Leven en wonen
De moderne moeder als de
psychologische superkloek
Architecten in
de badkamer
Gels voor het gezicht: verfrissend alternatief
Een haag tegen pottekijkers
Dinsdag 8 oktober 1991
25
Sphinx vroeg een aantal jaren geleden
designers van naam hun gedachten te laten
gaan over 'de nieuwe badkamer'. Zij ont
wierpen met behulp van tegels en sanitair
een aantal innoverende, aangenaam ogen
de badkamers met een duidelijke toekomst
visie.
Na Jan des Bouvrie en Mart van Schijndel
heeft nu architect Arno Meijs (onder meer
bekend als ontwerper van het Nieuwe The
ater in Maastricht) de handschoen opgeno
men. Hij koos voor ronde wanden, onder
meer om een zekere geborgenheid, eigen
aan het intieme badkamergebeuren, te cre-
eren. Anderzijds wist hij de grotere open
heid die er tegenwoordig op dit gebied be
staat te symboliseren door een 'uiüopende'
ruimte en een direct contact met de natuur.
Voor zijn ontwerp koos Meijs de luxe sani-
tairserie Ravenna in een zachte aquareltint.
Het sanitair wordt gekenmerkt door zachte,
golvende lijnen, aantrekkelijke rondingen,
een harmonieuze vormgeving en luxueuze
afmetingen. Bad en douchebak zijn uitge
voerd in kunststof. Voor de wandtegels koos
hij terracotta gecombineerd met zalmroze.
Zeer geraffineerd zijn ook de groene Color-
box strips, verticaal in de doucheruimte
aangebracht. Voor de vloer gebruikte hij
Aquafort tegels in verschillende kleuren.
Misschien geen badkamer die in elk huis
(en bij elke portemonnee) past maar wel
met een aantal facetten die ook afzonderlijk
toegepast kunnen worden. Het ontwerp be
vat zeker een aantal stimulerende ideeën.
Informatie: Sphinx, Maastricht, 043-632200.
Onderzoekers constateren: Kinderen hebben is geen onverdeeld genoegen
Vrouwen en onvrede. Het lijkt een oeverloos, bodemloos onderwerp. Veel
vrouwen zijn ontevreden over de communicatie in taal met hun (mannelijke)
partner, gezien recente onderzoeken (Deborah Tannen). Wat de seks betreft
is het over de hele linie kennelijk huilen met de pet op (zie de onderzoeken
van o.a. Shere Hite). En het lichamelijk welbevinden, daarover heeft Naomi
Wolf recent een boekje opengedaan. Een niet gering percentage van de wes
terse vrouwen lijdt aan eetstoornissen als anorexia en bulemia, ziekten die
uitingen zouden zijn van onvrede met het eigen lichaam.
echt tijd vrij te maken voor huishouden of
kinderzorg. En bij de gedachte dat zijn
vrouw meer verdient of in de maatschappij
'belangrijker' is dan hij wordt hij helemaal
zwak, ziek en misselijk.
INGE VAN DEN BUNK
Vlekkenpen
Vlekken op kleding e.d. kunnen veroorzaakt
worden door. vet, schoensmeer, kleurstof
fen, lippenstift enz. Velpon heeft een uni
versele Vlekkenpen' ontwikkeld, waarmee
vlekken van de meest uiteenlopende aard
verwijderd kunnen worden. De tuit is te
vens doseerder.en niet te veel van de vloei
stof verspreidt. Na de behandeling moet de
stof met water gewassen worden. De Vel
pon Vlekkenpen is niet geschikt voor zijde,
kunstzijde, leer en suède. Bepaalde vlekken
worden alleen goed bestreden als ze on
middellijk na het ontstaan behandeld wor
den. De Vlekkenpen kost 5,95 (15 ml).
Om even vrolijk door te gaan met opsom
men, ook het moederschap is geen onver
deelde bron van vreugde. Dat is de consta
tering van Trudie Knijn (socioloog) en Carla
Verheijen (psycholoog). Zij promoveerden
in 1988 op een onderzoek naar opvattingen
over het moederschap in de afgelopen drie
decennia. Van dit onderzoek is inmiddels
een boekhandelseditie gemaakt Titel: 'Kie
zen of delen'. Ondertitel: Veranderingen in
de beleving van het moederschap'.
Als je om je heen kijkt naar echtparen die
jonge kinderen hebben en die van plan zijn
of waren om daar samen voor te zorgen, zie
je wat er doorgaans gebeurt. De man gaat
na de geboorte van het eerste kind (en an
ders zeker na de geboorte van nummer
twee) méér uren werken, méér geld verdie
nen, minder in het huishouden doen en
minder voor de kinderen zorgen. De vrouw
gaat minder uren werken, minder verdie
nen, en meer voor huishouden en kinderen
zorgen.
Men had het niet zo bedacht van te voren,
men vindt het niet ideaal, maar het gebeurt.
Het grappige is dat bijna alle moderne,
hoog opgeleide echtparen hun zeer per
soonlijke redenen en motivaties hebben om
de rollen te laten verschuiven in de richting
van het traditionele model. Maar als je van
een afstandje kijkt, lijkt het bijna een na
tuurwet.
Dat is het natuurlijk niet. Het probleem is
dat de meeste mensen in hun hart veel con
servatiever zijn dan met hun mond, dat de
modale man het problematisch vindt om
Zorgzame hand
De modale vrouw op haar beurt vindt dat
haar kinderen haar zorgzame hand en haar
moederlijke aandacht nauwelijks kunnen
missen, en dat zijn carrière toch eigenlijk
veel belangrijker is dan die van haar. Dat
nu, breekt haar lelijk op. De groep vrouwen
van 30 tot 40 jaar met jonge kinderen leidt
onevenredig aan psychosociale klachten.
Knijn en Verheijen constateren dat 21 pro
cent van de door hen ondervraagde vrou
wen 'zoveel gezondheidsklachten heeft dat
de kwaliteit van hun leven hierdoor wordt
bedreigd'.
Nog een opvallend getal: In de onderzoeks
groep (543 moeders met jonge kinderen, uit
uiteenlopende sociaal-economische
milieus, maar allemaal wonend in Nijme
gen), maakt slechts 9,5 procent gebruik van
betaalde oppasvoorzieningen als crèche,
oppas thuis, of gastgezin. Wat de eigen fi
nanciën betreft: Van de onderzochte vrou
wen zou nog geen 5 procent in staat zijn
zelfstandig in hun levensonderhoud te
voorzien.
Knijn en Verheijen hebben hun moeders in
tweeën verdeeld: traditionele en individua
listische. De moeders uit de eerste groep
zijn er altijd vanuit gegaan dat ze kinderen
zouden krijgen en dat zij daarvoor zouden
zorgen, terwijl de man kostwinner zou wor
den.
De groep individualistische vrouwen, die
over het algemeen hoger opgeleid is, heeft
andere ambities dan huisvrouw worden.
Deze vrouwen zien het moederschap als
een keuze: er is over nagedacht. „Zij bena
drukken de zelfstandigheid van de vrouw,
staan positief ten opzichte van een gelijke
taakverdeling tussen de ouders en vinden
dat moeders zelf moeten kunnen uitmaken
hoe ze hun leven met kinderen inrichten."
De veranderingen in het denken over het
moederschap sinds de jaren zestig vatten
de onderzoeksters met de volgende tref
woorden samen: in 1960 opoffering, in 1970
opvoeding en in 1980: ontplooiing. Per
soonlijke ontplooiing van de vrouw, wel te
verstaan.
Dat het daarmee meestal niet loopt zoals
gedroomd en gedacht, blijkt al uit het bo
venstaande. Het is, als je graag illusies
koestert over roldoorbreking en carriè
rekansen voor vrouwen, over een verande
rende, meer betrokken positie van vaders
ook, moeilijk om het boekje van Knijn en
Verheijen zonder toenemend tandenknar
sen te lezen.
Maar illusies koesteren is iets dat vrouwen
toch al veel te veel doen. Zo blijkt het een il
lusie om te menen dat je beroepshalve of
op het vlak van zelfontplooiing iets kunt be
reiken als je niet de zeldzame man in huis
hebt genomen die gelijk wil delen in huis
houden en kinderzorg. Zeker als je boven
dien een onoverkomelijke tegenzin hebt in
betaalde kinderopvang. Het laatste wordt
door veel van de geïnterviewde vrouwen
omschreven als 'je kind aan een vreemde
overlaten'.
„Nogal eens spraken wij vrouwen die ervan
overtuigd zijn dat niemand de gevoelens
van haar kind zo goed kent als zijzelf, dat
niemand daar zo goed mee kan omgaan als
zij. Dat maakt haar meer verantwoordelijk,
meer onmisbaar dan de vader. Maar de
prijs die ervoor betaald moet worden is
hoog: het maakt de marges om buiten het
gezin activiteiten te ondernemen bijzonder
klein. Doordat ook hij de moeder als meest
Crèmes en lotions raken minder in trek
INEKE VAN DER MEER
Gel-produkten voor het gezicht worden
steeds geliefder bij de consument. Het is
een verfrissend alternatief voor crèmes en
lotions. Gels zijn vetvrij, sneller werkzaam
en aangenaam in gebruik. Ze zijn een goe
de dag- en nachtverzorging en 'geknipt*
als ondergrond voor de make-up.
Margaret Astor heeft haar 'Pure'-serie daar
om uitgebreid met drie verschillende nieu
we gels. De Aloë Vera Gel bevat een hoog
percentage Aloë Vera extract, waardoor de
ze gel veel vocht aan de huid afstaat en het
vocht ook lang vasthoudt. Aloë Vera kal
meert de huid van vrouwen die aan stress
en in grote (in)spanning bloot staan. Daar
naast verzacht het de geïrriteerde huid.
De Pure Collagen Gel helpt de huid om
haar vochtgehalte op peil te houden. Hij
zorgt er verder voor dat de huid elastisch
blijft en beschermt haar tegen schadelijke
invloeden van buitenaf, zoals luchtveront
reiniging. Kortom deze gel houdt de huid
fit, glad en soepel.
Tenslotte is er de Pure Vitamine E Gel, die
door de hoeveelheid vitamine E-complex
het vochtvasthoudend vermogen van de
huid vergroot. Bovendien beschermt vita
mine E tegen snelle veroudering van de
huid, die onder invloed van (zon)licht rijke
lijk ontstaat. Rimpelvorming wordt dus
krachtig tegengegaan.
Deze gel is eveneens zeer geschikt voor
mannen om hun door het scheren geprik
kelde huid te verkoelen en te verzachten.
De nieuwe 'Pure' produkten zijn vanaf sep
tember verkrijgbaar bij parfumeriezaken,
die het merk Margaret Astor verkopen. De
prijs van de gels is 14,50 per stuk (inhoud
150 ml).
Een andere verfrissende gel is de New West
Glacia Gel, licht geparfumeerd met een mix
van ozon, noten, citrus, rozemarijn, laven
del en een vleugje kruidnagel. De combina
tie van allantoïne en aloë werkt kalmerend,
verkoelend en vochtherstellend. Bij het
aanbrengen op het gezicht verdwijnen ver
moeidheid en stress. Huidirritaties na het
scheren worden minder door de verzach
tende- en vochtherstellende werking. Na
een warme dag in de zon verkoelt de gel de
huid en het ontspant vermoeide spieren na
het sporten. Een pot met een inhoud van
200 ml kost 42 gulden.
verantwoordelijke en bekwame ouder be
schouwt, verwerft de man zich aanzienlijk
meer vrijheid ten opzichte van de kinderen.
Grote afwezige
Kortom: de moeder als psychologische su
perkloek. Het hoeft niet te verbazen dat veel
van de Nijmeegse vaders meer of veel meer
dan 40 uur per week werken. De kostwinner
als grote afwezige. Als je niet een paar zeld
zame uitzonderingen op de regel zou ken
nen, vrouwen die naar genoegen kind en
carrière combineren, mannen die meer
doen dan de afwas, zou je na het lezen van
'Kiezen of delen' spontaan in huilen uitbar
sten.
Een actieplan, of praktische wenken voor
vrouwen die het anders willen (gaan doen)
biedt het boekje niet. Het pretendeert niet,
meer te zijn dan een inventarisatie, ook al
staan in het slothoofdstukje wat nobele
aanbevelingen voor beleidsmakers en de
rijkelijk vage opmerking 'dat vrouwen hun
diepgeworteld gevoel van verantwoordelijk
heid jegens anderen wellicht ook kunnen
uitbreiden, in die zin dat het evenzeer hen
zelf als anderen betreft'. Mag het wat duide
lijker en met wat meer strijdlust alstublieft?
Trudie Knijn en Carla Verheijen, 'Kiezen of
delen. Veranderingen in de beleving van
het moederschap'. Uitg. An Dekker.
SPREEKUUR
TUIN
We zijn een vreemd volkje, 's Avonds met
de lichten aan laten we de gordijnen open
zodat iedereen kan zien hoe gezellig we
rond 'het kastje' zitten. Maar als het zomert
en we willen buiten zitten in onze tuin, dan
mag geen mens ons zien. Dan willen we de
tuin hebben afgeschermd met een muur,
een schutting of een heg.
Over die laatste groene afscheiding willen
we het hier hebben. Het is nu de tijd om
een heg te planten of om eventueel een
gammele schutting of rieten mat door een
heg te vervangen. Hoewel er talloze planten
ziin, die als heg kunnen worden gebruikt,
blijkt in de praktijk dat liguster, taxus en
haagbeuk bij de meesten de voorkeur heb
ben. Zeker voor heggen die rond de 1.50- en
2 meter hoog moeten worden. Over lagere
afscheidingen hebben we het een andere
keer.
Om te beginnen moeten we zorgen voor
goede gezonde planten. Meestal worden
die bij een tuincentrum gehaald of bij een
grote kwekerij besteld. Hoeveel van die
planten hebben we nodig? Afhankelijk van
de grootte en dus ook van de prijs van de
planten, houdt men het op 3 tot 5 planten
per strekkende meter. Dat wordt dus een
kwestie van plussen en minnen. Is het be
sluit genomen, dan gaan we aan het werk in
de tuin.
We graven een lange brede sleuf van 50 cm
breed en 30 - 40 cm diep, afhankelijk van de
grootte van de planten. Onder in de sleuf
maken we de grond nog eens extra goed los
en strooien we er een laag compost in.
Daarna komen de planten, die we flink te
ruggesnoeid hebben (lijkt zonde, maar is
beter om een heg aan de onderkant goed
vol te krijgen) in de sleuf. Ze moeten zo ver
van elkaar af staan dat de planten elkaar
bijna raken.
Als alles mooi op zijn plaats staat, wordt de
sleuf opgevuld met aarde gemengd met
goede compost. De heg kan niet goed ge
noeg worden verzorgd bij het planten. We
willen immers zo goed en zo snel mogelijk
gevrijwaard zijn van pottekijkers. Onze tuin
is geen huiskamer. Is alles opgevuld, dan
eerst stevig aanstampen en tot slot heel veel
water geven. Ook als het regent begieten of
de slang erop, om de grond vooral goed tus-
i de wortels te spoelen.
LEZERSVRAAG
MEVROUW PORTIER UIT HAARLEM tobt
met haar bloeiende planten op afstand van
zes meter van grote bomen. De allereerste
vraag is: raken de uiteinden van de takken
de plaats waar de planten staan?
Dan zitten er zeker wortels in de grond van
de bomen (waarvan ik de naam helaas niet
kan lezen). Elke boom maakt wortels tot
onder de uiteinden van de takken, omdat
daar het meeste vocht in de grond komt.
Het bladerdak houdt immers de regen vlak
bij de stam tegen. Is dat het geval, dan is
een verhoogde border een simpele en
mooie oplossing. Gewoon flink wat goede
tuingrond opbrengen zodat de bloemen-
border ongeveer 25 cm hoger komt te lig
gen. Stenen, houten stammetjes, bielzen of
wat dan ook houden de aarde op zijn plaats
en de bloemen hebben volop goede grond
om te groeien en te bloeien. Staan de bo
men ver van de border en groeien de plan
ten desondanks niet dan klopt de samen
stelling van de grond niet. Die ziet er overi
gens voortreffelijk uit: voldoende humus,
een goede zuurgraad (het enige dat ik op ei
gen houtje kan meten). Maar of er wellicht
gifstoffen inzitten of dat er een verkeerde
verhouding van voedingsstoffen in zit kan
ik niet beoordelen.
Hebben buren geen last van slecht groeien
de planten? Als dat niet zo is, dan ófwel een
grondonderzoek aanvragen bij Centraal Bo-
demkundig Bureau, postbus 807,7400 AV
Deventer, tel. 05700-20500, ofwel net als
onder bomen een dikke laag goede grond
aanbrengen waarin de planten kunnen
wortelen.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem La.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Waar rook is
De heer Jansen is net 62 gewor
den. Een keurige, altijd goed in
het pak zittende man die in zijn
arbeidzame leven het familiebedrijf gestaag
heeft doen groeien, zodat hij er nu warmpjes
bij zit. Zijn twee zoons hebben het vorig jaar
de zaak overgenomen en meneer Jansen ge
niet van letterlijk welverdiende rust Hij is
van plan samen met zijn vrouw de verre rei
zen te gaan maken waar hij al jaren van
droomt. Plannen te over, maar nu zit hij in
de spreekkamer en het lijkt of van zijn aan
stekelijke vitaliteit de fleur af is. Hij zegt zich
wat moe te voelen en meer te hoesten dan
anders. Hij is een forse roker en heeft al sinds
jaar en dag een rokershoestje. Ik schat dat
hij de afgelopen 40 jaar zo'n 360.000 sigaret
ten heeft opgestoken. Een indrukwekkende
hoeveelheid, die je echter makkelijk haalt als
je een pakje per dag rookt.
Waar meneer Jansen zich het meest bezorgd
om maakt, komt pas in de loop van het ge
sprek naar voren. Hij heeft een paar keer,
tijdens een flinke hoestbui, een beetje bloed
opgehoest 'en daar ben ik knap van ge
schrokken, dokter'. Zijn onuitgesproken
vraag blijft vooralsnog tussen ons in hangen.
Eerst kijk ik de heer Jansen na, maar afge
zien van de afwijkingen die passen bij zijn
overvloedig sigarettengebruik, vind ik niets
bijzonders. Ik leg hem uit dat zijn bezorgd
heid terecht is omdat ophoesten van bloed
altijd erg serieus genomen moet worden en
dat hij daarom op zeer korte termijn door de
longarts onderzocht zal worden. We moeten
zeker weten of hier niet iets kwaadaardigs
achter zit'.
Iets kwaadaardigs. Longkanker. Hoeveel
mensen per jaar in Nederlatid longkanker
krijgen, is niet exact bekend. Het sterftecijfer
wel. Elk jaar overlijden ongei>eer 8000 man
nen en 1000 vrouwen aan deze ziekte. Long
kanker is daarmee verreweg de belangrijkste
oorzaak van kankersterfte bij mannen en de
ziekte zal binnen enkele jaren bij vrouwen
borstkanker van de eerste plaats verdringen.
Nog geen eeuw geleden was longkanker een
zeldzame ziekte. Het ophoesten van bloed
was destijds geen waarschuwingssignaal dat
er mogelijk een kwaadaardige tumor in het
spel is, maar een teken van tuberculose of
hartgebrek. Hedentendage moet
kan degenereren tot kankercel. Eén bepaalde
prikkel, initiator genaamd, brengt een ver
andering teweeg in het erfelijk materiaal
van de cel, het DNA Vervolgens zijn er an
dere prikkels nodig promotoren, die de in
middels veranderde cel er toe brengen onge
remd te gaan delen.In sigaretterook zitten
zowel promotor- als initiatorstoffen, en het
roken van sigaretten op zichzelf is dus 'prik
kelend'genoeg om kanker te veroorzaken.
De huidige epidemie van longkanker is vrij
wel uitsluitend het gevolg van het roken van
sigaretten. Het oorzakelijk verband tussen
roken en het krijgen van een longcarcinoom
is zo buiten alle twijfel aangetoond, dat het
de Amsterdamse hoogleraar cardiologie,
prof. dr. A.J. Dunning tot de volgende uit
spraak bracht: 'Als morgen een honderdste
van deze verbanden werd aangetoond tus
sen het eten van andijvie en darmkanker,
dan werd de laatste krop door de mobiele
eenheid in beslag genomen Het is inder
daad moeilijk te begrijpen dat een stof, die
met zekerheid kankerverwekkend is, in Ne
derland niet alleen vrij verkrijgbaar is, maar
zelfs met goedkeuring van de overheid via de
reclame aan ons wordt aangeprezen.
Roken veroorzaakt longkanker. Maar. niet
bij iedereen en niet meteen. Pas na jaren
krijgt een gedeelte van de rokers één of ande
re vorm van longkanker. Dit uitgestelde en
beperkte risico doet de meeste rokers geloven
dat het met die schadelijke gevolgen wel niet
zo'n vaart zal lopen. Als de eerste sigaret di
rect zou leiden tot puisten, wratten, haaruit
val of andere even hinderlijke als onschuldi
ge aandoeningen, zou het eerder nagelaten
worden dan nu, waar het in Nederland
jaarlijks één-derde van de kankerdoden eist.
Is eenmaal de diagnose longkanker gesteld,
dan kan slechts één op de tien patiënten nog
hoop op genezing koesteren. Bij de andere
90% is de kwaal al zover voortgeschreden
dat opereren geen zin meer heeft, en de tu
mor slecht tijdelijk in z'n opmars geremd
kan worden. Vijf jaar na her stellen van de
diagnose leeft minder dan 10 van de pa
tiënten nog. Dit zijn buitengewoon treurig-
stemmende cijfers, vooral wanneer men zich
realiseert dat longkanker vrijwel volledig
voorkómen kan worden.
Al deze cijfers en oi»erwegingen zijn
bloed ophoesten gezien worden als het eerste neer Jansen niet meer van belang. Het on-
symptoom van longkanker, en is het altijd derzoek van de longarts toonde aan dat in
reden in een ziekenhuis nader onderzoek zijn linker long een grote tumor zit, die al ii
te laten verrichten.
Een kankercel trekt zich niets aan van de
wetten van het lichaam. Hij verricht zijn ta
ken niet meer, maar deelt en groeit onge
breideld, en trekt zich daarbij niets aan van
de grenzen tussen weefsels. Tumoren in de
long bijvoorbeeld kunnen vanuit het long
weefsel doorgroeien tot in het middenrif of
de borstkas. Naast deze ongeremde groei ter
plaatse kan een tumor zich ook uitzaaien.
Via lymfe of bloed worden kankercellen ver
sleept naar een andere plaats in het lichaam
om daar weer uit te groeien tot een dochter
gezwel (metastase).
Hoe een cel ertoe komt zich zo te gedragen
dat hij uiteindelijk het hele organisme en
daarmee ook zichzelf vernietigt, is niet tot in
details bekend. Uit onderzoek is gebleken
dat een gezonde cel een aantal prikkel van
verschillende aard moet krijgen, vóór hij
i aantal lymfeklieren is uitgezaaid. Zijn
toekomstplannen, het reizen, het genieten
van de kleinkinderen, zullen moeten wijken.
Meneer Jansen zal zijn 65e verjaardag naar
alle waarschijnlijkheid niet n
ken.
Stop met roken voordat roken u stopt!
