Toerisme
De voorname allure van
Leerstoel toerisme aan
Erasmus-universiteit
ERWACHSENf'f adults
28.01.
Vrijdag 13 september 1991 Redactie: 023-150268 ROB VAN DEN DOBBELSTEEN Eindredactie: JAN VAN DER NAT Vormgeving: COR HOOGETERP
7
REISBERICHTEN
Opa en Oma-dagen
In het Land van Ooit tussen Drunen en Vlijmen, worden op za
terdag 21 en zondag 22 september de Opa en Oma-dagen ge
houden. Kinderen moeten net als altijd een 'visum' (entree
kaartje) kopen, maar hun opa's en oma's mogen in dat weekein
de het bijzondere land voor gratis, niets en niemandal verken
nen. Aardige geste: als de 'kleine bazen', zoals kinderen in de
taal van het Land van Ooit heten, geen oma of opa (beschikbaar)
hebben, mogen ze er ook een lenen bij een vriendje of vriendin
netje. Wie weet worden die om 15.30 uur dan wel gekozen tot de
Opa of de Oma van de dag.
Costa Brava Attention
Het lijkt een beetje mosterd na de maaltijd, nu het toeristensei
zoen zo goed als achter de rug is, maar de toeristische autoritei
ten van de Costa Brava zijn waarschijnlijk van het slag 'beter laat
dan nooit'. Zojuist namelijk introduceerden ze een nieuwe vorm
van dienstverlening onder de naam 'Costa Brava Attention'. De
ze gratis telefoonservice is bedoeld toeristen te helpen wanneer
zich onverwachte problemen of moeilijke situaties voordoen tij
dens een verblijf aan de Costa Brava. No Problem, Be Happy. Bel
gratis 900 312 312 en alles zal in orde komen. Extra service: de
hulpverleners kunnen de bellers in verschillende talen te woord
staan.
Kerstkribben
Vroeger een van de grootste trekpleisters van Monschau, nu
neergestreken in het Belgische Manderfeld vlak bij de Duitse
grens een kilometer of 20 ten oosten van Sankt Vith: de Krippa-
na, 's werelds grootste kerstkribbententoonstelling. Tussen de
merkwaardigste, bij tijd en wijlen soms zinsbegoochelende krib
ben van vooral Italiaanse en Oosteuropese makelij, worden de
twee juist aangekochte kunstwerken van Michel Vincent als ab
solute meesterstukjes beschouwd. Openingstijden tot aan 6 ja
nuari 1992: dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur.
Trein, tram en bus
In België worden op 5 en 6 oktober de zogenaamde 'trein-tram-
-bus-dagen' gehouden. In dit weekeinde dat in 1983 voor de
eerste keer werd georganiseerd wordt iedereen in staat ge
steld op goedkope wijze kennis te maken met de mogelijkheden
van het openbaar vervoer. Ook worden er onbekende lijnen on
der de aandacht gebracht zoals de Vennbahn, een stoomtrein
(met locomotieven van het type 59 serie 201 1750 C) die een
dienst onderhoudt tussen plaatsen als Eupen, Büllingen, Sour-
brodt, Malmedy, Butgenbach en Trois-Ponts. Nadere informa
tie: Vennbahn, station Raerenr4730 Raeren, telefoon (vanuit Ne
derland) 09- 32-87 85 24 87 op werkdagen tussen 10.00 en 12.00
uur. Voor inlichtingen (via onder meer de 'Kijk- en Rijkrant')
over het hele weekeinde kan ook contact worden opgenomen
met "Bond Trein-, Tram- en Busdag', Hoogpoort 9-12,9000
Gent, telefoon (vanuit Nederland: 09-32 91 25 25 12.
Bem 800 jaar
Zwitserland mag dit jaar dan 700 jaar bestaan: de hoofdstad
Bern is nog 100 jaar ouder. De plaats kreeg in 1191 van ene Her
tog Berchtold V von Zahringen stadsrechten en heeft zich sinds
dien ontwikkeld tot een van de mooiste steden van Europa. In
het kader van de 800ste verjaardag vinden er deze maand ver
schillende manifestaties plaats, waarbij de 'Bemer Tanztage'
niet de onbelangrijkste plaats innemen. Hoogtepunt daarvan is
de Totentanz, die zondag 15 september tegen een uniek middel
eeuws decor door de fameuze groep Mummenschanz wordt op
gevoerd. Voor verdere informatie: Zwitsers Verkeersbureau, Ko
ningsplein 11,1017 BB Amsterdam, telefoon (folderlijn):
020-622 20 36.
Theaterspecial
Het herfstnummer van het
Nationaal VW Magazine be
vat naast allerlei tips voor kor
te herfstvakanties, dagtrips en
stadswandelingen en dergelij
ke, deze keer een 16 pagina's
tellende theaterspecial met in
formatie over voorstellingen
op het gebied van musical, to
neel, dans, cabaret, jeugdthea
ter en natuurlijk de in deze tij
den onvermijdelijke opera. Ui
teraard is het Magazine, waar- -
in zoals gewoonlijk ook weer
de evenementenagenda is op
genomen, verkrijgbaar bij alle VW-kantoren, postkantoren,
ANWB-kantoren en in de boek- en tijdschriftenwinkels. Prijs
4,95.
Als eerste onderwijsinstelling in
Nederland wordt bij de Eras
mus-universiteit te Rotterdam
een leerstoel toerisme gevstigd.
Inmiddels is begonnen met het
aantrekken van een bijzonder
hoogleraar, die deel zal uitma
ken van de faculteit bedrijfs
kunde. Verwacht wordt dat in
het studiejaar 1991-1992 de eer
ste colleges toerisme kunnen
worden gegeven.
Het initiatief voor de leerstoel is
genomen door de speciaal voor
dit doel opgerichte Stichting ter
Bevordering van het Weten
schappelijk Onderwijs in het
Toerisme. De stichting is een
samenwerkingsverband van ne
gen organisaties, waaronder het
ministerie van economische za
ken, de Nederlandse Spoorwe
gen, het Nederlands Bureau
voor Toerisme (NBT), de KLM,
het onderwijs centrum Horeca
en enkele commerciële instel
lingen. De organisaties hebben
een garantie-akkoord getekend
om de leerstoel tenminste vier
jaar in stand te houden.
Het toerisme in Nederland is de
afgelopen jaren uitgegroeid tot
MET HET OOG OP de komende va
kantieperiode, zal vanaf vandaag op
de pagina toerisme elke week een
wintersportbestemming nader wor
den belicht. Eerste artikel in een reeks
van zes: Engelberg in Centraal Zwit
serland.
Met Djoser naar
Thailand
Vs
Dj/Q^ser>
V.
071-126400
Skigebied dat in elkaar steekt als een Engels voetbalstadion
een bedrijfstak waarin recht
streeks om en nabij de 250.000
mensen werken. In aanverwan
te bedrijven zijn dat er nog aan
zienlijk meer. De omzet van de
sector wordt begroot op 33 mil
jard gulden en zo leren de
jongste berekeningen negen
procent van de consumptieve
bestedingen in Nederland komt
op rekening van het toerisme.
„Er is vanuit de bedrijfstak dan
ook behoefte aan verdieping en
professionalisering met een we
tenschappelijke basis die gelijke
tred houdt met de ontwikkelin
gen in het toersime", aldus een
woordvoerder van de Erasmus
Universiteit.
Engelberg: de belle epoque gereïncarneerd
Gaaf is het dorp geenszins. Oude ge
vels vol krullen en kleuren worden
afgewisseld met klinkklaar, modern
vormgegeven beton. Een wreed
schouwspel. Maar toch... toch be
hield Engelberg door de jaren heen
de voorname allure van antiek zilver.
Het is oeroud, het vertoont slijtage-
plekken en het is juist daardoor zo
aantrekkelijk.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Engelberg is de belle epoque gereïncar
neerd in de jaren negentig. Smeedijzeren
balkonnetjes, hotels met torens en rinke
lende paardesleden waarin warm ingeduf
felde dames zich met rode neusjes naar de
roezemoezende restaurants laten glijden.
Of naar het middagconcert van de Junge
Holzblaser von Basel-Land, die in de aula
van de foeilelijke Primarschul een program
ma brengen met stukken van Haydn, Doni
zetti en Medelssohn.
Appenzeller
Misschien is het karakter van Engelberg
daar nog het best aan af te meten: aan het
feit dat de après skiër een concert kan bij
wonen. Aanvang zeventien uur; einde acht
tien uur. Zodat de gast zich nog kan kleden
voor het diner dat vanaf negentien uur in
de restaurants wordt opgediend. Onder de
tonen uiteraard van een orkestje dat op in
getogen wijze en volgens de strikte regels
Appenzeller muziek speelt. Met Hammer
Brett, viool, harmonica en gestreken bas.
Ze skiën er al bijna honderd jaar, daar in
Engelberg. En dat is te merken. Veel oude
gebouwen, een klein treintje dat de toeris
ten al vanaf 1913 naar de Gerschnia-alp
sjouwt en een skigebied dat in elkaar steekt
als een Engels voetbalstadion. En de loop
der jaren kwam er steeds weer een stukje
bij en om nu te zeggen dat alle delen naad
loos aan elkaar passen...
Verrassingen
Maar gek genoeg lijkt Engelberg daar alleen
maar charmanter van te zijn geworden. Je
komt tenminste nog eens voor verrassingen
te staan. Zoals op de Titlis, die 3229 hoge
berg die als een reusachtige, brekeride oce
aangolf boven alle andere toppen van de
Ze skiën in Engelberg
al meer dan honderd jaar
en dat is te merken.
omgeving uitrolt. Skiënd vanaf het bergsta-
tion lijkt niets het plezier van door sneeuw
zingende ski's te kunnen verstoren. Een
plezierig hellend, prima geprepareerd tapij
tje dat je tot aan het begin van de Rotegg
gletsjer-sleeplift het gevoel geeft dat je wer
kelijk kunt skiën.
Zie je dan dat waarschuwingsbordje, dan is
er niets aan de hand. Je neemt, als je begin
ner bent, de sleper naar boven, drinkt in het
restaurant van het bergstation een Kafé-fer-
tigen neemt de gondel naar beneden. Maar
stel, je bent een beginner en je mist het
bordje. Het bordje waarop staat dat er ver
derop, om het hoekje, een piste begint
waarop alleen Sehr Gute Skifahrer zich
staande kunnen houden. Want slechts veel
moed en nog meer beleid kunnen je dan
nog door de eerstvolgende minuten heen
helpen. De pikzwarte bobbelpiste naar
Stand namelijk is zo stinkend steil dat zelfs
de beste skiër bij het maken van een bocht
zijn kniën voelt wijken. Zeker in het begin,
waar de afdaling zich versmalt tot een piep
klein gangetje.
Voldoening
Vooral vermijden dus, die afdaling boven
Stand? Als je een redelijk goeie skiër bent
met een behoorlijke conditie, zeer zeker
niet. Eenmaal beneden aangekomen, is de
voldoening zo groot, dat onmiddellijk een
tweede expeditie wordt ondernomen. En
misschien zelfs een derde. Want als er een
piste in Centraal Zwitserland een uitdaging
vormt, dan is het deze wel.
Hoewel, links beneden de Jochpass (rich
ting Alpstübli) bevindt zich ook een helling
die er wezen mag. Net als bij Stand, slaagt
geen pistemachine erin hier tegenop te
klauteren, maar op deze afdaling zit de
skiër tenminste niet ingeklemd tussen hoge
rotswanden aan de ene en gapend diepe
gletsjerspleten aan de andere kant. Hij heeft
de ruimte en kan heel lang traverseren alvo
rens hij naar zijn inzicht het beste draai
punt heeft gevonden.
Ende der Welt
Moet je een goeie skiër zijn, wil je in Engel
berg een beetje aan je trekken komen? He
lemaal niet. Op Brunni ligt een aantal voor
treffelijke oefenweides. Alleen... Brunni ligt
op het zuiden en nergens doet de zon de
sneeuw zo vlug van de hellingen lekken als
juist daar. Het kan zelfs voor komen dat
Brunni al hoog en breed bruin ziet als aan
de andere kant, onder de Titlis, nog met ge
mak tot in het dal kan worden afgedaald.
Niet vervelen
Niet getreurd echter, want zelfs als er hele
maal geen sneeuw ligt, heeft Engelberg nog
zoveel te bieden dat vervelen onmogelijk is.
Daar ligt op de eerste plaats op nauwe
lijks drie kwartier treinreizen het aardige
Luzern, daar staat bovendien het sportcen
trum Erlen, waarin onder meer kan worden
getennist en geschaatst, daar is ook het
zonneterras van Flühmatt waar je de lek
kerste maccaroni kan eten van Zwitserland
en daar is tenslotte ook een keten van ca-
fé's, waarvan Ende der Welt de moeilijkst
bereikbare en dus tegelijk gezelligste is.
Genoegelijk
Wintersport zoals het behoort. Om een uur
of drie vanaf Alpstübli nog even naar de top
van de lochstock en dan op je dooie akker
tje via de Jochstock en de Alpstübli naar be
neden. Het is een van de aardigste afdalin
gen van Engelberg, zoals die vanaf de top
van de Titlis zonder enige twijfel de moei
lijkste is. En beneden, in het nauwe dal,
wacht Engelberg. Met z'n smalle besneeuw
de winkelstraat, zijn genoeglijke kneipjes en
voor alles zijn sfeer. Jawel, je moet er van
houden, maar hoe heerlijk is het skiën in
een dorp waar hotels nog een Salie de Musi-
que hebben. En een promenoir. En waar de
door Haydn zo vaardig aan elkaar geklon
ken noten in de vroege avondschemering
juichend door de sneeuw buitelen.
Engelberg kort
Plaats: Engelberg
skipass
91
Afstand vanaf Amsterdam: 950
kilometer (Via Utrecht, Keulen,
Frankfurt, Bazel, Luzern -
Stans). Engelberg is per trein
bereikbaar
Hoogte: 1050 - 3020 meter
Aantal bedden: 8.700
Liftinstallaties: 24 (1 cabine-
baan, 1 trein, 6 gondelbanen, 4
stoeltjesliften en 12 sleepliften)
Wachttijden: Kunnen beneden
in het dorp flink oplopen. In het
skigebied zelf gering
Totaal aantal kilometers aan
afdaling: 40
Ligging van de skipisten: Op
Titlis overwegend noordhellingen. Brunni ligt op het zuiden.
Moeiljkheidsgraad: Gemiddeld, met uitzondering van de afdaling
vlak boven Stand, die extreem moeilijk is.
Kinderopvang: Ia. Maar alleen van 10.00 tot 15.00 uur (lunch inbe
grepen)
Langlaufmogelijkheden: In totaal circa 40 kilometer verdeeld over
vijf, niet met elkaar verbonden loipen
Verdere sportieve ontspanning: Parachutevliegen, 2 overdekte
tennisbanen, curling, overdekte en onoverdekte schaatsbaan, wan
delen (36 kilometer)
Prijspeil: 6 daags abonnement 171 Zw.Frs. 5 dagen skischool
(maandag tot en met vrijdag) inclusief skipas 284 Zw.Frs; exclusief
skipas 149 Zw.Frs.
Avondvertier 6 Discotheken/dancings, talrijke restaurants en ca-
fé's, bioscoop
Taal: Duits
Bijzonderheden: Er kan via de VW direct een onderkomen wor
den gereserveerd. Er is een wintercamping met 150 plaatsen. Lu
zern, een van de aardigste steden van Zwitserland, ligt op 34 kilo
meter en is vanuit Engelberg per trein bereikbaar.
Nadere informatie: VW Engelberg, CH 6390 Engelberg, Zwitser
land, telefoon 09 - 41 - 41 - 94 11 61 of het Nationaal Zwitsers Ver
keersbureau, Koningsplein 11/Postbus 20001, 1000 HA Amsterdam,
telefoon 020 - 22 20 36 (Folderlijn)
