Kunst 'Er is daar meer verdieping' Conflict Arbeiderspers, schrijvers lopen weg Nederlandse kunstenaars exposeren in Finland Organisatoren tweede aids-benefiet in spanning Verwarrende avond in Burcht Literair Vrijdag 6 september 1991 Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: PIET KOOREMAN 9 NIEUWSLIJN Orestes wegens succes geprolongeerd LEIDEN Orestes, de theatervoorstelling die deze week in het LAK-Theater loopt, heeft zón succes dat IAK-directeur Roland Helmer heeft besloten een extra voorstelling in te lassen: zater dagavond 7 september om 22.15 uur. Gerry Mulligan op Jazz Festival ROTTERDAM Het kwartet van de Amerikaanse baritonsaxo fonist Gerry Mulligan en de Braziliaanse pianiste/zangeres Tania Maria met haar groep zijn de internationale attracties op de jazznight van het negende Heineken Jazzfestival. De jazznight op zaterdag 19 oktober in De Doelen is het hoogtepunt van het festival dat van 13 tot en met 20 oktober voor de negende keer in Rotterdam wordt gehouden. De jazznight heeft volgens de organisatoren ook een primeur voor Europa: het gezamenlijk optreden van het Art Ensemble of Chicago met Lester Bowie's tien man sterke Brass Fantasy. Kinderen mogen vaker acteren DEN HAAG Minister De Vries van sociale zaken wil het kinde ren vanaf 13 jaar toestaan om vijftien keer per jaar als acteur deel te nemen aan niet-commerciële theatervoorstellingen. Tot dusver is dat toegestaan voor kinderen van 7 tot 15 jaar maxi maal acht maal per jaar per produktie, maar niet meer dan drie voorstellingen per week. In een brief aan de Tweede Kamer stelt de bewindsman voor om de regels voor kinderacteurs in commerciële produkties (inclu sief tv-programma's en reclamespots) niet te versoepelen. Kin deren tot 7 jaar mogen maximaal één maal per jaar een opname maken, van 7 tot en met 11 jaar tweemaal en van 12 tot 15 jaar hoogstens vier keer per jaar. BIEZEN ZELF VATTE de koe bij de ho rens en organiseerde drie tentoonstel lingen in Nederland. In Eindhoven to nen vijftien Zweden nu hun werk DE VOOR NIETS meewerkende artiesten aan het aids-bene fiet zijn onder anderen Ronald Brautigam en Rian de Waal (beiden piano), Lieuwe Visser (zang), Ronald Snijders (dwars fluit), de popkoren van het Muziekpakhuis en korte voorstel lingen van Het Nederlands Danstheater en het Nationale Bal let Zweedse kunstenaars tonen eigentijds werk in Nederland Noem eens een aantal vooraanstaande beeldende kun stenaars uit Zweden? Zelfs een doorgewinterde kunstlief hebber heeft daar moeite mee. „Zweden? Daar vlieg ik overheen, op weg naar Moskou", aldus Jan Debbaut, di recteur van het Van Abbemuseum. Tijd derhalve, voor een brede presentatie in Nederland. Op initiatief van kunstenaar Hans Biezen wordt op drie plaatsen werk van Zweedse kunstenaars getoond. AMSTERDAM GPD De schrijvers Geert van Isten- dael, Redmond O'Hanlon en Kristien Hemmerechts vertrek ken bij de Arbeiderspers omdat ze bezwaar hebben tegen de be noeming van Ronald Dietz als opvolger van AP-directeur Theo Sontrop. Zij stappen over naar het nieuwe literaire fonds Adas dat - onder de hoede van uitge verij Contact is opgericht door Emüe Brugman die gisteren bij de AP zijn ontslag heeft inge diend. Brugman is tegen de zin van de protesterende auteurs gepasseerd voor de opvolging van Sontrop. Woordvoerder Mendel van Contact: „We zijn heel blij met EXPOSITIES LEIDEN BLEIJENBERG LIJSTEN Breestraat 113, aquarellen van Ber- nie Autsema, tot 26/9; dl t/m za 9-18 uur, do 9-21 uur, eerste zondag van de maand 12-17 uur. ANTIQUARIAAT VAN PADDENBURGH Diefsteeg 14, steendrukken van Chris Buursen, tot 15/9; di t/m vr 13-18 uur, do 19-21 uur, za 12-17 uur. GALERIE TIME IS ART Nieuwstraat 10, skulpturen en teke ningen van Frans de Wit,'tot 29/9; do t/m za 14-18 uur, zo 14-17 uur. FOTOGALERIE DE KLEINE KLUP Nieuwe Rijn 1, portretten van Eelco Jongma, 7/9 tot 4/10; ma t/m za 10- 22 uur, zo 12-22 uur. LAK GALERIE Cleveringaplaats 1, bewerkte-foto's van Karin Wortelboeren tekeningen van Harry Miedema, tot 15/9; ma t/m vr 10-22 uur, zo 14-17 uur. KUNSTUITLEEN Lammermarkt 35, schilderijen van Kees Buurman, tot 29/9; wo t/m za 14-17 uur, do ook 19-21 uur. ART ACRYLAAT Nieuwstraat 53/a, Plexiglas objecten uit stockvoorraad, tot 15/9-, wo en za 12-17 uur. DE WAAG Aalmarkt 21, Video-installaties Mar cel Hermans en Weit Hoogeveen, tot 30/9; wo t/m vr 12-17 uur, za 11-16, zo 12-16 uur. STADHUIS Stadhuisplein, Foto's straatmuziek concours De Gouden pet, tot 21/9; tijdens kantooruren. HOOGLANDSE KERK Tentoonstelling 'Verscheidenheid in Hedendaagse Colombiaanse Kunst', tot 23/9; ma 13-16 uur, di 11-16 ARS STUDIO Pieterskerkgracht 9, Werk van docen ten van ARS, 7/9 tot 30/9; ma t/m do 19-21 uur, di do 10-12 uur, za zo 13-16 uur. ALPHEN GEBOUW RIJNSTAETE Prins Bernhardlaan 10, figuratieve en abstrakte kunst van Janny Endstra- Docters van Leeuwen en Ivet Thun- nissen, tot 21/9. STAA-galerie Prinses Irenelaan 88, werk van ver scheidene kunstenaars uit Stock, tot 14/9; wo t/m za 12-17 uur. vr 19-21 EXPRESSIE 70 Raadhuisstraat 50, werk van cursis ten zomerschilder- en tekencursus, tot 14/9. HAZERSWOUDE GALERIE LAERKEN Bent 2, beelden van Theo Gemann, olieverf van Hans Morten, en werk van John Hansen. Martha Zwart en Godske Bruun, tot 28/10. HILLEGOM GALERIE'DE TUINERIJE' de komst van Brugman". Uitge verij Contact maakt deel uit van de uitgeverscombinatie Veen, Luitingh-Sijthoff, Cosmos, Kon- takt. Kontakt hoopt met het nieuwe fonds „zijn vooraan staande positie temidden van de literaire uitgeverij verder te versterken". Sontrop-opvolger Dietz ont kent in een eerste reactie dat er sprake van een uittocht zal zijn. „Vergeet niet dat mensen als Jeroen Brouwers, Maarten 't Hart, Cees Nooteboom en Ger- rit Komrij de brief niet hebben ondertekend. Bovendien weet ik uit betrouwbare bron dat niet alle ondertekenaars Brugman daadwerkelijk zullen volgen." Stationsweg 169, 'Beeldende kunst voor binnen en buiten', groepsexposi tie van 8 kunstenaars, tot 16/9; wo t/m zo 14-17 uur. KUNSTGALLERIJ CATHARINA Meerstraatpromenade 12/b, Monoprints en gemengde technieken van Ineke Out, 7/9 tot 6/10; di t/m vr 10-18 uur. za 10- 17 uur. KULTURELE RAAD Prinses Irenelaan 16, Tekens uit het verleden': werk van Brigitte Schreu- der, Stoffer Winter en Jan Noordhuis, tot 30/9; ma t/m do tijdens cursus- en kantooruren, zo 13-17 uur. KAAGDORP GALERIE EN POTTERIE DE KEVER Irenelaan 17. Etsen van Laetitia de Haas en keramiek van Erik du Cha- temer, Henk Maurer, Jonathan Ellen der en Marlies Diesen, tot 16/9. KATWIJK GALERIE DE WITTE DUIF Koninginneweg 12/a, 'Moderne Ne derlandse kunstenaars'; met o.a. zeefdrukken van Karei Appel en di verse technieken van Herman Brood en Corneille, tot 15/9; za 11-13 uur en 14-17 uur. LISSE CULTUREEL CENTRUM ARTOPA Grevehngstraat 50, 'Het Droomgor- dijn': Schilderijen en objekten van Lenie Kamstra, tot 23/9; do za zo 13.30-16.30 uur. do ook 19.30- 21.30 uur. SASSENHEIM BIBLIOTHEEK Acrylverfschilderijen van Machteld Wipkmk, tot 1/10; ma wodovr 14-17 uur, ma vr 19-21 uur, wo 10-12 uur. VOORSCHOTEN GALERIE MERCEDES Voorstraat 35/b (steeg), aquarel en olieverf van Ria Houwen en beelden van Jac Houwen, tot 8/9; wo en do 13-17 uur, vr en za 11-17 uur. AMBACHTS- EN BAUUWHUIS 25 jaar kunstkring Voorschoten, tot 23/9; wo t/m zo 14-17 uur, za 7/9 van 10-17 uur. WARMOND GALERIE DE POMP Dorpsstraat 38, werk in brons en steen van Brigitte Wawoe en tenenin- gen van Peter van Es, tot 20/9; di 19- 21 uur. wo 10-12 en 14-16 uur, do za zo 14-16 uur. GALERIE HET OUDE RAADHUIS Dorpsstraat 36. keramiek van Yvonne Banen en acrylschilderijen van Anne- marie Spijkerman, tot 20/9; di 19-21 uur. wo do zo 14-16. za 11-16 uur. WASSENAAR RAADHUIS DE PAAUW Anton Mauve 1838-1888 in harmo nie met de natuur, tot 26/9; di t/m vr 10-16 uur. za zo 13-17 uur. EINDHOVEN ROB SCHOONEN Biezen (Eindhoven, 1947) werkt al enige jaren regelmatig in de Zweedse provincie Varmland. In gesprek met collega's daar, maar vooral in zijn woonplaats Eindhoven, wordt hij steeds ge confronteerd met een flinke do sis onkunde. „In Zweden weet men tamelijk nauwkeurig wat er speelt in Nederland. Dat heeft te maken met de rijke geschie denis van ons land, maar meer nog met de Zweedse instelling. Daarentegen weet de gemiddel de kunstliefhebber hier niet of nauwelijks wat er in Zweden ge beurt. Dat heeft naar mijn idee van doen met de aloude voor oordelen: het zou er vreselijk duur zijn en er is dat bekende verhaal van de eeuwige mug gen... Met dank aan 'Nooit meer slapen' van W.F. Hermans..." Vooróórdelen Het wordt tijd, aldus Biezen, dat die beeldvorming eens veran dert. „Het buitenlandbeleid van WVC laat wat dat betreft te wensen over. Daarnaast moeten ook museumdirecteuren en ga leriehouders eens af van die vooroordelen. Ze moeten zich eens goed op de hoogte stellen van hetgeen er gebeurt in Zwe den." Biezen zelf intussen vatte de koe bij horens en organiseerde drie tentoonstellingen in Neder land. In Eindhoven tonen vijf tien Zweden nu hun werk. Die tentoonstelling die de titel 'Blomvaser' heeft meegekregen is later in Leeuwarden te zien. Tegelijkertijd wordt in Amsterdam hedendaagse Zweedse grafiek geëxposeerd. In 1993 wacht een tentoonstel ling van eigentijdse Nederland se kunst in Varmland. De selec tie daarvan loopt nog, maar vast AMSTERDAM FRANCOISE LEDEBOER Wekt aids inmiddels zoveel vrij gevigheid op dat twee benefiet concerten in één maand kans van slagen hebben? Joram de Bree, initiatiefnemer van het uitverkochte concert van 27 au gustus in de Beurs van Berlage, is in elk geval tevreden. De op brengst voor de kas van het Aids Fonds bedroeg 35 duizend gul den. Erzi Grootveld geeft na mens de organisatie van het aids-gala, op 29 september in het Muziektheater, echter on middellijk toe: „We zijn behoor lijk geschrokken toen we van dat andere concert hoorden. Onze toegangsprijzen liggen nu eenmaal veel hoger. Ik durf die vraag over vrijgevigheid dan ook echt niet te beantwoorden. Het worden spannende weken voor ons, dat weet ik in elk geval wel." Het idee voor het gala werd vorig jaar geboren in een hoofd stedelijke sauna. Choreografe Erzi Grootveld, grimeuse Mia de Jong en de juriste Fleur van Eek besloten daar eensgezind dat ook in Nederland de tijd rijp is voor een festijn, waarop naar Amerikaans voorbeeld een be roep wordt gedaan op goedge vulde geldbuidels van particu lieren en bedrijfsleven. De kaartjes kosten tussen de 100 en 250 gulden, maar met een pro gramma van kwaliteit en onder de bezielende leiding van pre sentator Freek de Jonge moet er minimaal anderhalve ton zijn op te héllen, zo hopen zij nog steeds. Was het toch niet beter ge weest pas volgend jaar een nieuwe benefiet te organiseren in plaats van twee keer binnen een korte periode? Joke Moëd-Reiss van het Aids Fofids antwoordt ontkennend op de vraag of het fonds in dit opzicht geen sturende rol had moeten spelen: „Aan het con cert in de Beurs van Berlage staat dat in ieder geval Henk Visch, Jan van den Dobbelsteen, Stijn Peeters en Biezen zelf aan die presentatie meewerken. De expositie van vijftien Zweedse kunstenaars in De Krabbedans in Eindhoven geeft volgens Biezen en mede-orga nisator Mare Broos een goed beeld van de diverse uitingsvor men in de eigentijdse Zweedse kunst. De twee hebben niet een lukrake presentatie samenge steld, maar kozen voor een the- Broos: „Er zijn in Zweden enorm veel amateurschilders. Het merendeel houdt zich bezig met bloemstillevens, dat is wer kelijk zeer populair bij die groep. Daardoor hebben de professionele kunstenaars er echter een soort banvloek over uitgesproken. Het leek ons aar dig om dat nu eens te doorbre ken. We hebben bovendien de deelnemende kunstenaars ge vraagd eens in een andere stijl te werken. Zo zijn er nu doeken te zien van schilders die nor maal gesproken abstract wer ken, enzovoorts." Thuisland' Gevraagd naar kenmerken van de eigentijdse kunst van hun tweede 'thuisland' spreekt Bie zen onmiddellijk de bekende woorden 'eeuwig zingen de bossen' uit en laat Broos het be grip 'sober' vallen. Biezen: „Werkelijk, als je naar de kunst kijkt dan komt dat gevoel van bezinning in je op. Men denkt •in Zweden naar mijn gevoel wat meer na dan in Nederland. Er is meer verdieping: er is so sie so wat meer aandacht voor de in houd." Broos: „Contemplatief zou je de Zweedse kunst kun nen noemen. Niet voor niets zijn er zoveel goede en bekende auteurs en toneelschrijvers. Die werd meegewerkt door het New York City Gay Men's Chorus. Dat koor kwam toch al naar Eu ropa, vandaar de datum van 27 augustus. Die benefiet had bo vendien een heel ander karakter dan het gala, want was meer be doeld voor het homo-wereldje. Dat zag je ook heel duidelijk aan het publiek: er waren vooral mannen en er hing een sfeer van ons kent ons. Het gala is echter vooral bedoeld voor een breder publiek." Zeker is dat Hoogveld, De Jong en Van Eek er met hun speciaal opgerichte stichting 'Per Form' alles aan hebben ge daan om het ontstaan van zo n „ons kent ons"-sfeer te voorko men. Van Eek heeft eindeloos literaire inslag heeft zich in de loop der jaren doorgezet in de beeldende kunst. De Zweden zijn ook niet zo gevoelig voor trends. Dat geldt overigens voor alles; ook in de mode zijn de Zweden eigenzinniger, zijn niet zo snel bereid een nieuwe lijn te volgen." Biezen: „De nu in Ne derland zo populaire 'etalage kunst' kom je daar in ieder ge val niet tegen. Goddank, trou- Amerika Volgens de twee kunstenaars zijn er wat culturele invloeden betreft, meer verbindingen met Amerika te leggen. „Op zich is aan de telefoon gehangen en brieven geschreven om bedrij ven tot gratis levering van dien sten te bewegen. Dat resulteer de in gratis drukwerk, distribu tie van posters en folders, uit leen van een kopieer- en faxap paraat, vervoer, hotelkamers, etcetera, etcetera. De gemeente Amsterdam betaalt de kosten voor de huur van het Muziek theater en Freek de Jonge bleek bereid de avond aan elkaar te praten. De lijst van voor niets mee werkende artiesten ziet er intus sen imposant uit: het program ma belooft onder meer optre dens van Ronald Brautigam en Rian de Waal (beiden piano), dat ook wel logisch. Zweden lijkt heel veel op de USA. Het landschap, de weidsheid, de hoeveelheid inwoners per vier kante kilometer... Dat laat zich goed vergelijken met bepaalde staten in Amerika." Ze verwachten wel dat wan neer daadwerkelijk de grenzen vervallen in 1993, er meer con tact zal worden gelegd met de andere Europese landen. „Niet voor niets wil Zweden lid wor den van de EG en niet voor niets wordt er een brug ge bouwd tussen Denemarken en Zweden. Dan zal er veel veran deren, ook voor de kunstenaars. Afstanden worden korter, er zal meer worden gereisd, meer ex- Lieuwe Visser (zang), Ronald Snijders (dwarsfluit), de popko ren van het Muziekpakhuis en korte voorstellingen van Het Nederlands Danstheater en het Nationale Ballet. Karei Appel stelde een gouache beschikbaar die wordt geveild door veiling meester Jan Pieter Glerum. In de toegangsprijs is ook een rede van minister d' Ancona, een buffet met muzikale begeleiding en een gratis glas champagne inbegrepen. Het gala in het Muziektheater (Waterlooplein) begint op 29 september om 18.00 uur en ein digt om 23.30 uur. Kaarten kun nen worden besteld bij het Mu ziektheater (020 - 6255455). posities in de zuidelijke landen worden bekeken. Wij hopen dat dat ook andersom zo werkt." Tentoonstelling: 'Blomvaser', 15 Zweedse kunstenaars tonen schilderijen, grafiek, tekeningen en beelden en verzorgen perfor mances geent op het thema 'Boemvazen'. Centrum voor he dendaagse kunst De Krabbe dans, Stratumseind 32, Eindho ven. Open: dinsdag t/m zondag van 13-17 uur. Tot 29 septem ber. Catalogus. De expositie is van 4 tot 25 oktober te zien in Hotel Mana gement School in Leeuwarden. In Galerie Jansen en Baumler is tot t/m 29 september eigentijd se Zweedse grafiek te zien. LEIDEN CONNY VAN DER ZANDE Aankomend semester is Louis Ferron gastschrijver aan de Universiteit van Leiden. De man die met zijn roman 'Kareli- sche Nachten' de AKO-litera- tuurprijs won. is vol plannen. Hij wil op de praktijk gerichte colleges geven aan de studenten Nederlands. „Ik gun ze een kijk je in de literaire keuken van de normale schrijver. Ze zullen aan den lijve ondervinden hoe moeilijk het is om intuïtieve beelden op een literaire wijze vorm te geven". In een matig bezette Burcht had Anthony Mertens, criticus bij de Groene Amsterdammer en we tenschappelijk medewerker moderne letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, een gesprek met hem. Louis Ferron had al eerder met Leiden kennis gemaakt. Hij is er namelijk geboren. Het genoe gen is overigens maar kort, want vlak na zijn geboorte ver huist deze zoon van een Neder landse moeder en een Duitse vader naar Duitsland. Het is dan 1942 en de oorlog is in volle gang. Als hij een jaar of negen is keert hij terug naar Leiden waar hij zijn tienerjaren doorbrengt. Aan die tijd heeft hij geen pret tige herinneringen. 'Ik was een moffenjong en dat heb ik ge voeld ook.' Over ziin ieugd heeft Ferron verschillende verhalen in om loop gebrachL Zijn fantasie gaat nog al eens met hem op de loop en hij houdt nu eenmaal van mystificaties. Door zijn achtergrond raakte Ferron bijzonder geïnteresseerd in het Derde Rijk. Duitsland en het fascisme zijn onderwerpen die een rode draad in zijn oeu- Elise Hoomans overleden AMSTERDAM De actrice Elise Hoomans is, naar pas nu bekend is gewor den, afgelopen zondag op 76-ja- rige leeftijd overleden. Zij werd geboren in Haarlem, maar bracht haar jeugd door in Indo nesië. Elise Hoomans debuteerde in 1941 in Peer Gynt bij het Neder- landsch Toneel. Jarenlang was zij artistiek leidster van onder meer Toneelgroep Theater (1955-1962) en het Nieuw Rot terdams Toneel. In 1952 regis seerde zij voor het eerst bij he* Amsterdams Toneel Gezelschap het stuk 'Zes personages op zoek naar een schrijver'. Veel regies zouden nog volgen. LHDEN De I^idse beeldhouwster Fredy Wolf-Wubben is één van de ne gen Nederlandse beeldhouwers die eind van dit jaar naar Fin land reizen om hun werk daar te exposeren. Een en ander is tot stand gekomen in samen werking met de Rijksdienst Beeldende Kunst. Het werk van de Nederlandse zal langs vijf verschillende Finse musea rei- De tentoonstelling heet 'Indi viduals. 9 Dutch sculptors' en bestaat uit 46 werken van Hans van den Ban, Henk van Benne- kum, Bert van Loo. Mare Ruy- grok, Juul Sadée, Arjanne van der Spek. Carel Visser, Ton Zwerver en Fredy Wolf. Zij is samengesteld door de directrice van het Wainö Aalto- nen Art Museum in Turku, waar van 15 december tot 19 janauri de eerste presentatie is. Dit ge meentemuseum van de stad Turku beheert de collectie van de Finse beeldhouwer Wainö Aaltonen en voert een actief tentoonstellingsbeleid. Na de presentatie in Turku zal de tentoonstelling tot eind 1992 verder door Finland rei- vre vormen. De boeken waarin dit het meest tot uiting komt zijn 'Gekkenschemer', 'Het Stie renoffer', en 'De keisnijder van Fichtenwald'. Zijn hoofdpersonen zijn meestal schuldige naïevelingen die vanuit een dom idealisme achter een ideologie aanhollen. Met zijn boeken wil hij laten zien dat in ieder mens fascis tische trekken zitten. Het is de wisselwerking tussen overheer sen en overheerst willen wor den. Met het Duitse schrikbeeld voor ogen wijst Ferron op het belang van vrijheid. Het hoogste goed is voor hem de vrijheia van me ningsuiting. 'Ik vind dat een schrijver het recht heeft om al les te schrijven. Ook de meest gruwelijke dingen' Hij schuwt het dan ook niet om in zijn werk dubieuze uitspra ken van mensen als Celine te ci teren. Hiermee wil hij laten zien dat de grens tussen goed en kwaad niet zo eng is als wij meestal denken. Vrijheid is voor Ferron ook be langrijk als het gaat om de vorm van zijn literaire werken. Hij speelt graag met dubbele bo dems, hele en halve waarheden, dromen en werkelijkheid. Daar door is het vaak moeilijk te ach terhalen wat hij precies bedoelt. Maar niet alleen zijn werk is voor meerdere interpretaties vatbaar. Ferron: „Ik besta uit twee personen; als schrijver probeer ik een genuanceerde mening te geven. Op deze avond, als mannetje achter de microfoon mag ik graag tegen alles aan schoppen. Ik draai mijn publiek het liefst een rad voor ogen." En met die verwanende bood schap gingen de bezoekers van Burcnt Literair naar huis. De organisatoren van het tweede aids-benefiet. FOTO MONIQUE BAAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 9