Binnenland
CDA-kritiek
op tol valt in
steden slecht
'Dienstplichtige kan politie
assisteren bij surveillance'
Spilfunctie CDA kan doorbroken
'Kindermishandeling is niet normaal'
Provincies noemen
decentralisatie farce
D wil weer geld
ien van personeel
lachtoffer roofmoord
loet opnieuw getuigen
5 lig 21 september 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARCOT KLOMPMAKER SI AAK SMAKMAN FRANS VISSER 1
WIMENTIUS
3
Vanaf vandaag is de grootste bankfusie in de Nederlandse geschiedenis definitief een feit De Algemene
Bank Nederland en de Amsterdam Rotterdam Bank zijn nu ook juridisch één. De topmannen R. Nelissen en R.
Hazelhöff tekenden vandaag de contracten. M. Drabbe, W. van der Schoot en J. de Jong (vlnr), alledrie lid van
de raad van bestuur, toonden gisteren alvast het 'produkt presentatie systeem', de groen-gele huisstijl die
vanaf maandag alle 1472 kantoren van de nieuwe gigant siert foto anp cor mulder
Zolang sociaal-economische kwesties de politieke discussie in Nederland blijven beheersen, kan
het CDA zijn comfortabele positie in het midden behouden. Pas als onderwerpen als milieu en
migratie de boventoon gaan voeren, kunnen de christen-democraten misschien worden verdre
ven uit die positie die zij nu al bijna 75 jaar innemen.
A. de Swaan, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam, zei dat gisteren in Den
Haag. Daar werd een symposium gehouden ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van D66. De
Swaan vergeleek het Nederlandse partijstelsel met een elastiekje. In een sociaal-economisch span
ningsveld worden 'socialen' en liberalen uit elkaar getrokken, waarbij de confessionelen en de De
mocraten in het middden zitten. De christen-democraten hebben altijd een spilpositie ingeno
men. Ze regeerden nu eens met 'socialen', dan weer met liberalen en bleven daardoor onmisbaar
om een regeringscoalitie te vormen die stoelt op een parlementaire meerderheid.
Volgens De Swaan kan die positie van het CDA alleen worden doorbroken als het elastiekje weer
zijn oorspronkelijke ronde vorm aanneemt en als alle partijen een gelijke afstand tot elkaar krij
gen. Daarvoor zijn bepaalde krachten nodig, en De Swaan ziet die vooral in de steeds dringender
problemen rond de trek vanuit het oosten en zuiden naar het welvarende westen van Europa, en
in de problemen rond de milieuvervuiling.
Verder stelde de hoogleraar vast dat de politiek zich zozeer bezig houdt met details, dat er onbe
weeglijkheid optreedt. Dilemma's worden ontlopen, met ieders aanspraak moet rekening gehou
den worden en tegelijk moeten de bestaande machtsverhoudingen onaangetast blijven.
Kinderen in de klas zijn jaloers op Marcel.
Hij heeft rijke ouders, een mooie mountain
bike en altijd genoeg geld op zak. In werke
lijkheid is Marcel helemaal niet te benijden.
Hij wordt voortdurend uitgescholden door
zijn ouders en zijn vader vertelt aan ieder
een dat hij Marcel heeft gekocht in een kin
derwinkel. Hij zou hem het liefst willen rui
len, maar dat kan niet meer. Marcel zelf
droomt van een winkel waar je andere ou
ders kunt uitzoeken.
Marcel is maar een voorbeeld. Naar
schatting wordt anderhalf procent van de
Nederlandse jeugd, ongeveer vijftigduizend
kinderen, binnen het gezin psychisch, li
chamelijk of seksueel mishandeld. Veel van
deze kinderen durven niet over hun proble
men te praten. Uit schaamte, schuldgevoel
of omdat ze niet beter weten en denken dat
hun situatie normaal is.
De Stichting Samenwerkende Organisa
ties tegen Kindermishandeling (SOtK) be
gint maandag een landelijke campagne om
kinderen duidelijk te maken dat kindermis
handeling niet normaal is. Onder het motto
'Over sommige geheimen moet je praten'
wil de SOtK jongeren tussen de acht en
veertien jaar stimuleren het zwijgen over
kindermishandeling te doorbreken. Voor
volwassenen is er eveneens een boodschap:
neem kinderen die vertellen dat ze mishan
deld worden serieus en schakel zonodig
professionele hulp in.
Volgens Cees Hoefnagels, één van de ini
tiatiefnemers, wordt het de hoogste tijd dat
er iets gebeurt. „In 1990 kwamen bij de Bu
reaus Vertrouwensartsen 8223 meldingen
van mishandeling binnen. Dat is slechts het
topje van de ijsberg. We nemen aan dat er
in Nederland tenminste vijftigduizend kin
deren mishandeld worden."
Deze kinderen moet duidelijk worden ge
maakt dat ze het recht hebben om hun pro
bleem naar buiten te brengen, vindt Hoef
nagels. „Ze moeten gestimuleerd worden
hun mond open te doen." Via filmpjes op
tv, spotjes op de radio en advertenties in
jeugd-, dag- en weekbladen hoopt de SOtK
te bereiken dat de kinderen hun mond
opendoen.
Mishandelde kinderen zwijgen vaak uit
loyaliteit aan hun ouders. De vader of moe
der die mishandelt, doet dat niet voortdu
rend en kan ook aardig zijn. Hierdoor denkt
het kind vaak dat het aan hem zelf ligt en
houdt het zijn mond. Bovendien het zijn en
blijven je ouders, denken veel kinderen.
Als kindermishandeling ontdekt wordt,
komt dat in het algemeen door buren die
bij de Riagg melden dat hun buurkind zo
vaak huilt of door gymnastiekleraren die
blauwe plekken ontdekken en dit doorge
ven aan de schoolarts. Kinderen zelf klagen
bijna nooit over mishandeling.
De televisie speelt een belangrijke rol in
de campage. Kinderen kijken vaak tv en
praten daar onderling veel over. Er zijn vijf
tv-filmpjes gemaakt. Het verhaal van Mar
cel is er één. In 'Bang Om Naar Huis Te
Gaan' staat kindermishandeling in het alge
meen centraal. 'Het Boksertje' gaat over een
broertje en zusje die vaak in elkaar worden
geslagen en in 'Het Enge Huis' staat seksue
le mishandeling centraal. RTL4, Tros, Avro,
KRO en NCRV hebben al toegezegd de film
pjes te zullen uitzenden.
De campagne richt zich ook op volwasse
nen. „Zij kunnen vaak niet geloven dat an
dere volwassenen kinderen mishandelen.
Ook zij zullen zich dus bewust moeten wor
den dat het voorkomt. En vaker dan zij den
ken", vertelt Hoefnagels.
De SOtK heeft verder voor leerkrachten
lesmateriaal en cursussen samengesteld,
waardoor zij signalen van kindermishande
ling sneller kunnen oppikken. De campag
ne duurt een schooljaar. De stichting heeft
niet de illusie dat alle gevallen van kinder-
mishandeling in dat ene jaar zullen worden
opgelost, maar hoopt wel dat er minder ge
vallen als Marcel zullen zijn.
De provincies zijn zeer ontevre
den over de plannen van het ka
binet om rijkstaken te decentra
liseren naar de lagere overhe
den. In die plannen komen de
provincies er zeer bekaaid af.
Voorkomen moet worden dat
de operatie niet meer wordt dan
een platvloerse bezuiniging.
Dat zei P. Beelaerts van Blok
land, commissaris van de ko
ningin in Utrecht en voorzitter
van het Interprovinciaal Overleg
(IPO), gisteren in Maastricht bij
de opening van het jaarlijkse
IPO-congres.
„De provincies hebben voor
een bedrag van acht miljard
gulden voorstellen gedaan om
rijkstaken naar de provincie
over te hevelen. Daarvan is voor
niet meer dan ongeveer 300
miljoen overgenomen. En dan
nog niet eens die voorstellen die
echt de naam decentralisatie
verdienen, maar meer het ver
leggen van enkele geldstromen.
Dat is ronduit onaanvaard
baar", aldus Beelaerts van Blok
land.
Hij stelde dat medewerking
aan de operatie niet geloof
waardig is, als niet op ten min
ste vier terreinen decentralisatie
plaatsvindt: de jeugdhulpverle
ning. waterstaat, de combinatie
landinrichting, open-luchtre-
creatie en natuurbeheer en de
diensten van het ministerie van
VROM (inspecties milieuhygië
ne. inspecties ruimtelijke orde
ning en de directies volkshuis
vesting).
Decentralisatie moet volgens
de commissaris gepaard gaan
met sterke deregulering. Winst
door grotere efficiëntie mag wat
hem betreft ten bate komen van
het rijk, mits is aangetoond dat
die winst zich ook inderdaad
voordoet. Algemene kortingen
op het Provinciefonds op titel
van decentralisatie zijn niet
aanvaardbaar, aldus Beelaerts
van Blokland.
De vliegbasis Ypenburg is niet meer. Gisteren werd het militaire vliegveld na vele decennia trouwe dienst officieel gesloten. Vele genodigden
en een groot aantal luchtmachtmensen keken toe hoe de Nederlandse vlag voor de laatste keer werd gestreken. foto anp paul stolk
Hirsch Ballin:
Seksueel delict
langer strafbaar
DEN HAAG «GPP
Minister Hirsch Ballin van justi
tie wil de verjaringstermijn voor
seksuele delicten met minderja
rigen onder de 16 jaar verrui
men. De verjaringstermijn be
draagt nu twaalf jaar. Dat is vol
gens de bewindsman te kort
voor het langdurige proces van
verwerking door de slachtoffers.
Volgens de minister houdt die
termijn geen rekening met de
traumatische ervaringen van
slachtoffers van seksueel mis
bruik. Die spelen vaak pas jaren
later op. Als het slachtoffer dan
nog iets tegen de dader wil on
dernemen, is het misdrijf vaak
al verjaard.
Oud-minister van defensie Stemerdink tegen beroepsleger
De dienstplicht moet worden
gehandhaafd, maar de dienst
tijd zou gezien de veranderde
internationale verhoudingen
kunnen worden bekort tot vier
maanden. Dienstplichtigen
zouden zo nodig ook moeten
kunnen worden ingezet voor
politietaken, zoals surveillance
en bewaking.
Dat zei het PvdA-Kamerlid A.
Stemerdink, voormalig minister
van defensie, gisteren tijdens
een conferentie in Rotterdam.
De conferentie was georgani
seerd door de Vereniging Van
Dienstplichtige Militairen
(WDM), die 25 jaar bestaat'
Stemerdink is fel tegenstan
der van afschaffing van de
dienstplicht Volgens hem kie
zen politici makkelijker voor de
inzet van een leger als het louter
uit beroepsmilitairen bestaat.
„De opvatting is nu eenmaal
dat die er voor gekozen heb
ben." Als er dienstplichtigen in
het leger zitten, is volgens hem
het maatschappelijk verzet veel
groter, zeker als een oorlog lang
duurt.
Stemerdink zei zich „ontzet
tend verbaasd" te hebben over
„het ongelooflijke gemak"
waarmee tegenwoordig geko
zen wordt voor militaire oplos
singen. Hij verwees naar de
Golfoorlog, de plannen om van
buitenaf militair in te grijpen in
Joegoslavië en de suggesties om
drugshandel op de Antillen en
in Suriname met behulp van
militairen een halt toe te roe
pen.
Het PvdA-Kamerlid zei zich
zorgen te maken over het ont
stane beeld van de Golfoorlog
als een „schone oorlog". Daar
door dreigt er volgens hem in
de wereld eerder gekozen te
worden voor militair ingrijpen.
„Terwijl we er nu langzaam
achterkomen dat er heel veel
slachtoffers zijn gevallen, on
danks die prachtige beelden
van zeer precies gerichte kruis
raketten.'
Stemerdink wees er op dat de
zogenoemde waarschuwings
tijd, de periode waarin een leger
vollledig inzetbaar moet zijn, na
het einde van de Koude Oorlog
veel langer is geworden. Toen
men nog uitging van een acute
dreiging vanuit het Oostblok
bedroeg die enkele dagen, ter
wijl volgens Stemerdink die pe
riode nu veel langer is gewor
den, en zelfs enkele jaren be
draagt.
Daarom pleit hij voor een ver
dere verkorting van de dienst
plicht, die nu twaalf maanden
bedraagt, bijvoorbeeld tot vier
maanden.
UWSLIJN
euwe apparatuur spaart proefdier
Utrechtse universiteit wordt maandag een nieuw appa-
gebruik gesteld dat veel proefdieren voor biomedisch on-
joek het leven zal redden. Met de 'kernspinresonantie' kun-
onder meer doorsneden worden gemaakt van levende die-
planten, vruchten en organen. Deze techniek schaadt de
'fdieren niet. Gemeten kan onder meer worden welk effect
medicijn op een proefdier heeft. Tot nu toe moesten proef-
•en in het belang van het onderzoek dood worden onder-
it. Met de nieuwe techniek is tijdelijke narcose voldoende.
reepjescode op koeien
ërland is binnenkort weer een oud ambacht armen dat van
schetsen Vanaf 1 oktober moeten alle runderen een streep-
code hebben, waarmee het dier kan worden geïdentificeerd
ls een mens aan de hand van zijn paspoort. Het natekenen
de koe door de schetser is daarmee overbodig geworden. Ie-
rund krijgt in het vervolg een plaatje met streepjescode in
echercheur zou corrupt zijn
|i rechercheur van het Amsterdamse politiebureau IJ-tunnel is
i buiten functie gesteld. De man wordt ervan verdacht
enningen te hebben aangenomen van een uitvaartcen-
n Amsterdam-Zuid. Hij zou het centrum hebben getipt als
fcijn gebied een overledene werd aangetroffen van wie geen
hilie kon worden achterhaald. Men hoopt het onderzoek te-
i binnen enkele weken af te ronden.
ekpartij in Schutterswei
t Alkmaarse huis van bewaring Schutterswei, dat is inge-
r de opvang van in totaal 78 illegale vreemdelingen, is
ji op uitzetting wachtende man zwaar gewond geraakt. De di
van Schutterswei maakte dat gisteren bekend. De verwon-
i werden toegebracht door een 'dolgedraaide' man die
ji 40 centimeter lang mes uit de keuken had gesmokkeld.
an blijft verdacht van moord
49-jarige vrachtwagenchauffeur uit Assen wordt er nog
s van verdacht iets te maken te hebben met de ontvoering
gewelddadige dood van een 11-jarig meisje uit het Noord-
indse Blokker. Volgens de Hoomse politie is de man nog
aangehouden. In het belang van het onderzoek wil de poli-
verder niet ingaan op vragen over de verdenking. Een woord
erder ontkent dat het onderzoek op dood spoor zou zitten.
efensie winkelt voor half miljard
t ministerie van defensie wil voor ongeveer 500 miljoen gul-
nieuwe radio's kopen ter vervanging van de in het begin ja-
zeventig aangeschafte 'combat net radio's'. Dat is communi-
ie-apparatuur voor afstanden van drie tot dertig kilometer die
;ebruik is bij de landmacht. Defensie heeft voorlopig zo'n
)0 nieuwe radio's nodig, zo schreef staatssecretaris Van
Drst tot Voorst gisteren aan de Tweede Kamer.
ederlandse inflatie hoog in EG
inflatie in Nederland is in augustus met 0,4 procent toegeno-
behoort daarmee tot de koplopers in de Europese Ge-
ienschap. De gemiddelde prijsstijging in de EG bedroeg in die
land 0,2 procent. Alleen Portugal had met 0,6 procent een
e geldontwaarding. Dit blijkt uit gisteren gepubliceerde
van het EG-bureau voor de statistiek.
i D wil met de vakbonden
voorstel om de
nemers opnieuw loon te
i inleveren om de waren-
jsketen op de been te hou-
Dat heeft bestuurder J.
- van de Unie BLHP gis-
ivond laten weten,
t personeel heeft voor dit
genoegen genomen met
k minimale loonsverhoging,
r Weber betwijfelt of men
bereid zal zijn tot
offer. Bestuurder L.
i de Diensten-
I FNV heeft al gezegd een
le" looneis van zo'n 4,5
i V D te zullen
De directie van Vroom
Dreesmann blijft overigens
weigeren om te garanderen dat
bij de komende reorganisatie
geen gedwongen ontslagen
zullen vallen. Dit heeft een
woordvoerder van de Dien
stenbond FNV gisteren gezegd
na een gesprek met de V D-
directie. Bij V D was nie
mand voor commentaar be
reikbaar.
De bonden raadplegen vol
gende week woensdag hun le
den over mogelijke acties om V
D onder druk te zetten. Het
verlieslijdende bedrijf schrapt
450 van de 1100 arbeidsplaat
sen in hogere functiegroepen
van het winkelpersoneel.
vees tegen Tsjechoslowaken verdaagd
de Slowaakse hoofdstad komt.
Men toonde er echter begrip
voor dat hij liever niet oog in
oog staat met de verdachten.
De verdediging, die nog niet
in de gelegenheid is geweest
vragen te stellen aan het slacht
offer, moet nu een vragenlijst
maken. Die zal door de Neder
landse politie en justitie aan de
man worden voorgelegd. De
Slowaakse autoriteiten willen er
echter bij aanwezig zijn om
aanvullende vragen te kunnen
stellen. De Nederlandse justitie
was gisteren nog niet op de
hoogte van het voornemen van
de rechtbank.
De vijfde zittingsdag bracht
weinig nieuwe feiten aan het
licht. Beide verdachten blijven
elkaar beschuldigen van de
moord op de vrouw en de po
ging tot moord op haar echtge
noot.
stadsrechtbank van Bratisla-
heeft gisteren besloten dat
i nieuw verhoor van een 28-
ge man uit Kerkrade nood-
celijk is. De man en zijn echt-
lote werden eind augustus
ig jaar het slachtoffer van
roofoverval. De vrouw werd
arbij verkracht en gedood. De
raakte zwaar gewond. Het
litpaar was destijds met 'een
mper op vakantie in Oosten-
Je rechtbankpresident heeft
teren op de vijfde en voorlo-
laatste zittingsdag van de
tegen wvee Tsjechoslo-
akse verdachten besloten dat
rechtbank, inclusief verdedi-
officier van justitie, wel-
tar Nederland reist. Het
fst ziet men in Bratislava dat
i uit Kerkrade zélf naar
ten Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Bestuurders neigen naar rekening-rijden
De meeste randstadbestuurders zijn niet gelukkig met de
kritiek die de CDA-fractie in de Tweede Kamer heeft op
onderdelen van het tolplan van verkeersminister Maij-
Weggen. De punten die voor het CDA niet door de beu
gel kunnen, vormen voor de verkeerswethouders in de
randstad juist min of meer voorwaarden om met de tol
heffing akkoord te kunnen gaan.
DEN HAAG. ANP overwegend elektronisch wordt
betaald. Daarnaast wil de mi-
Volgens het CDA mogen de tol- nister ook op sluipwegen elek-
gelden, die Maij vanaf 1995 op tronisch tol te heffen, waardoor
vermeden wordt dat automobi
listen uitwijken. Het CDA vindt
24 plaatsen rond de grote ste
den wil gaan heffen, uitsluitend
worden besteed aan verbetering die aanpak verdacht veel op
van het wegennet. Maij wil kening-rijden lijken,
daarentegen een deel van da
geld bestemmen voor verbete
ring van het openbaar
'e stadsgewesten,
De grote steden zien daarin
geen bezwaar. Zowel het Regio
naal Overleg Amsterdam (ROA)
als de VervoerregioDen Haag
De steden staan op dit punt geeft onomwonden te kennen
achter de minister. De Utrecht
se verkeerswethouder Schou
ten, zelf ook CDA-lid, noemt het
standpunt van de fractie 'merk
waardig'. „Iedereen is gebaat bij
een goed verkeers- en vervoers
beleid. Daarbij hoort ook het
openbaar vervoer."
Verder vreest het CDA dat
Maij via een achterdeur het re
kening-rijden weer wil binnen
halen. Dat systeem hield in dat
op 140 plaatsen in de randstad
tol geheven zou worden door
passerende auto's elektronisch
te identificeren, waarna de ken
tekenhouder een accept-giro
te voelen voor rekening
rijden dan voor 'klassieke' tol
heffing. Ook Schouten noemt
elektronische tol op sluipwegen
„voor de hand liggend". Hij
hoopt dat op die manier tevens
het al bestaande sluipverkeer
wordt teruggedrongen.
Die gedeelde voorkeur voor
rekening-rijden betekent overi
gens niet dat de randstadbe
stuurders op één lijn zitten als
het over tolheffing gaat. Het
ROA en Utrecht stellen zich on
der voorbehoud gematigd posi
tief op. De Vervoerregio Den
Haag heeft Maij laten weten
krijgen toegestuurd. CDA vooralsnog afwijzend te staan
tegenover haar plannen. De re
gio wil dan ook niet meewerken
aan de regionale stuurgroepen,
die volgens Maij de tolheffing
moeten voorbereiden. Dat
laatste geldt ook voor Rotter-
en PvdA i
men vanwege de hoge kosten
en de fraudegevoeligheid naar
de prullenbak.
De huidige plannen van Maij
gaan er echter van uit dat op de
24 aan te leggen tolpleinen dam.
