Toerisme
'Maurienne':
geknipt voor
de rustzoeker
Iets
'der weg:
Met Djoser naar
Mexico
/v
Dj/Q>-ser>
071-126400
REISBERICHTEN
Spaanse folders
Bij het Spaans Verkeersbureau in Den Haag zijn nieuwe folders
beschikbaar over het natuurgebied Picos de Europa en de pro
vincie Ciudad Real. Vooral Pico de Europa, in het noorden van
Spanje, komt de laatste tijd steeds meer in de belangstelling van
wandelaars. In de Engelstalige folder over het gebied wordt in
formatie verstrekt over berghutten en nuttige adressen in de Val-
deón Vallei, de valleien van Asturias, de Liébana Vallei en de Pi-
cos zelf. Ook is er een kaart in de brochure opgenomen. Het
vouwblad over Ciudad Real (tussen Toledo en Cordoba) bevat
eveneens veel adressen, plattegronden en andere voor toeristen
belangwekkende informatie. Adres: Spaans Verkeersbureau,
Laan van Meerdervoort 8a, 2517 AJ Den Haag, telefoon 070-
346 59 00.
Open skidagen
Op de kunstskibaan van Bergen worden dit weekeinde 'open da
gen' gehouden. Naast demonstraties alpine-skiën, langlaufen,
snowboarden en balletskiën, bestaat voor iedereen de mogelijk
heid tot het volgen van vrijblijvende proeflessen tegen een spe
ciaal tarief van 10,00. Aanmelden voor deze proeflessen kan
reeds telefonisch gebeuren onder nummer 02208-9 50 64. De
'open dagen' beginnen zowel zaterdag als zondag om 10.00 uur.
Portugal-brochure
Bij het Portugees Nationaal Verkeersbureau is sinds kort een
nieuwe brochure over Portugal verkrijgbaar. De folder geeft in
tekst en foto's een sfeerbeeld van het land dat de laatste tijd zo
populair aan het worden is bij de Nederlandse toerist. Spijtig is
het daarom dat het boekwerkje vooralsnog alleen in de Engelsta
lige uitvoering verkrijgbaar is. Verdere inlichtingen: Portugees
Nationaal Verkeersbureau, Stadhouderskade 57, 1072 AC Am
sterdam, telefoon 020-662 43 87.
Deense Infotaria
Denemarken krijgt vanaf volgend jaar Infotaria langs de belang
rijkste snelwegen. Het zijn moderne kiosken die een breed scala
van mogelijkheden bieden aan weggebruikers. Die kunnen er in
een cafetaria terecht voor een hapje en een drankje, maar ze
kunnen er ook belangrijke wegeninformatie krijgen. De eerste
drie Infotaria komen op Funen (twee) en bij Kolding op Midden-
-Jutland.
Wandelen in de Alpen
Geen mooier wandelseizoen dan de herfst, zeggen ze in de Al
pen. Inderdaad is het weer in die tijd vrij standvastig, is het toch
niet te warm en zijn de kleuren in het landschap van een uitzon
derlijke schoonheid. In het Saalachtal in Oostenrijk (Salzburger-
land) heeft men daarom een aantal nieuwe wandelingen uitge
zet en die beschreven in de brochure 'Saalachtaler Wanderun-
gen'. De tocht 'Wanderen ohne Gepack' (een week lang over
hooggelegen paden van dorp naar dorp, waarbij voor vervoer
van de bagage wordt gezorgd, prijs circa 360,00) lijkt daarbij
niet bepaald de onaardigste. Informatie: Fremdenverkerhsver-
band Pinzgauer Saalachtal, PF 116, A-5760, Saalfelden, telefoon
(vanuit Nederland) 09-43 65 82 40 17.
Kro-vakanties
De populaire Deense kro's (herbergen) lenen zich ook bijzonder
goed voor trips buiten het hoogseizoen. Dansk Kroferie, de over-,
koepelende organisatie achter 75 van de beste Deense kro's
heeft een Engelstalig gidsje uitgegeven voor vakantiegangers die
van kro naar kro willen reizen. Daarin staan de herbergen ge
rangschikt in vier verschillende regio's, zodat aan de hand daar
van makkelijk een route kan worden bepaald. Er zijn kaartjes
opgenomen waarop de kro's duidelijk staan aangegeven. Infor
matie: Dansk Kroferie, Söndergade 31, DK-8700 Horsens in De
nemarken, telefoon (vanuit Nederland) 09-45-75 62 35 44.
Miniatuurportretten
Tot aan 3 november worden in Paleis Het Loo te Apeldoorn,
tweehonderdvijftig portretminiaturen uit stadhouderlijke en ko
ninklijke verzamelingen tentoongesteld. Het oudste Nederland
se portretje in de expositie is dat van prins Maurits (1567-1625)
en het jongste dat van prins Hendrik (1876-1934). Het minia
tuurportret had in vroeger tijden dezelfde functie als nu de foto.
Men gaf ze als geschenk aan familie of vrienden. Het waren
meestal 'ideaalportretjes' die werden gedragen in medaillons,
armbanden of ringen. De tentoonstelling is van dinsdag tot en
met zondag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
Edelherten
Nog tot 5 oktober mogelijk: excursies naar het hertenreservaat
bij Ede. Daar staat een wildkansel van waaruit de edelherten
kunnen worden geobserveerd. De kans is groot dat de herten
bronstgedrag zullen vertonen. Met andere woorden: ze zullen
met diepe, galmende geluiden indruk proberen te maken op de
hinden en op hun rivalen. De excursies onder leiding van een
gids van de Stichting Natuurvoorlichting Veluwe, begint elke na
middag vanaf de Hartenberg, gelegen langs de Provinciale Weg
Ede-Otterlo en duren tot een half uur na zonsondergang. Reser
veren bij de StreekVW Zuidwest-Veluwe in Ede, telefoon 08380-
1 44 44 is noodzakelijk.
Club Med ook
in Nederland
Tf uw adverten-
ft tie op deze
w*'" plaats brengt
vrijetijds-
vrijeujua-
genietersop
Lr Lri/L\s* i- een goed
idee.
Bel onze
advertentie
afdeling.
Vrijdag 20 september 1991 Redactie: 023-150268 ROB VAN DEN DOBBELSTEEN Eindredactie: JAN VAN DER NAT Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
Club Méditerranée, met ruim
een miljoen gasten en meer dan
zestigduizend bedden, een van
de grootste reisorganisaties ter
wereld, heeft een kantoor ge
opend in Amsterdam. De Fran
se touroperator, die veertig jaar
terug werd opgericht en in het
jargon kortweg Club Med wordt
genoemd, gaat proberen vaste
voet aan de grond te krijgen in
Nederland. Tot nu toe brachten
per jaar niet meer dan 8.500 va
derlanders hun vakantie door in
een van de luxueuze, bijna altijd
op exotische plekken gelegen
vakantiedorpen van Club Med.
De bedoeling is daar binnen en
kele jaren 25.000 van te maken.
De all in formule van Club Med
(niet alleen kan voor een en
hetzelfde bedrag op élk mo
ment van de dag een hapje of
een drankje worden besteld,
maar ook kan gratis worden
deelgenomen aan alle lessen en
dergelijke), is tot nu toe in Ne
derland nooit echt aangeslagen.
Ongetwijfeld zullen de vrij pitti
ge prijzen daaraan debet zijn
geweest, maar ook het ietwat
verplichtende karakter van de
activiteiten die door de GO's
(gastvrouwen en -heren) wor
den georganiseerd, botste nogal
met de Nederlandse volksaard.
Volgens directeur Jeff van Bever
van Club Med Nederland is er
echter sprake van een achter
haald image. Omdat all-in echt
all-in is, vallen volgens hem de
prijzen best mee („Wie gaat ski
ën -bij Club Med, betaalt niets
voor de lessen en ook niets voor
de skipas en dat wordt wel eens
De Club Med in Cancun, Mexico.
vergeten") en ook de tijd dat al
les moest (tot deelneming aan
de ochtendgymnastiek toe) is
voorbij. Van Bever: „We zijn na
tuurlijk met onze tijd meege
gaan."
Dat valt aan de gidsen overigens
nauwelijks te merken. De full-
colour-uitvoering is weliswaar
zeer gelikt, maar de teksten lij
ken te zijn geschreven door een
Fransman die op zevenjarige
leeftijd een keer het Drielan
denpunt in Vaals heeft bezocht
en uit dien hoofde de foutieve
mening is toegedaan dat hij
voor een paar Nederlandse re
geltjes zijn hand niet hoeft om
te draaien. De informatie die nu
in de brochures van Club Med
staat opgenomen, is voor een
Nederlander soms nauwelijks te
volgen.
Adres Club Méditerranée, By-
FOTO* PR
zantlum-gebouw, Stadhou
derskade 13, 1054 BS Amster
dam, telefoon 020 607 06 07.
Rel7.cn zijn zowel aan dit adres
als bij de reisbureaus te koop.
Bessans Kort
Gebied: Haute Maurienne (be
staande uit de dorpen Bessans.
Bramans. Lanslebourg, Lansle-
villard. Termignon, Sollières-
/Sardières).
Tijdstip van bezoek: Maart
1991
Afstand vanaf Amsterdam: 1100
kilometer (via Antwerpen, Brus
sel, Luxemburg, Nancy, Dijon,
Lyon, Chambéry). De trein (ook
TGV) rijdt tot Modane.
Hoogte: 1200 - 2800 meter
Aantal bedden: 2000 in totaal
Wachttijden: In het algemeen
kort. Alleen in Val Cenis kunnen
de wachttijden in het hoogsei
zoen oplopen tot ongeveer 20
minuten.
Totaal kilometers aan afdaling:
De zes dorpen bij elkaar onge
veer 140 kilometer.
Totaal kilometers aan langlau-
floipes: Bij elkaar 220 kilometer
die het gehele gebied bestrijken.
Ligging van de skipisten:
Noord.
Moeilijkheidsgraad: Van begin
nend tot vergevorderd (Val Ce-
nis). In de andere dorpen is het
alpineskiën (nog) niet zo ont
wikkeld. De langlaufloipes zijn
vrij vlak.
Kinderopvang: Nee.
m de zomer
is het er
door de
komst van
hele pelo
tons wan
delaars
ook uit Ne
derland
een stuk
drukker.
De Haute Maurienne ligt inge
klemd tussen de Franse en Itali
aanse Alpen. Het gebied bestaat
uit zes dorpen met in totaal on
geveer 2000 inwoners. Vanaf
Modane, met de TGV minder
dan vijf uur vanaf Parijs, is het
ongeveer een half uur met de
auto naar de Haute Maurienne.
En dan ben je volgens de bewo
ners toch echt aan het einde
van de wereld. Iets voorbij Bes
sans houdt de weg op en kijk je
aan tegen een aantal reusachti
ge bergen, waarachter Italië ligt.
Om de hele Haute Maurienne te
bekijken, is een auto onmis
baar. Openbaar vervoer is er
wel, maar de bussen rijden met
een iets minder hoge frequentie
dan de stadsbus van de NZH.
Nadat we vanaf Modane de eer
ste twee dorpen in 'ons' gebied
zijn gepasseerd, Bramans en
Sardières/Sollières, komen we
Dat onderkende ook de Franse
nationale langlaufploeg, die
zich sinds enkele jaren hier op
het winterseizoen voorbereid.
Vanaf Bessans zijn loipes uitge
zet met een totale lengte van
meer dan 80 kilometer. Hier
vandaan kunnen tochten wor
den gemaakt die door de gehele
Haute Maurienne voeren. Voor
al oude Fransen komen ieder
i'aar weer naar Bessans om een
jeetje te langlaufen ski de
fond zeggen de Fransen en,
dat vooral, de rust op te zoeken.
Bezienswaardigheid
De buitenlandse wintertoerist is
tot op heden een bezienswaar
digheid in dit karakteristieke
(en goed geconserveerde) deel
van Frankrijk. Als het aan Pierre
Huart ligt komt daar snel veran
dering in. Niet dat de directeur
van de Mission Tourisme' over
spoeld wil worden door winter
sporters. Langs geleidelijke weg
moet de Haute Maurienne meer
bekendheid krijgen. „En niet
ten koste van alles", wil Huart
nog eens benadrukken. „Zo zal
je in ons gebied geen hoogbouw
tegenkomen. Alle hotels en pen
sions moeten in de traditionele
stijl worden gebouwd."
De Haute Maurienne wil op de
ze manier voorkomen wat dor
pen elders in Frankrijk hebben
doorgemaakt. Met Franse fran
cs-tekens in de ogen werd er de
ene hoge flat na de andere neer
gezet, enkel en alleen om zoveel
mogelijk toeristen te kunnen
herbergen. „Je ziet dat ze daar
nu weer van terugkomen", al
dus Huart. „Wij hebben er dan
ook bewust voor gekozen niet te
groot te groeien. De toeristen
Iemand voor wie de après ski minstens zo belangrijk is
als het skiën zelf, moet niet naar de Haute Maurienne
gaan. Voor de langlaufer op zoek naar rust is deze streek
echter een paradijs. Want zeg nou zelf: waar is het nog
mogelijk een paar uur op de latten te staan zonder ook
maar één mens tegen te komen. Hoogstens een gems die
is ontsnapt uit het aangrenzende nationale park.
vorderden op de groene (zoals
blauwe hier worden genoemd)
en rode hellingen terecht kun
nen. Wat wel opvalt is de hob
beligheid van de meeste afda
lingen, waardoor je af en toe het
idee hebt op een permanente
buckelpiste terecht te zijn geko
men.
Val Cenis is verreweg het drukst
bezochte deel van de Haute
Maurienne. Vandaar ook dat
hier de après-ski gelegenheden
zijn geconcentreerd. Oostenrijk
se toestanden zijn hier echter
niet te verwachten. In de cafés
zijn in de regel alleen wat En
gelse jongeren te vinden. Alle
andere skiërs lijken zich dan al
voor te bereiden voor de vol
gende dag. Vervolgen we de
weg richting Italië, dan komen
we uit in Bessans. Hier houdt de
Haute Maurienne op te be
staan. In Bessans komen vooral
langlaufers aan hun trekken.
FOTO MARCEL HOENDERDOS
moeten het idee hebben dat ze
ergens komen, zoals het ner
gens anders is."
Haute Maurienne heeft het
voordeel dat het ook bij slecht
skiweer de moeite meer dan
waard is. Het gebied ligt aan de
rand van het eerste beschermde
natuurgebied van Frankrijk,
Pare National de la Vanoise. Het
is hier waEir onder anderen
de gemzen nog vrolijk en in
groten getale in 't rond huppe
len. Wie geen liefhebber van flo
ra en fauna is, kan altijd nog
een van de vele kerkjes of kapel
letjes gaan bekijken. Of een van
die typisch gerechten uit de
Haute Maurienne tot zich ne
men. Maar dan niet vlak voor
dat de lange latten weer onder
worden gebonden, want het
machtige eten in deze streek
wil nogal eens zwaar op de
maag liggen.
Verdere sportieve ontspan
ning: In Bessans worden elk
jaar in december wedstrijden
gehouden voor sledehonden.
Ook in Bessans is een deel van
de langlaufloipe 's avonds ver
licht.
Prijspeil: ski-pas voor vier da
gen 150 gulden, lessen 160
gulden.
Avondvertier Weinig. De dor
pen hebben elk een paar cafés
en restaurants. In Val Cenis zijn
wat meer uitgaamsmogelijkhe-
den, waaronder een discotheek.
Taal: Frans
Bijzonderheden: Het is aan te
raden met de auto te rei/en.
Nadere informatie: Haute
Maurienne Information: 73480
lanslebourg, tel. 79059157.
Frans Verkeersbureau, Prinsen
gracht 670, Amsterdam. Tele
foon: 020-6203141.
uit in Termignon. In eerder ge
noemde dorpjes beperken de
wintersportmogelijkheden zich
uitsluitend tot het langlaufen,
maar hier doemen de eerste al
pine-pistes op. Nog niet veel,
maar het vele getimmer in en
rond het dorpje voorspelt meer
voor de komende jaren. Cen
trum voor de alpine-skiërs is Val
Cenis, dat bestaat uit de dorpen
Lanslebourg en Lanslevillard.
Hier komen afdalers en slalom-
mers redelijk aan hun trekken.
De enige zwarte picto na-
noemd naar het
Rust is hèt kenmerk van de
Haute Maurienne. Elke dag lijkt
op een zondag. Even wennen
voor de gejaagde westerling, dat
wel. De eerste uren zullen wat
merkwaardig overkomen. Want
waar is het lawaai dat hij elke
dag om zich heen heeft? Hoe
laat was ook al weer die volgen
de afspraak? Vragen die niet
meer bij je opkomen als je een
paar dagen in de Haute Mau
rienne doorbrengt. In de winter
dan, want
