Binnenland
Zeshonderd bendes
teisteren Nederland
Winkels mogen langer open
NS-directie boycot
Vervoersbond FNV
Jaarverslag: Justitie laks
met inning van geldboetes
'PvdA is nog steeds vrijblijvende partij'
Kabinet bereid om
wao te ontdooien
VNO: Huidig stelsel
ziektekosten voldoet
Donderdag 12 september 1991 Redactie: 023-150225 MNINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRJCK VAN DEN HURK
T KLOMPMAKER SJAAK
FRANS VISSER Vormgeving: ANDRIES DETMAR
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Tilproject vermindert rugklachten
Het aantal rugklachten in de twaalf gemeentelijke verpleeg- en
verzorgingstehuizen in Den Haag is de afgelopen drie maanden
met gemiddeld 10 procent gedaald door het tilproject waarmee
de gemeente medio vorig jaar is gestart. Jaarlijks wordt ongeveer
vijf miljard gulden uitgekeerd aan wao- en ziekengeld wegens
klachten aan het bewegingsapparaat, waarvan bijna de helft aan
de rug. Het tilproject was erop gericht het personeel de juiste til-
techniek aan te leren, zodat rugklachten kunnen worden voor
komen. Ook zijn er liften aangeschaft.
Groepsleider pleegt ontucht
Een 32-jarige groepsleider uit Hengelo is gisteren aangehouden
wegens ontucht met een 33-jarige verstandelijk gehandicapte
vrouw die aan zijn zorg was toevertrouwd. De man werd eind
augustus al geschorst in afwachting van een politieonderzoek.
Commissie goede diensten Beth Palet
Een commissie van goede diensten moet de onrust in het Am
sterdamse opvanghuis Beth Palet bezweren, zo heeft de directie
gisteren besloten. In de commissie zullen mensen uit de ge
zondheidszorg, politiek en personeelorganisatiewereld zitting
nemen. Dit weekeinde uitte het ministerie van wvc na signalen
van medewerkers van Beth Palet kritiek op directeur Hony. De
zorg in het opvanghuis voor moeders en kinderen zou onvol
doende zijn.
Man misbruikt dochter 22 jaar
Een 55-jarige inwoner van Vriezenveen wordt ervan verdacht
dat hij zijn nu 31-jarige dochter van haar achtste tot haar 30-ste
jaar seksueel heeft misbruikt. De vrouw, die in Hardenberg
woont, heeft gisteren aangifte gedaan bij de politie. Haar vader
is inmiddels aangehouden.
FNV-leden keuren stukgoedcao goed
De leden van de Vervoersbond FNV gaan akkoord met het eind
juli bereikte onderhandelingsresultaat voor een nieuwe cao bij
de stukgoedbedrijven in de Rotterdamse haven. Volgens een
woordvoerder heeft 67 procent vóór de nieuwe cao gestemd.
Het akkoord werd bereikt na uiterst moeizame onderhandelin
gen en onder druk van ruim een maand durende stakingen. Met
de werkgevers wordt nu een tweejarige cao afgesloten die voor
ziet in een loonstijging van 11,23 procent inclusief prijscompen
satie.
Zestig professionele organisaties
Wegens oproep tot actie tegen wao-plan
De hoofddirectie van de Neder
landse Spoorwegen gaat de Ver
voersbond FNV zoveel mogelijk
tegenwerken. Reden is de op
roep van de bond om het trein
verkeer stil te leggen in het ka
der van de acties tegen de wao-
ziektenwetbesluiten.
Verlof voor vakbondsleden
om vakbondsvergaderingen of -
cursussen bij te wonen wordt
ingetrokken en NS-gebouwen
en -terreinen mogen niet meer
voor bijeenkomsten van de
bond worden gebruikt. Vak
bondsbestuurders komen de
deur niet meer in, tenzij ze zijn
uitgenodigd door de hoofddi
rectie of een regiodirecteur.
Vakbondscontactpersonen
moeten zich bij hun chef be
schikbaar melden, mogen geen
spreekuur meer houden en mo
gen kantoorruimte niet meer
gebruiken voor vakbondsactivi
teiten. De maatregelen blijven
van kracht zolang de actie-op-
DEN HAAG ANP
rekend. De politie kan jaarlijks
maximaal 140.000 boetes innen,
een ondercapaciteit van 60.000
vonnissen. Daardoor is een ach
terstand ontstaan. Op dit mo
ment staan 130.000 arrestatie
bevelen uit wegens, niet betaal
de boetes. Na twee jaar en acht
maanden verjaren deze straffen.
De Amsterdamse officier van
justitie Cremers, voorzitter van
het Landelijk Executie Overleg,
heeft echter „goede hoop dat de
achterstand wordt weggewerkt,
althans voor het grootste deel".
Het aantal cellen wordt uitge
breid. Ook zal de inning van de
boetes voortaan centraal wor
den geregeld door het Justitieel
Incassobureau in Leeuwarden.
„Aan snel en consequent han
delen ontbreekt het nog wel
eens nu de incassotaak is ver
brokkeld over 19 arrondisse
mentsparketten, die onder druk
van omstandigheden vaak de
prioriteit elders moeten leg
gen",aldus het jaarverslag.
In het jaarverslag wordt ook
geconstateerd dat eerdere po
gingen van het openbaar minis
terie om de inning van geldboe
tes te verbeteren geen resultaat
hebben gehad. Het plan om
niet-betaalde boetes in de eer
ste plaats te innen door beslag
te leggen op bank- of giroreke
ning bleek een tijdrovende be
zigheid.
Justitie heeft jarenlang de in
ning van geldboetes veronacht
zaamd. Ook wettelijke beper
kingen, cellentekort en een te
kort aan mensen bij de parket
politie zorgen voor veel vertra
ging-
Inmiddels is de bereidheid
van de burger om boetes te be
talen sterk gedaald. Betaalde in
1983 nog twee op de drie ver
oordeelden zijn boete, nu be
taalt nog slechts een op de drie
de boete.
Dat blijkt uit het jaarverslag
van het openbaar ministerie
over 1990. Van de bijna drie
miljoen overtredingen per jaar,
waar de politie proces-verbaal
van opmaakt, wordt meer dan
de helft door de politie zelf door
een schikking afgedaan.
De overige bonnen gaan naar
het openbaar ministerie.
Meestal wordt dan de zaak als
nog geschikt of geseponeerd
(terzijde gelegd). In ongeveer
300.000 gevallen, meestal ver
keersovertredingen, komt de
(kanton)rechter eraan te pas.
Omdat vervolgens maar een op
de drie veroordeelden uit zich
zelf betaalt, moet in 200.000 ge
vallen de politie eraan te pas
komen. Maar de capaciteit van
de politie, met name in de drie
grote steden, is hier niet op be-
In Nederland zijn ongeveer zestig professioneel opere
rende criminele organisaties actief. Dit heeft de Centrale
Politie Recherche Commissie (CPRC) berekend. In een
vertrouwelijk rapport zegt de commissie dat in totaal
zo'n 600 bendes, ldein en groot, ons land teisteren.
DEN HAAG ANP
Volgens commissievoorzitter en
korpschef van Zaanstad Van Es
zijn 400 van de 600 bendes ac
tief in de drugssmokkel- en
handel, vooral omdat in deze
misdaadsector het meest te ver
dienen valt. Verder richten min
stens 300 bendes zich op dief
stallen en berovingen.
De laatste inventarisatie van
het aantal misdadige organisa
ties dateert van 1988. De Cen
trale Recherche Informatie
dienst (CRI) kwam toen tot een
aantal van 200 criminele orga
nisaties. Deze berekening kwam
tot stand aan de hand van min
der criteria dan bij de jongste
inventarisatie werden gehan
teerd.
„Daarom is het ook moeilijk
om van een groei te spreken,"
zegt Van Es. „Toen waren het
vijf criteria, nu acht. Criteria zijn
bijvoorbeeld of de groep zich
bezighoudt met het witwassen
van geld of corruptie."
Van Es waarschuwt voor het
ontstaan van indianenverhalen.
„Op grond van de getallen durf
ik geen uitspraak te doen over
de vraag of het veel is of weinig.
Dat valt daar niet uit op te ma
ken." De commissie maakt het
rapport voorlopig niet open
baar.
Het is de bedoeling van de
commissie om eens in de één
tot twee jaar een inventarisatie
te maken. „We hebben de ben
des in kaart gebracht, en daar
moet iets mee gebeuren. Ik
denk dat de gegevens van be
lang kunnen zijn voor het ont
wikkelen van het beleid," meeqj
Van Es.
Drie Nederlandse militiaren par- tairen uit de VS, België, Groot
keerden gisteren hun Britse pant- Brittannië, Duiteland en Neder-
serwagen even in de berm en land nemen deel aan deze oefe-
peuzelden op hun gemak een ba- ning, de eerste op Duits grondge-
naantje op tijdens de Navo-oefe- bied sinds de hereniging,
ning Certain Shield. 26.500 AAili- •foto anp koen suyk
roep niet wordt ingetrokken, zo
heeft hoofddirecteur Ploeger
gisteren de bond laten weten.
FNV-bestuurder Korteweg
noemt de beperkingen „voor
spelbaar". Intrekken van de ac
tie-oproep is wat hem betreft
„vanzelfsprekend" niet aan de
orde. Hij is veel bezorgder over
de weigering van NS om de
rechten van zieke en arbeidson
geschikte werknemers te garan
deren. De vervpersbond had die
garantie eerder deze week ge
ëist na een artikel in het NS-
blad Koppeling. Daarin werd
gesteld dat de kabinetsmaatre
gelen geen gevolgen zouden
hebben voor de bedrijfsregelin
gen van NS voor ziekte en ar
beidsongeschiktheid.
Volgens Korteweg heeft Ploe
ger zich gisteren in het halfjaar
lijkse overleg tussen NS en de
bonden gedistantieerd van de
uitspraken in Koppeling. Voor
de Vervoersbond is dat reden
om de aangekondigde acties
onverkort te handhaven.
Kamer akkoord met compromis over sluiting
DEN HAAG ANP
Winkels mogen open blijven tot
18.30 uur door de week en op
zaterdag tot 18.00 uur. Gisteren
ging de Tweede Kamer akkoord
met dit compromis van minis
ter Andriessen van economi
sche zaken met werknemers,
werkgevers en de consumen
tenorganisaties.
Er kunnen echter nog veran
deringen optreden. Zowel PvdA
als VVD dienden amendemen
ten in voor een verruiming van
de winkelopening op zon- of
feestdagen van vier dagen per
jaar naar zes (WD) of zelfs acht
(PvdA). Voor het CDA is met de
huidige vier zondagen „de koek
op", zo liet woordvoerder
Schartman weten, daarin ge
steund door de kleine christelij
ke partijen.
PvdA en WD willen ook een
versoepeling van de norm voor
nachtwinkels. Volgens de wets
wijziging wordt één nachtwin
kel per 20.000 inwoners toege
staan, PvdA en WD willen die
grens naar 15.000. Ook op dit
onderdeel kwam het tot fel ver
zet van het CDA, dat vreest dat
de kleine middenstanders de
dupe worden.
Het positieve onthaal van de
nieuwe regeling betekent overi
gens niet dat een punt gezet
wordt achter de discussie.
PvdA-woordvoerder Van Gelder
maakte duidelijk dat zijn fractie
eigenlijk een liberaler sluitings
regime wil, terwijl WD-woord-
voerder Van Erp zei dat zijn
fractie de hele Winkelsluitings-
Minister Pronk signaleert totale vertrouwenscrisis
LELYSTAD-SCHEVENINGEN ANP-GPD
De PvdA heeft de afgelopen tien jaar ern
stig gefaald bij het nadenken over de toe
komst van de verzorgingsstaat. „We lijken
keuzes te doen. Bijvoorbeeld milieu boven
inkomen. Maar ik moet nog zien óf ieder
een er zo gelukkig mee blijft als we de
consequenties ervan in de praktijk zien.
We zijn in feite nog steeds een vrijblijven
de partij."
Aldus partij-ideoloog en minister van
ontwikkelingssamenwerking Pronk gister
avond in Lelystad. Volgens hem zijn de
wao-besluiten onvermijdelijk. „Het lijkt af
braak, want we hebben geen ander huis ge
bouwd. Maar nu kunnen we besluiten niet
meer voor ons uitschuiven." Hij wees erop
dat de PvdA nee heeft gezegd tegen de
plannen voor een andere sociale zakerheid
zoals die halverwege de jaren tachtig wer
den gepresenteerd door Wöltgens, Ritzen
en Van Kemenade. Ook het basisinkomen
werd afgewezen.
In het weekblad De Groene Amsterdam
mers signaleert Pronk deze week een „tota
le vertrouwenscrisis" in zijn partij. „Het
gaat op de vergaderingen met de afdelingen
niet alleen over de wao. Het gaat over de
golfoorlog, de tussenbalans, de onderwijs-
wim Kok luistert naar de zaal tijdens zijn
spreekbeurt in Scheveningen.
•foto anp toussaint kluiters
bezuinigingen. Het gaat over de vraag of so
ciaal-democratische beginselen in de meest
ruime zin zijn aangetast."
Pronk vindt dat er „grandioze fouten"
zijn gemaakt door de PvdA-top. „Wim Kok
heeft tot drie keer toe namens ons allen ge
zegd dat iets niet zou gebeuren en het is
wel gebeurd. Daar zijn de PvdA-bewindslie-
den verantwoordelijk voor en je kunt je de
haren uit je kop trekken over de gang van
zaken gedurende de afgelopen maanden".
Over het komende congres op 28 septem
ber zegt Pronk: „De uitkomst is flfty-fifty.
En ik wil nog wel een stap verder gaan. Kok
vraagt vertrouwen, maar op het congres is
de vraag tweezijdig. Je moet als politieke
leiding ook tot de conclusie kunnen komen:
wij'vertrouwen die partij, die achterban en
op basis daarvan gaan we verder".
Kok zelf sprak gisteren in Schevingen,
waar hij zijn partijgenoten opriep „niet weg
te lopen voor de moeizame en taaie proble
men waar de partij onverwacht voor wordt
gesteld. Het is nu tijd om taboes te doorbre
ken. Niet omdat Lubbers ons dat opdringt,
maar omdat wij dat aan onszelf zijn ver
plicht." De PvdA-partijleider oogstte zelfs
een waarderend applaus voor de wijze
waarop hij het hoe en waarom van de kabi
netsbesluiten uiteenzette. De afdelingen
Haarlemmermeer en Vianen hebben zich
gisteren uitgesproken voor de wao-voorstel
len en volgden daarmee de afdeling Den
Bosch, die dinsdag als eerste de plannen
steunde.
PvdA-fractie blijft met lege handen staan
DEN HAAG*GPD
Het kabinet is bereid af te zien
van de bevriezing van wao-uit-
keringen voor bestaande
wao'ers. Voorwaarde daarvoor
is dat het aantal wao'ers terug is
op het niveau van 1989.
Minister De Vries van sociale
zaken heeft dat gisteren in de
Kamer gezegd naar aanleiding
van het gesprek tussen kabinet
en vakcentrales dinsdagmiddag.
Dat gesprek over het wao-pak-
ket liep op niets uit.
In het kamerdebat keerde De
Vries zich, gesteund door pre
mier Lubbers en vice-premier
Kok, tegen de wens van PvdA-
woordvoerder Leijnse om begin
volgend jaar bij de behandeling
van de wetsvoorstellen over de
wao een nieuwe afweging te
maken. Hij wil dan bekijken of
de ontwikkeling van de wao het
mogelijk maakt de ingrepen als
nog af te blazen. Een tweede
moment van afweging ziet
Leijnse medio 1993, als de eer
ste wao'ers financieel merken
wat de kabinetsbesluiten bete
kenen.
De Vries timmerde die uitweg
dicht. „Het meetpunt is de
doelstelling uit het regeerak
koord: stabilisatie van het aan
tal wao'ers op het niveau van
1989. Het gaat niet om een
prognose". Volgens hem haalt
het kabinet met de huidige
plannen die doelstelling niet.
Daarvoor moet het aantal
wao'ers met 125.000 omlaag,
iets dat volgens de prognoses
pas in 1996 het geval is.
De Vries ruaakte wel twee
kanttekeningen. Zo beloofde hij
dat een meevallende ontwikke
ling in het aantal wao'ers in
1992 van invloed zal zijn op
eventueel door de Kamer inge
diende wijzigingsvoorstellen.
Ten tweede kan er tegen die tijd
een alternatief plan liggen van
bijvoorbeeld de vakbeweging.
Dat kan dan ook van invloed
zijn.
In het debat stelde de CDA-
vice-fractievoorzitter Wolters
zich ronduit achter het kabinet
op. Ook Leijnse noemde het
„begrijpelijk" dat het kabinet
niet was ingestapt op het voor
stel van de vakbeweging om
nog twee jaar met maatregelen
te wachten en eerst volume
maatregelen een kans te geven.
arde kritiek kwam er van de
oppositie. Rosenmöller (GL)
noemde het gesprek van dins
dag een „ongekende wanverto
ning". Hij betichtte het kabinet
ervan met lege handen aan tafel
te zijn gaan zitten. Linschoten
(WD) verweet het kabinet niet
positief te hebben ingespeeld
op het voorstel van de vakbewe
ging te komen tot een andere
opzet van arbeidsongeschikt
heidsverzekeringen.
wet wil intrekken.
Die opstelling bracht Schart
man tot „sprakeloosheid". Hij
verweet de grotere fracties geen
oog te hebben voor de onderne
mer, het winkelpersoneel en
hun gezinnen. De detailhandel
moet lol in het werk kunnen
houden, zo stelde hij. Maar om
dat alle betrokken organisaties
met het nu voorliggende com
promis hebben ingestemd, zal
ook het CDA de nieuwe regeling
steunen.
'Koopkracht daalt door plan Simons
Het Verbond van Nederlandse
Ondernemingen (VNO) wil dat
kabinet en Kamer stoppen met
de invoering van een volksver
zekering tegen ziektekosten, het
plan-Simons. Volgens VNO-
voorzitter Rinnooy Kan leidt het
stelsel tot hogere collectieve las
ten en daling van koopkracht.
De verzekering gaat 95 pro
cent van het huidige zieken
fonds- en AWBZ-pakket omvat
ten. Van de premie wordt 82
procent inkomensafhankelijk
via de belastingen geïnd. De
resterende 18 procent bestaat
uit een voor iedereen gelijk be
drag in guldens. Er moet nog
een sleutel komen voor de ver
deling van de centraal geïnde
gelden over de verzekeraars.
De werkgeversorganisatie
heeft berekend dat de collectie
ve lastendruk fors stijgt. De bij
drage aan de kosten van de ge
zondheidszorg via de particulie
re premies (7,7 miljard) en het
wegvallen van een deel van de
rijksbijdragen (2,75 miljard)
doen de collectieve lastendruk
met ruim 10 miljard oplopen.
Volgens de werkgeversorgani
satie gaat een getrouwde zie
kenfondsverzekerde met kinde
ren er 300 gulden per iaar op
achteruit gaan en 500 gulden als
hij/zij particulier verzekerd is.
Een getrouwde ziekenfondsver
zekerde zonder kinderen gaat er
30 gulden op vooruit, maar 800
gulden op achteruit als hij/zij
particulier is verzekerd. Alleen
staanden gaan er achtereenvol
gens 150 en 1200 gulden per
persoon per jaar op achteruit.
De werkgevers vinden dat het
huidige stelsel goed werkt. „Met
de kosten valt het best mee: ze
zijn de afgelopen 15 jaar ge
daald als percentage van het
bruto nationaal produktaldus
Rinnooy Kan.
Volgens staatssecretaris Si
mons kloppen de cijfers van
VNO van geen kanten. Volgens
hem 'vergeet' het VNO dat de
premies voor particulier verze
kerden feitelijk alleen verande
ren van een particuliere uitgave
in een 'ziekenfondspremie'.
Daardoor stijgt op papier wel de
collectieve lastendruk, maar is
de burger in principe geen extra
geld kwiit.
Door het terugtrekken van de
rijksbijdrage wordt het financie
ringstekort lager en kan de las
tendruk wat omlaag. Maar ook
dat meldt het VNO niet, aldus
Simons. Volgens Simons kosten
zijn plannen de burger geen ex
tra geld.
Wel gaan door de andere fi
nanciering sommige groepen
erop achteruit. Volgens Simons
gaat het om werknemers met
een minimuminkomen of een
salaris van 80.000 gulden bruto
en meer, zelfstandigen en som
mige groepen bejaarden. Hun
koopkracht zaakt tussen de 0,1
tot 4,4 procent. In guldens per
jaar is dat tussen de 27,60
(voor minima) en ƒ2140,80
(voor mensen die meer dan 80
mille verdienen).
Bij de opening
van twee ver
bouwde ge
vangenissen
Esserheem en
Norgerhaven
in Veenhuizen
werd staatsse
cretaris Kosto
van justitie
gisteren ver
gast op een
actie voor de
in Norgerha
ven gedeti
neerde Dick
van Leeuwer
den. Kosto
heeft vorige
maand een
gratieverzoek
van directeur
Westerhout
voor de man
afgewezen. De
actiegroep
'Dick uit de lik'
wil aandacht
voor de in haar
ogen onschul
dige gevange
ne.
Van Leeu
werden zit
sinds januari
1986 vast in
Norgerhaven. Hij heeft twaalf jaar tal mensen weten te overtuigen. Leeuwerden in Norgerhaven zelf
gekregen voor de moord op zijn Volgens woordvoerder Roggema en een groot aantal anderen over-
vrouw. Van Leeuwerden beweert van de actiegroep zijn de redasse- tuigd van zijn onschuld. De actie-
vanaf het begin dat hij onschuldig ring in de gevangenis, de homo- groep wil heropening van het pro-
is en heeft daarvan een groot aan- beweging, vrienden van Van ces. Tot nu is al drie keer een aan
vraag daartoe door het Hoogge
rechtshof afgewezen. Kosto zegde
gisteren toe het dossier opnieuw
te bestuderen.
•foto anp raymond rutting
