Regio
Provincie en
gemeente gaan
over de hekel
Overwerk voor Leidse slopers
Alphense V&D'ers
leggen werk neer
Ziekenfondsen breiden
samenwerking uit
'Videofilm niet weg te denken'
Woensdag *16 oktober 1991 Redactie: 071 -161400 WILLEM SPIERDUK WIM SCHRUVER MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELINC Eindredactie: WILLEM SPIERDIJK Vormgeving: SIMON DE GRAAF
AFSPRAKEN werden niet nagekomen,
de rol van wethouder De Jong was sto
rend en burgers hadden in de project
groep totaal geen stem
Weinig actiebereidheid in Leiden
LEIDEN
CAROLINE VAN OVERBEEKE
Bij de Alphense V&D-vestiging
hebben 25 van de 55 perso
neelsleden verklaard het werk
volgende week woensdag neer
te willen leggen. „Mogelijk wor
den dat er nog meer", aldus
verkoopster mevrouw Bosman.
De Leidse V&D-werknemers
zijn niet actiebereid: slechts
twee van de 225 V&D'ers heb
ben aangekondigd mee te doen
aan de werkonderbreking op 23
oktober. Wellicht dat het mid
denkader toch meedoet aan de
acties.
Een van de Leidse verkoopsters:
„Ik heb bij het personeel geïn
formeerd of ze mee willen doen
aan de actie van de diensten
bond FNV, maar ze hebben er
absoluut geen interesse in.".
„Ik ga in mijn eentje geen ac
tiecomité oprichten", vervolgt
ze. „En als mensen geen zin
hebben, ga ik ook niet uitge
breid met ze in discussie. Het is
vervelend, dat wel." Andere V
&D-vestigingen in Den Haag,
Delft, Gouda, Rijswijk, en Leids-
chendam hebben inmiddels ac
tiecomités opgericht om de
door de dienstenbond FNV aan
gekondigde staking volgende
week in goede banen te leiden.
De drie mensen uit het Al
phense V&D-filiaal die maan
dagavond bij de FNV-vergade-
ring In Utrecht waren, hebben
een groot deel van de perso
neelsleden gisteren overgehaald
Hierdoor zouden de zieken
fondsen juist met elkaar moeten
gaan concurreren en zouden de
grenzen tussen de werkgebie
den worden opgeheven. De zie
kenfondsen zouden dan meer
financieel risico lopen. Verze
kerden kunnen in dat geval zelf
kiezen bij welk fonds ze zich
willen inschrijven.
De vijf fondsen hebben met
elkaar afgesproken dat ze in dat
geval niet actief in eikaars werk
gebied gaan werven. Ook zullen
ze de grenzen van de omringen
de werkgebieden respecteren.
De vijf ziektekostenverzeke
raars hebben nadrukkelijk uit
gesproken regionaal te willen
blijven werken. Daarnaast blij
ven de ziekenfondsen op non-
profitbasis werken, ook na het
wegvallen van de schotten tus
sen particuliere verzekeraars en
ziekenfondsen in 1995. Solidari
teit tussen verzekerden blijft
uitgangspunt. Verder is vastge
legd dat ziektekosten de hoofd
activiteit vormen, voor andere
verzekeringen treden de vijf
fondsen alleen als tussenper
soon op.
om te gaan staken. „Ze zien in
dat het niet allen om het mid
denkader gaat maar dat het in
leveren van ATV en loon voor
iedereen geldt", aldus Bosman.
Het middenkader in Leiden,
24 verkoopchefs, verkoop
specialisten en coördinerend
specialisten vergadert don
derdagmiddag over een eigen
actie. In Leiden staat een tiental
banen van het middenkader in
de functiegroepen 6 tot en met
10 op de tocht.
Woordvoerder V. Nickolson:
„We steken de koppen bij elkaar
om te kijken waar we nu staan.
We hebben nog een hoop vra
gen over de jongste V&D-plan-
nen. Zo is onduidelijk of men
sen met een lagere functie in
groep 6 toch verplicht zijn mee
te solliciteren naar die nieuwe
functie van verkoopchef. Terwijl
die baan voor hen misschien te
hoog gegrepen is. Verder is on
duidelijk wat er met verkoop
managers gebeurt die in hogere
functiegroepen 8 en 9 zitten."
„Ie mag een functiegroep la
ger solliciteren, maar in Leiden
bestaan straks alleen nog maar
de groepen 6 en 7. Moeten we
dan maar naar de vestiging in
Den Haag? We weten het niet.
Het lijkt alsof er een vies spelle
tje met ons wordt gespeeld. Ik
sluit niet uit dat we onze krach
ten bundelen met de leidingge
venden in de andere filialen en
daarna tot een vorm van actie
overgaan."
LEIDEN/AMSTERDAM
CAROLINE VANOVERBEEKE
De ziekenfondsen Zorg en Ze
kerheid (Z&Z) in Leiden, PWZ
in de Zaanstreek en ZAO in Am
sterdam gaan samenwerken
met RZR in Gelderland en
Utrecht en Trias in Dordrecht,
Gorinchem en Gouda. De direc
ties van de vijf ziekenfondsen
hebben hiertoe een intentiever
klaring getekend. De vijf zieken
fondsen waarbij bijna 2 miljoen
verzekerden zijn aangesloten en
ruim 1800 mensen werken, be
houden daarbij hun zelfstandig
heid.
De ziekenfondsen willen met
elkaar gaan samenwerken op
het terrein van het.ontwikkelcn
van produkten en het vaststel
len van de tarieven. Verder zul
len ze informatie uitwisselen en
samenwerken op het gebied
van financieel en sociaal beleid,
marketing en public relations.
De samenwerking is ingege
ven door de voorgenomen stel
selherziening ziektekostenver
zekering van staatssecretaris Si
mons van volksgezondheid.
Kritiek op Alphense wethouder De Jong
ALPHEN AAN DEN RUN AAP RIETVELD
Harde kritiek op de rol van de
gemeente Alphen aan den Rijn
en de provincie in de project
groep sanering Coupépolder
was gisteravond te horen tij
dens de zesde zitting van de
commissie-Engwirda. Burgers
hadden er totaal geen stem, ver
telden de getuigen J. Bosma, C.
van Laar en P. Rijnberg. „De sa
nering gaat zoals de provincie
dat in zijn hoofd heeft en niet
anders", zei Rijnberg. „Wij kwa
men als gewone burgers nooit
aan de bak", vulde Bosma aan.
„En nou zitten wij met die
black-box die aan de onderkant
lekt." Van Laar noemde de rol
van wethouder W. de Jong
(PvdA/milieu) in de project
groep ronduit 'storend'.
De voorzitter van de project
groep. provincie-ambtenaar
Huiskes, deugde niet, vertegen
woordiger D. Overheul van de
gemeente Alphen deugde niet
en wethouder De Jong deugde
ook niet: daar kwam de kritiek
van de drie burgerleden op
neer. „Overheul bagatelliseerde
alle verhalen, die zei dat er ei
genlijk niks aan de hand was,
Huiskes sprak niet altijd de
waarheid en was vooringeno
men", zei C. van Laar. die na
mens de Streekcommissie in de
projectgroep zat. „Er kwamen
nooit andere saneringsmaatre
gelen uit dan de provincie had
voorgesteld. Wij werden niet se
rieus genomen."
Afspraken werden volgens
Van Laar niet nagekomen.
„Toen onderzoeksbureau Iwaco
in 1988 boringen ging doen op
de stort, was afgesproken dat
rond de boorpunten waar ver
vuiling was gevonden opnieuw
geboord zou worden om de
omvang van de verontreiniging
vast te stellen. Dat is nooit ge
beurd. Maar door de stroom
van informatie die wij te ver
werken kregen duurde het een
half jaar voor we daar achter
waren." Ook de afspraak over
sonderingen door ingenieurs
bureau Geologie, dat er een
nieuw onderzoek zou worden
gedaan als de methode van
Geologie niet deugdelijk zou
blijken, was volgens Van Laar
niets waard.
Aan de wethouder hadden de
burgers in de projectgroep ook
al geen steun, zei Van Laar.
„Wethouder De Jong werkte al
leen maar storend. Als wij op
merkingen maakten over de no
tulen zuchtte hij diep en zei:
'ach gut, daar heb je die lui van
de Streekcommissie weer. Wil
len jullie er rekening meer hou
den dat ik over een half uurtje
weg moet?' De Jong zat voort
durend moeilijk te doen."
Denigrerend
Toen de wethouder en de voor
zitter van de projectgroep bij de
provincie het dossier-Kemp
hadden mogen inzien, kwamen
zij volgens Van Laar terug met
de mededeling, dat dat dossier
weinig toevoegde aan de feiten
die al bekend waren uit onder
zoeken van Iwaco. „En De Jong
zei, dat hij maar blij was dat de
andere leden van de project
groep het dossier niet hadden
mogen inzien, want dan zou het
de volgende dag in de krant
hebben gestaan. Dat vond ik
zeer denigrerend. Ik begrijp dat
ook niet van een wethouder. Je
zou toch juist blij moeten zijn
als je burgers de juiste informa
tie krijgen?"
De zitting van de onderzoeks
commissie van gisteravond le
verde weer de bekende verhalen
op over illegale stortingen en
een volstrekt gebrek aan toe
zicht op de belt. Bosma. die in
1979 als hobby wat ging boeren
aan de Westkanaalweg, vertelde
dat hij in die tijd regelmatig met
zijn Simcaatje met aanhanger
de stortplaats op reed. „Zo
slecht was ik nog in die tijd. Ik
kon er m'n rommel storten en
als ik afrastering nodig had
haalde ik er even wat buizen. Ik
ben er nooit van af gestuurd. Je
kon daar trouwens leuke han
deltjes doen, want er lag koper
en zo. Dat kon je oprapen en
naar een opkoper brengen."
Varkens
Bosma vertelde dat de boer bij
wie hij een stukje land had ge
woon zijn varkens hoedde op
de stort. „En op een dag gingen
ze dood, wel met tachtig tege
lijk. Nee, dat is nooit onder
zocht. Ik heb het die boer wel
aangereden om de beesten te
laten onderzoeken, maar dat
heeft hij niet gedaan."
J. Markwat, die tot eind 1985
rijn kwekerij had naast de stort
plaats. vertelde over de stort-
baas smalend dat die 'z'n hok-
kie nooit uitkwam.' Hij en zijn
zoon hadden gezien hoe op een
zaterdagmorgen in de zomer
van 1980 twee containerwagens
vaten losten in de Coupépolder.
De reactie van gemeente en po
litie op dat vernaai, vertelde de
zoon van Markwat. was opval
lend lauw. Uiteindelijk was er
toch geeraven. „Maar niet op de
plaats aie wij aangewezen had
den."
Hoog water, golfslag en storm.
De negen slopers van het Leidse
bedrijf Van Eijk vrezen, dat die
weergoden de komende dagen
hun grootste tegenstanders zijn.
De berging van het lichtschip
Texel op zich is niet zó moeilijk.
Maar dan moet het weer wel
meewerken. De voorspelling is
echter onheilspellend.
Dus treft Van Eijk maatregelen.
Het wrak wordt volgepompt
met water waardoor het niet
opnieuw op drift kan raken.
Spulletjes, die veiliggesteld
moeten worden, worden veilig
gesteld. Voor de negen Leidse
slopers betekent dat overwer
ken. Want, legt uitvoerder J.W.
Veldhuijzen uit, er mag niks
misgaan. „Hoewel alles is verze
kerd heb je toch een strop. Bo
vendien is niemand erbij gebaat
als het fout loopt."
Het lichtschip - oftewel drij
vende vuurtoren - sloeg 3 okto
ber los van zijn anker. Stuur
loos, want er waren geen men
sen aan boord, dobberde het op
zee rond. Zo'n 28 kilometer van
zijn vaste plek bij het eiland
Texel, liep het schip vast op het
strand van Petten. Het ministe
rie van verkeer en waterstaat,
eigenaar van de boot, heeft ge
probeerd met een helikopter
mensen aan boord te zetten.
Dat was onmogelijk, vertelt de
machinist. Volgens hem ging
het schip zo te keer dat het te
gevaarlijk was er op te gaan.
Het deinen van de schuit,
daar hebben ook de slopers het
moeilijk mee. Veldhuijzen legt
uit waarom: „De werkplek is
niet vlak, het schip hangt scheef
en dat is al moeilijk werken.
Steekt er storm op dan gaat de
bovenkant zeker twee meter
heen en weer. Je kunt dan on
mogelijk met een brander wer
ken om de stalen platen te ver
kleinen. De mensen aan boord
hebben hun handen nodig om
zich vast te houden."
Vier uur
Het enige dat de slopers in zul
ke gevallen kunnen doen is
wachten tot het laag water
wordt. Dan deint het wrak niet
meer en kunnen ze hun werk
doen. Zolang het kan, vertelt
Veldhuijzen, werken we door.
Overdag wordt alles losgebrand,
bij eb hebben de slopers vier
uur de tijd die spullen eruit te
halen. Een hijskraan kan het
schip dan dicht genoeg benade
ren het loodzware materiaal op
het strand te zetten.
Van Eijk heeft eerder twee
zeeschepen gesloopt. „We heb
ben dus kennis in huis om dit
karwei te klaren. De negen
mensen die nu aan boord zijn
hebben in het verleden dertig
meter hoge gashouders ge
sloopt. Werken op die hoogte
vraagt ervaring. Die ervaring
hebben we nu ingezet om dat
lichtschip te ontmantelen."
Aanvankelijk dacht Van Eijk
vier weken nodig te hebben om
dat voor elkaar te krijgen. Veld
huijzen: „Kijken we naar het te
verwachten weerbeeld, dan lukt
dat niet. Daarom hebben we
met het ministerie van verkeer
en waterstaat de afspraak dat
we er twee weken langer over
mogen doen. Anders gezegd: we
hebben het op zes weken aan
genomen."
Meer mensen inzetten om
De slopers hebben zo'n 40.000 kilo staal van het wrak, dat een totaalgewicht heeft van 440.000 kilo, gehaald.
Videoland slaat met Philips nieuwe fase in
Provincie
stapt naar
Raad van State
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAU
Provincie Zuid-Holland blijft
volhouden in haar pogingen om
de onderzoeksresultaten van de
proefontgraving in de Cou
pépolder op tafel te krijgen. Een
verzoek daartoe is kort geleden
opnieuw afgewezen door het
ministerie van justitie. De pro
vincie stapt nu daarom naar de
Raad van State.
Milieugedeputeerde Hans van
der Vlist was gisteren zeer geïr
riteerd over de brief van de mi
nister van justitie. De brief staat
volgens de gedeputeerde vol
met onzorgvuldigheden en
'wekt de indruk in zeer grote
haast te zijn geschreven'. Het
viel Van der Vlist tegen dat justi
tie opnieuw de afwijzing van de
openbaarmaking zo mager om
kleedt met argumenten.
Het gaat om de opgravingen
die werden gedaan vlak na be
kend worden van de grote ver
vuiling op de Alphense Cou
pépolder. De resultaten daarvan
zijn terecht gekomen in het
dossier van transporteur Kemp.
Het Openbaar Ministerie wil
niets openbaar maken omdat
volgende maand het hoger be
roep tegen Kemp bij het Haagse
hof dient en dus de rechtsgang
kan beïnvloeden.
NOORD WUK
CAROLINE VAN OVERBEEKE
Pretty woman, Awakenings,
Rocky 5 op videoband: het is
gouden handel voor de Noord-
wijkse video-ffanchiseketen Vi
deoland. De aangekondigde sa
menwerking rfiet Philips bete
kent voor Videoland schaalver
groting en marktuitbreiding
richting België. Videoland groeit
door. Directeuren Gerard van
Stijn (48) en Nico Broersen (35)
gaan met Philips een nieuwe fa
se in van hun succesvolle be
drijfsvoering. Van Stijn: „De
toekomst is rooskleurig, want
entertainment is niet meer weg
te denken uit de maatschappij."
Videoland is inmiddels uitge
groeid tot de grootste Neder
landse video-franchiseketen. Bij
het Noordwijkse bedrijf zijn 185
franchisewinkels aangesloten,
de 70 winkels van het 'zusje' Ci-
nerent meegeteld. Videoland
mag zichzelf met een markt
aandeel van 25 procent met
recht succesvol noemen in de
Nederlandse videobranche. Het
jonge bedrijf, Van Stijn en
Broersen begonnen in 1984
heeft zelf vijf videozaken in be
heer en verwacht dit jaar een
omzet van 30 miljoen gulden.
Als de franchisewinkels worden
meegeteld, stijgt de omzet in
1991 tot boven de 100 miljoen
gulden.
Videoland heeft al enige tijd
geleden het vizier op België ge
richt om door te groeien en
hield daartoe de verrichtingen
van de concurrent, de Belgische
videoketen Superclub, nauwlet
tend in de gaten. Philips was
het Noordwijkse bedrijf voor,
nam een meerderheidsbelang
in het noodlijdenden bedrijf en
kreeg daardoor de touwtjes in
België in handen.
Vorige week maakten Philips
en Videoland bekend bespre
kingen te voeren over een ver
gaande samenwerking: Philips
wil een belang in Videoland ne
men. Over de grootte van de
deelname moeten beide bedrij
ven het nog eens worden.
„Maar een meerderheidsbelang
zal het niet worden", verklaart
Van Stijn die een grote vinger in
de pap van Videoland wil hou
den.
Succesverhaal
Het succesverhaal van Van Stijn
en Broersen is er een volgens
het boekje. Met niets begonnen,
groeide Videoland uit tot een
van de grootste franchise-be-
drijven in Nederland. Elk jaar
komen er gemiddeld 25 franchi-
se-winkels bij. Broersen: „Ge
rard van Stijn had in 1983 win
kels in huishoudelijke artikelen,
ik werkte als marketing-deskun-
dige bij IBM. We wilden wat an
ders en begonnen in dat jaar al
lebei afzonderlijk een video
theek in Lisse en in Zaandam.
De videomarkt was net in op
komst."
„De beide ondernemers be
gonnen in een ingericht kan
toortje in de tuin van Van Stijn
in Noordwijk. De franchise-for-
mule sloeg al snel aan. Broer
sen: „Franchise is heel aantrek
kelijk. Veel bedrijven werken zo:
Blokker, Hubo, Albert Heijn,
McDonalds. In feite bieden wij
zelfstandige ondernemers een
dienstenpakket aan: zij maken
gebruik van onze naam en die
diensten en betalen ons een
franchise-vergoeding, een per
centage van hun omzet. Onze
diensten variëren van de selec
tie van films op beurzen wat
heel tijdrovend is, tot het leve
ren van de videobanden, com
pleet verpakt in doosje, met
barcode.
Kindvriendelijk
Broersen en Van Stijn wilden
bovendien per se kwaliteitswin
kels. „In het begin van de jaren
'80 hadden videotheken een ne
gatief imago: veel erotische
films en er werd gezegd dat er
alleen mensen kwamen die
niets anders te doen hadden, en
er vierkante oogjes van kregen.
Daf is nu wel veranderd. Van
Stijn en ik wilden van videover
huur een compleet 'familiege
beuren' maken."
„Van topfilms hebben Video
landwinkels tientallen exempla
ren in voorraad zodat er voor de
klant nauwelijks wachtlijsten
zijn. Bovendien hebben de win
kels een 'breed' assortiment: ze
verhuren ook de minder ge
vraagde 'cult-films', opera's en
dergelijke. „Natuurlijk in de
hoop dat de klant dan ook
meteen een band met Pretty
Woman meeneemt", zegt
Broersen
Volgens de Noordwijkse on
dernemer zijn de vooruitzichten
voor zijn bedrijf rooskleurig.
„Door schaalvergroting vergroot
je je mogelijkheden. Want
grootschaligheid gaat ook niet
aan de videobranche voorbij:
met het oog op Europa 1992
zullen we wel moeten. De film
is niet meer uit het dagelijks le
ven weg te denken. De verhuur
van videofilms zal de komende
jaren alleen maar toenemen: de
jeugd groeit er immers mee
op.
Medicijn tegen
nekkramp weer
stapje dichterbij
UTRECHT/LEIDEN JAN WESTERLAKEN
De komst van een medicijn te
gen nekkramp (hersenvliesont
steking) is weer een stap dich
terbij gekomen. De Utrechtse
chemicus A. Verheul heeft kans
gezien om antistoffen tegen het
gif van de meningokok op te
wekken.
Nederland kent jaarlijks vijfhon
derd gevallen van nekkramp.
Acht procent van hen overlijdt.
In derde wereldlanden ligt het
aantal veel hoger ruim 300.000
zieken per jaar van wie er
35.000 sterven. De ziekte, waar
van de eerste verschijnselen op
een zware verkoudheid en griep
lijken, is een killer. Binnen 24
uur kan iemand eraan overlij
den.
De Utrechtse chemicus zocht
jaren naar de antistoffen. Toen
hij die had gevonden kreeg hij
hulp van Leidse wetenschap
pers die de stoffen synthetisch
namaakten. De anti lichamen
waren in staat macrofagen
(vreetcellen) te helpen de bacte
riën op te vreten en te doden.
Er rijn nog wel problemen die
nader moeten worden onder
zocht. Niet elk proefdier wekt
een vergelijkbare afweer op. Dat
is echter wel de voorwaarde
voor een goed medicijn. Want
Verheul zou het liefst zien dat
alle kleine kinderen tegen nek
kramp worden ingeënt.
sneller klaar te zijn lukt niet.
Veldhuijzen vertelt dat de ruim
te in het schip daar te klein voor
is. /.Zodra het bovenste gedeelte
eraf is en de machinekamer leeg
is, laten we een grote 'schaar'
komen die de romp van het
schip in stukken knipt. Die
stukken voeren we af naar Siem
Schip in Alphen aan den Rijn.
Hij maakt het op maat voor de
verwerking bij Hoogovens."
Veertig ton
Inmiddels hebben de slopers
zo'n 40.000 kilo staal van het
wrak, dat een totaalgewicht
heeft van 440.000 kilo. gehaald.
Problemen heeft dat niet opge
leverd. „We wisten", aldus Veld
huijzen, „dat er zwaar weer zat
aan te komen. Voor ons bete
kent dat, dat we de werktijden
moeten aanpassen. Het getij
et vlak, het schip hangt scheef en
FOTO WIM DIJKMAN
wordt dan echt van belang.
Zelfs bij windkracht drie wordt
er al aanpassing verwacht van
de mensen die op het wrak wer
ken. En we moeten maar af
wachten wat het schip doet bij
windkracht acht of negen."
Het zal duidelijk zijn. Het ge
strande wrak trekt veel bekijks.
Tot groot plezier van de visboer
uit Petten. Pal naast de werk
plek van de Leidse slopers heeft
hij zijn karretje neergezet. En de
mensen komen én kopen. Veld
huijzen knikt in de richting van
visboer. „Hij begon z'n lekker-
bekjes te verkopen voor twee
gulden per stuk. Nou, dat duur
de niet lang. Met het uur ging
de prijs omhoog. Telkens zagen
we hem weer naar buiten ko
men met een andere prijs. Toch
bleef het zwart zien van de
Videoland-directeuren Gerard van Stijn (links) en Nico Broersen: „We wilden v
'familiegebeuren' maken."
