Buitenland
Rust in Kinshasa na
komst Franse para's
Shamir: Al
het land
is van ons
Palestijnen verdeeld over vredesconferentie
Noodtoestand in
hoofdstad Georgië
Van den Broek vraagt
VN om wapenembargo
Woensdag 25 september 1991
RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA IUUTJE NIEMANT5VERDRIET Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
ERICH HONECKER, de voormalige
leider van de ex-DDR heeft te ken
nen gegeven met de Duitse regering
te willen praten over zijn terugkeer
naar Duitsland
DE VERENIGDE STATEN hebben de
Filipijnen laten weten vier jaar nodig
te hebben voor de terugtrekking van
hun troepen
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Overstromingen India: duizend doden
De overstromingen en zware regenval in verscheidene deelsta
ten van India hebben tot nu toe meer dan duizend levens geëist.
Daarnaast zijn de afgelopen vier weken tienduizenden mensen
in India getroffen door buikloop. Dat hebben hulporganisaties
gisteren gemeld. In Bangladesh hebben naar schatting 150.000
mensen diarree. Tot nu toe zijn circa 1000 Bengalen als gevolg
van buikloop overleden. Officiële instanties spreken van 14.500
zieken en 70 doden. Ook in de deelstaat West-Bengalen (in het
oosten van India) lijden meer dan 4000 mensen aan buikloop,
omdat door de overstromingen geen schoon drinkwater meer
beschikbaar is.
Republiek Wolga-Duitsers in Rusland
Duitsland en de Russische republiek zijn het er in principe over
eens voor het einde van dit jaar op Russisch grondgebied een re
publiek te stichten voor de Wolga-Duitsers. Dit verklaarde de
Duitse staatssecretaris van binnenlandse zaken Horst Waffen-
schmidt aan het slot van tweedaagse Russisch-Duitse besprekin
gen in Bonn. De verklaring wordt ondertekend op 21 november
tijdens het bezoek van de Russische president Boris Jeltsin aan
Bonn. In 1992 kunnen de etnische Duitsers in de Sovjetunie be
ginnen zich in de Wolga-republiek te vestigen.
Akkoord in El Salvador
De regering en het verzet van El Salvador hebben een akkoord
bereikt tijdens onderhandelingen in New York onder auspiciën
van de Verenigde Naties. Het akkoord, dat gisteren is onderte
kend, bevat voornamelijk waarborgen voor de leden van de
guerrillagroep FMLN, dat ze een plek krijgen in de Salvadoraan
se burgersamenleving. Met het akkoord is een einde gekomen
aan de burgeroorlog die twaalf jaar heeft geduurd.
Veel doden aardverschuiving China
zijn door een aardverschuiving in het zuid-
Zeker 270
het noordelijke deel van de provincie, in de stad Zhaotong, raak
ten volgens de BBC-radio, die zich baseerde op informatie van
een provinciaal radiostation, honderden mensen dakloos. Chi
nese autoriteiten hebben inmiddels militairen en politie naar de
provincie gestuurd om te helpen bij reddingswerkzaamheden en
net evacueren van de getroffen bevolking.
Vier-partijencoalitie in Zweden
De leider van de Zweedse Conservatieve partij, Carl Bildt, richt
zich op de vorming van een centrum-rechtse coalitie waarin vier
partijen deelnemen. Maar afronding van de formatiebesprekin
gen neemt nog wat tijd in beslag, verklaarde hij gisteren. Naast
de Conservatieven zullen de Liberale, de Centrum- en de Chris
tendemocratische partijen deelnemen.
Havel roept op tot referendum
President Vaclav Havel van Tsjechoslowakije heeft gisteren een
dringende oproep gedaan nog dit jaar een referendum te hou
den over de toekomst van de Tsjechoslowaakse federatie. Hij
deed dat in een rede tot het parlement. „Het bestaan van onze
staat is werkelijk in gevaar", aldus Havel, die zinspeelde op het
toenemen van de separatistische gevoelens in nationalistische
Slowaakse kringen.
Sverdlovsk heet weer Jekaterinburg
De noordelijke Russische industriestad Sverdlovsk, waar de
laatste tsaar en zijn familie werden vermoord, heeft van de Rus
sische regering in Moskou toestemming gekregen om de pre-re-
volutionaire naam jekaterinburg weer aan te nemen.
WAARSCHUWING
Aan alle gebruikers van de Philips snijstaafmixers
n HR1380/A, HR1381/A
n de snoerloze uitvoering
HR 7676/A
Philips heeft geconstateerd dat het bij bovengenoemde
apparaten mogelijk is dat de mesjes tijdens het gebruik
afbreken. De apparaten voldoen daarom niet aan de
door Philips als normaal beschouwde veiligheidseisen.
Deze waarschuwing geldt voor apparaten die geprodu
ceerd zijn vóór week 12 van dit jaar (medio maart 1991
en voorzien zijn van de produktiecode 91115 of lager..
Het typenummer en produktiecode zijn te vinden op het
apparaat (zie tekeningen).
Wie in het bezit is van één van de hierboven genoemde
snijstaafmixers met genoemde produktiecode of lager,
wordt verzocht de typen HR 1380/A, de HR 1381/A
zonder beker en wandhouder en van het type HR 7676/A
alleen de snijstaaf zonder motorgedeelte en wandhouder,
kosteloos (via een ongefrankeerde toezendkaart van de
PTT) op te sturen aan:
Philips Nederland Postservice
Postbus 2500
5600 CM Eindhoven
Na ontvangst van het apparaat ontvangt u binnen
10 dagen een nieuwe snijstaafmixer of snijstaaf.
Wij verzoeken u duidelijk uw naam en adres te vermelden.
Bij eventuele vragen kunt u telefonisch contact opnemen
met de afdeling Consumentenbelangen, telefoonnummer
040-788547.
PHILIPS
President Zaïre vraagt muitende soldaten terug te keren naar kazernes
Belgische en Italiaanse vluchtelingen uit Zaïre komen aan op het vlieg-
i in Harare, Zimbabwe. Ongeveer vijftig buitenlanders veHieten Zaï-
atland
De Zaïrese president Mobutu Sese Seko heeft vannacht
in een televisierede rebellerende soldaten opgeroepen
naar de kazernes terug te keren. Nadat Franse parachu
tisten het centrum van de hoofdstad Kinshasa waren bin
nengedrongen, keerde de rust geleidelijk terug. België
heeft al haar in Zaïre wonende burgers gevraagd het land
te verlaten.
Franse parachutisten vanuit het
vliegveld Kinshasa-N'djili en
vanuit Brazzaville, de hoofdstad
van buurland Congo, naar het
centrum van Kinshasa opge
rukt. De Franse soldaat werd
door mitrailleurvuur getroffen
toen hij de grensrivier tussen
Zaïre en Congo overstak.
De eerste Belgische paracom-
Bij de muiterij en de plunderin
gen die zondag uitbraken, zijn
volgens Zaïrese functionarissen
15 mensen gedood en 60 ge
wond geraakt. Maar ooggetui
gen spreken van zeker 30 do
den, onder wie een Franse sol
daat. Vanmorgen waren de 450
mando's van een eenheid van
500 man zijn inmiddels in Braz
zaville aangekomen en maken
zich op in Kinshasa in te grij
pen. De troepen waren ge
stuurd om de meer dan 10.000
Belgen en 4000 Fransen te be
schermen. De Franse troepen
worden indien nodig aange
vuld, eventueel met eenheden
uit België of andere landen, al
dus de Franse minister Joxe (de
fensie). De evacuatie van de
Franse ingezetenen is vandaag
begonnen.
De onrust brak uit toen onte
vreden soldaten de straat op
gingen omdat ze een toegezeg
de loonsverhoging niet zouden
ontvangen. Het oproer ver
spreidde zich snel naar andere
steden, ook in de zuidelijke pro
vincie Shaba (voorheen Katan
ga), waar het volgens Mobutu
inmiddels weer rustig is. Maar
in New York zei de Franse mi
nister Dumas (buitenlandse za
ken) dat het „in delen van het
land de verkeerde kant uitgaat".
In Lumumbashi was de toe
stand volgens een piloot gister
avond rustig, maar in Kolwezi is
de toestand nog „ingewikkeld":
„het vliegveld kan niet worden
gebruikt en de weg is afgeslo
ten".
In de hoofdstad zochten meer
dan duizend burgers, voor het
re vanwege de onlusten In dat land.
merendeel buitenlanders, hun
toevlucht in het Intercontinen
tal Hotel dat werd verdedigd
door de Mobutu-getrouwe pre
sidentiële garde. Zo'n 300 men
sen, veelal Belgen en Fransen,
vluchtten de rivier over van
Kinshasa naar Brazzaville. „Zaï
re, dat is afgelopen", zei een Li
banese zakenman toen hij
vanuit de zuidelijke stad Lu
mumbashi in het buurland
Zimbabwe aankwam.
Honderden huizen en winkels
in de hoofdstad zijn leegge
haald, meldden ooggetuigen.
Soldaten leidden de plunde
raars naar elektronicawinkels,
supermarkten, farmacieën en
woonhuizen, waarvan ze de slo
ten openschoten om hen bin
nen te laten. Japanse, Duitse en
Franse autohandelaren zagen
honderden nieuwe auto's ver-
FOTO AFP ALEXANDER JOE
dwijnen, restaurants werden
letterlijk kaalgeplukt en uit de
huizen werd al het meubilair,
tot aan de tapijten toe, wegge
haald.
De Zaïrese leider houdt van
daag een spoedzitting met zijn
kabinet. Mobutu zegae toe het
democratische proces te zullen
voortzetten. De oppositie wijt
een groot deel van de onvrede
aan de frustratie over het vastlo
pen van de nationale conferen
tie tussen regering en oppositie.
Nadat die op 7 augustus begon,
is zij verzand in procedureel ge
harrewar.
Met de parachutisten kwam
uit Frankrijk de waai schuwing
dat Mobutu, die het land al 26
jaar in een ijzeren greep houdt»
nu moet instemmen met demo
cratische hervormingen.
TEL AVIV AD BLOE
CORRESPONDENT
Met een serie keiharde uitspra
ken over de toekomst van de
bezette gebieden heeft de Israë
lische premier Shamir gisteren
laten zien dat hij niet onder de
indruk is van de recente Ameri
kaanse kritiek op het Israëlische
nederzettingebeleid.
Bij de eerste steenlegging
voor een nieuwe nederzetting
zei hij onder meer dat al het ge
bied, dat op dit moment door
Israël wordt bestuurd, Israëlisch
grondgebied is. „En alles dat
kan worden bebouwd, zal wor
den bevolkt tot aan de hori
zon". Eerder al had de premier
laten weten dat er wat hem be
treft geen grens meer bestaat
tussen Israël en bezet gebied.
De nieuwe nederzetting, Tsur
Yigal, ligt nog juist binnen Is
raël, op vijftig meter van de
'groene lijn' die voor de oorlog
van 1967 de grens vormde met
de toen door Jordanië bestuur
de Westelijke Jordaanoever.
De eerste steenlegging bete
kende het begin van de uitvoe
ring van het 'Zeven Sterren Pro-
jefct', ontworpen door minister
van volkshuisvesting Ariel
Sharon. Het voorziet in zeven
nieuwe nederzettingen vlak
langs de groene lijn ten noord
oosten van Tel Aviv, waar bin
nen een paar jaar meer dan
20.000 mensen moeten wonen.
De Israëlische minister Arens
(defensie) zei gisteren in een te
levisie-interview dat Israël liever
afziet van de Amerikaanse kre
dietgaranties dan dat het de
bouw van nederzettingen stop
zet.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT CAIRO TACO SLAGTER
De verschillende fracties binnen de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie PLO zijn hope
loos verdeeld over de 'garanties' die de
Amerikanen hebben gegeven over de uit
gangspunten van de volgende maand be
oogde vredesconferentie. Vooral radicalen
als Georg Habash van de PFLP-fractie en
Nayef Hawatmeh van de DFLP liggen
dwars. Ze roepen in koor dat het Ameri
kaanse vredesplan verraad is aan de Pales
tijnse zaak. Zij blijven eisen dat de VN-reso-
luties 242 en 338 (onder meer de teruggave
van de door Israël in 1967 veroverde gebie
den) de basis moeten vormen voor bilatera
le vredesbesprekingen.
Verder willen deze Palestijnen vooraf
honderd procent zekerheid over het recht
op zelfbeschikking en zeggen ze dat (bezet)
Oost-Jeruzalem de hoofdstad wordt van die
onafhankelijke Palestijnse staat. Maar het
compromisvoorstel dat de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken James Baker
vorige week op diens zevende vredesmissie
in het Midden-Oosten bij de PLO-vertegen-
woordigers uit de bezette Westelijke Jor
daanoever achterliet, gaf zelfs in gematigde
Palestijnse kringen onvoldoende houvast
om nu al 'ja' te kunnen zeggen tegen deel
name aan die vredesconferentie.
Op zichzelf zijn de Palestijnse verlangens
alleszins redelijk. Maar door grove politieke
blunders (zoals het kiezen van de kant van
Irak tijdens de Golfcrisis) heeft de PLO zich
langs de zijlijn van het vredesproces laten
Opnieuw staan de Palestijnen voor een
dilemma. Of ze houden bij de Ameri
kaanse vredesplannen vast aan hun (on
haalbare) beginselen van een onafhan
kelijke staat, of ze handelen naar de fei
ten, hoe bitter die ook zijn. Die twee
strijd loopt als een rode draad door de
beraadslagingen van de Palestijnse Na
tionale Raad (PNR), die maandag in Al
giers zijn begonnen. Maar na twee da
gen vergaderen lijkt het er sterk op dat
het 468 leden tellende parlement in bal
lingschap vóór het einde van deze week
niet tot een duidelijke keuze komt.
zetten. Israël, maar ook Syrië, Egypte en in
zekere mate Jordanië kregen de touwtjes in
handen, waarmee ze hun voorwaarden
voor een vredesconferentie naar zich toe
konden trekken. De Palestijnse belangen
speelden daarbij alleen maar op de achter
grond mee. En dan nog in een miniem rol
letje.
Die frustratie beïnvloedt dan ook in grote
mate het vergadercircuit in Algiers. Maar
niemand van de PNR-leden durft ronduit te
zeggen dat de PLO het laatste jaar in poli
tieke zin Russisch roulette heeft gespeeld
door in de besluitvorming voortdurend aan
de verkeerde kant te gaan staan. Behalve in
de kwestie-Irak was ook de sympathie voor
de coup-leiders in het Kremlin een uiterst
ongelukkige, slecht getimede, maar bovenal
stompzinnige keus van de PLO.
Centrale figuur in het drama dat zich
langzaam in Algiers voltrekt, is PLO-leider
Yasser Arafat. Hij verkeert in de niet benij
denswaardige positie de rijen gesloten en
TBILISIRtr-AFP I
De Georgische president Gams-
achoerdia heeft gisteren de
noodtoestand afgekondigd in
de hoofdstad Tbilisi. De maatre
gel is vanochtend ingegaan. In
de voormalige Sovjet-republiek
is het al geruime tijd onrustig.
De oppositie verwijt Gamsa
choerdia dictatoriaal gedrag en
eist zijn aftreden.
Gamsarchoerdia zei nog niet
wat de noodtoestand in de
hoofdstad precies inhoudt. Hij
verzekerde dat geen avondklok
wordt ingesteld en dat opposi
tieleden niet worden gearres
teerd. Demonstraties blijven
eveneens toegestaan. „Het gaat
voornamelijk om' het handha
ven van de orde en het contro
leren van persoonbewijzen", zei
hij.
„Wij willen dat de illegale ac
ties ophouden", zei Gamsa-
choerdia in een verwijzing naar
de bezetting van het televisiege
bouw door de oppositie. De op
positieleiders en Overgelopen
leden van de Nationale Garde
hebben zich verschanst in het
televisiestation van Tblisi, dat
door troepen van de president
is omsingeld. Vier mensen zijn
vanochtend bij onlusten in Tbli
si om het leven gekomen. Vol
gens Gamsachoerdia probeer
den rebellerende leden van d?
Nationale Garde van Georgië
die loyaal zijn aan de oppostie,
vannacht een elektriciteitscem
trale te bezetten. De soldaten
zouden hebben geprobeerd de
hoofdstad van elektriciteit af te
snijden. Daarop ontstonden ge»
vechten waarbij vier doden vie
len. De Georgische president zei
dat het gaat om twee politie
agenten en twee opstandige le
den van de Nationale Garde.
Ook raakten vier mensen ge
wond. „Het is nog net geen oor
log", zei Gamsachoerdia.
Ook in de Centraalaziatische
republiek Tadzjikistan roert de
oppositie tegen de gisteren be
noemde president Nabijev zich.
Voor het parlementsgebouw in
de hoofdstad Doesjanbe verza
melden zich gisteren voor de
tweede opeenvolgende dag dui
zenden betogers die het ontslag
van de orthodoxe communist
eisten. In Tadzjikistan is ook
sinds maandag de noodtoe
stand van kracht.
'Geen wapens meer voor Joegoslavië'
houden. Om de druk op
de PNR-leden iets te verlichten, besloot
Arafat gisteren twee vooraanstaande Pales
tijnen uit de bezette gebieden, Feisal Hus-
seini en Hanan Aschrawi, naar Washington
te sturen om van Baker alsnog iets meer ge
daan te krijgen. Maar dat blijkt ijdele hoop,
want Baker is aan de andere kant met ga
ranties aan Israël gecommitteerd. Door
hiervan af te wijken, riskeert hij een Israëli
sche afzegging voor de vredesonderhande
lingen. In feite zijn het allemaal schijnma
noeuvres van Arafat die probeert tijd te
winngp. De PLO-leider weet dat hij met te
veel politieke noten op zijn vredeszang de
Palestijnen buiten de vredesconferentie
werkt en daarmee de lotsbestemming van
zijn volk uit handen geeft. Daarbij moet hij
zwalken tussen de radicale standpunten en
de gematigde opvattingen binnen zijn ei-
y El Fatah, de grootste fractie
PLO. Kortom. Arafat moet het
ongerijmde met elkaar laten rijmen door. in
navolging van de Arabische politieke tradi
tie, ervoor te zorgen dat er eind van deze
week een resolutie ligt die feitelijk niets in
houdt maar waarin wel alle partijen zich
kunnen vinden.
NEW VORK HENK DAM
Minister Van den Broek (bui
tenlandse zaken) heeft gisteren
namens de Europese Gemeen
schap de Veiligheidsraad voor
gesteld een wapenembargo je
gens Joegoslavië af te kondigen.
De bewindsman deed dat in
een speech voor de Algemene
Vergadering van de Verenigde
Naties in New York.
De oproep kwam op een goed
moment, omdat juist gisteren
binnen de Veiligheidsraad in
formele besprekingen over de
situatie in Joegoslavië van start
gingen. Daarbij werd onder
meer gesproken over een Frans
voorstel alle wapenverkopen
aan dat land stop te zetten.
Frankrijk zal het voorstel van
daag aan de orde stellen in de
Veiligheidsraad. Nog niet dui
delijk is welke positie de Unie
van Soevereine Staten en China
daarbij zullen innemen. Beide
landen beschikken over een ve
to-recht in de Raad.
Het bestand in Kroatië kwam
gisterenonder zware druk te
staan. Gevechtshandelingen
werden gemeld bij Split aan de
Adriatische kust, in centraal
Kroatië, in Vinkovci in het oos
ten van Kroatië ën in het nabij
gelegen Vukovar en Tovamik.
Het federale leger zou op ver
schillende plaatsen bombarde
menten hebben uitgevoerd. Het
bestand werd afgelopen zondag
na dagen van hevige gevechten
tot stand.
In de deelrepubliek Bosnië-
Hercegovina begint de span
ning inmiddels op te lopen. De
spanningen worden voor een
deel veroorzaakt door botsingen
tussen de Servische, Kroatische
en islamitische bevolkings
groep, maar voor een deel ook
door het optreden van het fede
rale leger (JNA), dat afgelopen
week posities in Bosnië heeft in
genomen.
In de autonome Servische
provincie Kosovo maakten etni
sche Albanezen die negentig
procent van de bevolking uit
maken bekend dat deze
week een referendum over on
afhankelijkheid wordt gehou
den.
NEW YORK.
'Bundeswehr ook in te zetten
bij VN-vredesoperaties'
ne vergadering als minister van
het verenigde Duitsland ver
klaarde Genscher dat Duitsland
voortaan een grotere bijdrage
zal leveren aan de uitvoering
van de resoluties van de Veilig
heidsraad. Duitsland zal daar
toe de grondwet die nu nog
verbiedt dat het leger buiten de
grenzen van het eigen land
wordt ingezet veranderen.
De Duitse minister Genscher
(buitenlandse zaken) heeft van
ochtend tijdens een toespraak
voor de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties be
kendgemaakt dat de Bundes
wehr voorttian ook aan VN-vre
desoperaties zal deelnemen. In
zijn eerste rede voor de algeme-
