Buitenland
Leger haalt Kroaten uit stad
Oekraine ligt dwars
Dubrovnik: Scenes
om nooit te vergeten
Navo: verder ontwapenen
Vredesconferentie bijna rond
de Ridder jgss.
Vrijdag 18 oktober 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chefj ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen. MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
;en Nederlands F
tional Press Serv
Press International (UPI).
IN DE DUITSE deelstaat Branden
burg zijn buitenlanders gisteren op
nieuw het doelwit van geweld ge
worden. In Berlijn werd daarnaast
brand gesticht bij een transportbedrijf
dat asielzoekers zou vervoeren naar
een opvangcentrum
HET BELGISCHE PARLEMENT heeft
zichzelf gisteren met het oog op ver
vroegde verkiezingen ontbonden. Er
is een lijst van 80 grondwetsartikelen
opgesteld die door het volgende par
lement kunnen worden geamen
deerd
ZUID-AFRIKA heeft een prototype
ontwikkeld van een ballistische raket
waarmee satellieten in de ruimte kun
nen worden gebracht. Er zijn al twee
proeflanceringen geweest, aldus twee
Zuidafnkaanse professoren
NIEUWSLIJN
Achttien doden bij Franse treinramp
Medische teams hebben tot gistermiddag op de plek van het
treinongeluk in de Parijse voorstand Melun noodoperaties uitge
voerd, terwijl brandweerlieden bekneld geraakte passagiers pro
beerden te ontzetten. De goederentrein en de personentrein die
gisterochtend met elkaar botsten kwamen vermoedelijk door
een menselijke fout vlakbij het station van Melun op hetzelfde
spoor terecht. Hoewel de personentrein op dat moment slechts
een vaart van 38 kilometer per uur had, was de botsing zo hevig
dat de eerste wagon van de trein minstens zes meter de lucht in
vloog en bovenop de lokomotief terecht kwam. Achttien mensen
vonden de dood. Volgens de Franse spoorwegen raakten boven
dien 57 passagiers gewond, van wie tien zeer ernstig.
Suriname betaalt transport brug
Suriname heeft al een deel betaald van de transportkosten voor
de brug over de Bergse Maas bij Heusden, die naar Paramaribo
wordt gebracht. De kosten bedragen 3,7 miljoen gulden. Volgens
een persbericht van de Surinaamse ministerraad is aan de firma
Smit-Tak opdracht gegeven de brug te demonteren. De brug is
voor één gulden aan Suriname verkocht. De brug moet een vas
te oeververbinding vormen over de Coppename-rivier.
Marokko wil referendum vervalsen
De regering van het door Marokko bezette Westelijke Sahara
heeft Marokko er gisteren van beschuldigd nog eens 200.000
mensen naar het woestijngebied te sturen om de uitslag van de
daar voorgenomen volksraadpleging over onafhankelijkheid van
de vroegere Spaanse kolonie van Marokko te vervalsen. De VN
willen een referendum houden op basis van een Spaanse volks
telling uit 1974, volgens welke er 74.000 mensen in Westelijke
Sahara leefden. Marokko heeft de Verenigde Naties echter een
lijst voorgelegd van 120.000 mensen, die volgens Rabat indertijd
naar Marokko waren gevlucht. De Saharanen erkennen die lijst
niet.
Maximumsnelheid steden België 50 km
De Belgische minister van verkeer wil de maximum snelheid in
de Belgische bebouwde kom met ingang van volgend jaar op 50
km per uur stellen. Nu is dat nog 60 km per uur. De minister
voegde er echter aan toe dat op sommige hoofdwegen in de ste
den het maximum van 60 op 70 km per uur kan worden ge
bracht. Het terugschroeven van de maximum snelheid in de ste
den is volgens minister Dehaene nodig om de „zwakke wegge
bruikers" (voetgangers en fietsers) beter te beschermen.
Onderzoek naar bloedbad VS
Dronken man steekt nachtclub in brand
Bij een door een dronken boer gestichte brand in een nachtclub
in Taegu in Zuid-Korea zijn gisteren 16 doden en 20 gewonden
gevallen. De man strooide volgens de politie uit woede over het
feit dat hij niet werd bediend omdat hij dronken was benzine
over het toneel uit en stak die in brand. De dader, die ongedeerd
bleef, is aangehouden.
Vietnam neemt bootvluchtelingen terug
Vietnam heeft gezegd bereid te zijn bootvuchtelingen terug te
nemen die geen asiel kunnen krijgen in de landen waar zij te
recht zijn gekomen, zolang de vluchtelingen tenminste niet met
geweld worden gerepatrieerd. Er verblijven zo'n 59.000 boot
vluchtelingen in Hong Kong. Zeker 19.000 van hen zijn er niet in
geslaagd een vluchtelingenstatus te bemachtigen.
Staatspresidium toch welkom in Den Hacig PrOtCStdl
Armeniërs kiezen Ter-Petrosjan
MOSKOU Rtr-AP
De Oekraine weigert het econo
misch verdrag tussen de twaalf
overgebleven republieken van
de voormalige Sovjetunie te te
kenen. De op een na belangrijk
ste republiek heeft bezwaren te
gen de grote macht voor het
centrum, die in het verdrag is
voorzien. Bovendien verzet de
Oekraine zicM tegen de verde
ling van de buitenlandse Sovjet
schulden zo'n 130 miljard
gulden over alle republieken.
Negen republieken hebben
het verdrag vandaag in het
Kremlin ondertekend. Behalve
de Oekraine doen ook Moldava
(het voormalige Moldavië) en
Georgië niet mee. Deze twee
kleine republieken willen zich
het liefst volledig losmaken van
Moskou.
Het economisch verdrag
vormt de eerste stap op weg
naar een nieuwe Unie van Soe
vereine Staten, de opvolger van
de Sovjetunie, zoals president
Gorbatsjov die voor ogen heeft.
Hoewel de inhoud van h£t ver
drag niet openbaar is gemaakt,
zijn de uitgangspunten alge
meen bekend. De republieken
zullen een soort economische
gemeenschap vormen waarin
de centrale regering zeggen
schap behoudt over de buiten
landse politiek, de munteenheid
en defensie. De republieken
krijgen zeggenschap over hun
natuurlijke rijkdommen.
Deelname van de Oekraine
aan het economisch uniever
drag is cruciaal voor het succes
van Gorbatsjovs plannen. De
Oekraine is een industrieel en
agrarisch machtscentrum met
53 miljoen inwoners. De repu
bliek produceert bijna een
kwart van het voedsel in de
voormalige Sovjetunie, een
kwart van de kolen en levert een
vijfde van de machines en che
micaliën.
Zoals verwacht is Levon Ter-
Petrosjan gekozen tot president
van Armenië. De eerste uitsla
gen van de woensdag gehouden
verkiezingen wijzen op ruim 83
procent van de stemmen. Ter-
Petrosjan werd vorig jaar, na de
nederlaag van de communisten
bij de verkiezingen, gekozen tot
parlementsvoorzitter van
Transkaukasische republiek. Ar
menië koos vorige maand per
referendum voor onafhankelijk
heid.
Het Joegoslavische leger is gisteren begonnen aan de
ontruiming van Hok. een Kroatische stadje in de uiterste
oostpunt van Slavonië, niet zo ver van de belegerde stad
Vukovar. De bewoners van Ilok, gelegen aan de Donau,
hadden zich onlangs overgegeven om een langdurige en
bloedige strijd te vermijden.
BELGRADO-BUDAPEST RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT
Overal in Kroatië werd gisteren
en vandaag werd hevig gevoch
ten. Aan de stapel papier met
wapenstilstanden hebben de
strijdende partijen geen bood
schap. In Den Haag worden
vandaag evenwel weer nieuwe
pogingen ondernomen om een
oplossing te vinden voor het
conflict.
In aanwezigheid van een EG-
waamemer overhandigden de
Kroaten van Ilok gisterenoch
tend hun laatste wapens. Daar
na werden zo'n 7000 Kroatische
en Hongaarse bewoners, voor
namelijk vrouwen en kinderen,
onder begeleiding van het leger
naar Servië gebracht. Ze kregen
alleen maar toestemming om
de meest noodzakelijke spullen
mee te nemen.
Volgens het leger vertrokken
de bewoners vrijwillig. De
Kroaten verklaarden met ge
weld gedwongen te zijn. Ze zou
den te horen hebben gekregen
dat ze de keuze hadden tussen
vertrekken of door het leger
aangevallen worden.
De voorzitter van de EG-vri
desconferentie, lord Carrington,
heeft gisteren het volledige Joe
goslavische staatspresidium uit
genodigd de gesprekken van
daag in Den Haag bij te wonen.
Dat betekent dat ook president
Mesic is uitgenodigd. De EG
heeft laten weten het presidium
in zijn huidige vorm, dat wel
zeggen met alleen maar Servi
sche leden, niet te erkennen als
vertegenwoordiger van Joego
slavië.
Het presidium was oorspron
kelijk niet uitgenodigd. In eerste
instantie zou vandaag alleen
met de presidenten van de zes
Joegoslavische republieken
worden gepraat. Maar de Servi
sche presidiumleden hebben
woensdag laten weten dat geen
enkel besluit van de vredescon
ferentie te aanvaarden dat zon
der hun aanwezigheid zou wor
den genomen.
Vertegenwoordigers van de
Servische minderheden in
Kroatië zijn niet tevreden met
de toekomst die voor hun ge
bieden is weggelegd in het jong
ste vredesplan voor Joegoslavië.
Ze hebben dat gisteren in Den
Haag gezegd tegen ambasadeur
Wijnaendts. De zich presiden
ten noemende Milan Babic
(Kraina) en Goran Hadzic (Sla
vonic:, Baranja en Srem) zeiden
geen mandaat te hebben om
erg flexibel te zijn.
Met het nationalisme neemt
ook het antisemitisme in de
voormalige communistische
landen in Oost- en Midden-Eu
ropa toe. Dat staat in een giste
ren door het Wereld-joodse
Congres gepubliceerd rapport.
In het rapport worden aanval
len op joodse begraafplaatsen
en joodse eigendommen aange
haald en een toename van het
aantal antisemitische publica
ties en van antisemitische ge
voelens gesignaleerd. Ook stelt
het rapport, dat werd opgesteld
door het Londense Instituut van
Joodse Aangelegenheden, dat
politieke partijen „een antise
mitische kaart spelen", daarin
in een aantal gevallen gesteund
door de katholieke kerk.
Het instituut heeft met name
gegevens verzameld over anti
Semitische incidenten in Bulga
rije, Tsjecho-Slowakije, Honga
rije, Polen, Roemenië en Joego
slavië. In het rapport staat dat
niet zozeer sprake is van fysieke
aanvallen op joden, alswel van
incidenten als het schenden van
SPLIT Rtr-DPA
Een veerboot volgeladen met vluch
telingen uit de belegerde Kroatische
havenstad Dubrovnik heeft gisteren
na twee vergeefse pogingen de Joe
goslavische vlootblokkade doorbro
ken en is naar Split gevaren. De veer
boot Slavija, met een normale capa
citeit van 700 mensen, had volgens
berichten uit Dubrovnik meer dan
1.300 vrouwen, kinderen en zieke
mensen aan boord.
's Morgens in alle vroegte verliet de
boot de omsingelde en belegerde
stad en het plan was om in de na
middag Split te bereiken, dat 225 ki
lometer noordelijker ligt, eveneens
aan de Adriatische kust. Een verslag
gever in Dubrovnik van de krant Slo-
bodna Dalmacija beschreef de in
scheping van de Slavija als chaotisch.
Mensen huilden en schreeuwden om
boottickets. Vrouwen en mannen die
van elkaar werden gescheiden be
loofden elkaar trouw. „Het leken
beelden uit de film Apocalypse Now",
zei de verslaggever. „Een scene om
nooit te vergeten."
Dubrovnik, afgesloten van zee door
oorlogsschepen en geblokkeerd door
het Joegoslavische leger in de bergen
bij de stad, moet het al zeventien da
gen zonder gas, telefoon, electriciteit
of water doen. Gisteren en vandaag
zijn er rond de stad weer hevige ge
vechten uitgebroken. Woonwijken
van de eeuwenoude, door de Vere
nigde Naties beschermde stad, zijn
beschoten. De Slobodan Dalmacija
meldde dat zeker 5000 vluchtelingen
van omliggende steden en dorpen,
die door het leger ernstig onder vuur
zijn genopien, bescherming zoeken
in de haven. Gaarkeukens voor kin
deren en oudere mensen moeten uit
komst bieden.
De Slavija bracht verse voedselvoor
raden Dubrovnik binnen voor naar
schatting 60.000 mensen. Het was de
derde veerboot die de stad aandeed
sinds het door Serviërs gedomineer
de federale leger en de Kroatische
strijdmachten op 8 oktober overeen
kwamen de vlootblokkades van de
Adriatische havenplaatsen op te hef
fen. Maar geen enkel schip slaagde er
in evacués de stad uit te brengen en
de blokkade is gebleven.
Functionarissen van de Europese Ge
meenschap slaagden er aan het be
gin van de maand in, nog voor de
blokkade van kracht werd, twee veer
boten afgeladen met vluchtelingen
Dubrovnik uit te loodsen. De Slavija
verliet Dubrovnik woensdag om
streeks lunchtijd, volgepakt met
mensen. Maar na een tocht van en
kele uren moest de boot onverrich-
terzake terugkeren. „Het leger vond
enkele gezonde mannen in de leeftijd
tussen 18 en 60 jaar. Zij kregen geen
toestemming Dubrovnik te verlaten",
stelde de Kroatische krant.
Kroatische autoriteiten wachtten in
spanning af of het Joegoslavische le
ger toestemming zou geven voor de
evacuatie. Tot aan het begin van de
middag was dat volstrekt onzeker. De
1300 vrouwen, kinderen, zieken en
gewonden en ook leden van de EG-
waamemersmissie, mochten, zo
meldde Radio Zagreb, na onderzoek
van de Slavija door de marine Du
brovnik verlaten. Ruim tweehonderd
kilometer verderop in noordelijke
richting, in Split, hingen verwilderde
mensen in boerenkleding in de por
talen van luxieuze hotels. De stad telt
momenteel 14.000 vluchtelingen. De
meesten van hen zijn het platteland
ontvlucht, weg van strijdtoneel.
Dubrovnik is een geïsoleerde stad.
Het Joegoslavische leger heeft er de
aanwezigheid van verslaggevers of
televisieploegen verboden. Voedsel
en medijnen kunnen de stad wel be
reiken, maar voor de pers is Dubrov
nik hermetisch afgesloten. Veerboot
eigenaren hebben strikte opdrachten
gekregen: „Zorg efvoor dat niemand
van de pers of televisie de stad bin
nenkomt. Ontzeg gewapende of on
gewapende personen die Dubrovnik
willen helpen verdedigen de toegang.
Sta vrouwen, kinderen, ouderen en
zieke mensen toe de stad te verla
ten." De veerbooteigenaar, die giste
ren van Split naar Dubrovnik wilde
vertrekken, noemde verslaggevers
„de vijfde colonne".
Zimbabwaanse studenten heb
ben de top van Gemenebestlan-
den in Harare gisteren aange
grepen om te betogen tegen de
regering van president Mugabe.
Zij riepen Mugabe ertoe op na
leving van mensenrechten in
Zimbabwe te garanderen. Men
senrechten staan centraal tij
dens de Gemenebest-conferen
tie.
Agenten van de oproerpolitie
raakten slaags met rond dui
zend studenten die een mars
probeerden te houden naar de
plaats waar de delegaties van de
Gemenebestlanden vergaderen
De politie zette traangas in om
een eind te maken aan de beto
ging en omsingelde het terrein
van de Universiteit van Zimba
bwe, dat vijf kilometer van het
conferentie-oord ligt. In het
centrum van Harare patrouil
leerde de politie om verdere de
monstraties te voorkomen.
Tijdens de vergadering van dë
Gemenebest bleek gisteren dat
de deelnemende landen onder
ling ook over de mensenrechten
verschillen. Nigeria, Kenya en
Malaysia hadden kritiek op de
westerse aantijgingen over de
slecht functionerende democra-
tiëen in Afrika en Azië.
De Britse premier Major kon
digde gisteren aan dal Groot-
Brittannië de armste landen van
de wereld bijna 2 miljard gul-
denaan schuld zal kwijt schel
den. De landen moeten hun
staatshuishouding dan wel on
der toezicht van de Wereldbank
en het IMF stellen.
Nationalisme
van invloed op
antisemitisme
graven, gevallen van vandalis
me, brandstichting en het schil
deren van antisemitische leu-
Het Wereld-Joodse Congres is
van plan het rapport in februari
door te spelen aan de Mensen
rechtencommissie van de Vere
nigde Naties in Genève.
TAORMINA AP-GPD
De ministers van defensie van de Navo hebben gisteren in Taormi-
na op het eiland Sicilië besloten het nucleaire wapenarsenaal in
Europa niet 80 procent te verkleinen. Het betreft de grootste wa
penreductie in de geschiedenis van het bondgenootschap. De re
ductie zal snel worden uitgevoerd.
De bijeenkomst werd overschaduwd door de verontwaardiging
bij de andere Navo-landen over het recente Frans-Duitse voorstel
tot de vorming van een Europees leger. De overige Navo-leden zijn
bang dat een dergelijk leger het bondgenootschap kan ondermij
nen. De Duitse minister van defensie Stoltenberg zei dat het plan
naar zijn mening niet tot een verzwakking van de Navo zal leiden.
en moderne vormgeving Strakke hinen van zwart manou kenmerken de sloe er die
Iraai contrasteren mei de sierlijk gebogen manoustengeis van de exclusieve lafeivoei
De stoelen komen op 495,- per stuk. de tafel met faceigeslepen glasplaat ko 1680,-
RATTAN F U R N1 T U R f w
Kroatische gardisten maken hun stellingen gereed in de buurt van Pisarovina, twintig kilometer
van de hoofdstad Zagreb. foto epa robert rajtk:
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De vredesconferentie over het
Midden-Oosten wordt mogelijk
nog vanmiddag officieel aange
kondigd. De Amerikaanse mi
nister Baker (buitenlandse za
ken) Baker en de Israëlische re
gering moeten het dan wel eens
worden over de lijst met Pales
tijnse deelnemers, die inmid
dels door de PLO is goedge
keurd.
Op de lijst staan zeven Pales-
tijnen, twee uit de Gazastrook
en vijf van de Westelijk Jordaan-
oever. Baker zei gisteravond dat
„goede vooruitgang" is geboekt.
Israël heeft aangekondigd uit
het vredesoverleg te stappen als
daaraan Palestijnen deelnemen
die zichzelf etaleren als PLO-
vertegenwoordigers.
Baker zal overigens niet van
daag naar huis vertrekken, zoals
de bedoeling was. In Israël
houdt men er rekening mee dat
hij morgen naar Damascus gaat
om de Syrische regering over te
halen toch deel te nemen aan
het regionale overleg in het ka
der van de vredesconferentie.
Syrië weigert dat.
De Israëlische regering heeft
heftig gereageerd op de Syrische
weigering. Sommige commen
tatoren menen echter dat de
stap koren op de molen is van
premier Shamir. Hij zou zo de
vredesconferentie na de ope
ningszitting kunnen verlaten,
onder het motto dat de Syriërs
niet bereid zijn het onderhan-
delingsspel volgens de regels te
spelen.
Ook Sovjet-minister Pankin
(buitenlandse zaken) kwam gis
teren in Israël aan. Vandaag
praat hij met Baker en met Is
raëlische regeringsleiders.
De Amerikaanse
politie onderzoekt
of de man die
woensdag 22 men
sen in een café in
de Texaanse stad
Killeen vermoord
de en vervolgens
de hand aan zich
zelf sloeg, handel
de uit vrouwen
haat. Volgens de
politie werden bij
deze grootste
schietpartij uit de
Amerikaanse ge
schiedenis meer
vrouwen dan
mannen gedood.
Voorts zou de da
der eens een brief
hebben geschre
ven waarin hij
vrouwen „serpen
ten" noemt. Het
Amerikaanse Huis
Afgevaardig
den heeft vanmor
gen nieuwe beper
kingen op het be
zit van snelvuurwapens met grote meerderheid van de hand ge
wezen. Tegenstanders van het wetsontwerp vonden dat de be
perkingen oneerlijk zijn voor jagers en dat het het recht van
Amerikanen om wapens te dragen zou beperken.
Geen aankondiging van de volgende film,
maar een gebed om troost in Killeen: 'Heer
troost onze stad met ons grote verlies'
foto ap
