Binnenland
'Politie neemt het soms
niet nauw met waarheid'
Eendagsvlieg blijkt blijvertje
duinrell
Hoe Van den Broek fietsen leert
Huwelijkscentrum voor
traditionele katholieken
WAAROM
ZOU JE
THUISBLIJVEN?
Zaterdag *12 oktober 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOS AAA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK SJAAK SAAAKAAAN FRANS VISSER AAARGOT KLOAAPAAAKER Vormgeving:
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Rijkspolitie-officier signaleert 'dekkinsgcultuur' bij korpsen
DEN HAAG NEVIN ATICI
Agenten nemen het soms niet al te nauw met de waar
heid in processen verbaal. Het resultaat is voor hen be
langrijker dan de manier waarop de bewijslast wordt ver
zameld. Dit beweert H. Dirksen, hoofd algemene dienst
en plaatsvervangend districtscommandant van de rijks
politie Zeeland. Hij doet zijn uitspraak in een artikel in
Proces, het maandblad voor berechting en reclassering.
van de snede verwoorden wat
heeft plaatsgevonden. Aangeno
men mag worden dat soms ook
opzettelijk onware gegevens in
een proces-verbaal worden ge
nomen, concludeert Dirksen.
Dirksen pleit ervoor dat Justi
tie de processen-verbaal kriti
scher bekijkt. Wanneer ver
moedt wordt dat in strijd met
de ambsteed proces-verbaal is
opgemaakt, is er voor de be
trokken ambtenaar maar een
oplossing: schorsing. Bij geble
ken schending van de ambtseed
dient ontslag te volgen. „Als
Justitie 'onjuiste' processen-ver
baal zonder problemen accep
teert is een voortwoekerende
ziekte voorstelbaar", voorspelt
Dirksen.
Het Openbaar Ministerie gaat
er van uit dat processen-verbaal
kloppen. „Soms is de formule
ring niet helemaal gelukkig, de
feiten zijn juist", aldus een
woordvoerder.
Dirksen heeft met zijn beschou-
Het is de eerste keer dat een po-
litiecommandant toegeeft dat
bewijzen soms niet kloppen.
Advocaten en verdachten heb
ben al vaker beweerd dat er in
processen-verbaal 'onjuisthe
den' staan of dat er 'geknoeid'
wordt met de bewijslast. Zo be
schuldigde advocaat mr. Boone
van de verdachte op de moord
van crimineel Klaas Bruinsma,
de politie ervan 'bewijs gecre-
eerd' te hebben, door belasten
de verklaringen van 'horen zeg
gen' in het dossier op te nemen.
Volgens districtscommandant
Dirksen heerst er bij politie
korpsen een 'dekkingscultuur'.
Agenten dekken elkaar ook in
die gevallen waarin het behoor
lijk mis is gelopen. Dit leidt er
soms toe dat in de praktijk pro
cessen-verbaal wórden opge
maakt die niet per se onwaar
zijn, maar die niet op het scherp
wing over het door hem gesig
naleerde 'sjoemelen met be
wijslast' door de politie, in elk
geval een discussie losgemaakt
over wat waar is in een proces
verbaal. Bij het landelijk selec
tie- en opleidingsinstituut van
de politie ziet de beoogde alge
meen directeur drs. A. Goeden-
dorp dat als een van de positie
ve effecten.
Verder vindt hij Dirksens ver
haal te sterk. „Er zal best wel
eens wat gebeuren, maar dat er
nu en dan echt een loopje
wordt genomen met het maken
van een proces-verbaal zoals hij
beweert, nee, dat is me te cru,
dat zou ik niet voor mijn reke
ning willen nemen", aldus Goe-
dendorp. Op de opleiding wordt
volgens Goedendorp juist extra
veel zorg aan zogenaamde
waarnemingsoefeningen be
steed, aan het omgaan met het
getuigenissen. „Opzettelijke on
waarheden vermelden in een
verbaal is een misdaad en voor
een politieambtenaar is dat
nogal wat", zegt hij.
Advocaten kraken nog wel
eens kritische noten over de
waarheid in politie-verbalen.
„Heel goed dat een man als
Dirksen dit nog eens signa
leert", zegt voorzitter M. Wladi-
mirow van de commissie straf
recht van de Orde van Advoca
ten dan ook. „Het maken van
een verbaal mag geen routine
worden. Van kaft tot kaft moet
het de waarheid zijn."
Volgens advocaat Wladimi-
row, die ook hoogleraar econo
misch strafrecht in Utrecht is,
leiden zoveel zaken de laatste
tijd niet tot een veroordeling,
veelal wegens onrechtmatig
verkregen bewijs, dat het naar
zijn mening tijd werd de waar
schuwende vinger te heffen. „Er
is geen sprake meer van een in
cident", aldus Wladimirow.
„Het handelen in strijd met de
ambtseed komt voor. Bewijzen
worden soms op onrechtmatige
wijze verkregen een huiszoe
king zonder bevoegdheid bij
voorbeeld. of er is sprake van
een proces-verbaal dat gemaakt
is in strijd met de waarheid."
Volgens Wladimirow moet de
rechter „de hoogste absolute eis
aan het waarheidsgehalte van
een politie-optreden" kunnen
stellen. „Als je dan als politie
man weet dat er bij iemand
achter de deur heroïne is en je
hebt geen bevel tot huiszoeking,
dan treed je niet op om achteraf
zo'n bevel nog even te halen,
ook al bevalt je dat als politie
man helemaal niet. Zulke din
gen komen voor en daar moet
elke keer weer tegen worden ge
protesteerd."
FOTO BERT VERHOEFF
Europarlementariër Jan-Willem Bertens (D66): Van den Broek had niet met een halve rookworst moeten beginnen.
STRAATSBURG PETER DE VRIES
De Krant op Zondag krabbelt omhoog uit diep dal
AAASTERDAAA BART VAN OOTAAERSSEN
Een maand, hooguit twee. Dat
was de levensverwachting die
mediadeskundigen De Krant op
Zondag hadden toegedicht. In
middels is het een jaar geleden
dat het eerste nummer de zon
dagsrust verstoorde. In die
twaalf maanden heeft de rebel
lenclub van initiatiefnemer Pie-
ter Storms de levensvatbaarheid
van de formule aangetoond.
„Het is zeker geen gelopen race,
maar we zien de toekomst met
gespannen vertrouwen tege
moet", stelt hoofdredacteur Re-
né de Bok.
Vanaf het moment dat Pieter
Storms, voormalig Nieuwe Re-
vu-verslaggever, zijn idee voor
een zondagse krant openbaar
de, maakte zijn initiatief reac
ties los, variërend van scepsis
tot hoongelach. Storms liet zich
er niet door van de wijs bren
gen. Hij wist via verschillende
grote investeerders een startka
pitaal van tien miljoen los te
krijgen en verzamelde enkele
journalistieke zwaargewichten
om zich heen om de formule
nader uit te werken.
De kritische geluiden werden
intussen overschreeuwd met
boude beweringen die het zelf
vertrouwen moesten onderstre
pen: De Krant op Zondag zou
een spraakmakende kwaliteits
krant worden, die de ingeslapen
Nederlandse mediawereld het
schaamrood op de kaken zou
brengen.
Blijvertje
Geen wonder dat de concurren
tie geamuseerd toekeek hoe de
zondagskrant zich met vallen en
opstaan door de eerste maan
den heenworstelde. Redactio
neel werden de hoge pretenties
niet waargemaakt en de belang
stelling van lezerspubliek en ad
verteerders bleef beduidend
achter bij de uitgesproken ver
wachtingen.
Toen na een half jaar het geld
op was, slaagde Storms er ech
ter toch weer in geldschieters te
overtuigen van de haalbaarheid
van het project. Dankzij de fi
nanciële injecties van het Be
drijfsfonds voor de Pérs en een
grote institutionele belegger uit
Engeland is het voortbestaan tot
1994 gegarandeerd. De ver
kochte oplage nadert intussen
de 100.000 en ook de adverteer
ders beginnen meer interesse te
tonen.
Nu de eendagsvlieg een blij
vertje lijkt te worden, moet de
verleiding groot zijn om een
lange neus te maken naar al
diegenen die de De Krant op
Zondag voortdurend onder
vuur hebben genomen. Hoofd
redacteur René de Bok gebruikt
- VAM MM-
René de Bok: Niet de telefoonjoumalistiek van jonge journalisten.
de verworven positie echter lie
ver om de grootspraak van wel
eer wat te relativeren. „We heb
ben in het begin hoog van de
toren geblazen. Ja, vind je het
gek? Als ze vragen of je iets toe
voegt aan het bestaande, ga je
natuurlijk niet zeggen: nee
hoor, het is alleen maar meer
van hetzelfde. Je begint met een
naamloze krant en meteen
naamloze redactie. Dus ga je
een standbeeld voor jezelf op
richten om je te laten zien."
Die houding is volgens De
Bok een deel van de verklaring
voor de wel erg kritische hou
ding die De Krant op Zondag
ten deel viel. „Onze eigen op
stelling heeft daarin een rol ge
speeld, maar ook het feit dat we
ons niet voegden naar de uitge
verstraditie. Een paar gefortu
neerde heren die even een
krantje beginnen, dat kon niet.
Dat was not done."
Vijanden
„Er zullen ook wel wat persoon
lijke aversies hebben meegespe-
eeld. Ik begrijp dat allemaal wel,
maar ik vond het toch jammer
dat er ook veel collega's aan
hebben meegedaan. Die zou
den het toch leuk moeten vin
den dat er journalistiek weer
eens iets gebeurde. Maar de
Krant op Zondag had nou een
maal iets van een jongens
droom. Als je dan niet mee mag
doen of je bent er te benauwd
voor, dan ga je je afzetten."
De Bok is de eerste om te er
kennen dat zeker in de eerste
maanden veel van de kritiek ge
grond was. „We hebben in die
periode volop voedsel gegeven
aan de scepsis van de concur
rentie. Maar we zijn uit een diep
dal omhoog geklommen. Ik zou
deze redactie nu voor geen en
kele andere willen ruilen. Niet
dat het allemaal even fantas
tisch is, maar er wordt journa
listiek inmiddels wel iets ge
presteerd. En er worden dingen
geprobeerd. Wij proberen origi
nele gedachten te ontwikkelen.
Bij de meeste dagbladen wordt
dat niet zo vaak meer gevraagd.
Ik vind dat heel jammer."
De routinematige manier van
journalistiek bedrijven die hij
om zich heen constateerde, was
voor De Bok een belangrijke
motief om Storms te volgen in
een onzeker avontuur. „Vooral
in de laatste jaren bij Elsevier
ben ik me steeds meer gaan er
geren aan de enorme vanzelf
sprekendheid waarmee daar de
journalistieke formule werd in
gevuld. Dan is het leuk als er ie
mand langskomt die iets nieuws
wil beginnen."
'Leuk' is niet het eerste woord
dat De Bok te binnen schiet als
hij terugkijkt op de maanden
die volgden. „Hoofdredacteur
van De Krant op Zondag is het
eerste jaar een baan geweest die
ik m'n ergste vijanden niet zou
toewensen", stelt hij niet zon
der pathos. „Het had niets te
maken met alles wat ik ooit had
gehoord over het functioneren
van een hoofdredacteur. We
moesten hier een redactie in
richten met mensen die totaal
niet op elkaar waren ingespeeld.
Van wie sommigen zelfs geen
enkele dagbladervaring hadden.
Dat is een monsterkarwei ge
weest. Vanaf nul een krant be
ginnen is echt iets unieks."
FOTO GPD ANNETTE VLUG
Gegeven de omstandigheden
was het zoeken naar de juiste
formule voor De Krant op Zon
dag een aanhoudende worste
ling. De Bok: „Ik wil een krant
maken met een zeker brutali
teitsgehalte. Ik heb destijds ge
roepen dat de Nederlandse
journalistiek slaafs is. Dat is na
tuurlijk sterk overdreven, want
over het algemeen staat de jour
nalistiek hier op een heel be
hoorlijk niveau. Maar met name
de verslaggeving vanuit Den
Haag vind ik wel erg beleefd en
volgzaam. Het is teveel vragen
naar de bekende weg, autoritei
ten worden niet aangepakt. Wij
willen tegendraads functione
ren, een 'anarcho-liberale' krant
maken. Dat kun je alleen niet
door de hele krant volhouden,
dat moet je doseren. Anders
loop je het risico dat je niet
meer serieus wordt genomen."
In hoeverre de journalistieke
formule heeft bijgedragen tot
het succes van het produkt, is
moeilijk in te schatten. De Bok:
„Ik denk dat mensen een krant
op zondag willen, maar of dat
De Krant op Zondag is... In elk
geval is wel duidelijk dat men
sen ook op zondag geïnfor
meerd worden. En dat er op za
terdag te weinig zou gebeuren,
is ook onzin. Die zondag blijft
alleen wel een aparte d;
om een eigen
vraagt. Ie moet geen
schakeling brengen van onrust
en ellende. De formule van De
Krant op Zondag is gekoppeld
aan de zondag en de windstilte
die er dan ontstaat. Ik denk dat
een zondagse editie van pakweg
het Algemeen Dagblad niet zou
werken."
CORRESPONDENT
„Wie een kleuter wil leren eten, moet hem
niet meteen een rookworst in de mond
proppen. Je begint met een beetje appel
moes en andere licht verteerbare kost." Jan
Willem Bertens, Europees parlementariër
voor D66, vindt dat de Nederlandse rege
ring de ruzies met de andere EG-landen de
laatste weken wel eningszins aan zichzelf
heeft te danken.
Minister Van den Broek van buitenlandse
zaken heeft, volgens Bertens, onvoldoende
geluisterd naar zijn diplomaten, een te hoge
inzet gekozen, en te weinig aandacht be
steed aan de gevoeligheden van de grote
landen.
„Het voorzitterschap van de EG blijkt te
zwaar voor kleine landen. Het ministerie
van buitenlandse zaken kan het niet aan",
zegt de voormalig Nederlands diplomaat in
Costa Rica. „Het departement is gewoon
veel te onderbemand om de huidige stroom
wereldproblemen aan te kunnen. Grote lan
den gaan kleintjes als Nederland, Luxem
burg en Portugal dan vanzelf behandelen
met zo'n air van 'papa leert de jongste fiet-
Bertens staat niet alleen in zijn kritiek.
Eisso Woltjer, PvdA-er in het Europees Par
lement: „Wij hebben voor de zomer al ge
zegd dat Nederland zich slecht voorbereid
de op het feit dat het een half jaar lang de
EG moest leiden. Ik moet concluderen dat
we gelijk hebben gekregen". CDA-Europar-
lementariër Jean Penders: „In de politiek is
het enige wat telt succes, en dat kan het Ne
derlandse EG-voorzitterschap niet laten
zien. Niet rond Joegoslavië, noch rond de
EPU. Dan krijgt je imago toch een geweldi
ge deuk."
Martelgang
Piet Dankert, staatssecretaris voor Europese
zaken en als zodanig één van de eerst ver
antwoordelijken voor de martelgang die het
Nederlands EG-voorzitterschap momenteel
doormaakt, vloog woensdag naar het Fran
se Straatsburg. Daar moest hij zich voor het
Europees Parlement verantwoorden voor
de afwijzing van de Nederlandse voorstellen
voor een Politie Unie (EPU), en de recente
aanvaringen tussen Van den Broek en zijn
Duitse en Franse tegenspelers Genscher en
Dumas.
De reacties in Straatsburg waren ge
mengd. Commissievoorzitter Delors verde
digde Nederland met de opmerking dat de
vernietigende afwijzing van Van den Broeks
plannen „een stap terug is. Dat bevalt me
niet". Maar de machtige leider van de euro
socialisten, de Fransman Cot, verweet Dan
kert „futiel, nutteloos dramatiseren", en het
creëren van „verwarring en een puinhoop".
De Nederlander maakten het de voorma
lig parlementsvoorzitter in de vergaderzaal
niet moeilijk. Penders tikte en plein public
de Nederlandse politici wel zachtjes op de
vingers: „Kan Nederland met opgeheven
hoofd door Europa wandelen? Zeker, maar
wel zo nu en dan naar beneden kijken of
het niet op lange tenen stapt."
Die keurig verpakte suggestie van diplo
matieke onvoorzichtigheid werd buiten de
vergaderzaal breed uitgemeten. Afgevaar
digden uit alle twaalf EG-landen vonden dat
minister Van den Broek teveel energie heeft
gestopt in de ruzietjes met zijn collega's. De
bewindsman loopt weliswaar al tien jaar
mee in Europa, hij blijft de junior vergele
ken met Hans Dietrich Genscher. die Duits
land al sinds mensenheugenis in het bui
tenland vertegenwoordigt.
Van den Broek heeft zich, zo klonk de kri
tiek, de afgelopen maanden iets te veel ge
profileerd als 'nu ben ik de baas in Europa'.
Hij maakte ruzietjes met Genscher, de Itali
aanse minister De Michelis, en commissie
voorzitter Delors. Maar vooral het feit dat
uitlekte dat Van den Broek Genscher onder
vier ogen op de vingers had getikt voor
diens permanente aandringen op diploma
tieke erkenning van Kroatië, heeft de per
soonlijke verhoudingen zwaar belast.
Bertens: „Ik kan niet zeggen dat er handig
is geopereerd". Eisso Woltjer „Ik constateer
dat het resultaat te wensen over laat, en dat
dat anders had gekund. Of het nu ligt aan
de reële krachtsverhoudingen of aan per
soonlijke animositeit valt nooit meer pre
cies te achterhalen." Leen van der Waal,
aafgevaardigde van de kleine christelijke
partijen SGP, GPV en RPF: „het imago van
Nederland en Van den Broek is beschadigd,
mede doordat men zich in triviale twisten
heeft laten meeslepen. Maar dat slijt wel."
Te hoog
Van der Waal
roparlementariër
je Nederlandse Eu-
luit gelukkig" met
het feit dat de Nederlandse voorstellen voor
een Europese Politieke Unie binnen de EG
geen weerklank vonden. „De Nederlandse
voorstellen waren veel te federalistisch.
Daar zijn wij nooit voorstander van ge
weest." Opmerkelijker is dat ook Bertens en
Woltjer kanttekeningen plaatsen bij de Ne
derlandse EPU-plannen.
Zeker, Nederland stelde de begeerde uit
breiding voor van de macht van het Euro-,
pees Parlement. „Het Nederlandse plan is
de noodzakelijke consequentie van waar we
aan begonnen zijn met de Europese een
wording". zegt Bertens. „Maar ik weet niet
of het zo gepresenteerd had moeten wor
den."
Woltjer „De plannen waren niet zozeer
te radicaal, maar de presentatie was slecht
en te laat. De strategie deugde niet: het
werd gebacht als iets geheel nieuws, in
plaats van als het voortbouwen op al be
reikte overeenstemming. Machtspolitiek is
ook een kwestie van het kiezen van de juis
te toonhoogte."
Verbijsterd is er in Straatsburg gereageerd
op de aankondiging dat premier Lubbers
nu persoonlijk op tournee gaat langs de
hoofdsteden. „Wat wil Lubbers? Het van ta
fel geveegde voorstel redden?", zegt de één.
„Is de uitspraak dat de premier zich er nu
persoonlijk mee gaat bemoeien geen beves
tiging van de veronderstelling dat Neder
land de zaak tot nu toe verkeerd heeft inge
schat?"
Staatssecretaris Dankert kan weliswaar
teren op het nodige krediet onder zijn colle
ga's, maar algemeen wordt toch geoordeeld
dat het niet verstandig was alleen de onder
minister de afgelopen maanden in de
hoofdsteden na te laten gaan waar de ge
voeligheden rond de EPU lagen. Bertens:
„Hij wordt niet op het hoogste niveau ont
vangen. Sonderen van gevoeligheden is bo
vendien werk voor diplomaten, niet voor
politici. Hier wreekt zich dat het departe
ment zoveel heeft bezuinigd op de diplo
matieke dienst."
Hypocriet
Ondanks alle kritiek op de Nederlandse re
gering, hebben Bertens, Woltjer en Penders
evenmin een goed woord over voor de hou
ding van Frankrijk en Duitsland, die nu de
macht in de Gemeenschap naar zich toe
proberen te trekken. Penders: „Er is sprake
van een enorm hypocriete reactie bij de
Duitsers en de Italianen. Die hebben altijd
gepleit voor uitbreiding van de macht van
het parlement, en andere elementen uit het
Nederlandse plan. Dat laten ze allemaal
vallen." Wolters: „Ze nemen de houding
aan van grote jongens die het allemaal wil
len regelen. Ik vind dat fout van deze grote
landen: Europa krijgt zo bij de burgers het
imago de hobby te zijn van een aantal mi
nisters."
huwelijksbemiddeling, maar
ook op huwelijksbegeleiding
voor traditionele rooms-katho-
lieken. Het centrum heeft de
beschikking over diverse des
kundigen, zoals een arts en psy
choloog, alsmede een 'consulte
rend priester', die traditionele
rooms-katholieken met vragen
over huwelijk en seksualiteit
terzijde kunnen staan.
Kortmann (52) richt zich op
Nederland en Vlaanderen, maar
heeft vooral de traditionele ka
tholieken in ons land op het
oog. Hij heeft over zijn initiatief
geen contact gehad met de Ne
derlandse en Vlaamse bisschop
pen, maar „is daar zeker niet te
gen".
De arts en jurist, die al twintig
jaar in België woont, was juri
disch adviseur van de Zieken
fondsraad en de Federatie VMZ,
een van de vier organisaties van
ziekenfondsen die in 1976 op
gingen in de VNZ. Kortmann
was oprichter van de Stichting
voor het Ongeboren Kind. waar
uit de Vereniging voor het On
geboren Kind (VBOK) is voort
gekomen.
Rooms-katholieken die trouw
willen blijven aan de leer van
hun kerk op het gebied van hu
welijk en seksualiteit, hebben
vaak grote moeite een huwe
lijkspartner te vinden die dezelf
de opvattingen is toegedaan. Zij
blijven daarom nogal eens
noodgedwongen ongehuwd.
Dat was voor mr.dr. M. Kort
mann uit het Belgische dorp
Neeroeteren reden een centrum
voor het rooms-katholieke hu
welijk op te richten. Het cen
trum richt zich niet alleen op
OPSLAG/MILIEU
CONTAINERS
VERKOOP/VERHUUR
02510-11727
Want waar vind je zoveel bruisende attrakties
in één park, zoals de spetterende Aqua Shute
en het 3-D filmtheater en nog véél meer. Bo
vendien is er het tropische Tikibad met de
langste overdekte waterglijbaan ter wereld.
In de herfstvakantie: dagelijks optreden van
de clown Manus.
daar kikker je van op!
2242 JP Wassenaar
Attraktiepark: 01751-14765. NS-dagtocht 31.
Camping: 01751-19314.
