Binnenland
Verzet tegen nieuwe
nota voor telefoon
i50K
ARMENIA
SVZ: Compenseren
wao onbespreekbaar
V&D geeft niet toe aan stakingsdreiging
Biologen nu weer met open armen ontvangen
AZU-artsen verhelpen
stress in Tsjemobyl
Miljoenenclaim over
octrooi kaasproduktie
Nederland helpt
China met deltaplan
Woensdag 16 oktober 1991
Redactie: 023-150225 JANINE B
N ERDOCAN RONALD FRISART (chef)
M HURK SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER MARGOT KLOMPMAKER Vormgeving: MITZIE MEUERHOF
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
FNV vreest fors banenverlies Scania
De Industriebond FNV vreest dat bij vrachtwagenfabriek Scania
Nederland in Zwolle en Meppel tot eind volgend jaar 370 ar
beidsplaatsen vervallen door een lagere produktie, het opheffen
van een afdeling en het doorvoeren van een reorganisatie. De
Scania-directie kan nog geen aantal noemen, maar verwacht dat
het verlies aan arbeidsplaatsen aanzienlijk kleiner zal zijn. Sca
nia heeft evenals andere vrachtwagenproducenten te maken
met een inzakkende markt voor vrachtwagens.
Eerste postzegel Armenië Nederlands
"V iuiitjuiljuiL L
Z-aijuiuipuitifi S
ljuju! 8
Binnenkort rolt bij drukker Joh. Enschede in Haarlem de eerste
Armeense postzegel van de persen. De Nederlandse ontwerper
Will van Sambeek heeft de zegel voor de vroegere Sovjet-repu
bliek ontworpen. De postzegel waarde 50 kopeken is uit
sluitend bedoeld voor het postverkeer met het buitenland. Het is
voor het eerst sinds 1922 dat Armenië een eigen postzegel uit
geeft. Aanleiding is de ingebruikname van een telefooncentrale
en een satelliet-grondstation.
KvK A'dam: distributie in Budapest
De Amsterdamse Kamer van Koophandel wil in de Hongaarse
hoofdstad Budapest een distributiecentrum opzetten voor goe
deren uit de Amsterdamse regio. Volgens voorzitter R. de Vilder
van de Kamer van Koophandel heeft Budapest een „netwerk-
functie" in het oude Oostblok die voor Nederlandse onderne
mers zeer aantrekkelijk is. Bovendien wordt de bereikbaarheid
in 1992 met de opening van het Rijn-Main-Donaukanaal ver
groot. De Vilder wil zo snel mogelijk een onderzoek instellen
naar de vraag aan welke produkten in Oost-Europa de meeste
behoefte bestaat.
Kassawerk slecht voor gezondheid
Cassières hebben veel vaker pijn in hun rug en de linkerarm en
last van hun ogen dan werkende vrouwen in het algemeen of
ander winkelpersoneel. Dat blijkt uit onderzoek van de Arbeids
inspectie van het ministerie van sociale zaken en werkgelegen
heid. Doordat cassières in de regel gedraaid zitten, worden ook
sommige bloedvaten afgekneld. Vooral de kassa's waarbij de
cassières de produkten in een winkelwagentje moeten leggen,
veroorzaken een zeer hoge lichamelijke belasting. Uit onderzoek
van de Arbeidsinspectie in Maastricht bleek dat m de 35 onder
zochte winkels geen enkele kassa ergonomisch in orde was.
Nederland wil olie Kuwayt opruimen
Het Amsterdamse bedrijf TCA Milieutechniek is in de race voor
het opruimen van de olievervuiling in Kuwayt. Bijna tweehon
derd ondernemingen hebben een offerte ingediend. Acht daar
van zullen aan de operatie kunnen deelnemen. TCA heeft een
grote reputatie op het gebied van het bestrijden van olierampen.
Het bedrijf was onder meer betrokken bij opruimen van de olie
het zinken van de tanker Exxon Valdez. TCA deed
ervaring op tijdens de Golfoorlog, toen het miljoenen liters olie
uit de Perzisch Golf haalde. Het werk in Kuwayt zal voornamelijk
bestaan uit het leegpompen van de tientallen oliemeren die zijn
ontstaan nadat veel brandende oliebronnen zijn gedoofd. Met
de opdracht is mogelijk een bedrag van tientallen miljoenen gul
dens gemoeid.
Besprekingen haven-cao verlopen stroef
De Rotterdamse havenwerkge
vers, verenigd in de SVZ, blijven
afkerig van de eis van de Ver-
voersbonden FNV en CNV de
gevolgen van de wao- en Ziek-
tewetmaatregelen van het kabi
net te compenseren in een
nieuwe cao. Dat is gisteren ge
bleken tijdens de hervatting van
de onderhandelingen over een
de Rot-
invoeren die geldt na 40 dienst
jaren. Om de instroom naar de
wao te keren, moet er een be
drijfsgezondheidsdienst komen
die zieke havenarbeiders beter
begeleidt en probeert hen te be
houden voor het arbeidsproces
of daarin te laten terugkeren.
De Vervoersbond FNV heeft
bovendien opnieuw invoering
van de vierdaagse werkweek
voorgesteld.
Belangenorganisaties vrezen voor privacy
UTRECHT GPD
De Stichting Waakzaamheid Persoonregistratie en de Fe
deratie van SOS Telefonische Hulpdiensten verzetten
zich tegen de nieuwe telefoonrekening die de PTT vol
gend jaar gaat invoeren. De organisaties vinden dat de
PTT met de nieuwe service de privacy van haar klanten
aantast.
belofte dat alle geregistreerde
gegevens worden vernietigd zo
dra de rekening is betaald. Ver
der zal er een nieuwe stan
daard-rekening en een geheel
gespecificeerde rekening kun
nen worden aangevraagd.
Op de nieuwe standaard-re-
ken ing staan de gevoerde ge
sprekken uitgesplitst in vijf ca
tegorieën: lokale, nationale en
internationale gesprekken, au
totelefoon- en semafoonge-
sprekken en de 06-nummers.
Een klant kan één of meer
van deze categorieën laten spe
cificeren. Zo kan hij bijvoor
beeld een overzicht krijgen van
alle internationale gesprekken
die op zijn toestel zijn gevoerd,
met het tijdstip waarop is ge
beld, de duur van het gesprek
en het nummer dat is gedraaid.
Voor deze service moet de klant
extra betalen. Elke gespreksmel-
ding zal ongeveer 5 cent gaan
kosten. Aan de huidige en de
standaard-rekening en het pri-
Dit bleek gisteren na een eerste
gesprek tussen de PTT en 21 be
langenorganisaties over de in
voering van de nieuwe telefoon
rekening. De PTT kan vanaf
1995, als alle centrales zijn ge
moderniseerd, alle gesprekken
registreren. Dit betekent dat van
elke klant vastligt hoe vaak hij
belt, wanneer, met wie en hoe
lang. De Consumentenbond
heeft er al meer dan tien jaar
voor gepleit dat de rekening van
de PTT moet kunnen worden
gecontroleerd.
De PTT wil volgend jaar de
klant Jaten kiezen uit vier ver
schillende rekeningen. Het gaat
om de huidige rekening, waar
op eigenlijk alleen maar een to
taalbedrag staat, plus de abon
nementskosten en eventuele
andere kosten voor de huur van
produkten van de PTT. Ten
tweede een privacy-abonne-
ment: de oude rekening met de
vacy-abonnement zijn geen ex
tra kosten verbonden.
Geen van de belangenorgani
saties heeft problemen met de
nieuwe standaardrekening. Met
de verdere specificaties echter
wel. „Neem bijvoorbeeld een
kind dat wordt mishandeld en
de kindertelefoon eindelijk durft
te bellen. Hij of zij is als de dood
dat de ouders er achter komen.
En dat kunnen ze met de nieu
we service van de PTT", zegt
mevrouw V. van Wijlen van SOS
telefonische hulpdiensten. Als
oplossing werd gisteren aange
voerd de telefonische hulpdien
sten gratis te maken. Maar dat
leidt tot de vraag wie deze dien
sten dan moet betalen, of de
vrees dat te veel mensen deze
nummers gaan bellen.
Om uit deze impasse te ko
men, zijn voorbeelden uit buur
landen besproken. Frankrijk
verstuurt ook gespecificeerde
rekeningen, maar vermeldt de
nummers niet helemaal. De
laatste vier nummers worden
met een sterretje aangegeven.
„En stap in de goede richting.
Iemand die een beetje handig
is, kan met de eerste cijfers ech
ter een eind komen", meent J.
Holtvast van de Stichting Waak
zaamheid Persoonsregistratie.
Duitsland onderzoekt of het
mogelijk is alleen een specifica
tie te geven als alle mensen die
een telefoon delen daarvoor
schriftelijk toestemming heb
ben gegeven. Volgens Van Wij
len is dat onmogelijk. Want een
kind, maar ook bijvoorbeeld
een mishandelde vrouw, heeft
niet de macht om toestemming
te weigeren.
Toch blijft de Consumenten
bond erbij dat klanten het recht
hebben om te weten waaraan
zij hun geld uitgeven. Een ge
specificeerde rekening moet
volgens de bond vanzelfspre
kend zijn. „Elk jaar komen er
40.000 klachten bij ons binnen
over telefoonnota's. Ruim 4.000
hiervan blijken gegrond. Maar
vaak is het niet mogelijk te be
wijzen dat de PTT een fout
heeft gemaakt, door de gebrek
kige registratie. Hierdoor loopt
de consument elke twee maan
den theoretisch het risico voor
een half miljoen gulden het
schip in te gaan", zegt H.D. Per-
fors van de Consumentenbond.
Over een maand komen de
partijen opnieuw bij elkaar om
verder te bespreken hoe de
nieuwe service van de PTT er in
de praktijk uit moet
Zekerheid boven s
alles. Een van de
belangstellen- lil
den op de paar- jgg
denmarkt in f
Zuidlaren onder-
werpt 'de han
del' daarom aan
een grondige in
spectie. De tra
ditionele paar
denmarkt vindt
iedere derde
tober plaats.
FOTO ANP KAREL
ZWANEVELD
Woordvoerder FNV: Directie gaat door met 'salami-tactiek*
De directie van het warenhuisconcern
Vroom Dreesmann ziet in de stakings
dreiging van de Dienstenbond FNV geen
aanleiding haar sociaal beleid te verande
ren. Een garantie tegen gedwongen ontsla
gen kan het bedrijf in redelijkheid niet ge
ven, zo liet V&D-woordvoerder drs. J. Lem
pers gisteren weten in reactie op het ul
timatum van de bond.
V&D beraadt zich nog op een antwoord
aan de dienstenbond. Uit de eerste reactie
vaJt echter op te maken dat het concern
geen gehoor zal geven aan de eisen om bij
de reorganisatie onder het middenkader
verlies van 450 arbeidsplaatsen gedwon
gen ontslagen te voorkomen. Het concern
wil verder niet uitsluiten dat er volgend jaar
een nieuw 'loonoffer' van de werknemers
zal worden gevraagd. Ook over behoud van
atv-dagen kon de directie gaan garantie ge
ven.
Als V&D-werknemers volgende week
woensdag daadwerkelijk gaan staken, dan
zou de directie dat 'uitermate betreuren'.
„Dat kan het bedrijf absoluut niet verdra
gen. Wij hopen dat eventuele stakingen niet
op al te grote schaal plaatsvinden. Een dag
omzetverlies zou Vroom Dreesmann gro
te schade berokkenen", aldus Lempers.
V&D houdt vast aan de eerder overeenge
komen maximale inspanning om gedwon
gen ontslagen te voorkomen. „Dat wij geen
garantie willen geven is geen onwil. We
kunnen die toezegging gewoon niet doen",
aldus Lempers.
In een reactie op de uitspraken van Lem
pers zei de Dienstenbond FNV dat de direc
tie het personeel kennelijk nog steeds niet
serieus neemt. „Het bedrijf denkt dat werk
nemers bereid zijn loon en atv in te leveren
terwijl collega's de kans lopen op ontslag",
aldus een woordvoerder.
Ook de huidige directie wil volgens de
woordvoerder de problemen kennelijk niet
onderlinge samenhang aanpakken. Ze
111salami-tac-
De ledenraadplegingen hebben duidelijk
gemaakt dat de motivatie bij het personeel
om aan de nieuwe reorganisatie mee te
werken danig is gedaald. Het wil na jaren
lange matiging zekerheid van werk en inko-
terdamse haven.
FNV-bestuurder J. Verroen
meent dat de havenwerkgevers
door de landelijke werkgevers
organisaties, vooral het VNO,
onder druk zijn gezet om geen
duimbreed toe te geven. „Ze
zijn bang om als eerste bedrijfs
tak toe te geven aan onze com
pensatie-eis." De werkgevers
hebben gisteren inderdaad her
haald dat zij de gevraagde ga
ranties voor compensatie niet
kunnen geven. CNV-bestuurder
C. van der Knaap: „De bonden
zullen de zaak hard spelen. Tij
dens de volgende onderhande
lingsronde, 31 oktober, moeten
de werkgevers kleur bekennen."
FNV en CNV zitten voor de
rest van de cao-eisen groten
deels op één lijn. Zij willen on
der meer de leeftijd vo<?r ver
vroegd uittreden naar 60 jaar
verlagen. Ook willen zij een vut
UTRECHT NEVIN ATICI
Biologen zijn weer populair. Jarenlang
was de werkloosheid groot onder deze
beroepsgroep. Het onderwijs, de ge
zondheidszorg en het bedrijfsleven staan
tegenwoordig echter weer met open ar
men klaar om hen te ontvangen. Het
aantal werkzoekende biologen daalde
het afgelopen jaar met maar liefst 45
procent. Op dit moment zoekt nog maar
6,8 procent werk.
De laatste jaren neemt de vraag naar
professionele biologen in de biotechno
logie, het milieu en het medisch onder
zoek steeds meer toe. Als de vraag in dit
tempo blijft stijgen, zal er over twee jaar
waarschijnlijk een tekort aan biologen
zijn. „Maar dat is een verwachting",
waarschuwt M. Veugelers, loopbaanad
viseur van het Nederlands Instituut van
Biologen (NIBI). Volgens Veugelers zijn
er drie oorzaken voor afname van werk
loosheid onder biologen. „Ten eerste
zijn studenten biologie marktgerichter
geworden. De NIBI, de beroepsvereni
ging van biologen, geeft hen voorlichting
over de ontwikkelingen op de markt.
Vertelt wat de eisen van de werkgevers
zijn en hoe je je als werkzoekende het
best kunt presenteren. Studenten weten
dus precies waar ze aan toe zijn. Ze zijn
op die manier beter voorbereid op de
markt". Ook constateert Veugelers een
tpename van het aantal onderzoeken
door biologen. Veugelers: „De laatste ja
ren is er een verschuiving te zien van Idi-
nisch naar moleculair toegepaste onder
zoek: Van artsen naar biologen dus. Een
arts ontdekt een allergie. Hij constateert
dat de patiënt allergisch is voor huisstof-
mijd. De bioloog gaat dan verder met het
onderzoek. Wat is het precies voor een
allergie, hoe ontstaat het en hoe lossen
we het op. Dat betekent dus meer werk".
Een andere reden waarom er meer on
derzoek wordt gedaan in de gezond
heidszorg is een ruimer budget. De ge
zondheidszorg kreeg de laatste jaren
meer geld om onderzoek te doen naar
het ontstaan en bestrijden van bijvoor
beeld kanker en Aids. Er kwam ook
steeds meer geld beschikbaar voor het
milieu. „En meer geld betekent ook daar
meer onderzoek", aldus Vèugelers.
Ook het bedrijfsleven heeft steeds
behoefte aan biologen die onder
zoek kunnen verrichten, onder meer
naar het verbeteren van produkten. Veu
gelers: Veugelers: „Een multinational als
Unilever onderzoekt op welke manier de
boter nog geler, smeuïger of minder vet
kan worden gemaakt. Dat is voer voor
biologen." Het NIBI kan niet aangeven
aan welke biologen de komende jaren
een tekort zal zijn als de vraag aanhoudt.
Op dit moment is er al een tekort aan le
raren biologie in het lager en middelbaar
onderwijs. „Daar kunnen we voorlopig
niets aan doen", vertelt Veugelers. „Mi
nister Ritzen van onderwijs heeft beslo
ten dat er per jaar maximaal twintig stu
denten mogen worden opgeleid tot le
raar biologie. En daar hebben de univer
siteiten zich nog steeds aan te houden".
Ook twee jaar geleden was er nog grote onzekerheid over hoe radio-ac
tief de de omgeving van Tsjemobyl was. Op de foto onderzoekt een
technicus de lucht in een plaatsje vijftig kilometer van de kerncentrale.
ROBERTO TONSINCj
UTRECHT .GPD
Gelukkig kwam er vrijdagavond
bij de brand door een foute
schakelaar in de kerncentrale
van Tsjemobyl geen straling
vrij. De schade bleef beperkt tot
een ingestort dak. Maar de
angst zit er bij de bewoners
rondom de kerncentrale goed
in, sinds de ramp van 1986. Een
team artsen van het Acade
misch Ziekenhuis Utrecht
(AZU) gaat daar wat aan doen.
In de Witrussische stad
Gomel, vlakbij de ontplofte
kerncentrale van Tsjemobyl,
staat op schermpjes aangege
ven hoe groot de radioactieve
straling op dat moment is. „De
gemiddelde radioactieve stra
ling is daar niet hoger dan toe
gestaan. Maar de spanning, de
stress van het stralingsgevaar
werkt nog steeds door. Al vijf
jaar. Van stress kun je zieker
worden dan van een beetje stra
ling", zegt internist en toxico
loog T.J.F. Savelkoul.
Savelkoul, verbonden aan het
AZU en aan het Rijksinstutuut
voor Volksgezondheid en Mil
ieuhygiëne, staat aan het hoofd
van een groep die in Witrusland
het hoofd wil bieden aan de
medische gevolgen van de
Tsjemobyl-ramp. Het regent
nog steeds klachten: tiendui
zenden mensen voelen zich
min of meer ziek. Het aantal ge
boortes met een afwijking is vier
keer hoger dan voor de ontplof
fing. Schildklier-afwijkingen en
bloedziekten zijn drastisch toe
genomen en ook leukemie zou
meer voorkomen.
Begin november vertrekt een
medische ploeg van het AZU.
bestaande uit twee arts-assis
tenten en een verpleegkundige,
naar Gomel. Zij zetten daar in
een bestaande polikliniek een
centrum op voor poliklinische
hulp aan mensen die menen
dat ze door de straling ziek zijn.
Ménen. Die formulering is
van belang, benadrukt Savel
koul: „Het is lang niet zeker dat
al die ziektes werkelijk van stra
ling komen. Het heeft na vijf
jaar geen zin meer dat uit te
pluizen. Als iemand het aan zijn
schildklier heeft, is het best in
teressant om uit te zoeken of
dat van straling komt. Belangrij
ker is echter die patiënt daad
werkelijk te helpen."
„De Witrussen zijn maar wat
blij dat er echte medische hulp
komt," vervolgt hij. „Ze vertel
den ons dat er tientallen buiten
landse hulpploegen waren ge
weest, die met stapels paperas
sen over wat er is gebeurd naar
huis gingen. Daarna hoorden ze
niets meer."
RIVM en AZU hebben 'dank
zij' gevallen van bodemveront
reiniging in eigen land ervaring
met de gevolgen daarvan voor
de volksgezondheid. Savelkoul:
„Ook in Nederland komt het
vaak voor dat bewoners van
zo'n gebied allerlei ziektes en
klachten, die ze allang hadden,
opeens wijten aan de ontdekte
vervuiling. Vaak is daar weten
schappelijk geen bewijs voor te
vinden. Voor de medische aan
pak maakt dat echter niet uit. Je
moet uitgaan van de klacht, die
grondig onderzoeken en probe
ren er wat aan te doen", aldus
Savelkoul.
Kaasbedrijf Baars in Schoonre-
woerd (Zuid-Holland) heeft
een claim van in totaal ruim 18
miljoen gulden neergelegd bij
vijf Nederlandse zuivelonder
nemingen. De Wessanen-doch-
ter beschuldigt Friesland Frico
Domo, De Twee Provinciën
Westland, Campina Melkunie
en Corberco van inbreuk op
het octrooirecht.
Baars heeft vorige week alle
rekeningen van de vijf zuivel
ondernemingen geblokkeerd.
Het octrooirecht betreft een
fase in het produktieproces
van Maasdammer kaas. Baars
maakt daarbij gebruik van het
zogenoemde teebackpapier.
Dat is papier dat als banderol
om de Maasdammer wordt ge
trokken. Baars heeft op die
methode octrooi aangevraagd.
De betrokken bedrijven heb
ben inmiddels een alternatief
voor het papier gevonden,
maar maken volgens Baars
nog wel gebruik van de metho
de.
Van Rooy legt eerste contacten
Nederland gaat China helpen
bij de aanleg van een soort
Deltaplan voor de Gele Rivier in
dat land. De rivierdelta is de
laatste jaren een paar keer ern
stig overstroomd. Die overstro
mingen hebben een goede wa
terhuishouding in de rivier
noodzakelijk gemaakt.
De eerste contacten over Ne
derlandse hulp bij dit project
zijn gelegd tijdens een recente
reis van staatssecretaris Yvonne
van Rooy (economische zaken)
naar China. „De Chinese autori
teiten toonden toen grote be
langstelling voor de Nederland
se deskundigheid op het gebied
van baggerwerken", aldus een
woordvoerder van de staatsse
cretaris.
Niet alleen Economische Za
ken, maar ook de departemen
ten van landbouw en verkeer en
waterstaat zullen bij dit project
worden betrokken. Als Neder
land na de voorbereiding ook
werkelijk de uitvoering ter hand
gaat nemen, betekent dat een
order van vele miljarden gul
dens.
Binnenkort komt een Chinese
delegatie naar Nederland om
verder over de plannen te pra
ten. Voor de uitvoering van het
'Chinese Deltaplan' komen
vooral baggermaatschappijen
en bouwbedrijven in aanmer
king.
