Denksport
Vrijdag 20 september 1991 Redactie: 023-150263 of 150328 HENRIETTE VAN DER HOEVEN HETTY PRINS YVONNE VAN DER WENSCH Vormgeving: JAN KUNGE
23
PUZZEL
Nummer 38
Horizontaal: 1. vliegenier; 5.
vrouw, zoogdier; 8. vis; 12. be
talen; 14. rustteken; 15. verha
len; 18. bergplaats; 19. ontken
ning; 20. plus; 21. vaargeul; 22.
vorstelijke woning; 23. vuurpijl;
25. appelkruintje; 27. hoeveel
heid; 29. drinkgerei; 30.
maanstand; 31. hoofdstad van
Peru; 33. mogelijkheid; 35.
vreemde munt; 37. plezier; 38.
laddertrede; 40. oude lengte
maat; 42. salonheld; 45. een
maal; 47. vogelbek; 49. vogel;
50. jonge leeuw, 52. visgerei; 53.
damessjaal; 56. voorgerecht; 58.
bazige vrouw; 59. glazen klok;
61. zoogdier; 62. nauw; 64. klap;
65. hoofd van een moskee; 67.
muzieknoot; 68. troefkaart; 70.
Engels bier; 72. lansier; 74. rij
tuig; 76. verborgen; 78. dop; 80.
voorzetsel; 81. bontgekleurde
papegaai; 82. mollegang; 83.
bondgenootschap; 86. heilige
stier; 88. epiloog; 89. kaartspel;
90. vuisthandschoen; 91. slijp-
middel.
Verticaal: 1. schamel; 2. prul;
3. lofdicht; 4. vertaler; 5. wel
penleidster; 6. schrijfgerei; 7.
voorzetsel; 8. drinkgerei; 9. bij
woord; 10. strak aankijken; 11.
heimelijk; 13. sluitijzer aan een
deur; 14. muzieknoot; 16. bij
belse reus; 17. molentrechter;
18. graanstengel; 22. niveau; 24.
Oplossing
nummer 37
Opl. cryptogram 26
toekomend
-w-c-p-b-o-i
lichtstralen
-n-t-t-i-l-t
-kasteelheer
-e-c-k-d-k-e
vlooien-week
-1-
-nalaten-vers
e-j-t-e-o-
goedwillend
-kakelaar
ongelogen
Winnaars
deel v.e. dier; 26. sneeuwdrup-
pel; 28. ouderwets; 30. salaris;
32. spil; 33. oestemet; 34. deel
v.h. oog; 36. agavevezels;; 39.
specerij; 41. verwonding; 43.
muurholte; 44. onderwijs; 46.
legerleiding; 48. beroep; 51. god
v.h. vuur; 54. lynx; 55. schaap-
kameel; 57. land in Midden-
Amerika; 60. wiskundig getal;
61. mestvocht; 63. voorzetsel;
64. gereed; 66. geldstuk; 67.
snijwond; 69. fijngemalen run;
71. lus; 73. klaarblijkelijk; 75.
lange grasstengel; 77. vordering;
79. geliefde van Zeus; 83. vurig
bewonderaar; 84. belemmering;
85. insekt; 87. rivier in Italië; 88.
achter.
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretari
aat, Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Postbus
54,2300 AB Leiden.
De handdoeken gaan deze week
naar C.B. Jansen, Bar. van Was-
senaerlaan 70, 2223 JK Katwijk
(kruiswoord) en Mevr. C. Hou
wer, Dragontuin 24, 2353 PR
Leiderdorp (cryptogram).
Cryptogram
nummer 38
Horizontaal: 2. Magische
bron; 6. Bedekte pass; 7. Verlies
van opslag; 9. Besmet mens; 11.
Bij iemand die niet verstrooid
is; 13. Geknipt voor een vrouw;
14. Eerst stoppen en dan opste
ken!; 16. Naast informatie ver
strekken zij ok nog een fooi!; 17.
Mooie vrouw die applaudisseert
voor het vlees; 19. Vrouw met
wie men goed op kan schieten?.
Verticaal: 1. Benen van dé
vorst; 2. Zijn redelijk op de
hoogte van dit onderwijs; 3.
Vroegere vertegenwoordiger
van eën wijnzaak; 4. Dubbele
oever; 5. Staatsartikelen?; 8.
Schitterende hoogste kaart; 10.
Gaf verlichting aan het been;
12. Eerst warm aankleden en
dan vertrekken; 15. Stimuleren
de dokter; 18. Onderzoek van
het hoofd.
Oplossing
cryptogram 37
sonoor-plak-bezem
e-e-daarom-vete-o
september-beg-vet
ad-r-pen-merite-i
mete r-et ter-n-noe
-lam-al-ergo-stof
o-leuk-bek-fakir-
rp-lier-k-d-fielt
ked-vrek-quiz-nor
anode-m-t-oder-go
-soort-hof-eten-g
hert-laag-be-leg-
eet-a-klaar-satan
e-orïest-dos-a-lo
loo-kit-grondslag
a-hees-moeder-e-a
later-gems-labiel
SCHAKEN
GM-titel voor Van Geet
Het stond voor de insiders al
enige tijd vast, doch nu is het
officieel: Dick van Geet uit Sant
poort-Zuid is Internationaal
Grootmeester in het correspon-
dentieschaak geworden. Op za
terdag 7 september werden
hem - ten overstaan van zijn ge
zin en talrijke (schaak)vrienden
- de bij de titel behorende oor
konde en versierselen uitgereikt
door Henk Mostert, de presi
dent van de ICCF.
Binnenkort hoop ik in deze
rubriek een proeve van be
kwaamheid van de nieuwe
grootmeester te kunnen tonen.
Naar verluidt heeft hij een aan
tal spectaculaire partijen op zijn
naam staan, hetgeen kenners
nauwelijks zal verbazen, gezien
de originele speelstijl van Van
Geet.
Competitiestart
Zaterdag 21 september gaat de
clubcompetitie van de KNSB,
alsmede de meeste promotie
dassen van de onderbonden,
van start. Zo'n eerste ronde ver
keert men vaak in onzekerheid.
Pas op het laatste moment zal
blijken welke verenigingen le
denwinst of -verlies hebben ge
boekt. En wat gaan de gepro
moveerde en gedegradeerde
clubs doen? Allemaal vraagte
kens waarover pas na de com
petitiestart iets zinnigs valt te
zeggen. Het bestuur van de
KNSB is weinig enthousiast over
de berichtgeving in de media,
met betre&ing tot de competi
tie, doch mag daarbij de hand
best eens in eigen boezem ste
ken.
Allen een succesvol seizoen
toegewenst!
Pionneneindspelen
Men neme een schaakbord; de
beide koningen, alsmede een
witte en een zwarte pion en er
gaat een wondere wereld voor u
open.
Kijk i
r diagram
Als de witte pion direkt naar
voren gaat doet de zwarte dat
eveneens. De zwarte pion pro
moveert een zet eerder met
schaak, zodat er een voor zwart
gewonnen eindspel ontstaat.
Wit dient dan ook eerst zijn ko
ning binnen het kwadraat van
de zwarte pion te brengen, ergo:
1. Kf5!. Wie dit doorgrond heeft
zal het vervolg beter begrijpen.
1. Kc5; 2. Kf4I! (2. Ke4? Kc4;
3. Ke3 Kc3; 4. Kf2 b4 enz.). 2.
b4; 3. Ke3 Kc4; 4. Kd2 Kb3; 5.
e4 Ka2; 6. e5 b3; 7. e6 b2; 8. e7
blD; 9. e8D. Remise.
Ook het volgende voorbeeld
maakt een ongeloofwaardige
indruk op hen die niet eerder
een dergelijke positie onder
ogen kregen, (zie diagram 2).
Het lijkt logisch om met 1. KfB
te beginnen. Dat faalt echter op
1.Kf6; 2. Kg8 Ke5; 3. Kg7 Kd4;
4. Kf6 Kc3; 5. Ke5 Kb2; 6. Kd4
Kxa2; 7. Kc3 Kbl en zwart wint.
Neen, de enige manier om met
wit remise te bereiken ontstaat
na het niet direkt logische 1.
Kh8!. Het vervolg zal duidelijk
maken wat het verschil is. 1.
Kf6; 2. Kh7! Ke5; 3. Kg6 Kd4; 4.
Kf5 Kc3; 5. Ke4 Kb2; 6. Kd3
Kxa2; 7. Kc2. Remise.
Het eindspel van dame tegen
pion wint in het algemeen niet
wanneer die pion op het punt
staat te promoveren op de lijn
van de lopers (dus op de c- of f-
lijn) of indien het een randpion
betreft. Voorwaarde is natuur
lijk wel dat de koning de eigen
pion beschermt. Er zijn echter
een aantal uitzonderingen,
zoals we onder andere zien in
diagram 3.
Na 1. g7 h3; 2. g8D h2 staat
de zwarte koning pat. Dat kan
wit echter opheffen en gelijk de
koning naderbij brengen. 3.
Kg6! Kg2; 4. Kf5+ Kfl; 5. Dh8
Kgl; 6. Dal+ Kg2; 7. Da2+ Kgl;
8. Kg4 hID; 9. Kg3! en wit wint.
Een enigszins vergelijkbare si
tuatie treffen we aan in dia
gram 4. Alleen leidt in dit geval
de direkte opmars van de witte
1
zet maakt remise
51
A
0
pion niet tot het gewenste re
sultaat. Men zie: 1. b4 h5; 2. b5
h4; 3. b6 h3; 4. b7 h2; 5. b8D
Kg2 en remise. De geraffineerde
oplossing van deze ogenschijn
lijk zo simpele studie luidt als
volgt: 1. Kf6 Kg2; 2. b4 H5; 3.
Kg5 Kg3; 4. b5I En niet 4. Kxh5?
Kf4 met remise. 4. h4; 5. b6
h3; 6. b7 H2; 7. b8D+ Kg2; 8.
Db2+ Kgl; 9. Kg4 hID; 10. Kg3
en wit wint.
Ook de studie, afgebeeld in
diagram 5, vereist de juiste be-
ginzet om tot de gewenste op
lossing te komen. Het ligt voor
de hand om onmiddellijk voor
waarts te stormen, doch ook
hier levert dat niets op. 1. f5? a5;
2. 16 a4; 3. f7 a3; 4. f8D a2; 5.
Da3+ Kbl en remise. Wit brengt
eerst zijn koning binnen het
kwadraat van de zwarte a-pion
en dwingt daardoor de zwarte
koning tot een ongunstiger po-
A
'u
L
1
«r
Wit aan zet wint
sitie. Het gaat aldus: 1. Ke2! a5;
2. Kd3 Kb2; 3. f5 a4; 4. (6 a3; 5.
f7 a2; 6. fBD alD; 7. Üb4+ Kcl;
8. Dd2+ Kbl; 9. Dc2 mat.
DAMMEN
FILATELIE
De serie 'COUR INTERNATIO
NALE DE JUSTICE', met daarop
het Haagse Vredespaleis en een
olijftak op de achtergrond, zal
op 22 oktober met zeven zegels
worden uitgebreid. Het gaat
hier om de tweede aanvulling
van deze serie, waarvan de eer
ste zegels op 24 oktober 1989
verschenen.
De nieuwe waarden zijn: 5 cent
(oranjegeel), 10 cent (zwart met
zeeblauw), 25 cent (zwart met
rood), 50 cent (zwart met appel
groen, 60 cent (zwart met olijf-
geel), 70 cent (zwart met grijs
blauw) en 80 cent (zwart met
turkoois).
Cour-zegels kunnen uitsluitend
worden gebruikt voor de fran
kering van poststukken die
vanuit het Vredespaleis worden
verzonden. Verder mogen be
zoekers van het Vredespaleis de
zegels op hun correspondentie
plakken. Men moet dan echter
wel brieven of kaarten posten in
een speciale brievenbus die op
het terrein van het Vredespaleis
staat. Buiten het terrein zijn de
zegels niet geldig voor franke-
ring.
De nieuwe Cour-zegels zijn ge
stempeld en ongestempeld ver
krijgbaar, dit in tegenstelling tot
de oude serie die vanaf 1951
heeft gelopen. Voor gestempel
de zegels kunnen verzamelaars
alleen terecht bij het filatelielo-
ket van het hoofdpostkantoor in
Den Haag en bij PTT Post Fila
telie in Groningen. Ongestem
pelde zegels zijn bij alle filatelie-
ioketten op de hoofdpostkanto
ren te krijgen en uiteraard bij
PTT Post Filatelie.
De nieuwe Cour-zegels, waar
mee op 24 oktober 1989 een be
gin werd gemaakt kent twee
voorstellingen. Het Vredespaleis
staat op zegels van 55, 65 en 75
cent en van 1 en 1,50 gulden, op
zegels van 5 en 7 gulden wordt
een olijftak en de bovenkant
van een zuil verbeeld.
De nieuwe NVPH-CATALOG US
1992, de 51e editie, heeft niet
gebracht wat we hadden ver
wacht: een bijsturing naar bo-
Het lag in de bedoeling u van
daag al een en ander te laten
zien uit de nationale competi
tie. Helaas kwam ik te laat in
het bezit van het benodigde
materiaal en moet u dus nog
een week geduld oefenen.
Dat geeft mij wel de gelegen
heid uw vaardigheid in het
eindspel weer eens op de proef
te stellen. In de volgende zes
diagrammen staan eindspelen
een niet al te moeilijk kali
ber. In alle opgaven is net wit
die wint. In een aantal gevallen
zelfs op tamelijk verrassende
wijze. Volgende week krijgt u de
oplossingen. Veel plezier!
3
BRIDGE
Ton Schipperbeijn
ven van de noteringen van de
gestempelde zegels. Toch biedt
de catalogus tenminste nog
twee interessante gegevens. Om
te beginnen worden eenmalige
prijslijsten gegeven van de
grootrond stempels en de half
rond stempels op de emissie
Nederland 1852. Eenmalig
houdt in dit geval in dat ze er
volgend jaar niet weer in zullen
staan.
De meest opvallende ontwikke
ling van dit moment speelt zich
echter rond de EERSTE-DAG
ENVELOPPEN af. De belang
stelling van FDC's blijft tanen.
De verkochte aantallen liepen
ook in het afgelopen jaar no-
geens met zo'n 10.000 per emis
sie terug tot gemiddeld 215 tot
220.000 (in ae 'speculantenja
ren' 1979-1982 waren dat er
meer dan 500.000). Die tanende
belangstelling heeft nu ook zijn
weerslag op de prijzen, vooral
op de enveloppen uit de begin
jaren. De prijzen van de FDC's
E10 tot E40 zijn bij voorbeeld
met gemiddeld tien tot vijftien
procent teruggelopen.
Verder blijft de markt tamelijk
stabiel. Slechts hier en daar een
klein uitschietertje: klassieke
waarden van voor 1876, die
toch al prijzig zijn, stijgen zo'n
ƒ50,- tot ƒ250,- en ook de
meest moderne zegels (sinds
1988) trekken iets aan.
LIECHTENSTEIN - In de Liech
tensteinse filatelie heeft het vor
stenhuis altijd een voorname
plaats ingenomen. De portret
ten van de eind 1989 kort na el
kaar overleden vorst Franz Josef
II en vorstin Gina zijn veelvuldig
op zegels verschenen (vorig jaar
5 juni, een half jaar na hun
overlijden, voor het laatst op
twee herdenkingszegels). En nu
is het uiteraard de beurt aan
vorst Hans-Adam II en zijn
vrouw prinses Marie.
Op 2 september kwamen twee
stijlvolle maar dat zijn we
van Liechtenstein gewend
permanente zegels in roulatie.
Op een 3,00 frankzegel staat het
portret van Marie en op een ze
gel van 3,40 fr. dat van Hans-
Adam.
Volgend jaar wordt van 1 tot 9
augustus in Vaduz de tienjarige
nationale postzegeltentoonstel
ling LIBA 92 gehouden. Om
daar reeds de aandacht op te
vestigen verscheen 2 september
een 90 rp.-zegel met daarop een
aardige afbeelding: een brief
met het rdde Balzner stempel
(1840-1850) en daaronderuit
komt een eerste-dagenvelop
met de nieuwe 3,00 en 3,40 fr.-
zegels waarop Hans-Adam en
Marie.
a A76
v B96
764
A H64
k V 10842 N *9
»V10 i r *HB7 54
A V 10 W*T"*°*B985
k 107 3 a V 8
A HB53
Begin oktober gaat in Japan het
WK van start en de Nederlandse
vrouwen mogen daar proberen
de prestatie van twee jaar gele
den, zilver in het Australische
Perth, te evenaren. Dat zal niet
meevallen. Het WK voor vrou
wen ontleent zijn naam, Venice
Cup, aan de première in 1974 in
Venetië." Een twaestrijd tussen
de Verenigde Staten en Italië als
Europese vertegenwoordiger.
Later werden daar de kampioe
nen van andere zones aan toe
gevoegd, waarmee het gezel
schap werd uitgebreid tot vijf.
In 1958 was dat aantal al ge
groeid tot tien. Zeven zonale
kampioenen, Brazilië als gast
land en van de twee sterkste zo-
4- :s9
a A H32
a H106 a 9842
"V u j-n 109876
AHV 107 0 #82
a V 6 5 Z a 10 4
a 3
v H52
B9643
a B 9 8 7
nes, Europa en Noord-Amerika,
ook de runner-up. De Ameri
kaanse en Europese kampioen
werden direct in de halve finale
geplaatst; er werd zorgvuldig
voor gewaakt dat de twee Ame
rikaanse en Europese teams el
kaar niet in de Finale konden
treffen.
In Japan is de formule opnieuw
gewijzigd. Dit keer spelen zes
tien landen mee. Europa en
Noord-Amerika vaardigen vier
teams af, een aantal andere zo
nes twee. De teams zijn inge
deeld in twee groepen van acnt,
waarvan zich in eerste instantie
vier plaatsen. Daarna gaat het
verder via kwart en halve finales
naar de finale.
Nederland speelt in de poule
met Amerika, Duitsland,
Australië, Taiwan, India, Vene
zuela en Japan. Die eerste schif
ting mag geen problemen ople
veren. Amerika en Europa zijn
hier duidelijk favoriet, gevolgd
door Australië en Taiwan. Daar
na wordt het lastig. Amerika.
Oostenrijk en Engeland zullen
zich stellig aandienen en meer
dan een fifty-fifty-kans om ook
die stap te overleven mag de
vrouwen niet worden toege
dacht.
Terugbladeren in het toernooi
boek 1989 is leuk. De Neder
landse prestaties worden breed
uitgemeten, waarbij onder meer
EUy Schippers in net zonnetje
wordt gezet (diagram 1):
In 3SA krijgt ze als zuid een
schoppenstart, genomen met
de boer. In slag twee volgt kla
veren naar het aas en Ha9 na.
oost de twee, zuid de drie, west
HalO. SchV wordt genomen
met het aas, waarna onder K1H
de vrouw valt. Dat is gunstig.
Nu volgen twee klaverslagcn uit
de hand, HaA en SchH (dfa-
gram 2):
West wordt met schoppen aan
slag gebracht en mag vervol
gens RuH thuis bezorgen voor
de negende slag.
West opende 1 Ru (diagram 3).
noord doublet, oost pas, zuid
1HA!. west ISA. gedoubleerd
door Beb Vriend als noord. Ze
kwam uit met SchV, voor wests
heer. RuA en RuH onthulden
het slechte ruitenzitsel, waarop
west HaV naspeelde. Carla Ar
nolds nam HaH en speelde
K1B na!. Dat blies de klaverkleur
op en leidde naar twee gedou
bleerde kwetsbare downslagen.
