Binnenland
Esso schrapt
drugstest
personeel
OV-kaart krijgt andere
kleur tegen fraude
Bolkestein: Moslims
moeten integreren
Wao-plannen gelden
ook voor ambtenaren
Politie Amsterdam
arresteert Ira-lid
Pier moet oude glorie terug krijgen
Kok kondigt meer pijnlijke plannen aan
Maandag 9 september 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: ANDRIES DETMAR
3
Niet meer sproeien in Westland
De aanhoudende droogte zorgt in het gebied van het hoog
heemraadschap van Schieland voor een kritieke situatie. Schie-
land - Rotterdam tot Den Haag en Gouda - heeft daarom een
beroep gedaan op tuinders en agrariërs om niet besproeien of te
beregenen met oppervlaktewater. De lage waterstand in de rivie
ren zorgt er voor dat het zoute zeewater bij vloed verder landin
waarts opdringt dan normaal. Al een week geleden moest de wa-
terinlaat bij Schilthuis worden stopgezet. Het Hoogheemraad
schap verwacht deze week zoet water van het aangrenzende
Rijnland en Delfland te moeten gebruiken. De Leidse Rijn wordt
dan verboden voor de scheepvaart.
Wantoestanden in opvanghuis
Het ministerie van WVC start een onderzoek naar de wantoe
standen in het opvanghuis voor moeders en kinderen Beth Palet
in Amsterdam. Kinderen die daar door een kinderrechter waren
geplaatst zijn weer naar huis gestuurd. Sinds begin dit jaar zou
den ongeveer twintig van de zestig personeelsleden niet meer
werken omdat ze ontslag hebben genomen of gekregen. Een
derde van het overige personeel loopt in de ziektewet. Het mi
nisterie heeft verschillende malen signalen gekregen van het
personeel, maar de directie heeft onderzoek lange tijd weten te
gen te houden, aldus een WVC-woordvoerster.
Kerncentrale Borssele buiten bedrijf
De kerncentrale in Borssele is zaterdag uit bedrijf genomen. De
reactor is afgeschakeld en afgekoeld. Oorzaak is een lek in één
van de twee stoomgeneratoren, waar de warmte van het reactor
systeem wordt overgedragen aan het stoomsysteem van de tur
bine. De stoomgeneratoren zijn ondergebracht in het nucleaire
deel van de centrale. De storing heeft volgens de Zeeuwse ener
giemaatschappij geen radiologische of andere gevolgen voor de
omgeving. Uit voorzorg is de installatie uit bedrijf genomen,
naar verwachting voor een korte periode.
Geen overbruggingshulp Suriname
Minister Pronk voor ontwikkelingssamenwerking is niet bereid
op korte termijn overbruggingshulp aan Suriname te geven,
zoals de nieuwe Surinaamse president Venetiaan heeft ge
vraagd. Wel is de Nederlandse regering tot spoedige gesprekken
bereid als de nieuwe Surinaamse regering geïnstalleerd is, aldus
Pronk gisteren voor de radio. Hij omschreef de nieuwe president
Venetiaan als een goede, gedegen politicus. „Dat schept vertrou
wen, maar dat moet worden waargemaakt door interne veran
deringen, zowel op sociaal-economisch terrein als met betrek
king tot een echt gevestigde politieke macht in plaats van een
militaire."
Vissterfte door lozing bleekloog
In het Twentekanaal zijn het afgelopen weekeinde honderden
vissen gestorven doordat een van de fabrieken van Akzo in Hen
gelo ongeveer vijf uur teveel bleekloog loosde. Onderzoek heeft
uitgewezen dat een deel van de bleekloog-produktie zaterdag
voor onderhoudswerkzaamheden uit bedrijf is opgenomen en
gedeeltelijk is afgetapt. Bij het weer in gebruik nemen van de in
stallatie is verzuimd de aftapleiding af te sluiten. Het gevolg was
dat in het koelwater, dat op het Twentekanaal wordt geloosd,
zo'n vijf tot zeven keer de normale dosis bleekloog terecht
kwam.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Kamer wil proeven niet in wet
OV-jaarkaart die alle
studenten met een studiebeurs
binnenkort krijgen, is paars van
kleur. Op dit moment hebben
de ongeveer 600.000 studenten
met een OV-kaart voor gratis
openbaar vervoer nog een
groen pasje.
De kleurverandering van de
kaart is één van de manieren
waarop de OV-Studentenkaart
BV, die de kaart verstrekt, mis
bruik wil bestrijden. Voor de
kaart wordt maandelijks een
deel van de studiebeurs inge
houden. Studenten die, wegens
het beëindigen van hun studie,
geen beurs meer krijgen, moe
ten hun OV-kaart inleveren.
Studenten die hun kaart zoge
naamd verliezen kort voordat
zij hem moeten inleveren, en
een 'vervangend' exemplaar
aanvragen om dat te kunnen in
leveren, vallen door de kleur
verandering eenvoudig door de
mand.
De verstrekking van de paarse
kaart begint op 12 september.
Vanaf 1 november kan hij in
trein en bus worden gebruikt.
De kaart nu zestig gulden
per maand wordt de komen
de drie jaar een tientje duurder.
De studenten betalen op die
manier net als alle andere Ne
derlanders mee aan de prijsstij
ging in het openbaar vervoer.
WD-leider Bolkestein is van
mening dat in Nederland wo
nende moslims zich moeten
aanpassen aan de Nederlandse
waarden en normen. Compro
missen zijn niet mogelijk, zei
Bolkestein afgelopen weekeinde
in Luzem op een conferentie
van de Liberale Internationale
in Luzem.
Bolkestein voelt niets voor
compromissen op het gebied
van de scheiding van kerk en
staat, vrijheid van meningsui
ting, verdraagzaamheid en gelij
ke behandeling. In veel moslim
landen worden deze universele
liberale beginselen niet gehono
reerd, aldus de WD-leider.
Hij wees onder meer op de
Rushdie-affaire, die volgens
hem aantoonde hoe ver men in
islamitische landen nog verwij
derd is van de vrijheid van me
ningsuiting. Wat de verdraag
zaamheid betreft, „werpt de
manier waarop vrouwen in de
wereld van de islam worden be
handeld een smet op de reputa
tie van deze grote godsdienst".
Bolkestein noemde het huidi
ge Nederlandse beleid „on
houdbaar". De overheid gaat uit
van het behoud van eigen cul
turele waarden van minder
heidsgroepen, zoals de 400.000
moslims, maar wil tegelijk dat
deze groepen in de samenleving
integreren. „Als iedereen zijn
culturele identiteit kan behou
den, zal integratie nooit sla
gen."
De WD-leider wees erop dat
islamitische meisjes op school
zonder problemen een hoofd
doek kunnen dragen. Daarente
gen moet wat hem betreft de
Nederlandse wet prevaleren bo
ven moslim-gebruiken als de
leerplichtwet in het geding is:
een moslim-meisje moet naar
school, ook als ze de puberteits
jaren bereikt, vindt hij.
Pont: Regering maakt geen onderscheid
De ingrepen in ziektewet en
wao gaan ook gelden voor amb
tenaren. Het kabinet zal dat op
Prinsjesdag officieel bekendma
ken, zo heeft directeur-generaal
personeel Pont van het ministe
rie van binnenlandse zaken af
gelopen weekeinde gezegd.
„De regering maakt geen on
derscheid tussen de overheid en
de marktsector bij het terug
dringen van de arbeidsonge
schiktheid en ziekteverzuim",
aldus Pont. Volgaens hem levert
het korten van de ambtenaren
de schatkist 750 miljoen gulden
op.
Ambtenaren vallen formeel
niet onder de wao en de ziekte
wet. Ambtenaren krijgen bij
ziekte het eerste anderhalf jaar
hun volledige salaris doorbe
taald. In plaats van wao krijgen
de ambtenaren een invalidi
teitspensioen.
De ambtenarenbonden wij
zen de plannen resoluut van de
hand. De Algemene Centrale
van Overheidspersoneel (Acop).
de grootste ambtenarencentra-
le, gelooft echter dat er hele
maal niets terecht komt van de
invoering van de nieuwe wao-
en ziektewetplannen. „Dus de
maatregel voor ambtenaren kan
ook in de prullebrak". aldus een
Acop-woordvoerder.
Voorzitter Poel van de chris
telijke ambtenarencentrale, de
CCOOP, spreekt over een ramp
zalige maatregel die het inko
men van de ambtenaar sterk
verlaagt. „We zullen op Prins
jesdag nog eens goed luisteren
wat de regering echt van plan is.
Als het kabinet de maatregelen
niet van tafel haalt, zullen de
cao-onderhandelingen onder
zeer grote spanning verlopen",
aldus Poel.
Ier zou bij wapensmokkel zijn betrokken
Een speciale arrestatie-eenheid
van de Amsterdamse politie
heeft gistermorgen een Ier aan
gehouden, die ervan wordt ver
dacht in 1989 betrokken te zijn
geweest bij een schietpartij in
het Antwerpse Havengebied. De
45-jarige man zou een kopstuk
zijn van het Ira-netwerk dat wa
pens vanuit het Europese vaste
land naar Noord-Ierland smok
kelt. Hij zou al enkele jaren on
der een valse identiteit in Am
sterdam wonen.
De Ier stond al enige tijd op
de internationale lijst van ge-
zochten vanwege de schietpartij
in Antwerpen. Daarbij raakte
een Belgische politie agent ge
wond. De Amsterdamse politie
hield een maand later al een 29-
jarige Ier aan. Die zou samen
met de nu aangehouden man
na de schietpartij een vrachtwa
gen hebben gekaapt, waarmee
ze samen naar Nederland
vluchtten. In hun wagen in Ant
werpen werden een grote hoe
veelheid munitie en een aantal
automatische wapens gevon
den. Tijdens de aanhouding in
de Mamixstraat in Amsterdam
was de Ier in gezelschap van
een vrouw. Zij is ook gearres
teerd. De politie kan echter nog
niet zeggen of de vrouw betrok
ken is bij de zaak. De 45-jarige
man wordt voorlopig vastge
houden in afwachting van een
uitleveringsverzoek uit België
Hij werd door de Belgische jus
titie bij verstek veroordeeld tot
twee jaar gevangenisstraf.
Peuter gedood
ENSCHEDE ANP
Een 37-jarige vrouw uit Ensche
de heeft zaterdagavond haar 3-
jarig zoontje om het leven ge
bracht met een hakbijltje. De
politie kwam het misdrijf op het
spoor toen het 9-jarige dochter
tje de straat op vluchtte en ver
klaarde dat haar moeder haar
had willen doden. Toen de poli
tie ging kijken, vond die het
broertje badend in het bloed
met een diepe wond in z'n hals.
De vrouw was in de woning
aanwezig en kon zonder proble
men worden aangehouden.
Haar motief is nog onduidelijk.
Esso is afgestapt van verplichte alcohol- en drugtests
voor het eigen personeel in Nederland. Het olieconcern
heeft dat tijdens het weekeinde in een brief aan alle me
dewerkers meegedeeld.
Van der Valk koopt Scheveningse pier voor een gulden
DEN HAAG ANP
Twee jaar geleden kwam het
concern met de omstreden tests
op de proppen voor perso
neelsleden die door alcohol- of
drugsgebruik grote schade kun
nen toebrengen aan het bedrijf.
Volgens de Industriebond FNV
wilde Esso de ademtests en uri-
ne-onderzoeken buiten alle
controle om doordrukken.
Sinds de bekendmaking van
de plannen heeft de oliemaat
schappij geprobeerd de tests bij
wet goedgekeurd te krijgen. Dat
is echter niet gelukt. In april lie
ten kamerleden van PvdA en
CDA weten dat ze de wet niet
willen wijzigen. Als een bedrijf
werknemers betrapt op gebruik
van uitdrukkelijk verboden
middelen, moet het die mensen
maar ontslaan, zei Pvda-kamer-
lid Van Otterloo in april.
Esso heeft ongeveer 1200
werknemers in Nederland,
werkzaam op het hoofdkantoor
in Breda en de raffinaderij in
Botlek/Europoort. Er bestaat,
voorzover bekend, geen tweede
Nederlands bedrijf waar dit
soort tests wordt uitgevoerd. In
het plan van twee jaar geleden
werd melding gemaakt van de
SCHEVENINGEN JOS HEYMANS
Gerrit van der Valk, de peetvader van het
gelijknamige horecaconcern, blijft stoï
cijns tijdens de rondgang over 'zijn' pier.
Grote roestplekken op het staal, de verve
loze railing, de halfverbrande trap van de
uitkijktoren en de door gebrek aan be
langstelling gesloten attracties deren hem
niet. „Ik was hier van de week ook even,
maar de pier is er sindsdien niet slechter
op geworden", grapt de zakenman.
Zaterdag werd bekend dat Gerrit van der
Valk de Scheveningse pier voor het symbo
lische bedrag van één gulden heeft gekocht
van het verzekeringsconcern Nationale Ne
derlanden. De transactie was in een vloek
en een zucht beklonken. „We hebben er
drie kwartier over gepraat. Toen was de
zaak rond. Nee, een officieel contract is er
nog niet. Maar we hebben elkaar de hand
geschud in het bijzijn van getuigen. De
koop was gesloten". Om alweer met een
grap af te sluiten: „Slechte dingen moeten
niet lang duren".
En de pier is slecht, zeker wat betreft het
onderhoud. Jarenlang is*er nauwelijks iets
aan gedaan in afwachting van de plannen
die door eigenaar Nationale Nederlanden in
samenwerking met Philips werden ontwik
keld. Er zou immers een totaal nieuwe pier
komen met futoristische eilanden. Maar
Philips trok zich vorig jaar plotseling uit het
project terug omdat de plannen 60 miljoen
meer zouden kosten dan begroot.
Nationale Nederlanden zat met het
bouwwerk zwaar in z'n maag, totdat drie
weken geleden Gerrit van der Valk zich als
koper meldde. Het was de tweede geluks
treffer voor het verzekeringsconcern binnen
een maand. Twee weken geleden verkocht
Nationale Nederlanden het zwaar verwaar
loosde en verliesgevende Circustheater aan
Joop van den Ende en was daarmee einde
lijk verlost van een jaarlijks exploitatietekort
van 2,8 miljoen gulden. Ook de pier bracht
Nationale Nederlanden geen geld op, ge
zien de geringe verkoopprijs.
Van der Valk heeft er nog geen idee van
wat hij met de pier aanmoet. „Maar dat
komt vanzelf wel", zegt hij zelfverzekerd.
Een groot restaurant ligt natuurlijk voor de
hand, beaamt hij, en in de toekomst zal de
pier ook motelaccommodatie bieden. En
'ome Gerrit', zoals hij in de uitgebreide fa
milie wordt genoemd, denkt ook aan een
helikopterdek. „Dat lijkt me nou leuk voor
toeristen. Een tochtje van Schiphol naar de
pier per helikopter". Tijdens de rondgang
over de pier bedenkt Gerrit van der Valk, in
het bijzijn van enkele zoons en kleinkinde
ren, ter plekke dat een zwembad ook wel
leuk zal zijn.
Het is de derde keer in z'n leven dat Ger
rit van der Valk op de pier is. Hij weet er
nauwelijks iets van. „Maar de betonnen pa
len waarop de pier rust, zien er nog goed
uit. Die trap naar de uitkijktoren is natuur
lijk vreselijk". Twee weken geleden brandde
die trap af, maar dat wist ome Gerrit niet.
„Goed dat je dat zegt. Ik zal eens aan Natio
nale Nederlanden vragen waar die verzeke
ringsuitkering is gebleven".
olieramp met de Esso-tanker
Exxon Valdez (in maart 1989).
De kapitein van dat schip was
tegen de voorschriften in onder
invloed van alcohol.
Een woordvoerder van Esso
zei indertijd dat het beleid niet
in strijd met de wet was. „Wij
doen nooit iets tegen de wet.
Maar als je serieus met veilig
heid bezig bent dan kun je niet
anders dan dit soort maatrege
len nemen."
Uit de brief aan de medewer
kers wordt duidelijk dat nog
slechts wat algemene beleids
uitgangspunten overblijven.
Volgens de Industriebond is
door de openbaarmaking van
de plannen de deelname van
werknemers aan normale vrij
willige periodieke medische
keuring dramatisch gedaald.
Overigens was volgens de bond
juist de bedrijfsgeneeskundige
dienst tegen alcohol- en drugs
tests.
Volgens de bond is Esso wel
al enkele maanden bezig om
werknemers van buitenlandse
met name Belgische ver
voerders op het Esso-terrein te
onderwerpen aan alcohol- en
drugstests.
PvdA-leider Kok raadpleegt nog even zijn horloge voorafgaand aan het debat met FNV-voorzitter Stekelenburg. »fot'j anp
DEN HAAG ANP
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Naast de plannen voor wao en ziektewet en
de ontkoppeling komt het kabinet op Prins
jesdag me nog meer pijnlijke maatregelen.
Minister van financiën en PvdA-leider Kok
heeft dit gisteren voor de televisie gezegd.
Kok wilde echter niet inhoudelijk ingaan op
de maatregelen.
Voor FNV-voorzitter Stekelenburg, met
wie Kok tijdens het discussieprogramma
Het Capitool in debat ging, stond echter
één ding buiten kijf: de PvdA zélf staat voor
een pijnlijke keuze. Het PvdA-congres moet
namelijk op 28 september de kabinetsplan
nen rond de wao en de ziektewet afkeuren,
zo concludeerde Stekelenburg.
Verontrustend voor Kok en de zijnen is
dat ze in elke spreekbeurt in den lande tot
nu toe het tegenovergestelde bereiken. De
weerzin tegen de wao/ziektewetplannen
verhevigt zich, ondanks het omstandig uit
leggen van de moeilijke beleidsafwegingen
door ministers en kamerleden.
Afgelopen weekeinde kregen ook de
PvdA-gewesten Groningen en Gelderland
informatiebezoeken. In Groningen, waar de
sfeer grimmig was, konden staatssecretaris
Wallage en het kamerlid Middel niet voor
komen dat de leden van dat gewest de kabi
netsplannen massaal afwijzen. In Gelder
land tekende zich een dilemma af: de wao-
plannen deugen niet maar de PvdA-leider
laten vallen kan ook niet, was de teneur.
Daarmee voegden ze zich bij de overige ge
westen en regio's die inmiddels zijn be
zocht.
De positie van Kok, die de leden vrijdag
in een open brief om vertrouwen heeft ge
vraagd, lijkt derhalve steeds wankeler te
worden. Als de partijleider het vertrouwen
niet krijgt is er sprake van een kabinetscri
sis. Voor PvdA-fractieleider Wöltgens is
daarover geen speculatie mogelijk. „Ik zie
niet goed hoe dit kabinet op een andere
wijze zou kunnen voortbestaan", zei Wölt
gens zaterdag in een interview.
Staatssecretaris Ter Veld koppelde daar
zelfs een percentage aan. „Als het congres
niet achter ons staat loopt het fout. Ook als
pakweg 30 procent van de aanhang Kok
niet steunt, is er geen basis van echt ver
trouwen", zei ze zaterdag in een krante-in-
terview.
Inmiddels hebben Kok en Ter Veld de
hand ruiterlijk in eigen boezem gestoken.
Kok deed dat woensdag voor zijn achterban
in Etten-Leur, Ter Veld in het interview:
„Het protest is door ons absoluut niet goed
ingeschat. Terecht dat men ons verwijt dat
we de kluit hebben belazerd
Intussen zakt de PvdA verder in de opi
niepeilingen. Volgens het onderzoeksbu
reau Inter/View zou de PvdA als er nu ver
kiezingen werden gehouden 24 zetels ha
len. Dat is minder dan de helft van het hui
dige aantal (49) in de Tweede Kamer. Enke
le weken geleden stond de PvdA met 21 ka
merzetels op het absolute dieptepunt in de
poli's.
De Scheveningse pier in de jaren '60. De oude glorie van toen wil Van der Valk herstellen.
•ARCHIEFFOTO
De Scheveningse horeca maakt zich in
middels al grote zorgen. Vooral de eetgele-
genheden aan de boulevard zijn bang straks
Wanten te verliezen. En ook de pachters van
de winkeltjes op de pier weten niet waar ze
aan toe zijn. Van der Valk weet dat zelf ook
niet. „Ik heb geen idee wat voor contracten
ze hebben.
Ze moeten alleen weten dat ze de pacht
voortaan aan ons moeten betalen. Wat er
gaat gebeuren als het contract afloopt, zien
we dan wel". Van der Valk zal in ieder geval
vele miljoenen guldens investeren om de
pier weer zijn oude glorie terug te geven.
„Ik neem tenminste aan dat de pier glorie
heeft gehad". En dan, eventjes onzeker.
„Zeg. het is toch zo dat de pier nog steeds
het beeldmerk van Scheveningen is?". Bij
het bevestigende antwoord is hij weer ge
rustgesteld: „Dan zal het wel lukken".
