RTV SHOW
'L.
Het wordt weer
echt oorlog
in Tour of Duty
Vaarwel Golden Girls
C
'Ik ben geen vrolijk mens dat altijd lacht'
TROS Kamerbreed bij PvdA-congres
Vrijdag 27 september 1991
Redactie. 023-150191/023-150192 JOLANDA OUKES GERARD VAN PUTTEN REINA VAN POPPELEN Vormgeving: CLARA KEMPER
6
MET DE PILOTFILM ben ik tehuizen
van veteranen afgeweest en die wa
ren verrast over het positieve imago
van de soldaat. We zijn geen 'ani
mals' meer, zeiden de 'vets' tegen
me. (Terence Knox)
WE HEBBEN VIER maan
den heel intensief ge
werkt. In het begin dacht
ik 'die kop gaat me vast
vervelen', maar dat was
beslist niet waar. Integen
deel. (Bert Haanstra)
CLOSE UP
cheiden doet lijden,
i afscheid nemen doet
pijn. partir c'est mou-
rir un pen, afijn verzin het
maar. Woorden schieten bij een
onherroepelijk uiteengaan te
kort, al zijn sommige lieden er
heel bedreven in om iemand
met welgekozen woorden z'n
pensioen in te kletsen of het
graf in te prijzen,
lOeine meisjes worden groot en
golden girls oud. Zonder al te
veel ceremonie zette de VARA
dinsdag Golden Girls bij in het
omroeparchief.
Series hebben de nare eigen
schap om zelfs van de meest
oorspronkelijke karakters hele
saaie types te maken. Mensen
moeten wel heel sterke per
soonlijkheden zijn, zoveel origi
neels in zich hebben, willen ze
door hel vele zien op den duur
niet uitgekauwd raken.
Hoe herkenbaar is het niet? )e
haalt mensen met wie het in de
wandeling aardig communice
ren is over de vloer, in de ver
wachting gezellig de avond door
te komen. En inderdaad, in eer
ste instantie wordt aan die ver-
.wachting voldaan. Lachen, gie
ren, brullen ter afwisseling van
een goed, met bier, borrel of
bronwater besprenkeld gesprek.
Chips, pinda's en al wat de
voerbak meer verschaft kan
sfeerverhogend werken, omdat
menige liefde door de maag
gaat en lichte irritaties zich in
elk geval tijdelijk laten wegeten.
Totdat na enkele invitaties voor
nóg een paar gezellige ontmoe
tingen blijkt dat het toch niet zo
klikt. Dat liun humor toch niet
zo om te lachen is als wel ge
dacht en dat andersom even
min de behoefte blijkt te be
staan om tot in lengten van da
gen de agenda te trekken voor
nog zo'n voor herhaling vatbaar
avondje, eenvoudig omdat de
een de ander niets meer te ver
tellen heeft.
Doordat de Golden Girls de af
gelopen jaren zo dikwijls te zien
waren, hebben ze zichzelf over
leefd. Toen ze voor het eerst de
huiskamer betraden, waren ze
amusant. Op de lange duur ble
ken de dames niet meer in staat
de toeslaande verveling tegen te
gaan, in welke bizarre situatie
ze ook verzeild raakten. Wat
eerst oorspronkelijk scheen
werd voorspelbaar.
Niettemin past een woord van
weemoed, een woord van dank
ook in de richting van de vier
dames. Hoe dikwijls hebben ze
de kijkers niet laten grinniken
met hun fratsen. Het begon al
lemaal met manzieke Blanche
(Rue McClanahan), die zich wel
erg alleen voelde in haar ruim
bemeten huis. Opmerkelijk ge
noeg vroeg zij in haar adverten
tie niet om mannelijke huur
ders, Rue haalde twee dames in
huis. Rose en Dorothy. En Blan
che kreeg Sophia, de van Sicilië
stammende moeder van Doro
thy er gratis bij na haar ont
snapping uit het bejaardenhuis.
Vaarwel Blanche, de nymfo-
mane die prima werd neergezet
door Rue McClanahan. Te pas
en te onpas plaatste je jezelf op
de voorgrond, gaf je je uit voor
de mooiste van allemaal, voor
het type dat iedere gewenste
vent kon krijgen. Het bleef he
laas bij dromen over wilde ver
overingen en bedavonturen. In
wezen was je niet anders dan
een tragische muurbloem, wier
zeldzame afspraakjes telkenma
le tot mislukken gedoemd wa
ren.
Vaarwel Dorothy, het ga je goed
Bea Arthur. Je was een kerel van
een wijf, die eigenlijk alleen
ontzag toonde voor je oude
moeder. Een echte schoolfrik
was je, met een enigszins ge
blesseerde ziel, doordat jouw
oude moeder je altijd zo lekker
fijnbesnaard de grond in praat
te.
Vaarwel ook Sophie. Als moeder
deugde je niet, zelfs op de mo
menten dat Dorothy als het wa
re hunkerde naar jouw gene-
genheid flapte je er soms nog de
weerzinweldcendste kreten uit.
Maar toch, we zullen je missen
Sophie. Je werd dan wel veron
dersteld half seniel te zijn, met
dank aan actrice Estelle Getty
had je beter dan wie ook in de
gaten wat er allemaal speelde in
het huis van de Golden Girls.
En dan was er ook nog Rose,
een dom Amerikaans wicht,
door Betty White onnavolgbaar
tot leven gebracht. Een speciaal
vaarwel is in het geval-Rose op
z'n plaats. Ze verkeerde voort
durend in haar eigen wereldje
en was volmaakt gelukkig om
dat ze er geen idee van had wat
er werkelijk om haar heen ge
beurde. laren na diens dood
leefde Rose nog steeds mono
gaam met de herinnering aan
haar man en ze zwelgde van de
nostalgie aangaande St. Olaf.
Ontelbaar en tegelijk voor ande
ren volstrekt onnavolgbaar en
daarom vermoeiend waren de
anekdotes die ze opdiste over
haar geboortedorp. De onbe-
nulligste voorvallen waren voor
haar spraakmakende evene
menten.
Toch nog 1.2 miljoen kijkers ge
tuigden van hun belangstelling
voor het ultieme optreden van
Golden Girls. Ze hadden er nog
het waarderingscijfer 6.9 voor
over. Er zijn series geweest, die
minder eervol aan hun einde
zijn gekomen. Dat Golden Girls
als serie is doodverklaard door
de VARA, is op zich een realis
tisch en rationeel genomen be
sluit. Menige kijker was er op
uit gekeken. Niettemin past de
hartekreet: leve de Golden Girls.
Jullie verdienen na bewezen
diensten een welverdiende rust
in het omroeparchief. Moge jul
lie de vernedering van een her
haling bespaard blijven. In de
zomer vol terugblikken is ge
noegzaam aangetoond dat het
geheugen bij tijd en wijle mooi
vertekende beelden geeft van de
werkelijkheid.
AMSTERDAM RIEN FLORIS
zoals ve
teraan Zeke
Anderson
(Terence Knox) hem voortdu
rend noemt, rotzooide eerst
met een verpleegster en later
met een journaliste. Een van de
soldaten werd in de laatste afle
vering van Tour of Duty in een
hotelkamer betrapt met een
vrouwelijke officier. Liefde en
romantiek hoorden er in de
tweede serie afleveringen van
Tour of Duty net zo bij als
bloed, kogels en de bush. Afge
lopen dinsdag bracht Veronica
de laatste van de tweede serie
afleveringen van de Tour op de
buis. Vanaf volgende week don
derdag is het afgelopen met de
liefde. „In de derde serie van
Tour of Duty die dan begint,
wordt het weer echt oorlog", zo
belooft hoofdrolspeler Terence
Knox.
De echte Vietnamveteranen
die de opnames van de Tour in
de bergen bij Los Angeles bege
leiden waren de romantiek
spuugzat en die verdwijnt mede
door hun aandrang in de derde
serie afleveringen uit de Tour.
„Er waren afleveringen waarbij
het leek alsof je ieder moment
met een elftal 'Kaukasische'
vrouwen onder de douche kon
kruipen, maar de soldaten in
Vietnam zagen pas een blanke
vrouw als ze weer terug in Ame
rika kwamen. Het tweede sei
zoen was niet meer realistisch.
Vanwege de kijkcijfers wilde
CBS er meer liefde en roman
tiek in maar gelukkig zijn ze
daar in het derde (tevens
laatste) seizoen op teruggeko
men."
Tot de nieuwe cast van de
derde serie behoort 'medic'
John Dye. 'Bill Cosby's zoon' die
afgelopen dinsdag in legerpak
de held uithing, wordt geen vas
te soldaat in de nieuwe afleve
ringen. „Hij deed een gastoptre
den en dat is 'm bitter tegenge
vallen. Voor één aflevering fil
men we zeven dagen en we ma
ken dagen van twaalf tot veer
tien uur. Het is koud in de ber
gen bij LA (de spelers moeten
soms hun adem inhouden om
geen condenswolkjes te blazen
die in het tropische Vietnam
niet voorkomen RF) en je ligt
maar in de bagger. Dat is hard
werken en hij was de warme set
van de Cosby-show gewend."
Doorbraak
In Vietnam is Terence Knox
nooit geweest en tijdens de oor
log wist hij zich als student
„happily" afzijdig te houden.
Voor de Amerikaanse televisies
ter was de Tour een doorbraak
nadat hij zich eerder als ver
krachtende dokter Peter White
in St Elswhere minder populair
maakte.
Amerikanen houden meestal
niet van verliezers, maar het
verlies van de Amerikaanse
troepen in Vietnam is deson
danks mateloos populair. Nog
steeds worden de gruwelen van
de Vietnamoorlog voor came
ra's nagespeeld. „De Tour is
meer. Het is de fascinatie van
de oorlog, hoewel we niet meer
de bevrijders van Europa kun
nen spelen. Met Tour of Duty
proberen we de soldaten als
mensen af te beelden in plaats
van als dieren. Met de pilotfilm
ben ik tehuizen van veteranen
afgeweest en die waren verrast
over het positieve imago van de
soldaat. We zijn geen 'animals'
meer, zeiden de 'vets' tegen
Terwijl de echte oorlogsma
chinerie van de Amerikanen tij
dens de Golfoorlog in beweging
kwam, besloot de omroepma-
chinerie van Veronica om het
Toon Hermans 75 jaar; VARA viert mee
nagespeelde geweld van de buis
te bannen. Tour of Duty werd in
de ijskast gezet. Knox staat ver
baasd op: „Meen je dat nou.
Vonden ze dat misschien ont
moedigend voor het oorlogs-
moreel. Ik begrijp daar niks van.
In Amerika was het juist net af
gelopen met de serie maar als
we tijdens Desert Storm hadden
kunnen uitzenden was het een
ongelofelijke hit geworden. Zeg
Veronica waarom hebben jullie
dat in godsnaam gedaan?"
Golfoorlog
Dat er in Amerika gewerkt zal
worden aan een script over
zandhazen in Irak zou Knox
niet verbazen maar hij zet z'n
vraagtekens bij zo'n film. „Als ik
geld had, zou ik het niet in een
film over de Golfoorlog stop
pen." De oorlogsheld van de
beeldbuis ontpopt zich plots
klaps als milieu-activist. „Als ik
geld zou hebben, zou ik een
film maken over de houthak
kers en het ontbossen in de Pa
cific North West, Oregon, waar
ik vandaan kom. Over de wil
dernis die wordt afgebroken om
'fancy homes' van te maken. Of
neem die 'fucking president
Bush'. Die probeert nu weg te
komen met een nieuwe wet
voor de wetlands (natte natuur
gebieden). Die heeft de eisen
daarvoor opnieuw geformu
leerd met als resultaat dat de
helft van de wetlands nu door
projectontwikkelaars bebouwd
mag worden. Als je daar een
film over maakt, maak je een
film die ergens over gaat."
In Amerika is Tour of Duty in
middels afgelopen. Producer
Zev Braun probeert nog een af
sluitende televisiefilm van twee
uur over de GI's die huiswaarts
keren, te slijten om de serie echt
af te ronden maar zekerheid
daarover is er nog niet. Sergeant
Zeke is inmiddels In beeld voor
een nieuwe televisieserie 'De
coy cops' waarin hij een under
cover agent moet spelen. „Zev
Braun is bezig met het script
em misschien maken we eerst
een pilot en dan een serie. En
daarna? Knox pakt een bloemtje
uit een vaasje van de bar van
het Okura, plukt de blaadjes er
af en gooit die in de lucht. „Net
als dit. Gewoon waar de wind
heen blaast."
Uitgebracht aandacht in radioreportages voor partijraad
TROS Kamerbreed, het enige
politieke programma op de Ne
derlandse radio, besteedt mor
gen van 12.05 uur tot 12.55 uur
uitgebreid aandacht aan het
PvdA-congres. Tijdens deze
partijbijeenkomst zullen de
voorstellen van het kabinet
Lubbers-Kok tot wijziging van
de ziektewet en de wao worden
besproken, alsmede de Rijksbe
groting voor 1992.
De positie van partijleider en
vice-premier Wim Kok staat tij
dens dit extra congres op het
spel en daarmee het voortbe
staan van het derde kabinet-
Lubbers. Ook in TROS Aktua
Radio (13.10 uur) en TROS Ak
tua Sport (14.00 uur) zullen de
politieke redacteuren Gerrit van
der Kooy, Caspar Becx en Job
Cieraad rechtstreeks verslag
doen van de buitengewone par
tijraad.
In het nieuwe winterseizoen,
dat begint op 5 oktober, zal
TROS Kamerbreed een uur
vroegér beginnen.
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
Eind van dit jaar wordt Toon
Hermans vijfenzeventig. Reden
tot feest. En dat dit feest wat lan
ger duurt dan alleen de heuglij
ke dag zelf moge vanzelf spre
ken bij dit kroonjaar van een
van onze grootste humoristen.
Toons verjaardag wordt door de
VARA-televisie uitgebreid ge
vierd: een groot gala-program
ma, een muzikale wandeling
door zijn leven en een vierdelige
serie over Toons leven en wer
ken, gemaakt door de cineast
Bert Haanstra. 'Gewoon Toon'
bevat naast gesprekken tussen
Toon Hermans en zijn vriend
Jacques Klöters. vele hoogtepun
ten uit zijn One Man Shows. Het
eerste deel is donsdag I oktober
te zien. Panda kreeg tijdens een
besloten persvoorstelling een
voorproefje te zien van 'Gewoon
Toon' en sprak met de maker en
zijn hoofdpersoon.
En die hoofdpersoon was er ei
genlijk veel liever niet bij ge
weest. Hij vindt het 'verschrikkelijk om naar zichzelf te
kijken'. Gelukkig is hij op uitdrukkelijk verzoek van de
VARA toch gekomen. Eenvoudig gekleed in trui en spij
kerbroek, beantwoordt hij de vragen.
Vindt hij 'Gewoon Toon' een levensdocument gewor
den?
„De serie is een schets uit het leven van Toon Her
mans, met een hoop theater erin. Het is dus niet het le
ven van Toon Hermans. Ik weet trouwens niet wat het
leven van Toon Hermans precies is."
Jacques Klöters: „We hebben gewoon maar een end
aangekletsl, zonder een bepaald plan."
Toon: „Dat lukt ook niet bij mij."
Jacques Klöters: „We hebben gepraat
zoals we altijd praten..."
Toon: „...zoals twee vrienden praten.
Dat valt dus nogal buiten het geijkte in
terview, geen enkele vraag is van te vo
ren bedacht. Het is niet zo eenvoudig om
mij te interviewen. Jacques is een vriend
van me, net als Bert. Daardoor is die
sfeer mogelijk geworden van gewoon
twee mensen die met elkaar kletsen."
Jacques Klöters: „En dat is door Bert
Haanstra fantastisch gemonteerd, met
een aansluiting naar de theaterstukken."
Het gedeelte van de 'Gewoon Toon'
dal ik heb mogen zien, bevatte momen
ten van een zeldzame ontroering. Heel
mooi bij voorbeeld is het stukje waarin
Toon vertelt over de financiële onder
gang van zijn vader, gesymboliseerd
door een beeld dat hij nog altijd - scherp
Het
Wereldje
PANDA DE
L ISLE
als een foto - in zijn hoofd heeft. En dat is precies wat
Toon graag aan de kijker wil laten zien:
„Ik ben geen vrolijk mens dat altijd lacht, ik ben geen
grappenmaker. Er is een groot verschil tussen Toon
Hermans op de bühne en Toon Hermans thuis. Het is
mooi dat je in de serie kunt zien dat Toon Hermans in
het theater en Toon Hermans privé toch wel degelijk
iets met elkaar te maken hebben. Ik geloof dat het zo is
dat de mensen nu kunnen zien dat een grappenmaker
niet altijd een grappenmaker is. Dat is het grote nadeel
van dit beroep, bij een wielrenner of bij een bakker
weet je meteen waar je aan toe bent, bij een komiek is
dat moeilijk. Mensen denken 'die laat z'n
broek zakken, die denkt niet na over politiek,
over de wereldtoestand'. Dat is mij altijd nage
wezen. Als er in de serie maar iets doorbreekt
van de mens achter de komiek, dan is dat
goed. En ik denk dat Bert Haanstra de enige
man in Nederland is die zoiets kan."
Dat deze serie gemaakt is, geeft dat een prettig
gevoel - in de trant van nu is alles gerubriceerd,
nu is de zolder opgeruimd?
„Ik ken wel prettiger gevoelens. Nee, ik heb
niet het idee dat dit iets aan de wanorde van
mijn leven heeft veranderd."
Bert Haanstra, vijf maanden ouder dan Toon -
hetgeen hij hem tijdens de opnamen herhaal
delijk heeft ingewreven - heeft vier maanden
intensief aan de serie gewerkt. De vier afleve
ringen van elk vijftig minuten zijn ontstaan uit
zeventig uur materiaal. Het plan om de serie te
maken bestond al heel lang maar werd om ver
drietige redenen - de ziekte van
Toon, de dood van Rietje Her
mans - steeds uitgesteld. Nu is
het er dan eindelijk van geko
men en Haanstra is tevreden
over het resultaat.
„Het is niet alleen vier keer een
leuke VARA-avond, het is méér.
Ik denk dat het leuk is als drie
generaties na ons deze band
nog eens bekeken wordt, zodat
men kan zien waar we om lach
ten. Het is daarom, vind ik, óók
een document, en ik hoop dat
het ook zo beschouwd wordt."
Bert Haanstra vindt Toon Her
mans de 'meest complete caba
retier' en de grootste van alle
maal. „Omdat Toon al zijn lied
jes en al zijn muziek altijd zelf
schrijft. Heel bijzonder."
Hoe verliep de samenwerking?
„Heel goed. We hebben vier
maanden heel intensief ge
werkt. In het begin dacht ik 'die
kop gaat me vast vervelen',
maar dat was beslist niet waar.
Integendeel. Aardig is ook dat
heel veel materiaal toevallig tot is stand gekomen..."
Toon Hermans: „...o ja, met die schoenen bij voor
beeld. Ik had de verkeerde schoenen aan, moest andere
aantrekken..."
Bert Haanstra:en Toon vertelde ondertussen een
anekdote. Toevallig draaiden de camera's al. Dat is een
hele leuke scène geworden. Weet je, Toon zegt altijd 'ik
ben maar een 'menneke'.' Maar hij is wèl een héél
groot 'menneke'."
Toon Hermans. Op de bühne een grappenmaker, pri
vé een gevoelig mens. Op de vraag 'hoe kunt u optre
den, leuk doen, als u zich rot voelt?' antwoordt hij: „Ik
weet het niet. Ik herinner me geweldig dramatische da
gen. De dag van de dood van Buziau bij voorbeeld. Ik
was een van de laatsten die hem gesproken heeft en ik
heb zitten huilen in mijn kleedkamer. Daarna heb ik de
raarste voorstelling van mijn leven gespeeld. En bij de
dood van Wim Sonneveld, toen had ik de hele dag in
Limburg in het veld lopen janken, 's Avonds moest ik
de show afbreken, ik moest terug naar mijn kleedka
mer. Toen ben ik het toneel weer opgegaan en heb een
fantastische voorstelling gespeeld. Ik weet niet hoe dat
gaat. Dat is een geheim, een geheim dat in je ziel woont
en niet in je verstand."
Een lach en een traan - de essentie uit het leven van
een clown. En: je kunt je natuurlijk ook tranen lachen.
Zoals Toon het zelf in 'Gewoon Toon' zegt: As je je
tranen lacht, dan zijn die tranen parels - parels van ge
luk."
Gewoon Toon een fraai document van een van de
grootste komieken van Nederland die van zichzelf zegt:
„Ik leef niet met opzet. Ik leef per ongeluk."
Terence Knox zou geen geld stoppen in film over Golfoorlog.
