Feiten
'Als een moslim ten strijde trekt,
zoekt hij het martelaarschap'
Italianen zijn
maffiosi beu
Je bent gevallen onder de ijzeren vuist van het proletariaat
Sjeik Abbas Moussawi: Hezbollah niet bij gijzelingen betrokken
Zaterdag 12-Oktober 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERAAANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS MARGOT KLOMPMAKER JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN
Vertalingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
EN MENINGEN
„Het belangrijkste wapen
feit van de Hezbollah is dat
de beweging de Verenigde
Staten en de multinationa
le krachten uit Bayrut heeft
verdreven door de acties
van 'martelaren' tegen de
Amerikaanse mariniers en
de Franse paratroepers."
Nooit eerder is dit zo on
omwonden en tegelijker
tijd zo terloops gezegd.
BAYRUT» ROBERTFISK
THE INDEPENDENT
Ik had sjeik Abbas Moussawi
gevraagd wat hij als het grootste
succès beschouwde van zijn
pro-Iraanse organisatie, de Hez
bollah, oftewel de 'Partij van
God'. De strijd tegen de Israëli's
nadat ze in 1982 Libanon waren
binnengevallen, had hij geant
woord. De confrontatie met de
falangistische regering van
,Amin Gemayel en het aandeel
van de Hezbollah in de roem
ruchte aanslag op 23 oktober
1983 waarbij 's werelds grootste
supermogendheid smadelijk
werd vernederd: in minder dan
dertig seconden werden bijna
driehonderd Amerikaanse en
Franse soldaten in Bayrut afge
slacht.
Sjeik Abbas Moussawi is een
saved, wat betekent dat zijn vol
gelingen hem beschouwen als
een afstammeling van de Pro
feet. Hij is een beetje plomp
vpor zijn 39 jaren en zijn dik
omrande brilleglazen geven
'hem het uiterlijk van een sullige
'schooljongen. Hij heeft tien jaar
gestudeerd aan de Islamitische
Universiteit in het shi'itische
Iraakse stadje An Najaf, waar hij
heeft leren prediken met een lo
gica die op een westerling over
komt als elliptisch en raadsel
achtig maar soms ook verhelde
rend.
Bladzijde
Sjeik Abbas werd in mei be
noemd tot voorzitter van de
majlis el shura (de bestuursraad
van de Hezbollah). Hij is de
man die een nieuwe bladzijde
moet omslaan in de geschiede
nis van 's werelds meest ge
vreesde en meest fundamenta
listische militie.
Op de vraag of de Hezbollah
westerse gegijzelden vasthoudt,
is het antwoord steevast ont
kennend. Daarom vraag ik Ab
bas hoe het gruwelijke feno
meen van gijzelneihingen is be
gonnen. „Het probleem van de
gijzelingen in Libanon begon
zestien jaar geleden als een
krijgstactiek tussen christenen
en moslims toen de burgeroor
log in 1975 losbarstte", ant
woordt hij. „Christenen en
moslims probeerden elkaar zo
onder druk te zetten. En deze
handelwijze raakte ingeburgerd
bij de verschillende partijen.
„Ónder Libanese families, die
we 'clans' zouden kunnen noe
men, bestond de traditie van
heel belangrijk - is dat de wes
terse landen wordt gevraagd
zich niet tegen de moslims te
keren. Het Westen moet de
moslims riiet het gevoel geven
dat ze worden verdrukt. Het
moet zich niet aan de zijde van
Israël scharen."
Het lijdt geen twijfel dat de Hez
bollah in Libanon machtig is.
De aanvallen tegen de Israëli's
en hun medestanders in de mi
lities in het zuiden nemen met
de dag toe, net als de verliezen
bij de Hezbollah. Waarom ver
kiezen zoveel jonge mannen het
martelaarschap? Sjeik Abbas
omschrijft het martelaarschap
als een religieus mysterie.
„Tijdens zijn leven kan een man
verliefd worden op'een vrouw",
aldus Abbas. „En hij kan zoveel
van haar gaan houden, dat hij
overweegt zelfmoord té plegen.
Dat is fout en een verspilling.
Toch denkt een man zo. En als
hij al zo denkt over een domme,
onbelangrijke zaak, hoe kunnen
we dan om de relatie tussen een
man en Allah heen? Een moslim
heeft een speciale band met
God - wij vergelijken het met de
band tussen verliefden. De pro
feet Mohammed, God love zijn
naam, en al zijn islamitische
volgelingen zien hun relatie met
God als een 'versmelting', een
eenwording. Tegelijkertijd ziet
een echte moslim in dat zijn be
staan in deze wereld een barriè
re vormt tussen hemzelf en God
en dat deze wereld geen echte
waarde heeft. Hoe lang kan een
man leven? Misschien honderd
jaar?"
Eeuwigheid
„In de andere wereld leeft de
mens eeuwig in het aangezicht
van God. Wanneer een moslim
zich sterk bewust is van deze
zaken, probeert hij alle barrières
te doorbreken en de eeuwigheid
te bereikën. Martelaarschap is
de manier om deze barrières te
doorbreken. Dus als een mos
lim ten strijde trekt, zoekt hij
het martelaarschap. Herinnert u
zich nog hoe de moslim die de
zelfmoordaanslag op de Ameri
kaanse marinebasis uitvoerde
in Libanon werd beschreven? Er
werd gezegd dat hij een glim
lach om de lippen had toén hij
de bom tot ontploffing bracht."
Deze sterke religieuze overtui
ging is de kracht van Hezbollah.
Sjeik Abbas; „Wij zijn niet als
Saddam. Hy is zwak omdat hij
niet in God gelooft. Hij is geen
moslim. Wij zijn wel moslims.
Op de dag waarop we niet meer
in God geloven, zullen we alles
verliezen."
Sjeik Abbas Moussawi is geen
angstaanjagende persoon. Tij
dens ons gesprek gaf hij her
haaldelijk blijk van een gevoel
voor humor. Maar het veront
rustende aan hem is het totale
gebrek aan enige vorm van zelf-
twijfel.
De Romeinse mevrouw Rea knuffelt haat acht-jarige
ten gaan.
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Italië, geconfronteerd met de onstuitbare opmars
van een steeds geraffineerder opererende georga
niseerde misdaad, was even een van de oudste
criminele specialiteiten vergeten: ontvoering. In
48 uur werden drie personen hiervan het slacht
offer. Een van hen, een jongen van acht jaar, is in
middels weer vrij. Een vierde ontvoerde wist zich
zelf, na een gevangenschap van een maand, te
bevrijden.
Ontvoering is al decennia lang een plaag in Italië
en de specialiteit van schaapherders uit Sardinië -
nu vooral actief in de regio's Toscane en Latium
(Rome) - en maffiafamilies uit het berggebied
Aspromonte in Galabrië. Hun werkwijze is dezelf
de: ontvoeren; onderbrengen van het slachtoffer
in een onherbergzaam gebied; telefoneren met de
familie en als niet snel wordt betaald het opsturen
van een afgesneden oor van de ontvoerde. Eergis
teren werd de 130ste ontvoering in Calabrië gere
gistreerd. Ontvoering van een ondernemer, arts of
apotheker in Zuid-Italië - zoals dezer dagen het
geval - wekt niet al te veel reactie meer op bij de
bevolking. Maar als een kind het slachtoffer is,
spreekt de verontwaardiging uit elke krant en elk
tv-programma. Dinsdagavond werd de acht-jari
ge Francesco Rea ontvoerd uit zijn huis in een
luxueuze wijk in Rome. De ontvoerders hadden
de thuiskomst van de vader afgewacht en de man
gedwongen zijn zoon af te staan.
Niet meer dan 24 uur verbleef de jongen in han
den van zijn ontvoerders, maar het was genoeg
om het land op stelten te zetten. Tv-joumaals be
steedden de helft van hun tijd en de kranten hun
eerste drie pagina's aan de ontvoering. De veront
waardiging is begrijpelijk. De beelden van sterk
vermagerd of verminkt teruggevonden ontvoer
den en wanhopige familieleden, liggen eenieder
vers in het geheugen.
Francesco, nadat zijn ontvoerders hem hebben la-
foto epa
De vraag die na afloop van elke ontvoering rijst, is
of de familie losgeld heeft betaald. Sinds kort be
staat een wet die de „harde lijn" voorschrijft: niet
onderhandelen met de ontvoerders en direct een
blokkade van banktegoeden van de familie. In het
geval van de kleine Francesco bestaan twijfels
hieromtrent, omdat de vader pas de dag na de
ontvoering aangifte heeft gedaan.
De afgelopen dagen kwamen twee ontvoëringen
tot een goed einde, maar nog altijd zijn zes Italia
nen in handen van anonieme ontvoerders. Een
van hen, een jonge ondernemer uit Varese, is al
sinds 17 februari 1989 zoek. In de zomer van het
zelfde jaar werden zijn rijbewijs, een foto, een
.brief, en een stuk van zijn oor bij familieleden be
zorgd, maar sindsdien heerst er stilte. De ontvoer
ders vroegen een bedrag van vijf miljoen gulden.
De familie van een plantenkweker uit Calabrië,
van wie al drie jaar geen teken Van leven is ont
vangen, heeft de hoop min of meer opgegeven.
De veelgeplaagde Italiaanse regering is nu bezig
met het opzetten van een gespecialiseerde poli
tiemacht naar voorbeeld van de Amerikaanse FBI,
die zich uitsluitend en alleen moet bezighouden
met maffia-delicten. Maar de Italiaanse bevolking
is het maffia-geweld meer dan. zat en vindt dat de
overheid uit een ander vaatje moet tappen. Uit
een opinieonderzoek van het weekblad Europeo
blijkt dat drie op de vier Italianen voorstander is
van invoering van de doodstraf voor maffiosi die
schuldig worden bevonden aan ontvoering,
moord of internationale drugshandel.
Uit het onderzoek blijkt ook een grote woede ten
opzichte van de politici. Meer dan 65 procent van
de ondervraagden wil dat degenen die aantoon
baar banden hebben met de maffia, in een werk
kamp verdwijnen. Ruim een derde is voorstander
van levenslange gevangenisstraffen. Slechts 11
procent vindt dat de huidige wet- en regelgeving
afdoende is voor de bestrijding van de maffia en
aanverwante zaken.
ik onderhandel namens de w
over de guzfiaars waar kaw ik. de
CreiOAPEMDf STRIJDERS VOORDE
ISLAMITISCHE fóREOMEID, DE"
VeCHTEUDf fADU/A'VWr VAN VS
VRijHElD.DE ISLAMITISCHE J/HAl? VS
HE1U&E &V0Ü/TIE m VlAJR EN WATER
OF DE CrSHSl^S 60HWEN MN
HIK) IM-MAVFM UmhPJj 2
gijzeling al langer. Toen Ameri
ka en het Westen betrokken
raakten in de oorlog in Libanon,
steunden ze de christelijke
maronieten en de Israëlische
invasie. Zo werden ze deel van
de interne strijd iri Libanon. De
moslims voelden zich steeds
meer verstikt door het Westen.
Deze' gevoelens jegens de Ame
rikanen en het Westen groeiden
onder het volk in een tijd waar
in er hier anarchie heerste. Ie
dereen kon een kleine groep of
'cel' oprichten."
Free-lance
Bedoelt Abbas een soort free
lance kidnappers? „Ja. De steun
van het Westen aan Israël
schepte nieuwe situaties. Eén
daarvan was dat westerlingen
werden ontvoerd. Het strategi
sche beleid van de Hezbollah is
altijd hetzelfde gebleven: het
verdrijven van Israël uit zuid-Li-
banon en van de westerse mo
gendheden üit heelJLibanon.
Wij in de Hezbollah voelen de
verantwoordelijkheid onze le
den onder contröle te houden.
Maar we zijn nlèt verantwoor
delijk voor de contröle van ie-
dereen. Dat ligt niet in onze
macht. Wanneer de Hezbollah
zegt dat ze niet betrokken is bij
de gijzelingen, zegt ze daarmee
dat ze haar eigen leden onder
contröle heeft - niet de leden
van andere groeperingen."
Maar wat zijn die andere groe
peringen, die zich de 'Islami
tische Jihad' noemen, of de 'Re
volutionaire Rechtvaardigheid'?
Dat zijn toch zeker fantasiena
men? Wie gaan daarachter
schuil?
Abbas grinnikt zachtjes en
houdt vervolgens een voorzich
tig verwoorde monoloog. „Ik
heb al verteld hoe ontvoeringen
in Libanon een gewone zaak
werden. Ik heb ook verteld hoe
clans of families mensen gijzel
den om druk uit te oefenen op
Sjeik Abbas Moussawi. foto ap
elkaar. Vaak zijn we als bemid
delaar opgetreden voor deze fa
milies. Dat konden we doen,
omdat we met een aantal van
deze clans op goede voet staan.
Maar de 'Islamitische Jihad'
kennen we niet. We weten niet
wat voor organisatie het is, of
wat haar doel is. Desalniettemin
is het heel goed mogelijk dat
Iran, Syrië, de Hezbollah of Pe
rez de Cuellar enige vorm van
contact onderhouden met deze
organisatie, een zwakke verbin
dingslijn waarlangs over en
weer berichten kunnen worden
gestuurd. Naar mate onze poli
tieke invloed op de ontvoerders
groter is, kunnen we makkelij
ker tot een oplossing van de
problemen komen."
De gijzelingen lijken een aflo
pende zaak. Maar wie of wat ga
randeert dat de verschillende
groeperingen niet opnieuw tot
gijzeling zullen overgaan?
„De kwestie van garanties in Li
banon hangt van veel zaken af.
Eén daarvan is dat Israël zijn
bezetting zou moeten opheffen.
De aanwezigheid van Israël op
Libanese bodem leidt tot een
machtsvacuüm en tot instabili
teit. Het leidt tot heel veel chaos
in dit land. Wanneer het Liba
nese volk het Westen haat we
gens zijn goedgezindheid jegens
Israël, kunnen gijzelingen voor
komen."
Sjeik Abbas scherpt deze waar
schuwing verder aan. „Wat it
hiermee wil zeggen - en dit is
HONGKONG ANDREW HIGGINS
Hun hotelkamer, drie vuile trappen op waar Hengjang in de provincie Hunan,
het krioelt van de kakkerlakken, is klein en kende betonnen cellen gepropt m
goor. Er is nauwelijks ge- denaars, verkrachters
Broers lopen
in val van
Chinese KGB
goor. Er is nauwelijks ge
noeg ruimte voor hun
twee bedden en alles ram
melt mee op het ritme var
de puffende air-conditio
ning en de kakofonie van
een achterafstraat in Kow-
loon.
Toch is voor U Lin en zijn
jongere broer Li Zhi iedere
dag een zegen. Geen van beiden kunnen ze
vergeten wat er aan vooraf ging - een vijf
maanden durende beproeving van slaag,
electrische schokken en beschuldigingen
van spionage; een nachtmerrie achtige reis
in het wetteloze schemergebied va
nese KGB. Hun folteraars werkten
ministerie van staatsveiligheid.
Dat ze ooit uit de greep van de Chinese
KGB zijn ontsnapt is een wonder. Iedere
dag bracht nieuwe dreigingen, beledigingen
en mishandelingen. Zij werden geprikt en
gepord met een puntige stok waar hoge
spanning op stond, werden kronkelend van
ae pijn op de vloer achtergelaten, smekend
om genade. „Wij waren geen mepsen, maar den geleden met
beesten", zegt Li Zhi. „Ik kon het niet ver- sluit: ze zouden r
dragen." Zou een van hen hebben „be
kend", dan hadden ze daar waarschijnlijk
nog steeds gezeten, in hun woonplaats
stin-
met moor-
die-
Twee maanden geleden
werden ze vrijgelaten, voor een
groot deel dankzij een persoon
lijk pleidooi van de voormalige
Amerikaanse president Jimmy
Carter, en door druk vanuit
groeperingen voor de mensen
rechten en van John Kamm,
een Amerikaanse zakenman die
respect geniet in Peking.
Wat de gebroeders Li nu echter bezighoudt,
is niet zozeer hun lijden of hoe daar een
eind aan is gekomen, als wel hoe het is be
gonnen. Zij willen voorkomen dat anderen
Chi- dezelfde fout maken - geloof geen seconde
de verzekeringen dat de communistische
partij bereid is haar critici te vergeven en te
vergeten. „Wij werden beduveld, onze hele
familie werd beduveld", zegt Li Lin, een
zeer gevoelige, radsprekende man van 31
jaar oud, die ooit een trouw partijlid was en
secretaris van de communistische jeugdliga
in een machinefabriek.
Hun moeilijkheden begonnen acht maan-
doorslaggevend be-
China terugkeren
vanuit Hongkong, waar ze
zich schuil hadden gehouden
sinds juli 1989, een maand
nadat het leger naar het Plein
van de Hemelse Vrede was
getrokken. Zij hadden rede
nen om te vluchten. Zij waren
gewone arbeiders, geen intel
lectuelen - Li Lin was electri-
ciën in Hengjan, Li Zhi, nu
24, parttime drummer in een
rockband in Tsjangsja - en
wisten dat zij de wrede straf-
campagne volledig zouden
moeten ondergaan.
Met name Li Lin was kwets
baar. Hij had niet alleen lei
ding gegeven aan de afdeling
Hengjang van de Onafhanke
lijke Arbeiders Federatie, die
kort heeft bestaan i
voorbeeld van de Poolse vak- Vermoeide jonge soldaten uit de provincie lieten zich eind mei 1989 nog door
bond Solidariteit, maar ook de demonstranten op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking ompraten
geen geweld te gebruiken. Maar nadat op de vroege ochtend van 4 juni de
meer geharde troepen het plein hadden schoongeveegd, begon een groot
scheepse campagne tegen 'contra-revolutionaire elementen' In heel China. De veerde met een foto
broers Li kozen daarop het hazepad, richting Hongkong. zoontje van Li Lin en met het
archieffoto anp nieuws dat hun moeder ziek
plaatselijke functionarissen
tot grote woede gebracht
door in het openbaar uit de
communistische partij te
stappen. Uit protest tegen het
grens werden gearresteerd.
Maar geleidelijk aan leek de
woede van Peking weg te eb
ben. Dé nieuwe secretaris-ge
neraal van de partij, Jiang Ze-
min, en andere leiders deden
in het openbaar beloften dat
de verbannen dissidenten vei
lig naar huis konden terugke
ren, zolang ze zich maar niet
met de politiek zouden be
moeien. In Hengjang sprak de
vader van de gebroeders Li,
nog steeds een trouwe com
munist, met de plaatsvervan
gende burgemeester en de
plaatselijke politiecomman-
dant. Zijn zoons hadden niets
te vrezen, verzekerden zij
hem.
Intussen werd er bij de broers
Li in Hongkong vanaf het vas
teland op aangedrongen dat
ze zouden terugkeren. Een
functionaris uit Hunan arri-
moorden in Peking plakte hij
regeringsgebouwen in Hengjang vol met af- Nadat hen asiel was verleend in Hongkong,
fiches waarop hij de partij openlijk beschul- moesten de broers hulpeloos toezien hoe
digde en zijn uittreden aankondigde. mede-activisten aan de andere kant van de
was. Een vriend uit Tsjangsja
hen aan te moedigen naar huis
dook op
te gaan.
De twee broers aarzelden nog. Zij
erin geslaagd de grens over te sluipen voor
korte, geheime tripjes naar Guangdong,
vlak naast Hongkong, maar maakten zich
zorgen over een gezamenlijke terugkeer
naar Hunan. Eindelijk, begin dit jaar, ont
vingen ze wat een keiharde garantie leek
voor het goede vertrouwen van de partij -
een officiële brief uit Hunan gericht aan Li
Zhi. In de brief werd aangedrongen op te
rugkeer naar huis om de viering van het
Chinese nieuwjaar mée te vieren en werden
hij en de leden van een band die hij had ge
vormd, uitgenodigd voor het geven van vier
concerten in de provinciehoofdstad
Tsjangsja.
De val was gezet. Li Zhi ging naar Tsjangsja.
Hij belde naar zijn broer dat hij veilig was.
Een paar dagen later, op 15 februari, arri
veerde Li Lin per trein bij het huis van zijn
ouders in Hengjang.
De val klapte dicht. Li Zhi werd rond mid
dernacht opgepakt,-na afloop van zijn twee
de concert. Om drie uur in de ochtend
greep de politie Li Lin in Hengjang. Hij had
nauwelijks de tijd gehad zijn koffers uit te
pakken. Hij rilt nog als hij denkt aan de
woorden die hem begroetten: „Wij hebben
bijna twee jaar op je gewacht. Nu hebben
we je te pakken. Je bent gevallen ónder de
ijzeren vuist Van het proletariaat."
