NIARKX
'Al dat gelul
over reizen
op een gans'
Kleine Iwan dol op indianenverhalen
\\{ï\cLzibdvi\i,n
week
Boek
handel
Haasbeek
Boek
handel
Haasbeek
Wouter Klootwijks
visie op de
snelkookpan
Boekhandel
Boekhandel
Van
Wieringen
Cazemier
2 t/m 12 oktober
RENEE DE BORST
De brug van Adri gaat over drie
kinderen en hun kinderavontu-
ren. Ze zijn van onbestemde
leeftijd en doen dingen die kin
deren plegen te doen. Er gaat in
het boek niemand dood, er
wordt niet gescheiden, geen van
de drie kinderen heeft een bril,
is te dik, mist een been of heeft
anderszins iets opvallends. Het
is geen probleemboek, en juist
daarom zo leuk. Wouter Kloot
wijk geeft eerlijk toe dat hij niet
weet wat hij erover moet vertel
len: „Tsja, er gebeurt niet we
zenlijk iets in het boek. Dat heb
ik ook niet gewild. Het zijn
avontuurtjes van de dag, van
het uur. Dat het zo n boek is
heeft natuurlijk alles te maken
met mijn eigen jeugd en de kin
derboeken die ik opgedrongen
kreeg door school, door de
bieb, door de cultuur. Een hele
boel van die boeken spraken
mij niet aan. Al dat fantaseren,
ik heb dat nooit gehoeven. Dat
deed ik zelf wel. Neem Nils Hol-
gersson, die op reis ging op die
gans. Ik dacht dan: 'Je kunt niet
op een gans reizen. Kon dat
maar. Ik lees liever de krant dan
iets wat onmogelijk kan. Al dat
gelul.' Dat gevoel over kinder
boeken is nooit overgegaan."
„Toen mijn kinderen, die nu 19
en 25 zijn, klein waren, had ik
ook steeds zo'n moeite met het
kopen van kinderboeken. Er
was bijvoorbeeld zo'n serie over
een kleine beer. Daar had ik een
enorme aversie tegen. Van die
Dikkie Dik gaat
buiten spelen
BOEKENWEEKGESCHENK
RECENSIE CASPER MARKESTEUN
'Dikkie Dik gaat buiten spelen', prenten
boekje van Jet Boeke met tekst van Arthur
van Norden Uitgave CPNB, 3,95.
Jet Boeke (tekeningen) en Ar
thur van Norden (tekst) hebben
zich meer dan Thea Beekman
in bochten gewrongen om het
kinderboekenweekthema 'hui
zen' te verwerken.
De door Sesamstraat bekend
geworden kater Dikkie Dik gaat
buiten spelen en komt op die
manier in aanraking met ver
schillende soorten dierenhui
zen: vogelnest, hondehok, ko-
nijnehol, slakkehuis en kikker-
sloot. Tot slot belandt hij in het
mooiste huis van de wereld: zijn
eigen poezemand.
De rondgang langs de diverse
onderkomens van dieren is een
weinig origineel gegeven, de
verwerking van Jet Boeke blijft
fris en vrolijk. De warme, oranje
kater doet het prima in de open,
heldere en humoristische teke
ningen. Voor peuters en kleu
ters is de 3,95 die voor dit
boekje neergeteld moet worden
een méér dan verantwoorde
uitgave.
'Hij houdt van boeken over
Indianen.
En zelf is hij zo teder van
gemoed,
Dat hij geen kwaad denkt
en geen onrecht doet.
Toch leest hij graag van
strijd en bloed en tranen.'
Uit: het gedicht 'De lezende
jongen' ven Willem de Mérode,
eerste strofe.
schattig getekende beren die te
gen elkaar praten... Ik wil liever
iets op vier wielen waar je te
gen kunt duwen en mensen
van vlees en bloed, dicht bij de
realiteit, daar kun je beter over
doordromen en fantaseren."
Baarmoeder
Ach weet je wat het is. Ik wil
gewoon keet schoppen, een
beetje afzetterig doen over kin
derboeken. Geen wijze lessen
over maatschappelijke dingen
of de achtergestelde positie van
vrouwen. Ja, er komen wel twee
vrouwen voor in het boek. Vol
gens mij zijn dat potten. Maar
het staat er niet. Er zitten wel
meer van die dingen in, waar
van ik hoop dat de lezer er niks
van merkt."
„Er is ook nog een andere ach
tergrond. In mijn boek spelen
de kinderen buiten, onder die
brug. Daar hebben ze een huis,
daar doen ze van alles en ma
ken ze dingen mee. Er zijn nu
veel kinderen, vooral in Amster
dam, die nooit op straat hebben
kunnen spelen. Die hebben
hooguit van die kant en klare
speeltuintjes met die gekleurde
wipjes. Wij hadden die wipjes
niet nodig. Wij bouwden hutten
en ik weet niet wat. Dat is ook
een beetje de gedachte achter
het boek. Melden hoe spelen
moet."
„Die probleemboeken, waarin
dan een jongen van 11 fanta
seert dat hij een baarmoeder wil
alsof een jongen van 11 weet
hoe het zou kunnen voelen om
„Volgens mij heb je een primeur. Dit is in elk geval het eerste
interview," zo valt Wouter Klootwijk met de deur in huis. De
kersverse kinderboekenschrijver ontpopt zich tijdens ons
gesprek als een journalist in hart en nieren. Een door de wol
geverfde krantenman, met een boeiende visie op de
journalistiek, van wie in november De brug van Adri verschijnt
Een kinderboek 'met avontuurtjes van de dag, of eigenlijk van
het uur, waarin niet wezenlijk iets gebeurt' Hieronder een
interview met de journalist van het alledaagse èn een gesprek
met de debutant die bruggen slaat.
Wouter Klootwijk: „Als ik o
n snelkookpan schrijf, dan is dat met e
iets te hebben waarvan hij niet
weet wat het is daar hou ik
niet van. Dan denk ik: 'Bemoei
je er niet mee als volwassenen,
laat die kinderen maar romme
len.' Ik vind het niet goed als we
de hele maatschappij over kin
deren heen donderen. Nou ja,
vandaar dus mijn boek. Ik had
al een paar hoofdstukken waar
ik behoorlijk mee heb geleurd.
Toen ik uiteindelijk bij mijn
huidige uitgever, Liesbeth ten
Houte van Leopold kwam, was
ze razend enthousiast. Ze zei
dat ze al ontzettend lang naar
zo'n soort boek zocht."
„Weet je, ik heb mezelf een ple
zier gedaan met dat boek. Toen
ik de drukproeven las, heb ik
om sommige stukken erg gela
chen. Nee, die stijl met die korte
zinnen, die staccato-stijl, heb ik
niet bewust gedaan, dat gaat
vanzelf. Het enige wat ik me
steeds heb afgevraagd is: Kan
het echt zo gebeuren? En bij
voorbeeld dat verhaal over die
kachel, dat wou ik echt. Ik wou
ze een vuur laten maken. Ik heb
zo'n hekel aan die veiligheids
cultuur. Een kind mag z'n fik
ken gewoon niet meer branden!
„Ja, er komt een volgend
n journalistieke invalshoek." foto
•foto: lex van rossen
boek. Bijna hetzelfde, maar met
andere ingrediënten. Het komt
over een jaar en gaat De oom
van Adri heten. Die speelt nu al
een rol, maar wordt dan belang
rijker. Hij handelt in tweede
hands vrachtwagens.
Er zitten grapjes in die kinderen
niet hoeven te begrijpen. Hij
heeft bijvoorbeeld een vriendin
waar hij alleen heen gaat als er
iets kapot is. De verhalen zijn
ietsje ruiger. Maar bij de kinde
ren houd ik het op die latente,
lieve erotiek. De rest moeten ze
zelf weten."
De naam Wouter Klootwijk doet
een belletje rinkelen. Bij de
meeste mensen een zacht belle
tje, bij veel Vrij Nederland- en
De Volkskrantlezers een harder
belletje. Klootwijk schrijft sinds
een jaar voor Vrij Nederland,
maar was daarvoor twaalf jaar
verbonden aan de De Volks
krant. Inderdaad, hij is de man
die onder het pseudoniem Ben
de Cocq zo lekker vernietigend
kan uithalen naar restaurants
en hotels.
Net 20 was Klootwijk toen hij in
1966 in aanraking kwam met de
journalistiek. Klootwijk: „Ik kon
bij het Vrije Volk komen en heb
die kans meteen gegrepen. Ik
kwam daar op de centrale re
dactie terecht. Het was toen nog
een grote krant met 350.000
abonnees. Ik was vol bewonde
ring, kwam in Amsterdam, de
grote wereld. Ik heb alle hoeken
en gaten van het krantenbedrijf
gezien. Ging als verslaggever
naar het kantongerecht, maar
schreef ook recensies van B-
films."
Na een uitstapje naar de
Winschoter Courant, waar hij
ging werken omdat daar 'allerlei
nieuwe techniek werd inge
voerd', keerde hij terug naar
Amsterdam. In de Willem de
Ridder-periode werkte hij bij
Aloha. „Veel blowen en onge
pelde rijst. Alles wat bij die tijd
hoorde, lekker alternatief."
Ben de Cocq werd geboren in
de periode dat Klootwijk bij De
Groene werkte, 'als satire op de
culinaire schrijverij van mensen
als Wina Bom.' Toen Klootwijk
na acht jaar overstapte naar de
Volkskrant ging De Cocq mee.
Samen met Adriaan de Boer
stortte hij zich op het restaur
antwezen. Klootwijk blies de ru
briek 'Dag in, dag uit' nieuw le
ven in, schreef veel voor het
Wetenschapskatern en begon
met de rubriek De Keuken.
Invalshoek
Sinds een jaar heeft Klootwijk
een contract met Vrij Neder
land, waar hij vooral furore
maakte met zijn stukken over
hotels in Nederland, die hij
natuurlijk als Ben de Cocq
onder het vergrootglas legde.
Een van de hotels die hij be
zocht, beschreef en opmerkelijk
gunstig waardeerde is hotel Au
gusta in IJmuiden. In dat hotel
praten wij over zijn kinderboek,
maar ook want dat kan bij
hem niet anders over de
journalistiek.
Waar Klootwijk in zijn eerste
kinderboek het alledaagse wil
beschrijven voor kinderen, doet
hij dat in zijn journalistieke
werk voor volwassenen. „Ik
vind dat de journalistiek heel
veel laat liggen. Neem zoiets als
consumeren, dat wordt niet
journalistiek benaderd. Als er
door een bedrijf een nieuwe
scheepsschroef wordt ontwik
keld is dat belangrijk nieuws,
maar komt er een nieuw Tarvo-
brood op de markt, ik noem
maar wat, dan is dat van een
heel andere orde. Ik heb geen
idee waarom dat is. Ik heb,
ook als journalist een warme
belangstelling voor het dagelijks
huishouden. Ik moet dat op de
krant nog wel eens uitleggen.
Maar denk erom: Als ik over een
snelkookpan schrijf, dan is dat
met een journalistieke invals
hoek."
Door te lezen ontvluchten kinderen werkelijkheid
Huizen in boeken, het the
ma van deze kinderboe
kenweek, gaat voor geen
kinderschaar zo sterk op
als de Russische. De kinde
ren in de Sovjetunie lezen
veel en veel meer dan de
Nederlandse. Ontvluchten
van de werkelijkheid, die in
de Sovjetunie nog altijd
veel grauwer is dan hier bij
ons, is de belangrijkste re
den. Dat althans denkt de
slaviste Anne P. Pries-Heij-
ke, die werkzaam is bij het
documentatiebureau voor
oost-Europees recht in Lei
den. Pries heeft de nodige
boeken uit het Russisch
vertaald en mag gerust als
kenner van de Russische li
teratuur worden betiteld.
MONICA WESSELING
Kinderen zijn kinderen, maar
de Russische wijken wat hun
vrijetijdsbesteding toch wel
sterk af van de Nederlandse, zo
blijkt uit het relaas van Pries.
„Ze hebben bijna geen speel
goed, want dat is er gewoon
niet. De gezinnen wonen met
zijn allen, hutje en mutje, op
een paar vierkante meter. Daar
komt nog eens bij dat het
meestal in de huizen een enor
me herrie is. De een zet de tele
visie aan, de andere de radio en
die van de buren krijg je er
meteen bij. Buiten spelen kan
niet. In de steden is het te ge
vaarlijk en te vol, op het platte
land ligt er te veel troep. Kinde
ren vluchten weg in boeken. Ze
lezen minstens twee keer zo
veel als de Westerse kinderen.
In de metro, op straat, in huis,
altijd lezen ze."
Wordt in Nederland door som
migen nog steeds wat neerbui
gend gekeken naar schrijvers en
schrijfsters van kinderboeken
(omdat die boeken 'minder
moeilijk' zijn), in Rusland weten
ze wel beter. De kinderliteratuur
staat hoog in aanzien. Kinder
boeken staan in speciale kin
derbibliotheken en niet zoals bij
ons in een hoekje van de vol
wassenenbibliotheek. Pries
krijgt zelf elke week een catalo
gus met de nieuw verschenen
kinderboeken.
Het aantal kinderboeken is een
veelvoud van dat bij ons.
Lekker stiekem
Ze hebben er dus veel en veel
meer boeken dan bij ons. Echt
vreemd is dat niet. De Russi
sche schrijvers konden decen
nia lang niet schrijven wat ze
wilden. De censuur was overal.
Pries: „Dat ging tot in het ab
surde. Russische mannen
moesten altijd helden zijn die
de partij boven alles stelden. De
vrouwen waren niet alleen goe
de moeders, maar werkten ook
nog eens buiten de deur. Kinde
ren waren voorbeeldig."
Begrijpelijkerwijs waren er
nogal wat schrijvers die er geen
zin in hadden de werkelijkheid
zo vertekend weer te geven. De
oplossing voor hen: schrijf kin
derboeken want die werden
nauwelijks gecensureerd. Bo
vendien kun je in kinderboeken
onwerkelijke figuren zoals hek
sen en sprekende dieren opvoe
ren en die kun je laten zeggen
wat ie maar wil.
„In kinderboeken hebben men
sen gewoon motorpech, doet
moeder niet altijd aardig en is
het af en toe ook in Rusland
heel slecht weer. Kortom, het le
ven is althans enigszins nor
maal en niet opgeklopt fantas
tisch". Overigens hielden de
schrijvers het wel netjes: oprui
end werd niemand, het bleef
braaf. Heel veel schrijvers 'we
ken uit' naar kinderliteratuur en
produceerden samen dus lekker
veel kinderboeken. Bovendien
werden werken voor volwasse
nen, zoals van Alexander Poesj-
kin en Tolstoi, bewerkt voor
kinderen.
Sprookjes waren en zijn de der
de grote bron van kinderlitera
tuur. Rusland is enorm groot en
kent vele volkeren. Elk volk
heeft zijn eigen volksverhalen,
dus aan sagen, fabels (bekend
zijn vooral die van Krilov) en
sprookjes geen gebrek. Ook de
Russische kindertjes krijgen
heksen voorgeschoteld. Glimla
chend merkt Pries op dat de
Russische heks niet op een be
zemsteel rondwaart, nee, zij
huist in een hutje dat op kip-
pepoten loopt.
Ze mogen dan ook heksen heb
ben. daar houdt de gelijkenis
Een typisch verantwoord kinderboek: 'Wat
delt op vrij zakelij
een gezellig kinderboek te noemen.
kun je worden?', geschreven door Majakovski. Het boek behan-
i. Met donkere zwart-wit-tekeningen is het nauwelijks
foto hielco kuipers
wel ongeveer mee op. Van figu
ren als 'Dik Trom' of Remi uit
'Alleen op de Wereld' hebben ze
nog nooit gehoord. Pries: „Die
figuren zijn te zielig. Het is voor
een Russische schrijver al heel
wat om de mannen en vrouwen
niet meer allemaal als helden af
te schilderen. Zielig maken gaat
echt te ver."
Ook een nationaal stout tweetal
zoals Jip en Janneke kennen de
Russische kindertjes niet. Vroe
ger was dat in elk geval onmo
gelijk en ook nu nog is, zo zegt
Pries, „geen enkele schrijver op
het idee gekomen zulke figuren
te introduceren'. Vroeger, toen
Rusland nog streng was, waren
er wel verhalen over een echt
bestaande 'held', Pavlik Moro-
zov, een jongen die zijn ouders
verraadde om de partij te red
den (een afschuwelijk thema).
Wie inmiddels wel bekend zijn
in Rusland, en meteen razend
populair, zijn Pinokkio en Pipi
Langkous. Marie Poppins, voor
al bekend van de film, doet het
ook prima.
Echte eigen helden hebben ze
er niet. Misschien komt dat wel
doordat de Sovjetunie zo enorm
groot is. Dappere mannen zijn
er genoeg. Zo zijn de geroman
tiseerde verhalen over grote fi
guren als Peter de Grote of de
Eskimo's heel populair. „Russen
zijn ook dol op indianen".
De Sovjetunie van een paar jaar
geleden is niet meer. De totali
taire staat is gestruikeld, de een
suur in elk geval voor een be
langrijk deel voorbij. Pries ver
wacht echter geen radicale om
mekeer in de (kinder) literatuur
Langzaam maar zeker zal Wes
terse literatuur, inclusief stoute
kinderen, in Rusland worden
ingevoerd. Ook al kunnen
schrijvers nu schrijven wat ze
willen, het aantal kinderboe
kenschrijvers zal volgens de sla-
viste, heel groot blijven. "De
Sovjetunie is dol op haar kinde
ren. Een goede opvoeding staat
nog steeds hoog in het vaandel.
Kinderen opvoeden heeft im
mers alles te maken met de toe
komst van een land. Kinderboe
ken zijn daarbij onontbeerlijk.
De kindertjes blijven wel lezen.
Al is de staat minder streng, de
huizen zijn niet een, twee, drie
veel beter en het leven niet veel
minder grauw. Lezen is en blijft
een verrukkelijk manier om
hieraan te ontkomen."
Herenhof 80
Alphen a/d Rijn
Tel. 01720-37323
v. Mandersloostr. 58
Alphen a/d Rijn
Tel. 01720-73274
Julianastr. 67
Alphen a/d Rijn
Tel. 01720-72060
v. Mandersloostr. 19
Alphen a/d Rijn
Tel. 01720-73047
Kadobijfl.19,50
aan boeken
Ret wonder van
Frieswijck'van
TheaBeckman
De schrijfster von 'Kruistocht
in spijkerbroek' schreef
speciaal voor de Kinderboe
kenweek: 'Het wonder van
Frieswijck'. Over de 12-jorige
redersdochter Alijt die in
het 15e eeuwse Kampen een
deftige Portugese meneer
Gratis bij aankoop van
f 19,50 aan kinderboeken,
zolang de voorraad strekt.
KINDERBOEKENWEEK
2 T/M 12 OKTOBER 1991
een lief prentenboek|e
Slechts f3.95. zolang
de voorroad strekt.
ExrooroiP
boekhandel
Kopermolen 10
2317 PB Letden
Tel. 071-220022
