Feiten
Eindelijk erkenning Babi Jar
'Hij is een echte man, een echte kerel' buitenspel in eg
Duitse politie staat machteloos, politici mziën
Maandag 7 oktober 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (dief) ONNO H
Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
M DEN HURK HANS JACOBS MARGOT KLOMPMAKER JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN
EN MENINGEN
Sovjetunie zweeg jarenlang over slachting onder joden
In juni 1941 probeerde Daniël Goldenberg dagenlang
zijn ouders over te halen uit hun woonplaats Kiev te ver
trekken en met hem mee te gaan naar de Russische stad
Vodkinsk. Ze weigerden. Drie maanden later werden zijn
vader en moeder weggevoerd naar een ravijn aan de
rand van Kiev, Babi jar geheten. Daar werden zij met
meer dan 30.000 andere joden door de nazi's met machi
negeweren neergemaaid.
maar tot vorig jaar stond op de
gedenkplaat niet vermeld dat
het vooral joden waren die in
Babi Jar om het leven zijn ge
bracht.
Dit jaar is alles anders. Op 29
september hielden tienduizen
den mensen een mars door
Kiev, waarbij zij blauw-witte Is
raëlische vlaggen meevoerden.
De mars was het begin van een
week van herdenkingsbijeen
komsten, waarvoor joodse lei
ders uit de hele wereld naar de
Oekraïne waren gekomen. De
straten van Kiev zijn behangen
met spandoeken met He
breeuwse, Oekraïnse, Russische
en Engelse teksten. Jevgeni Jev-
toesjenko las zaterdag bij Babi
Jar zijn beroemde, gelijknamige
gedicht voor en gisteren werd
„Ze gingen niet met mij mee
omdat zij niet geloofden dat de
Duitsers tot zoiets gruwelijks in
staat waren", vertelt Golden
berg met zachte, maar vaste
stem. „Zij geloofden gewoon
niet dat de Duitsers iets zouden
doen."
De massamoord van Babi Jar is
lange tijd niet alleen het sym
bool geweest van nazi-gruwe
len, maar ook van de houding
van de Sovjetunie ten opzichte
van de joden. Meer dan twintig
jaar na de oorlog heeft de plek,
die er nu uitziet als een groot,
keurig park, er bij gelegen zon
der enige aanduiding van wat er
was gebeurd. In 1966 werd ein
delijk een monument opgericht,
op de plaats van de massa
moord een grote herdenkings
bijeenkomst gehouden.
Goldenberg, die nu 78 jaar is,
keerde naar Kiev terug nadat de
stad in 1944 door Sovjet-troe
pen was bevrijd en nam er zijn
oude beroep van ingenieur
weer op. Maar elk jaar ging hij
terug naar Babi Jar om zijn ou
ders te gedenken. En elk jaar
werd hij kwader.Als Babi Jar
werd herdacht noemden ze al
tijd alle Russen, Oekraïners, Ta
taren en de duivel mag weten
wie nog meer die zijn doodge
schoten, en dan voegden ze er
aan toe 'en andere kleine min
derheden'. Nadat er zoveel jo
den waren vermoord was dat al
les wat zij konden zeggen."
Voor mensen als Goldenberg
komt de erkenning veel te laat.
Staande op het trottoir van de
drukke Chresjtsjatikstraat ziet
de kleine ernstige man er op
standig uit. Achter hem zijn
meer dan 100 grote bruin-witte
foto's opgesteld van joodse sol
daten die zijn onderscheiden
met de titel Held van de Sov
jetunie omdat zij omkwamen
bij het verdedigen van de Sov-
De Oekraïense president Leonid Kravtsjoek heeft zaterdag toegege
ven dat zijn landgenoten gedurende de Tweede Wereldoorlog lijde
lijk toekeken toen nazi's tienduizenden joden vermoorden bij Babi
Jar. In een toespraak ter gelegenheid van de 50e verjaardag van de
massamoord gaf Kravtsjoek voor het eerst toe dat ook de Oekraï
ners gedeeltelijk schuld hebben aan de slachtpartijen waarbij in
twee jaar tijd in totaal 200.000 joden, Polen, Oekraïners, zigeuners
en anderen werden omgebracht. Babi Jar wordt beschouwd als het
begin van de genocide op het joodse volk in de concentratiekam
pen.
Sovjet-president Gorbatsjov veroordeelde zaterdag in felle bewoor
dingen het antisemitisme in de Sovjetunie. Hij zei dat de uittocht
van Sovjet-joden naar Israël het gevolg is van het uitblijven van een
algemene veroordeling van jodenhaat. Gorbatsjovs verklaring werd
voorgelezen op de herdenkingsplechtigheid bij Babi Jar.
i -
Een man legt een krans bij het monument bij Babi Jar.
jetunie tegen nazi-Duitsland.
„Deze tentoonstelling betekent
een grote overwinning voor de
joden omdat er altijd is gezegd
dat de joden zich tijdens de gro
te Vaderlandse Oorlog hebben
verstopt om niet te hoeven
vechten aan het front", zei Gol
denberg. „Nu blijkt dat er heel
veel joodse helden zijn. Ik ge
loofde het zelf niet eens."
Op de tentoonstelling hangt ook
de proclamatie uit 1941 die alle
joden in de omgeving opdraagt
op 29 september naar het ravijn
te komen met medeneming van
al hun documenten, geld en
kostbaarheden. Joden die op
deze dag op andere plaatsen
worden aangetroffen zullen
worden doodgeschoten, ver
meldt de proclamatie.
Mitrailleurs
De meeste joden dachten dat zij
werden opgeroepen voor de
portatie. Andere foto's tonen
wat er in werkelijkheid gebeur
de: drommen mensen die naar
het ravijn worden gedreven, de
kens in de armen en pakken
met persoonlijke bezittingen op
de rug; twee naakte tienermeis
jes die hun borsten bedekken
terwijl ze wachten om te wor
den doodgeschoten; nazi-solda
ten die met mitrailleurs op ber
gen lichamen schieten.
Michail Stankevitsj, een 45-jari-
ge ingenieur die de foto's be
kijkt, zegt dat het Sovjet-publiek
weliswaar wist wat er in Babi Jar
was gebeurd, maar „uit een de
fensiemechanisme" niet geïnte
resseerd was in details. „Ik kom
niet uit Kiev, ik kom uit Mos
kou", zegt Stankevitsj. „Maar ik
denk dat het ons gemeenschap
pelijk leed is, niet alleen van het
Oekraïnse of het joodse volk."
Marena Oksioetenko, een ge
pensioneerd ingenieur, zegt dat
de tentoonstelling veel te laat
komt. „Ik was toen pas zeven en
ik herinner me er niet veel van,
maar het was verschrikkelijk",
zegt zij. „Maar ik heb er nooit
iets over te horen gekregen op
.school, niemand vertelde ooit
iets."
Een grijsharige vrouw reageert
bondiger. „Er is een oud Rus
sisch spreekwoord", zegt zij.
„Beter laat dan nooit"
Liz Taylor keert met Larry terug op aarde
COMMENTAAR
LOS OLIVOS» PHIL REEVES
Ze zei het niet met zoveel woor
den, maar de boodschap was
duidelijk. Haar nieuwe echtge
noot, Larry, mocht zich temid
den van de crème de la crème
van Hollywood even tegoed
doen aan kalfsvlees met truffel-
saus, maar na het huwelijksfeest
werd hij geacht weer voor vijf
tien dollar per uur achter het
stuur van zijn bulldozer te krui
pen. Elizabeth Taylor is abso
luut niet van plan de rol van
suikertante te spelen.
Terwijl de rijken en groten van
de Amerikaanse show biz in hun
geruisloze limousines de oprij
laan van de ranch van zanger
Michael Jackson opdraaiden,
legde Liz Taylor eindelijk uit
wat ze in haar zevende echtge
noot ziet (een bouwvakker die
jong genoeg is om haar zoon te
zijn). „Larry heeft nog steeds
zijn eigen werk. Hij gaat zijn ei
gen gang en wordt niet door mij
onderhouden. Hij is de minst
hebberige persoon die ik ooit
heb ontmoet. Hij wordt zelfs
verlegen wanneer ik hem ka-
dootjes geef - en jullie weten
hoe graag ik mijn mannen ver-
Maar vooral met haar volgende
opmerking liet de miljonaire
zich in de kaart kijken: „Hij is
een echte man, een echte ke
rel." Hij had geen kunstgebit en
hield van sportvissen. Dat was
het dus. Na 62 films, 35 ernstige
ziektes en een leven lang in de
waanzinnige schijnwereld van
Hollywood snakt Liz Taylor
naar het gewone leven.
Voor Larry Fortensky moet het
allemaal nogal bevreemdend
zijn geweest. Hij was het mid
delpunt van het overdadige, één
miljoen dollar kostende feest
dat zelfs een potentaat uit het
Midden-Oosten niet zou heb
ben misstaan. Hij werd gevierd
door beroemdheden en omge
ven door lama's, apen en giraf
fen - de huisdieren van de ex
centrieke Michael Jackson. On
der de genodigden bevonden
zich Gregory Peck, Ronald
Reagan, Gerald en Betty Ford,
oliemagnaat Marvin Davis, zan
geres Carole Bayer Sager en
Barry Diller, directeur van de
filmmaatschappij Twentieth
Century Fox. Wel even wat an
ders dan Larry's collega-bouw
vakkers.
Het feest rond Liz Taylors acht-
Elisabeth Taylor haar „echte kerel" Larry.
FOTO AP
ste huwelijk (ze trouwde twee
keer met Richard Burton) barst
te zaterdagavond los in Los Oli-
vos, een klein stadje bij de wijd-
se graslanden en scherpe heu
vels van 'Neverland Valley', het
omvangrijke landgoed van Mi
chael Jackson.
In het Grand Hotel gaf Michael
Jackson een onvervalste
Texaanse barbecue compleet
met een optreden van de Agin
Brothers, een country and wes
tern band. Op de klanken van
de evergreens 'Tumbling Tum-
bleweed' en 'Drifting Away' ver
orberden de gasten schalen met
chili en knoflook gekruide aard
appels die stonden uitgestald
op tafels die waren versierd met
behoomde koeieschedels.
Buiten patrouilleerden particu
liere Israëlische veiligheids
agenten om de ongeveer 150
fans en journalisten die zich
buiten het hotel hadden verza
meld, op afstand te houden. Ze
communiceerden in het He
breeuws vi^ walkie-talkies.
Ranch-arbeider Craig Barker,
een besnorde figuur in een
zwarte cowboyhoed, slenterde
voorbij op zijn paard. „Dit is
waanzin", zei hij. „Ik zou graag
blijven kijken, maar ik moet
ezels ophalen."
Het huwelijk had maanden van
voorbereiding gevergd. Buiten
Michael Jacksons landhuis wer
den twee witte belvédères ge
bouwd. Er werd een zwaanvor-
mig bootje gemaakt om het jon
ge echtpaar rond het grote
kunstmatige meer te varen. Drie
Weense violisten werden inge
huurd om het paar een serena
de te brengen. Een bijzonder
toepasselijk detail is dat de
vrouwelijke ceremoniemeester
van het huwelijk, Norma Hey-
man, de Britse producente is
van de film 'Dangerous Lia-
De kleine landen in de Europese Gemeenschap
zijn het afgelopen weekeinde op een vernederen
de manier buitenspel gezet. Niet alleen, Neder
land dat op dit moment voorzitter is, maar ook
Portugal en Luxemburg die met Nederland op dit
moment de zogeheten 'trojka' vormen.
Met hun 'coup' hebben de ministers van buiten
landse zaken van Duitsland en Frankrijk duidelijk
gemaakt dat alleen zij als grote landen de wijsheid
in pacht hebben. Zij hebben hun Nederlandse
collega Van den Broek opzichtig gepasseerd met
de aankondiging dat zij de Europese Politieke
Unie (EPU) wel even zullen redden.
Helemaal onbegrijpelijk is die machtsovername
niet. Van den Broek, zijn staatssecretaris Dankert,
maar ook premier Lubbers verloren de realiteit uit
het oog toen zij slechts tien weken voor de Eu
ropese top in Maastricht, waarop beslissingen
over de EPU moeten worden genomen, met revo
lutionaire voorstellen kwamen. De EG moest zeg
genschap krijgen over veel meer terreinen en de
bevoegdheden van het Europees parlement
moesten drastisch worden uitgebreid.
Met die aanpak heeft Nederland zichzelf gebla
meerd en het, zo blijkt nu, verziekt voor de kleine
landen. Het gaat echter te ver om de 'patiënt' Ne
derland dan ook maar meteen af te leggen, zoals
nu door Duitsland en Frankrijk gebeurt. Dit twee
tal wekt minstens de indruk profijt te trekken van
de nu ontstane situatie. Zij zijn nooit gelukkig ge
weest met het feit dat de kleine landen, zij het tij
delijk, de lakens zouden uitdelen. De Duitse mi
nister van buitenlandse zaken, Genscher, heeft
dat in het recente verleden al meerdere malen la
ten blijken door een eigen beleid te voeren in de
'kwestie Joegoslavië'.
Door de macht te grijpen, willen de regeringen
van Duitsland en Frankrijk voorkomen dat hun
invloed in de EG wordt beperkt. Voor de ontwik
keling van het door Nederland beoogde 'n
KOKANJE
BERLUN HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De honderdduizenden vluchtelingen uit
de hele wereld die in Duitsland een veilig
tehuis dachten te hebben gevonden, zijn
hun leven niet meer zeker. Meer dan 25
aanslagen per nacht op onderkomens
voor asielzoekers in het Oosten en het
Westen van het land zijn intussen nor
maal geworden.
Een paar willekeurige voorbeelden.
Breinen (West): Na afloop van een uit-
dwedstrijd van de Hamburgse SV stap
pen tientallen hooligans in Bremen uit
de trein en beginnen gewapend met
honkbalknuppels en kettingen een klop
jacht op buitenlanders. Eisenhuttenstadt
(Oost): een asielzoeker wordt onder het
toeziend oog van voorbijgangers door
skinheads in elkaar geslagen en blijft
zwaargewond liggen. Bretten (West):
neo-nazi's proberen een tehuis voor
asielzoekers (80 bewoners) in brand te
steken. Het vuur wordt geblust. Rostock
(Oost): rechts-radicalen steken een ge
bouw in brand, waar 50 Roemeense
monteurs in opleiding zijn onderge
bracht. Kelsteroach (West): molo
tovcocktails vliegen door de ramen van
een tehuis.
De politiewoordvoerder van de Oost-
duitse deelstaat Brandenburg op de
vraag waar hij nieuwe aanslagen ver
wacht: „Ik heb geen flauw idee. Er zijn
tientallen gebouwen waar de vluchtelin
gen zitten. We kunnen ze niet allemaal
beschermen". De politievakbond meldt
dat alleen als de vluchtelingen in op
vangkampen worden ondergebracht, be
scherming mogelijk is.
In het Beierse klooster Branz, waar afge
lopen weekeinde de regeringspartijen
CDU en CSU zich over de golf vreemde
lingenhaat bogen, houden de partijvoor
zitters Kohl en Waigel vast aan hun eis:
het liberale grondwetsartikel over asiel
moet worden veranderd. Tussen de be
drijven door wordt kritiek geuit aan het
adres van de christen-democratische
president Richard von Weizsacker, die
net als de liberalen en sociaal-democra
ten, meent dat met een grondwetswijzi
ging de stroom niet kan worden inge
damd. Herbert Leuniger van de vereni
ging Pro Asiel: „Iedereen die nu nog
doorgaat met dit onzalige debat, legiti
meert de mensenjacht".
Doodsangst
Het brandt overal in Duitsland. Na de
rassenrellen in het Oostduitse Hoyers-
werda, waar de politiek capituleerde
voor het geweld van de straat en alle bui
tenlanders evacueerde, lijkt de geest uit
de fles. De Duitse binnenlandse veilig
heidsdienst mag dan wel hebben vastge
steld dat er geen aanwijzingen zijn dat
het geweld centraal wordt gecoördi
neerd, anderen denken daar geheel an
ders over.
Wolfgang Benz van de universiteit van
Berlijn meldde vorige week op een sym
posium in de hoofdstad een alarmeren
de opmars van de neo-nazi's in de voor
malige DDR. De leeftijd van de brand
stichters en stenengooiers wordt steeds"
lager. In Brandenburg stelde de politie
na een overval verbijsterd vast, dat de
meeste daders tussen de 13 en 15 jaar
waren. De regionale minister van bin
nenlandse zaken: „Wat moeten we daar
mee beginnen?" De uit het Westen geko
men neo-nazi's weten het wel: „Er is een
geweldig potentieel voor ons in het Oos
ten".
'Duitsland voor de Duitsers' en 'Dood
aan de Fidjis' (scheldwoord voor Vietna-
mezen), klinkt het steeds harder in veel
steden. Honderdduizenden asielzoekers
leven in doodsangst. Zal de volgende
molotovcocktail hen in hun slaap verras
sen? Is hun tehuis nu aan de beurt voor
een stormloop van skin-heads en neo
nazi's? Klinkt morgen voor hun toe
vluchtsoord de gevreesde kreten 'Steek
de nikkers aan' en 'Wij maken Duitsland
vrij van buitenlanders'?
Maar waar moeten ze heen? Nadat
steeds meer asielzoekers uit het Oosten
van Duitsland naar het Westen zijn ge
vlucht, dreigt nu een stroom naar Neder
land op gang te komen. Over de groene
grens proberen ze met hun armzalige
hebben en houwen in veiligheid te ko
men. Nog zijn het er niet veel, maar wat
gebeurt er als het geweld in Duitsland
verder escaleert? Niemand weet het.
'Onze banen'
Vast staat dat na Hoyerswerda de onder
het Duitse oppervlak borrelende vreem
delingenhaat tot uitbarsting is gekomen.
Gebleken is ook, dat steeds meer 'gewo
ne' burgers, die zelf geen steen in de
hand zouden durven nemen, het geweld
van rechts-extremisten weliswaar niet
openlijk goedkeuren (zoals in Hoyers
werda), maar het ook niet mordicus ver
oordelen: „Er zijn veel te veel buitenlan
ders", „Wij betalen voor ze en ze azen
ook nog op onze banen" en „Zoals ze
dat in Italië hebben aangepakt met die
Albanezen. Dat was in orde. Er is er niet
één gebleven". Of deze jacht op buiten
landers een oude dame niet herinnert
aan de jodenvervolging? „Nee, toen was
het een kwestie van leven of dood".
Van links tot rechts zijn de Duitsers er
intussen van overtuigd dat er iets moet
gebeuren. In het land verblijven nu al
ruim 4,5 miljoen buitenlanders. In vroe
gere koloniale machten zoals Frankrijk
en Engeland wonen er minder. Dit jaar
verwacht men ruim 200.000 asielzoekers
en dat zij er meer dan in alle andere EG-
landen bij elkaar. Daar komen nog eens
naar schatting 60.000 illegale grensgan-
gers bij plus 250.000 'Aussiedler' uit
Oost-Europa, die zich beroepen op hun
Duitse afkomst.
Onderzoek heeft uitgewezen dat 95 pro
cent van de asielzoekers niet de status
van politiek vluchteling krijgt. Er gaan
echter meestal jaren overheen voordat
de rechters dit hebben vastgesteld. En al
die tijd moeten deze mensen worden
ondergebracht en verzorgd. Werken mo
gen ze niet, met als gevolg dat de sociale
spanningen binnen de opvangcentra
snel oplopen.
In de Heine criminaliteit en de drugs
handel zijn de vluchtelingen koplopers
en dat zet nog extra kwaad bloed bij de
Duitsers. „Wij zijn geen volk van vreem
delingenhaters", beweren alle politici
van links tot rechts. Dat klopt, maar hoe
lang nog?
De provincie Gronin
gen is ernstig te
leurgesteld in de
schrijver Max Dendermonde.
Drie jaar geleden gaf men hem
de opdracht in een twintigtal
sonnetten het Groningse land te
bezingen, maar hij heeft tot nu
toe in alle talen gezwegen. Als
hij voor het eind van dit jaar
nog geen enkel gedicht heeft in
geleverd, dan wordt de op
dracht ingetrokken.
Nu is Dendermax, zoals hij
zichzelf graag noemt, een zeer
druk bezet man. Zijn oeuvre be
slaat ongeveer honderdvijftig ti
tels, waaronder romans, reis
boeken, filmscenario's, verzen
bundels en opdrachtboeken.
Aangezien hij, zoals bijna elke
Nederlandse auteur, niet van
zijn werk kan leven, moeten er
andere revenuen gezocht wor
den. Dendermonde heeft zich
gespecialiseerd in jubileumboe
ken voor bedrijven, waarvan hij
er enkele tientallen heeft ge
schreven. Tegenwoordig maakt
hij ook speciale biografieën van
bedrijfsdirecteuren - in plaats
van een nieuw bankstel of een
reis naar de Seychellen, krijgt
het feestvarken van het bestuur
of de ondernemingsraad een le
vensbeschrijving cadeau.
Zelfs voor romans kloppen op
drachtgevers niet tevergeefs bij
hem aan. Zo heeft hij op ver
zoek romans over het Drentse
dorp Koekange en de stad
Dordrecht geschreven.
Door die gedenkboeken en an
dere speciale opdrachten maak
te Dendermonde op indringen
de wijze kennis met allerlei
soorten bedrijven en zaken
mensen. In het kader van een
gedenkboek had hij bijvoor
beeld uitgebreide gesprekken
met de leiding van een onder
neming. Die kennis gebruikte
hij dan weer in zijn romans, die
vaak een sterk informatief en
documentair karakter hebben.
Hij werkt nu al jarenlang aan
een lijvige sleutelroman over
het Utrechtse bouwbedrijf Bre-
dero. Aanvankelijk was het de
bedoeling er een jubileumboek
aan te wijden, maar na het fail
lissement leek dat een minder
goed idee. Aangezien Dender
monde onbeperkt toegang had
tot het archief, kreeg hij het ma
teriaal in handen om een ro
man over de corruptie binnen
de bouwwereld en de onder
gang van dit eens machtige za-
kenimperium te schrijven.
Dendermonde, die inmiddels
de zeventig gepasseerd is, is het
voorbeeld van een broodschrij
ver die elke dag maar weer
Dendermonde is het
voorbeeld van een
broodschrijverdie
elke dag maar moet
zien hoe hij de eindjes
aan elkaar knoopt
moet zien hoe hij de eindjes
aan elkaar knoopt. Hij woont in
Florida, waar hij elke dag achter
de computer te vinden is, om er
zijn verhalen en artikelen in te
tikken. Zijn geld verdient hij
echter niet in Amerika maar in
Nederland. Daarom steekt hij
elk jaar een paar keer de oceaan
over om in zijn vaderland zijn
kostje bij elkaar te scharrelen.
Hij houdt dan lezingen, treedt
als literaire veilingmeester op,
gaat met zondagsdichters rond
de tafel zitten en probeert bij
redacties en bedrijven nieuwe
opdrachten in de wacht te sle
pen. Het leven van een schrijver
gaat niet over rozen, ook al ben
je ooit beroemd geworden met
een of twee bestsellers.
De trouwe lezers van deze ru
briek weten dat ik dit voorjaar
tijdens een reis door Amerika
ook even bij Dendermax in Sa
rasota ben aangewipt. Hij
woont er aan een baai en heeft
vanaf zijn duiventil bovenop het
dak een fraai uitzicht op de af
en aan vliegende bruine pelika
nen 'en zilverreigers. In de dui
ventil werd hard gewerkt, dat
kan ik de gedeputeerden van de
provincie Groningen verzeke
ren. En wat meer is, ook de son
nettenkrans over het Groningse,
land ontwikkelde zich voor
spoedig! Ik herinner mij een
paar prachtige regels uit het ge
dicht „Boerenastronaut". die
ongeveer als volgt luiden: „Ik
zou mij in Godlinze nooit meer
wassen,/Diepverliefd zijn op de
zweetgeur van mijn vrouw,/Op
mijn platgelezen boeken en
mijn oude onderbroeken".
Dendermonde gaf mij zelfs een
gedicht cadeau, over het winde
rige, hoog op de klei gelegen
Uithuizen. Helaas hebben al
leen de twee kwatrijnen van het
sonnet de terugreis overleefd.
Maar nu de communicatie tus
sen Groningen en Sarasota ken
nelijk te wensen overlaat, en
Dendermonde zijn opdracht
dreigt kwijt te raken, denk ik
hem een dienst te bewijzen
door ze hier te citeren:
Natuurlijk had ik kunnen kie
zen voor Uithuizen,
de lagere school daar, de stilte
braaf de hoofdakte halen 's
avonds bij het suizen
van de spookwitte gaslamp,
koekjes bij de thee
van de bejaarde hospita, mis
schien wat kuise
dagpraat en een glaasje ranja in
het café Weduwe Bos/Spoorzicht
met Riekje van der Buizen,
die op het Raadhuis sterven en
