Regio
bart smit
'Effecten TGV
over bestaand
spoor bekijken'
'Schenking aan keizer
zal tot emoties leiden'
,ïi
'Onderzoek voordat anonimiteit
van donor wordt opgeheven'
DE SPEELGOEDWINKEL VAN
TAN BRUSSEL'IN DE
HAARLEMMERSTRAAT
TE LEIDEN, HEET NU:
SPEELGOEDPALEIS
Film over gevaar van stof in landbouw
'Regionale aanpak van
personeelsproblemen'
Blindering in
aankomsthal
Schiphol weg
Woensdag 25 september 1991
Redactie: 071-161400 WIM SPIERDUK WIM SCHRIJVER MEIDERT VAN DER KAALI CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSEUNC Eindredactie: PAUL DE TOMBE Vormgeving: PIET KOOREMAN
19
NIEUWSLIJN
Prijsvraag over openbaar vervoer
De provincie Zuid-Holland schrijft een prijsvraag uit om het ge
bruik van het openbaar vervoer te stimuleren. Deze prijsvraag is
toegespitst op de informatievoorziening over het openbaar ver
voer. Volgens de provincie Zuid-Holland zijn er veel mensen die
niet weten hoe zij het snelst op hun werk kunnen komen en
daarom maar voor de auto kiezen. De provincie wil nieuwe en
bestaande verbindingen tussen soorten van openbaar vervoer
met behulp van de prijsvraag meer bekendheid geven. Gemeen
ten, instellingen, bedrijven en particulieren kunnen meedoen.
Aan deze prijsvraag is een geldbedrag van 5000 gulden verbon
den. Deelnameformulier is te krijgen op het provinciehuis, tel
070-3116622, en moet voor 1 november dit jaar zijn ingeleverd.
Deetman in Wassenaar
Voorzitter van de Tweede Kamer, W. Deetman, houdt maandag
1 oktober een voor het CDA een spreekbeurt in Wassenaar over
'bestuurlijke vernieuwing'. De Kamervoorzitter gaat in op de
vraag hoe de relatie tussen kiezer en bestuur en tussen kiezer en
gekozene kan worden verbeterd. Na zijn inleiding wordt er een
forumdiscussie gehouden waarbij in het forum onder anderen
Tweede Kamerleden van andere politieke partijen zitten. Zo ne
men plaats achter de tafel mw. Kalsbeek (PvdA) en mw. Schelte-
ma (D66).
De bijeenkomst is openbaar en wordt gehouden in cultureel
centrum Warenar in Wassenaar en begint om 20.00 uur.
Prijs voor Leidse farmacie-studente
De Leidse farmacie-studente S. Mahadevan krijgt van de Ko
ninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Phar-
macie (KNMP) een geldprijs van 2500 gulden en een oorkonde.
Mevrouw Mahadevan ontvangt de prijs, omdat zij één van de
drie meest belovende studenten in Nederland is die farmacie
studeert. Het geld en de oorkonde worden op het congres van de
KNMP (7 en 8 oktober in het Noordbrabantse Mierlo) overhan-
Haarlemmerstraat 182 Tel. 071-122061
B en W van Leiden willen dat de effecten van een TGV
over het bestaande spoor in kaart worden gebracht. Vol
gens wethouder Walenkamp van verkeer kan de komst
van de hogesnelheidstrein door Leiden de nodige nadeli
ge gevolgen hebben. Hij wil daarom tijdens de hoorzit
ting die het ministerie van verkeer en waterstaat op 11
oktober houdt, verzoeken om een zogenaame Lokale Ef
fecten Rapportage (LER).
LEIDEN MEINDERT V
Walenkamp zei dit gisteravond
tijdens een forumdiscussie over
de TGV die door de Socialistiese
Partij in het Gulden Vlies werd
gehouden. Volgens de wethou
der, die vindt dat de flitstrein
naar Nederland moet komen, is
het nog lang niet zeker dat de
TGV op het bestaand spoor
minder overlast en schade ver
oorzaakt dan de aanleg van een
nieuw tracé ten oosten van Lei
den.
Uit de LER die onlangs zijn
gemaakt van de aanleg van het
nieuwe tracé is vast komen te
staan dat de schade van een
nieuwe lijn aanzienlijk is. De
provincie Zuid-Holland vindt
dat de tijdwinst die met een
nieuw tracé wordt geboekt tus
sen Rotterdam en Amsterdam,
ongeveer 14 minuten, niet op
weegt tegen de sloop van bij
voorbeeld honderden huizen in
Leiderdorp.
Walenkamp denkt dat wan
neer elke regio in het gebied
tussen Parijs en Amsterdam re
deneert dat de trein wel een
beetje langzamer kan, er uitein
delijk geen sprake meer is van
een snelle trein. Het doel van de
TGV, het bieden van een goed
alternatief voor het zeer vervui
lende vlieg- en autoverkeer,
wordt dan voorbijgeschoten.
Walenkamp is ervan over
tuigd dat aanleg van een TGV-
tracé dwars door Leiderdorp en
Zoeterwoude grote ellende met
zich meebrengt. „Maar het is
dan toch te simpel om te zeg
gen: dan maar over bestaand
spoor. Dat vind ik de weg van
de minste weerstand".
B en W van Leiden willen
eind deze week met een uitge
werkt raadsvoorstel komen.
Deze moet vervolgens door de
gemeenteraad tijdens een ver
gadering op 8 oktober worden
besproken. Met de uitkomst van
dat debat gaat het gemeentebe
stuur vervolgens naar de hoor
zitting op 11 oktober.
NAALDWIJK MONICA WESSEUNC
Stof in de veehouderij, akker
bouw en champignonteelt is
een belangrijke oorzaak van
ziekteverzuim. Van het totaal
aantal arbeidsongeschikten
heeft zeven procent longproble
men, veelal veroorzaakt door
stof. Met persoonlijke bescher
ming en een aantal maatregelen
op het bedrijf is het gevaar van
stof behoorlijk te beperken. Om
land- en tuinbouwers te wijzen
op deze mogelijkheden is er
door het ministerie van sociale
zaken en werkgelegenheid in
samenwerking met het Land-
bouwschap/Stigas een voorlich
tingsfilm uitgebracht over stof
in de land- en tuinbouw.
In de intensieve veehouderij
zweven er nogal wat huidschil
fers in de lucht, bij het voederen
komt stof vrij, het zand aan
aardappelen waait op en ook bij
het uitrijden van champignon-
aarde stuift het behoorlijk.
Arbeidshygiëniste M. Droog
van -het Stigas (Stichting Ge
zondheidszorg Agrarische Sec
toren) zet uiteen dat stof be
hoorlijke longaandoeningen
kan veroorzaken. Hoesten komt
natuurlijk heel veel voor, maar
het gebeurt ook herhaaldelijk
dat blijvende aandoeningen als
astma en bronchitis het gevolg
zijn. Stof kan ook tot huidirrita
ties en uitslag leiden. Droog
concludeert dat er meer dan
voldoende reden is het stof te
lijf te gaan.
i;'; villi l>
De provinciale raad voor de volksgezondheid in Zuid-Holland pleit
voor een regionale aanpak bij het werven van personeel voor ver
pleeg- en ziekenhuizen. In de nota 'Met ingehouden adem', die
vanmiddag openbaar wordt gemaakt, zegt de raad het van nóg gro
ter belang te vinden dat alles in het werk wordt gesteld om het per
soneel voor de instellingen te behouden.
Het rapport wijst er op dat de personeelsproblemen in de verpleeg-
en ziekenhuizen de komende jaren tot onaanvaardbare situaties
kunnen leiden. In veel instellingen is dat nu al merkbaar.
De film doet een aantal idee
ën aan de hand om op eenvou
dige wijze stof te bestrijden. Een
betere ventilatie, in aardappel-
loodsen kan worden gestof
zuigd, voederen kan een stuk
minder stoffig en de cabines op
de akkerbouw-combines kun
nen worden afgesloten. Ook een
betere hygiëne bij de dieren kan
problemen voorkomen. De film
is bestemd voor praktische
land- en tuinbouwers en via de
Rijksvoorlichtingsdienst te
huur. Kopen is ook mogelijk.
Een oude kaart van Japan, die tot de collectie van het Museum van Volkenkunde behoort. De koningin wil
een dergelijke kaart aan de Japanse keizer schenken. foto jan holvast
Vervolg van voorpagina
LEIDEN MEINDERT VAN DER KAALI
De kaarten die met Beatrix naar
Japan gaan hebben volgens cie
Leidse Japanoloog prof. K.W.
Radtke behalve een theoretisch-
historisch belang tevens veel
politieke waarde. „Deze oude
kaarten kunnen bepaalde
claims van Japan op grondge
bieden van Rusland en China
kracht bijzetten."
Voorzitter S.A. Lapré van de
Stichting Japanse Ereschulden
verwacht dat de schenking de
nodige reacties bij de Indische
gemenschap teweeg zal bren
gen. „Ook het bericht dat een
Japanner 37 miljoen gulden aan
het Van Goghmuseum schenkt,
heeft al weer geleid tot een
stortvloed van telefoontjes."
Volgens l^apré zijn de mensen
die tijdens de Tweede Wereld
oorlog hebben geleden onder
de de Japanse bezetting, nog
steeds woedend over de ge
beurtenissen van twee maan
den geleden. De stichting kreeg
geen kans om een petitie aan de
Japanse premier Kaifu die Ne
derland bezocht, aan te bieden.
De weigering van Japan om
openlijk over te gaan tot een
spijtbetuiging en schulderken
ning zit de gemeenschap nog
dwars.
De kaarten die Nederland aan
Japan wil schenken bij het ko
mend staatsbezoek, vormden in
1829 de reden van Von Siebolds
vertrek. Het was in het afgeslo
ten Japan, alleen Nederland en
China mochten op het eiland
Deshima handel drijven, voor
buitenlanders verboden om
landkaarten te bezitten. Toen
verzamelaar Von Siebold met
een kaart werd betrapt moest
hij daarvoor het land verlaten.
Von Siebold werd voor zijn
uitzetting nog een jaar lang ver
hoord, maar hij weigerde na
men te noemen van mensen die
hem aan die verboden kaarten
had geholpen. Volgens Japano-
logen een van de redenen waar
om Japanners de man zijn gaan
vereren en als een grootheid be
schouwen. Iedere Japanner kent
de naam Von Siebold. Japan is
van plan om zijn voormalig
woonhuis aan het Rapenburg,
het huidige kantongerecht, in
Holland Village in Nagasaki pre
cies na te bouwen.
Na zijn uitzetting mocht de
Duitse arts in Nederlandse
dienst Von Siebold (1796-1866)
wel weer in Japan terugkeren.
In de twee keer dat hij in Japan
verbleef heeft Von Siebold een
indrulcwekkende hoeveelheid
handgeschreven boeken, teke
ningen, aardewerk en landkaar
ten verzameld en naar Leiden
meegenomen. De collectie
kunstvoorwerpen leidde tot het
ontstaan van het 'Japansch mu
seum', het latere Rijksmuseum
voor Volkenkunde. Andere de
len zijn naar het Rijksherbarium
(preparaten en prenten van
planten in Japan) en universi
teitsbibliotheek (honderden
teksten en de landkaarten) ge
gaan.
Leidse Japanologen kunnen
nog nauwelijks geloven dat
kostbare landkaarten uit de bi
bliotheek gaan verdwijnen. Het
zijn in hun ogen de pronkstuk
ken van de universiteit.
Oud-hoofdbibliothecaris van
de Universiteit van Amsterdam,
E. Braches, is 'geen bewonde
raar van het verdwijnen van
kostbare stukken uit openbare
1 i ti it
SCHIPHOL PETER SLUIS
de
collecties'. Daarentegen kan hij
er wel begrip voor opbrengen
dat de Nederlandse staat inci
denteel daartoe besluit. „Het is
een overweging van de over
heid. Je moet aannemen dat te
genover dit geschenk weer iets
anders staat", aldus Braches.
De kaarten hebben voor Ne
derland wel een wetenschappe
lijke waarde, erkent Braches.
Maar dat geldt evenzeer voor
Japanners die bovendien aan de
kaarten nog eens een emotione
le waarde hechten. „Japanners
maken de indruk dat zij hun di
recte oorlogsverleden vergeten,
maar dat geldt niet voor hun
verre verleden." Braches heeft
niet de indruk dat het schenken
van kostbare stukken uit open
bare collecties een regel wordt.
„Ik vermoed dat dit een inci
dent zal blijven."
Het is niet de eerste keer dat
de Leidse universiteit kostbare
stukken beschikbaar stelt als ca
deau bij een staatsbezoek. Bij
een bezoek aan Indonesië door
princes Juliana is als geschenk
een stuk uit de Lombok- verza
meling aan president Suharto
gegeven. Daarnaast schonk het
Koninklijk paar bij een bezoek
aan Kopenhagen het oudste be
staande boek uit Denemarken
dat in bezit van de Leidse uni
versiteit was.
Koningin Beatrix met het borstbeeld van Von Siebold tijdens het 150-
jarig bestaan van het Museum van Volkenkunde In 1987.
FOTO WIM DIJKMAN
De glazen scheidingswand
aankomsthal van Schiphol
wordt weer doorzichtig. Op 1
november laat de directie van
de luchthaven het witte plak-
plastic verwijderen dat sinds het
uitbreken van de Golfoorlog het
zicht ontneemt tussen zojuist
gearriveerde passagiers en hun
wachtende familieleden, ken
nissen of zakenrelaties.
Het ondoorzichtige folie werd
op last van het ministerie van
justitie aangebracht om de kans
op terroristische aanslagen te
voorkomen. Wie in de afnalers-
hal stond, kon namelijk precies
het doen en laten volgen van
zojuist gearriveei Je passagiers
die in de aankonisthal op hun
bagage stonden te wachten.
Zeer tegen de zin van de
luchhavendirectie in mocht het
plastic na afloop van de Golf
oorlog aanvankelijk niet worden
weggehaald.
In de hal voor afhalers deden
zich als gevolg van de afgeplak
te wanden chaotische taferelen
voor. „Omdat de afhalers niet
meer konden zien wanneer de
mensen waarop ze stonden te
wachten naar buiten kwamen,
bleef iedereen bij de toegangs
deuren staan en werd het een
gedrang van jewelste", aldus
een woordvoerder van Schip
hol. Bovendien gebeurde het re
gelmatig dat afhalers op het
moment dat een passagier door
de automatische deuren naar
buiten liep hun kans schoon za
gen om naar binnen te lopen.
Na overleg tussen Schiphol,
de rijkspolitie en de douane is
besloten dat het plastic eer
daags toch zal worden verwij
derd. .Alleen bij de toegangs
deuren zelf worden de wanden
afgeplakt met een soort mat
glas-plastic."
Om te voorkomen dat men
sen de aankomsthal binneng
lippen komen er andere drang
hekken bij de toegangsdeuren
te staan en worden er borden
geplaatst waarop duidelijk te
verstaan wordt gegeven dat het
streng verboden is om naar bin
nen te lopen. De Nederlandse
douanebond heeft in dit ver
band onlangs gevraagd om an
dere toegangsdeuren. Volgens
hen is het een aantal malen ge
beurd dat afhalers massaal naar
binnen renden zodat voor de
douane niet meer was te con
troleren wie er afhaler dan wel
luchtreiziger was. Op deze ma
nier zouden ongemerkt zendin
gen drugs het Tand in zijn ge
smokkeld.
Vooralsnog is Schiphol niet
van zins om andere deuren te
plaatsen. „Wij kijken eerst twee
maanden aan of de veranderin
gen voldoen. Mocht dat niet zo
zijn dan zullen we naar andere
oplossingen zoeken", aldus de
Schiphol-woordvoerder.
Promotie over de juridische aspecten van kunstmatige inseminatie
LEIDEN WILLEM SPIERDIJK
In 1986 eiste de Frangaise Corine Parpaleix
het sperma op van haar overleden echtge
noot. Ze was mooi, jong en verdrietig en
wilde een kind van de man waar zij zoveel
van had gehouden. De kwestie haalde de
wereldpers. De Leidse juriste mevrouw
A.M.L. Broekhuijsen-Molenaar werd gegre
pen door deze zaak. „De combinatie van
emotie en recht spreekt mij erg aan", zegt
zij. De wetenschappelijk medewerkster on
derzocht wat het Nederlands recht zou zijn
in een soortgelijk geval. De interesse resul
teerde in het proefschrift 'Civielrechtelijke
aspecten van kunstmatige inseminatie en
het draagmoederschap'.
In haar dissertatie neemt Broekhuisen-Mo-
lenaar het op voor het kind dat buiten het
huwelijk met donorsperma is verwekt. „Als
een ongehuwde man en zijn vriendin be
sluiten om door inseminatie met donors
perma een kind te verwekken moeten daar
aan consequenties worden verbonden. Nu
is het zo dat een man niet hoeft op te draai
en voor het levensonderhoud van het kind,
als hij niet wil." De Leidse juriste pleit voor
een wettelijke bepaling die deze plicht tot
levensonderhoud regelt.
Volgens Broekhuijsen moet de sperma
donor in elk geval niet opdraaien voor het
levensonderhoud van het kind. „Met het
deponeren van het sperma houdt zijn ver
antwoording op. Hij is te vergelijken met de
bloeddonor."
In haar proefschrift stelt de promovendus
dat de anonimiteit van de spermadonor
voorlopig gewaarborgd moet worden. „De
tendens in de politiek is op dit moment dat
die anonimiteit wel prijsgegeven kan wor
den. Ik vind dat er eerst vooronderzoek
moet worden verricht, bijvoorbeeld naar de
vraag hoe het zit met de emotionele ont
wikkeling van het kind dat zijn biologische
vader niet kent."
Minister Hirsch Ballin van justitie denkt
dat een literatuur-studie voldoende is.
Broekhuijsen-Molenaar: „Dat is naar mijn
mening onvoldoende. Er moet ook vastge
steld worden of er wel sprake is van een
probleem. Ik heb begrepen dat bij het Cen
trum voor Geboorteregeling aan het Kort
Rapenburg in Leiden nog nooit een verzoek
is binnengekomen van een kind dat wilde
weten wie z'n vader is."
Mevrouw Broekhuijsen-Molenaar be
steedt ook aandacht aan het draagmoeder
schap. Zij meent dat een draagmoeder niet
kan worden gedwongen een kind af te staan
en dat de ouders die een kind wensen van
een draagmoeder niet kunnen worden ge
dwongen het kind te accepteren. „Ouders
en draagmoeder kunnen natuurlijk wel een
overeenkomst hebben gesloten, maar die is
niet geldig. Volgens ons recht kan je je nu
eenmaal niet met een contract binden op
gebieden waarop je vrij hoort te zijn. Zo is
ook een overeenkomst waarin je jezelf ver
plicht om katholiek te worden, ongeldig."
Dat betekent volgens de juriste niet dat er
helemaal geen consequenties moeten wor
den verbonden aan een afspraak tussen ou
ders en draagmoeder. ,AJs de ouders het
kind van de draagmoeder uiteindelijk wei
geren, dienen zij wel op te draaien voor het
levensonderhoud van het kind."
In haar proefschrift behandelt de promo
vendus vanzelfsprekend ook de zaak 'Cori
ne Parpaleix', kan een vrouw het sperma
van haar overleden man opeisen? De mede
werker van de Leidse universiteit heeft in
haar bock een model-overeenkomst ont
wikkeld die de man met de spermabank
kan sluiten. In een testament kan de man
bepalen dat zijn zaad wordt bestemd voor
donatie of wetenschappelijk onderzoek.
Nabestaanden hoeven dan niet. zoals Par
paleix, gerechtelijke stappen te onderne
men om beschikking te krijgen over het
sperma.
Mevrouw Broekhuiisen-Molenaar pro
moveert vandaag aan de Leidse universiteit.
Zij heeft inmiddels drie kinderen, maar hoe
liep het af met Corine Parpaleix? De Fran-
<^aise won de rechtszaak en het sperma van
haar overleden echtgenoot werd aan haar
ter beschikking gesteld. Het leidde echter
niet tot een zwangerschap.
De Leidse juriste, mevrouw A.M.L. Broekhuijsen-Molenaar „De combinatie van emotie en recht spreekt mij erg aan.
FOTO JAN HOLVAST
