Rtv show
'd
'Nog altijd bedenk ik het liefst klinkklare onzin
Soap in STER-tempo
VARA durft het aan met In voor- en tegenspoed
Maandag 7 oktober 1991
Redactie: 023-150191/023-150192 JOLANDA OUKES GERARD VAN PUTTEN REINA VAN POPPELEN Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
10
ACH, WE ZIJN NU ZO
VEEL verder dan vijftien
jaar geleden. We hebben
Fred Haché gehad, Phil
Bloom, Allo', Allo'. We
zullen zien. Ik weet 't niet.
(Rijk de Gooyer)
CLOSE UP
De cast van Take Off: vluchtige soap.
De mensen die van
wege de spreek
woordelijke bomen
en het bos de Amerikaanse serie
Twin Peaks verder voor gezien
houden, staat een nieuwe uit
daging te wachten. De nieuwe
Veronica-serie Take Off die vo
rige week voor het eerst te zien
was, is wat onduidelijkheid be
treft Twin Peaks' meerdere.
In de serie, waarin twee elkaar
beconcurrerende luchtvaart
maatschappijen centraal staan,
zitten in principe alle ingrediën
ten voor een geslaagde soap:
glamour, doortrapte managers,
vrouwelijk schoon, romances,
intriges en seks. Een snelle we
reld waarin twijfelaars het on
derspit delven en waarin de ene
helft de andere helft manipu
leert en misbruikt. Dat belooft
wat.
Maar het lijkt er op dat het daar
bij blijft. De eerste aflevering
had namelijk het effect van een
koude douche. De clichés sta
pelen zich op en hoewel de
meeste spelers nauwelijks be
kend zijn, overheerst het déjè
vu-gevoel. De acteurs en actri
ceslijken uit dezelfde fabriek te
komen als de spelers uit Me
disch Centrum West, Goede Tij
den, Slechte Tijden en De Dage
raad. Goed in de markt liggende
koppies met STER-spot-uitstra-
Ook de scènes hebben de snel
heid van een reclamespotje.
Korte dialoogjes, snelle came-
raflitsen. Voor je het weet ver
schijnt de aftiteling op het
scherm.
De lengte van de uitzendingen,
een krap half uurtje, zal de serie
waarschijnlijk gaan opbreken.
De makers hebben geprobeerd
de MCW-stijl te proppen in een
GTST-lengte. Een poging die
gedoemd is te mislukken omdat
MCW twee keer zo lang duurt
De serie wordt daardoor een
onoverzichtelijk geheel. Boven
dien lijken alle stewardessen op
elkaar.
De eerste aflevering was be
doeld om de kijkers kennis te
laten maken met de hoofdrol
spelers. Maar de makers faalden
jammerlijk. Slechts van een en
keling is duidelijk geworden
welke rol hij of zij speelt. Onder
hen Willem Pieter van Mecklen
burg, gespeeld door Roel Bos.
Hij is de baas van de luchtvaart
maatschappij Air Company, die
zijn stewardessen laat rondlo
pen in frivool paars tot ver bo
ven de knie. Van het blik air-
hostessen dat is opengetrokken,
is slechts duidelijk geworden
dat er één man en kinderen
heeft, dat er één in haar vrije
tijd betaalbare SM beoefent en
dat er één een regelrecht kreng
is. Verder heeft Mark Prins, ge
speeld door Eric Corton, zich
gemanifesteerd als een 'eager
young man' die het met weinig
opleiding maar snelle babbel
nog ver zal schoppen. Voor de
rest blijft het een zoekplaatje,
een vijf sterren-cryptogram, dat
misschien de komende dertig
weken zal worden ontrafeld.
Het is nog maar de vraag of de
kijker die ontrafeling zal mee
maken. Dertig weken lang een
half uurtje chaotische misère is
misschien net iets te veel. Vero
nica is ervan overtuigd dat Take
Off zal scoren. De omroep moet
ook wel, want in de serie is ruim
zes miljoen gulden gestoken.
Een heleboel geld voor een pro
gramma-reeks die naar het zich
laat aanzien nooit echt van de
grond zal komen.
Leuke minderheden te gast in 'In de Vlaamsche Pot'
critici mo-
r gen de serie
vervelend, or
dinair of niet leuk vinden,
Pot van schrijver Haye van der
Heyden (34) kende een moei
zame start vorig jaar. De twee
uitbaters van het gelijknamige
restaurant, Karei en Lucien,
die ook het bed met elkaar ble
ken te delen, alsmede de jon
geheer Frits en de aantrekke
lijke Dirkje, kregen niet
meteen een warm onthaal in
de Nederlandse huiskamer.
Maar 'het was vooral de pers
die over de serie heenviel, zij
het nooit met het juiste argu
ment, vindt Van der Heyden.
Panorama-columnist Theo
van Gogh was van mening dat
Van der Heyden geen dialoog
kon schrijven en voegde eraan
toe dat de schrijver zich maar
beter kon ophangen. Anderen
vonden dat Edwin de Vries niet
kon acteren. Van der Heyden:
„Dat je niet van het type Karei
houdt of hem irritant vindt, dat
kan, maar Edwin is een uitste
kende acteur. Later kwam ik
Chiem van Houweninge (van
Zeg 'ns Aaa) tegen. Hij had pre
cies in de gaten waar de moei
lijkheid zat toen hij zei: „Leuke
serie, maar de plots kloppen
niet." Geen enkele criticus had
dat opgemerkt. Net zoals er bij
ons op dat moment weinig vak
manschap zat, is er bij de televi
sierecensenten ook weinig des
kundigheid te vinden." Het pu
bliek begon er in de loop van
het seizoen overigens anders
over te denken. Naar de laatste
afleveringen keken 2,4 miljoen
mensen. Dit jaar wordt In de
Vlaamsche Pot dus beter. Alleen
jammer, dat hij daar dertig afle
veringen over heeft moeten
doen, vindt Van der Heyden.
Machine
Comedy maken is een moeilijk
vak. In tegenstelling tot een dra
maserie gebeurt er eigenlijk
nooit iets in een comedy. Er zit
geen ontwikkeling in. Frits bij
voorbeeld probeert elke keer
weer Dirkje in zijn bed te krij
gen, maar het lukt hem nooit.
Van der Heyden: „Een comedy
serie is een machine die altijd
op dezelfde manier draait. Als je
een goed geoliede machine
hebt, is het heerlijk om elke keer
weer iets anders te bedenken
dat vanuit een onverwachte in
valshoek de boel weer aan het
draaien krijgt."
Omdat comedyschrijven een
echt ambacht is, vindt Van der
Heyden het des te zorgelijker
dat er bij de omroepen weinig
serieuze belangstelling bestaat
voor een meer professionele
ontwikkeling van het genre en
het opleiden van een nieuwe
lichting scriptschrijvers. Popu
laire presentatoren worden wel
voor veel geld aangetrokken,
maar schrijvers zitten volgens
hem nog teveel in het verdom
hoekje. Van der Heyden: „Laten
ze een flink bedrag uittrekken
voor de ontwikkeling van goeie
scripts. Persoonlijk denk ik niet
dat ik het erg lang vol zal hou
den dertig comedy-afleveringen
per jaar af te scheiden. Er moe
ten meer mensen opgeleid wor
den in dit vak. In Amerika zitten
er wel tien schrijvers op één en
kele comedy. Dat moet hier ook
gebeuren, maar dat heeft tijd
nodig. Door de ervaring die ik
heb opgedaan, heeft In de
Vlaamsche Pot dit jaar een be
hoorlijk goed niveau, maar
straks wordt er misschien ie
mand met te weinig ervaring
opgezet en dan glijdt zo'n serie
onherroepelijk af."
Haye van der
Heyden:
Als ik in mijn
streven geen
bijval krijg
word ik daar
onzeker van
Van der Heyden heeft een
theaterachtergrond. Samen met
onder anderen Adelheid Roosen
maakte hij deel uit van cabaret
groep Purper. Op televisie was
hij vorig seizoen te zien als me
degevangene van Johnny Kraay-
kamp in Laat Maar Zitten. Hij
schrijft al sinds zijn zeventien
de. Tientallen scripts lagen er in
een la, voor hij 1989 de grote
klapper maakte met Jaloezieën.
De komedie werd bekroond
met de Visser-Neerlandiaprijs,
ingesteld ter stimulering van
Nederlands toneelschrijftalent.
Vorig jaar werd zijn Playmates
opgevoerd en op 31 januari
1992 gaat 'Goed fout', een stuk
over de tweede wereldoorlog, in
premiere in de Haarlemse
Schouwburg.
Van der Heyden: „Mijn ideaal
was toneelschrijver worden en
na Jaloezieën dacht ik dat de
weg daamaartoe openlag, maar
ik krijg er geen emplooi in. Het
mooie van toneelschrijven is
dat je minstens een jaar, zo niet
langer, met een toneelstuk leeft.
Bij toneel kun je het met de ac
teurs uitgebreid hebben over
hoe een bepaalde zin het beste
tot zijn recht komt. Het maken
van televisiedrama gaat zoveel
sneller. Daardoor kan het ge
beuren dat een uitspraak waar
ik lang over nagedacht heb, he
lemaal wegvalt omdat de regis-1
seur heeft bedacht dat vlak
daarvoor een tafel moet omval
len. Dan is die mooie frase dus
weg. Dat beïnvloedt toch je
houding, je wordt er een beetje
makkelijker van. Vroeger zou ik I
dat vreselijk gevonden hebben."
Stierekloten
Toen In de Vlaamsche Pot van I
start ging, beschouwde het I
Franse journaal het als nieuws
dat in Nederland een serie over
twee nichten werd uitgezonden.
Van der Heyden weet geen ver
klaring voor de neiging tot ta
boedoorbreking of het brengen
van een boodschap in Neder-1
lands televisiedrama. „Toen ik
met het vak begon bij Purper, I
deden we in het begin absolute
nonsens. Dat vonden de meeste
mensen niks. Mijn gestudeerde
broer kwam kijken en zei dat hij
zijn vrienden niet naar onze
voorstelling wilde meenemen,
want hij vond het leeg wat we
deden. Nog altijd zou ik ontzet
tend graag klinkklare onzin be-1
denken. Voor mij is een afleve
ring waarin Karei en Lucien
stierekloten moeten verkopen
een hoogtepunt, juist omdat dat
een absolute kulaflevering was."
Toch merkt Van der Heyden
dat in sommige afleveringen de
moraal komt binnensluipen. Als
in de serie iemand iets slechts
gezegd of gedaan heeft, moet
diegene straf krijgen: boontje j
komt om zijn loontje. Hoe hij
daarop uitkomt, blijft raadsel
achtig. Van der Heyden: „Mis
schien komt het doordat mijn
moeder me na zo'n aflevering
opbelt om te zeggen dat ze ge
noten heeft. Ook bij het grote
publiek scoren dergelijke episo
des het hoogst. Een groep als
Monthy Pyton is er wel in ge
slaagd om bijna moraalloze j
gekheid te maken. Maar dat is
een club van acht mensen die
elkaar daarin steunen en stimu
leren. In je eentje moet je wel
heel sterk in je schoenen staan
om altijd maling te hebben aan j
wat anderen vinden. Als ik in
mijn streven naar pure onzin
geen bijval krijg of als mensen
zeggen dat ze het niks vinden,
word ik daar onzeker van."
Toch vindt Van der Heyden
het ook leuk om een serie te
maken die over minderheden
gaat. „Dat moeten dan natuur
lijk wel leuke minderheden zijn.
In de komende afleveringen,
met naast de bekende 'cast'
Adele Bloemendaal en Allard
van der Scheer, gaat het onder
anderen over stotteraars, over
een spastische man die al zijn
eten op de grond gooit, en over
een nicht die het met een vrouw
doet. We steken inderdaad de
draak met dingen die misschien
nog wel taboe zijn."
Haye van der Heyden: „In de Vlaamsche Pot heeft dit jaar een behoorlijk goed niveau, maar straks wordt er
misschien iemand met te weinig ervaring op gezet en dan glijdt zo'n serie onherroepelijk af." foto /waarten
van oergeest
BOES
HEINZ
Rijk de Gooyer na 15 jaar wachten in 'ongezelligeserie
STRIPS
-w- ezellige dra-
I ma- of come-
dy-series vind
ik vreselijk. En de ellende is,
dat het op tv stikt van de gezel
lige series", zegt Rijk de
Gooyer. Sinds vorige week
dinsdag speelt hij voorlopig
twaalf afleveringen lang de
hoofdrol in de „ongezellige"
serie 'In voor- en tegenspoed',
vervaardigd op basis van de
scripts van de BBC-serie in
sickness and in health' van de
befaamde Britse auteur John-
ny Speight.
Rijk is in deze serie een reac
tionaire aartskankeraar en be
roepsquerulant: In lange mono
logen uit hij zijn ultra-rechtse
kritiek op tal van bekende Ne
derlanders en verschijnselen in
het Nederlandse maatschappe
lijke gebeuren. Vijftien jaar lang
hebben Rijk de Gooyer en zijn
manager Gerard van Lennep
vergeefs geprobeerd de scripts
van Speight via Hilversum op tv
te krijgen.
Vijftien jaar geleden leek het
te lukken toen de KRO in de re
gie van Berend Boudewijn zes
afleveringen liet vervaardigen
onder de titel 'Met goed fat
soen'. Speight had deze afleve
ringen speciaal voor de KRO-tv
geschreven maar er is nooit één
beeld van op tv verschenen.
De Gooyer „Warry van Kam
pen, toen verantwoorde
lijk voor de afdeling Dra
ma van de KRO, bleek
zelfs na de opnamen de
scripts nooit te hebben
gelezen. Een artikel van
ex-Telegraaf- journalist
Hans Knoop in Nieuwe
Revue onder de kop 'De
rechtse praatjes van Rijk
de Gooyer', maakte de
KRO plotseling kopschuw.
Vlak voor de uitzending
van de eerste afevering
werd toen een bijeen
komst belegd met rabbijn
Soetendorp en vertegen
woordigers van tal van
geestelijke stromingen in
Nederland. Op grond van
het kwetsgevaar werd de
vertoning toen verboden.
Waar die afleveringen zijn
gebleven weet niemand in
Hilversum. De VPRO heeft nog
geprobeerd ze voor de helft van
de prijs te kopen."
Phil Bloom
Zal de nu vervaardigde serie
voor heftige reacties zorgen?
De Gooyer „Ach, we zijn nu
zoveel verder dan vijftien jaar
geleden. We hebben Fred Ha
ché gehad, Phil Bloom, Allo', Al
lo'. We zullen zien. Ik weet 't
niet." Wat Rijk wel weet is, dat
auteur Speight zelf in de loop
der jaren meer van de satire in
de richting van de slapstick is
opgeschoven.
Al 25 jaar levert Speight ieder
jaar tegen Kerstmis een zestal
afleveringen voor de serie aan
de BBC. De Gooyer: „Ik ken
Speight goed omdat Johnny
Kraaykamp en ik voor de John
ny- en Rijkshows jaren lang tek
sten van hem kochten. Als hij in
Nederland is, logeert hij bij mij
en als ik in Engeland ben bel ik
hem op."
Na het KRO-verbod probeer
den Rijk en zijn manager de
scripts aan de AVRO te slijten,
„maar ook de AVRO durfde het
Vorig jaar is Van Lennep, sa
men met regisseur Mare Nelis-
sen bewerker van de
serie, naar de produk-
tie-maatschappij Bel-
bo gestapt en de
proefaflevering, die
vervolgens werd ge
maakt, werd met suc
ces getoond aan
VARA-voorzitter Mar
cel van Dam. „Voor 99
procent" is het nu al
zeker, dat de VARA
ook voor volgend jaar
een nieuwe serie van
twaalf afleveringen zal
bestellen.
De Gooyer: „In de
oorspronkelijke
scripts zijn de mono
logen voor de hoofd
rolspeler nog langer
dan in die van onze
bewerking. Wij laten
de
de c
geving van de centTale figuur
een grotere rol spelen."
Rijk kankert als de gepensio
neerde ex-portier van een grote
fabriek heel wat af. Zijn met
haar gezondheid ernstig kwak
kelende vrouw Dora (gespeeld
door Ingeborg Elzevier) hoort
zijn gekanker op het leven, de
politiek, de godsdienst, buiten
landers, het verzet, vrouwen,
.economie en alles wat hem ver
der als een soort Archie Bunker
nog te binnen schiet, niet eens
meer. Het gekanker neemt ui
teraard nog reactionairdere vor
men aan als hij een huishulp
krijgt toegewezen, die Surina
mer en ook nog homoseksueel I
is.
Vrouw
De eerste serie is tussen februari J
en juni opgenomen. Regisseur f
Nelissen: „We hebben dus ook
nog tamelijk actueel kunnen i
zijn met onze teksten. Onze
grootste zorg was, dat het kabi-
net-Lubbers zou vallen."
Fred Schuit (Rijk de Gooyer)
sneert op minister Hirsch-Bal-
lin, May-Weggen krijgt er van
langs en Ien Dales? „Ik stem
niet op een vrouw. Vrouwen ho
ren thuis. Een vrouw van een
politicus of een moeder van een
politicus, dat kan." Specialisten
in ziekenhuizen „oefenen" vol
gens Schuit op fondspatiënten
en het rookverbod in de wacht
kamer roept als reactie op:
„Nou ja, waar zijn we hier? In
Hitler-Duitsland?"
Aanvankelijk hadden De
Gooyer, Van Lennep en Nelis
sen de serie 'In Goede en Kwa
de Dagen' willen noemen. Rijk:
„Maar toen kwam RTL 4 met
dat vreselijke 'Goede Tijden,
Slechte Tijden'. En toen moes
ten we wel naar een andere titel
gaan zoeken."
In voor- en tegenspoed,
twaalf weken lang op de dins
dagavond, Nederland 2, 21.35
