaste Kamercommissie voor verkeer en waterstaat een werkbezoek a
het ondergrondse treinstation bij Schiphol. Het station wordt verbouwd ten behoeve van een uitbreiding. foto anp cor mulder
HILVERSUM GPD-ANP
De NOS wil de vijf Hilversumse
radiostations duidelijker profile
ren. Bovendien moeten de. pro
gramma's beter. Dat kan onder
meer door voor de nieuwszen
der Radio 1 een gezamenlijk
netwerk van correspondenten
op te zetten. Dat blijkt uit het
meerjarenplan voor de radio,
dat gisteren door het dagelijks
bestuur van de NOS is gepre
senteerd.
Na de reorganisatie van de te
levisie is nu de radio dringend
aan verandering toe. Het NOS-
bestuur spreekt in zijn notitie
van „een lappendeken over vijf
stations, samengesteld door een
vijftiental radiodirecteuren, die
allemaal bevoegdheid hebben
over kleine stukjes. Niemand is
eindverantwoordelijk voor één
dag op één station".
Hoewel er in Nederland rela
tief veel naar de radio wordt ge
luisterd, gaat het in zijn totali
teit toch slechter met de publie
ke radio. Het marktaandeel is,
onder invloed van de satelliet
stations, teruggelopen van 89
procent in 1988 tot 66 procent
nu. Verder neemt de omroep-
trouw af en zijn de program
ma's van de publieke radio
moeilijk te vinden. Gevreesd
wordt dat de radio bij onveran
derd beleid een scherpe daling
van de luistercijfers te wachten
staat.
Om het tij te keren pleit het
NOS-bestuur voor vijf sterk ge
profileerde radiostations, hori
zontaal geprogrammeerd en
bewaakt door zenderredacties.
Radio 1 moet 24 uur per dag
actuele informatie geven en
werkt met een gezamenlijk cor
respondenten-netwerk. Radio 2
heeft een sterk familiaal karak
ter, bestaande uit lichte muziek
en onderhoudend gesproken
woord. Radio 3 brengt popmu
ziek, waarbij overdag het accent
ligt op hits. Radio 4 is het sta
tion met 24 uur per dag klassie
ke muziek. Radio 5 brengt pro
gramma's voor doelgroepen.
De zendgemachtigden kun
nen intekenen op zendtijd op
de vijf stations, waarbij ze mo
gelijk meer worden ingedeeld
op het ene station dan op het
andere. De STER krijgt zweven
de blokken op Radio 2 en 3.
Vice-voorzitter A. van den
Heuvel van de NOS benadrukte
gisteren dat het gaat om een
discussiestuk. „We gaan met al
le zendgemachtigden de ko
mende maanden een buitenge
woon zorgvuldig proces in."
Eind dit jaar moet een definitief
stuk op tafel liggen.
NCM staakt
verzekering
export Moskou
AMSTERDAM
De Nederlandsche Credietver-
zekering Maatschappij (NCM)
zal exportkredieten naar de
voormalige Sovjetunie niet lan
ger verzekeren. Bestaande ver
zekeringen worden niet meer
uitgebreid. De NCM heeft daar
toe besloten omdat Moskou
volgens haar niet langer kan
voldoen aan haar financiële ver
plichtingen.
De NCM heeft het besluit ge
nomen, nadat begin deze week
op de jaarvergadering van IMF
en Wereldbank duidelijk werd
dat de voormalige Sovjetunie
een financiële crisis te wachten
staat. Vice-premier Javlinsld
waarschuwde toen voor een hy
perinflatie.
Koningin Beatrix is gistermiddag naar Hong Kong vertrokken, van waar
zij zal doorreizen naar Japan, voor het staatsbezoek van dinsdag tot
donderdag. De directeuren Noordzij van Schiphol (links) en Schroder
van Martinair deden hare majesteit gisteren uitgeleide.
foto anp marcel antonisse
Maatschappij kan toekomst veiligstellen met British Airways
HAARLEM BILL MEYER
relatief onschuldige overtre
ding, vraag ik me af waar de
grens ligt bij het weigeren van
mensen", aldus de E. Deen.
Volgens Deen werd de toe
gang tot de winkel haar in au
gustus ontzegd, direct nadat de
politie proces-verbaal had op
gemaakt. „Het is niet eens zeker
dat mijn cliënte schuldig is.
Toch blijft Albert Heijn haar de
toegang weigeren." Het toe
gangsverbod is volgens Deen
een maatregel die diep ingrijpt
in het persoonlijke leven van de
vrouw, die door het incident
ook haar baan zou zijn kwijtge
raakt. De woordvoerder van
Ahold, de holdingmaatschappij
van Albert Heijn, wil geen com
mentaar geven zolang de zaak
aanhangig is.
De KLM heeft met haar belang in de Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij Northwest Airlines op het eerste ge
zicht eén meesterzet gedaan. Als enige Europese maat
schappij is de KLM erin geslaagd vaste voet aan de grond
te krijgen bij één van dé vier grote Amerikaanse carriers.
En dat dwingt British Airways bij de KLM aan te klop
pen om het hoofd te kunnen bieden aan de oprukken
de Amerikaanse concurrentie.
En de tijd dringt. De drie
grootste Amerikaanse maat
schappijen United, Delta en
American zijn inmiddels zo
groot dat zij niemand nodig
hebben. Door de snelle aftake
ling van traditionele maat
schappijen als TWA en Pan Am
slaagden de drie erin tal van
routes over de Atlantische Oce
aan in handen te krijgen zonder
concessies aan Europese maat
schappijen. Nu bestormen zij
gedrieën Europa.
De log opererende Europese
maatschappijen, die lange tijd
deze zo belangrijke markt do
mineerden, raken met de dag
meer marktaandeel kwijt. Maar
ook uit het Verre Oosten dreigt
gevaar. Zeer jonge maatschap
pijen als Singapore Airlines, Ca
thay Pacific en Korean Airlines
nemen een steeds grotere plaats
in op de routes tussen Europa
en Azië. Dankzij zeer lage ar
beidskosten en moderne be
drijfsvoering bieden zij de za
kenreiziger meer kwaliteit voor
minder geld.
De Europese staatsmaat-
schappijen realiseerden zich
pas onder druk van de Golfoor
log dat het vijf voor twaalf is.
Grote bezuinigingen (ook bij de
KLM) werden doorgevoerd om
het overtollig vet wég te snijden.
Maar daarmee zijn ze er niet.
Luchtvaartanalisten zijn het er
over eens dat er tegen het jaar
2000 slechts plaats zal zijn voor
een aantal zeer grote wereld
wijd opererende luchtvaart
maatschappijen, die zakenreizi
ger en toerist een wereld
omspannend routenet kunnen
bieden met zeer korte overstap-
tijden.
De drie grote Amerikanen
kunnen via losse samenwer
kingsverbanden wereldwijd
Inlichten Tweede Kamer onmogelijk
DEN HAAG GPD
Het ministerie van defensie is
ontstemd over een rapport van
de Algemene Rekenkamer. De
Rekenkamer concludeerde in
een gisteren uitgebracht rap
port, dat minister Ter Beek en
staatssecretaris Van Voorst te
weinig inzicht hebben in de in
zetbaarheid van de landmacht.
Defensie vindt dat de Reken
kamer een dergelijke algemene
conclusie niet kan trekken op
basis van alleen een onderzoek
naar de inzetbaarheid van de
M-109 houwitser. Ook de sug
gestie van de Rekenkamer om
periodiek aan de Tweede Kamer
te rapporteren hoe het met de
inzetbaarheid is, wordt door
Defensie afgewezen.
Volgens de Rekenkamer zou
een eenvoudig systeem van rap
portage volstaan. Ook kan dan
een relatie worden gelegd met
de kosten van het materieel.
Defensie meent echter dat het
niet mogelijk is een „eenvou
dig" systeem daarvoor op te
zetten. De hoeveelheid factoren
die daarvoor gemeten moeten
worden, is te groot en een aan
tal factoren kan slechts worden
geschat. Het ministerie stelt dat
ook de Rekenkamer geen sys
teem voor een dergelijke rap
portage wist te bedenken.
Ook wat de houwitser zelf be
treft, zijn Defensie en Rekenka
mer het niet eens. Defensie
noemt een materiële inzetbaar
heid van de M-109 tussen de 82
en 94 procent, in tegenstelling
tot de Rekenkamer „zeer hoog".
meetellen. Aanvankelijk dach
ten de drie grote Europese
maatschappijen (BA, Lufthansa
en Air France) zelf ook voldoen
de gewicht in de schaal te kun
nen leggen. Pogingen van onder
meer BA om met United zaken
te doen mislukten echter.
Alleen de KLM, qua omvang
nummer vier in Europa en te
klein om op eigen houtje te
overleven, wist met een Ameri
kaan (Northwest, de nummer
vier in de VS) zaken te doen. De
KLM kocht twintig procent van
de aandelen van Northwest en
heeft de mogelijkheid dat uit te
breiden tot een meerderheids-
En dat is de reden
Britten nu bij de KLM aanklop
pen. Want alleen met toestem
ming van de KLM kan er over
samenwerking met Northwest
worden gesproken. Northwest is
een aantrekkelijke partner On
langs nam ze Midway over en er
worden gesprekken gevoerd
met Continental. Lukt ook die
overname, dan wordt North
west nummer één in de wereld.
Bovendien staat Northwest
sterk in cle Pacific, een nog be-
langijkere markt dan de Atlanti
sche. Als over enkele jaren de
samenwerking met de KLM vas
te vorm krijgt, beschikt deze al
liantie als eerste over een we
reldomspannend routenet. Met
BA erbij ontstaat veruit de sterk
ste luchtvaartcombinatie ter
wereld.
Het lijkt echter onwaarschijn
lijk dat de drie maatschappijen
compleet zullen fuseren. Het is
altijd de doelstelling van de
KLM geweest zelfstandig te blij
ven. Het meest waarschijnlijke
scenario is dat de KLM en BA
belangen in elkaar nemen en
BA in ruil voor een belang in
Northwest met de KLM in Euro
pa samenwerkt.
De KLM kan dan profiteren
van het Europese routenet van
British Airways. Willen de aan
voerlijnen voor haar interconti
nentale vliegtuigen op Schiphol
niet opdrogen, dan zal de KLM
in Europa snel moeten groeien.
Met BA erbij zal dat ongetwij
feld sneller gaan dan op eigen
kracht. Met partners als North
west en BA kan KLM haar eigen
toekomst veiligstellen.
UTRECHT ANP
Staatssecretaris Van Rooy (Eco
nomische Zaken) gaat pilfabri
kanten dwingen hun prijzen te
verlagen. Ze heeft haar besluit
genomen omdat ze op grond
van een onderzoek van de Eco
nomische Controledienst (ECD)
tot de conclusie is gekomen dat
de prijsstijgingen in strijd zijn
met het algemeen belang.
Op grond van de Wet Econo
mische Mededinging heeft Van
Rooy een beschikking ontwor
pen die fabrikanten van anti
conceptiepillen dwingt hun
prijzen te verlagen. Die zijn per
1 augustus fors verhoogd.
Op 1 juli is namelijk het ge
neesmiddelenvergoedingssys
teem (GVS) in werking getre
den. Daarna hebben Organon,
Nourypharma, Wyeth, Schering
en Cilag de prijzen van hun an
ticonceptiepillen laten stijgen
tot 65 procent. Het gevolg is dat
pilgebruikstcrs meer dan 15
gulden per half jaar moeten bij
betalen. De fabrikanten hebben
volgens de Economische Con
troledienst op geen enkele ma
nier aannemelijk kunnen ma
ken dat de verhogingen nodig
waren vanwege kostenstijgin
gen. Als de fabrikanten hun prij
zen op korte termijn zelf laten
zakken, kan Van Rooy in overleg
met haar collega Simons van
volksgezondheid nog beslissen
de beschikking niet in werking
te laten treden.
AUTOKRAAN
TRANSPORTEN
