«mi'9|/'92
Dans in al zijn variaties
qcdè^^
Unieke danspresentatie in Alphens Parktheater
Terugblik en nieuw in LAK-theater
Liefhebbers van volksdansen
krijgen op 21 september in de
Leidse Schouwburg de kans een
bijzondere, veelzijdige voorstelling
van het Folkloristisch Danstheater
bij te wonen: 'Dansend langs de
Zijderoute'. De Zijderoute was van
100 v.C. tot 1400 n.C. de 15.000 km
lange weg waarlangs Chinese zijde
naar Europa werd vervoerd. De weg
voerde langs Mongolië, Tibet, de
Gobi-woestijn, de bergruggen van
Pamir, de zuidelijke
Sovjet-republieken, Turkmenistan,
Perzië en Armenië.
MAARTEN BAANDERS
Artistiek leider Ferdinand van Al-
tena heeft door deze gebieden
gereisd en uniek dansmateriaal
verzameld voor deze voorstelling: een fraaie
afwisseling van groepsdansen en knappe
solo-nummers, van verstilde bewegingen
tot krijgslustige steppedansen en extatische
hoogtepunten. De kostuums van authentie
ke stoffen en de vele attributen maken de
voorstelling compleet.
Op 15 oktober voert het Scapino Ballet drie
choreografieën uit. Nils Christe, artistiek lei
der van Scapino, maakte 'Before Nightfall'
op muziek van de Tsjechische componist
Martinu. In 1985 ging dit stuk bij het ballet
van de Parijse Opera zeer succesvol in pre
mière. Van Kirsten Debrock wordt een
nieuw ballet op muziek van Sjostakovitsj
gedanst. Het derde programma-onderdeel
heet 'Rameau', een eigentijdse bewegings
compositie van Ed Wubbe in een strak to
neelbeeld van Pamela Homoet en op mu
ziek van de achttiende-eeuwse hofcompo-
nist Rameau.
Een zeer uniek gebeuren op 5 november is
de voorstelling 'Derives' van de Franse
Compagnie Philippe Genty, die internatio
naal hoge ogen gooide. 'Derives' is een
soort magisch theater, een surrealistische
reis door het onderbewuste, waarin allerlei
theaterdisciplines magistraal gecombineerd
zijn: vijf mensen treden met grote perfectie
op als acteur, danser en acrobaat in een bij
zondere belichting en aankleding. De mu
ziek, die puur Frans klinkt, maar ook associ
aties oproept met Philip Glass en Kraftwerk,
is speciaal voor deze voorstelling gecompo
neerd door René Aubry.
Op 4 december brengt Introdans de kinder
voorstelling Pippi Langkous. Pippi viert
haar verjaardag en maakt een wereldreis in
een luchtballon, maar als ze weer thuis is,
De Leidse Schouwburg
moet er heel wat opgeruimd worden. De
voorstelling is voor kinderen van 5 t/m 10
jaar. ook geschikt als ze nog maar weinig
met dans in aanraking zijn geweest.
'Beeldhouwende' bewegingstaal
Gewaagd, eniergiek, unisex, vernieuwend,
hansworsterig, lastig, komisch: al deze
woorden zijn van toepassing op Dendy
Dance uit New York, dat al eerder spectacu
laire optredens in Nederland had en op 16
januari met een nieuwe voorstelling in de
Schouwburg komt. Mark Dendy en zijn drie
jonge dansers combineren een atletische
techniek met grote concentratie. Klassiek-
academische patronen zijn er nog wel,
maar de nadruk ligt op samengebalde li
chaamskracht in een 'beeldhouwende' be
wegingstaal.
Na het dynamische programma 'Inside
Out', vorig jaar in het LAKtheater, komt
Djazzex Modem Jazz Dance Company op
11 februari in de Schouwburg met een
nieuwe produktie, waarvan de titel nog niet
bekend is. Dit Nederlandse gezelschap is
internationaal toonaangevend. Diverse
choreografen zorgen regelmatig voor nieu
we artistieke impulsen. De dansers werken
al lang samen en zijn opvallend soepel op
elkaar ingespeeld.
De Rotterdamse Dansgroep komt dit jaar
opnieuw met werk van Ton Simons en
Amanda Miller, die ieder een eigen stijl ont
wikkelden op basis van de principes van
Merce Cunningham en allebei een Ameri
kaanse achtergrond hebben. Simons' dans
stuk 'Grace' op een mis van Mozart kreeg
de Nederlandse Choreografieprijs 1990. De
sierlijke, soepele bewegingen die we van
hem gewend zijn, komen ongetwijfeld terug
in zijn nieuwe produktie, die nu nog in de
maak is. Amanda Millers 'Brief maaJcte vo
rig jaar grote indruk door de vloeiende, sub
tiele bewegingen en een groot ruimtege
voel. Over haar nieuwe produktie is nog
niets bekend, maar we mogen er veel van
verwachten.
Het Groningse dansgezelschap Reflex komt
dit seizoen twee keer in Leiden, waarvan
één keer in de Schouwburg, op 7 april. Op
dit moment is het programma nog niet be
kend. Het veelzijdige repertoire van dit ge
zelschap omvat dansante en theatrale wer
ken. Artistiek leidster Patrizia Tuerlings wil
dit seizoen ook plaats inruimen voor film-
-elementen.
Een compleet ballet met klassieke allure
maar toch een moderne vormgeving is 'The
Dream King' van Introdans, op 5 mei. Het is
het historische verhaal van de bizarre ko
ning Ludwig II van Beieren, die liever in een
sprookjeswereld leefde dan regeerde. Hij
raakte in extase van opera en verafgoodde
Wagner. Ludwig was een dromer, vrouwe
lijk verfijnd, maar ook heel sterk. Toen in
1870 de Frans-Duitse oorlog uitbrak, trok
Ludwig zich nog meer terug in eenzaam
heid en excentriciteit. De voorstelling dringt
diep door in het zieleleven van de zonder
linge vorst. Een rijke keuze aan muziek van
beroemde componisten begeleidt de zeven
tien scènes.
Een unieke première beleeft het
Alphense Parktheater op
donderdag 12 september: dan zal de
Dansgroep Danskern, voorafgaande
aan de landelijke première op 14
september eveneens in het
Parktheater, een
introductievoorstelling geven van
het programma '2 Dance 2 gether'.
Choreograaf en danser Adriaan
Kans, die Danskern in 1980
oprichtte, zal dit programma,
waarin hij Maureen Krumeich als
danspartner heeft, als het ware uit
elkaar rafelen.
ALPHEN ANNEMIEK RUYGROK
Op deze manier krijgt de toe
schouwer een idee van de ma
nier waarop een dansvoorstel
ling ontstaat. Kans vertelt welke ideeën aan
de voorstelling ten grondslag lagen, iets
over dans en choreografieën in het alge
meen, hij geeft een toelichting op zijn mu
ziekkeuze en aan de hand van gedanste
fragmenten legt hij de techniek uit.
De dansers laten ook zien hoe (stukken
van) de voorstelling er in eerste opzet uitza
gen, ze leggen uit waarom dat niet werkte
en tonen vervolgens hoe het uiteindelijk is
geworden. "Een makkelijke manier voor de
toeschouwer om in het programma te stap
pen", aldus zakelijk leider René Zuiderveld.
De voorstellingen komen tot stand in sa
menwerking met het Alphense Parktheater
dat een speciaal combinatiepakket heeft sa
mengesteld: wie naar de introductievoor
stelling op 12 september gaat kan tegen ge-
Truus Bronkhorst danst met haar leermeester Max Dooijes in 'Branco'.
FOTO BOB VAN DANTZIC
reduceerd tarief naar de voorpremière op
13 of de landelijke première op 14 septem
ber gaan. Na 14 september gaat Danskern
met het programma op toemee door het
land.
Parallel aan de voorstelling is in het
Parktheater sinds 2 september een over
zichtstentoonstelling ingericht met foto's
over de geschiedenis van Danskern. Na de
oprichting in 1980 worden produkties van
eigen hand gedanst: 'Wintering', 'Een ge
meubileerde kamer', 'Renga' en 'Landschap
met reiziger'.
Van 1985 tot 1988 produceert en danst
Adriaan Kans werk van onder anderen Do-
ris Humphrey, José Limón, Sophie Maslow,
May O'Donnell', Eleo Pomare, Anna Soko-
low, de 'klassieken' van de moderne dans.
Na 'Zigurat' is '2 Dance 2 gether' het twee
de duettenprogramma van deze kleine
dansgroep, met eigen choreografiën van
Adriaan Kans.
De eerste twee dansvoorstellingen
in het LAKtheater staan in het teken
van de terugblik. Op 20 en 21
september komt Truus Bronkhorst,
die de laatste jaren een interessante
ontwikkeling heeft doorgemaakt.
In haar voorstellingen stelde ze zich
aanvankelijk uitdagend op tegenover
het publiek, soms zelfs op het recalci
trante af. Ze was daarbij extreem gericht op
het effect dat haar bewegingen en thema's
op de toeschouwers zouden hebben, maar
later werden haar voorstellingen persoonlij
ker, meer doorleefd, en liet ze duidelijk de
emotionele drijfveren van haar kunst zien.
De voorstelling 'Goud' was de kroon op
deze ontwikkeling. Met de nieuwe produk
tie 'Branco' zet ze nu een stap terug naar
het allereerste begin van haar carrière. Voor
deze voorstelling heeft ze haar vroegere
leermeester, het inmiddels 72-jarige dansfe-
nomeen Max Dooijes, uitgenodigd met
haar op te treden. Met hem bouwt ze op
nieuw op wat ze van hem geleerd heeft: de
essentie van de dans.
Ook van dansgroep Krisztina de Chatel is
het interessant de ontwikkelingsgang nog
eens te zien, die voorafgegaan is aan de
hoogst karakteristieke topprodukties 'Dua
lis' en 'Sequence'. Krisztina de Chatel be
gon met minimal dance. Geleidelijk steeg
ze boven de radicale principes van deze
stroming uit en gebruikte ze als basis voor
choreografieën met een persoonlijk, emo
tioneel thema en een dansidioom met
weliswaar strakke lijnen, waarbij het ene
patroon door verschuiving uit het andere
voortkomt, maar tevens een afwisseling en
een soepelheid die de afstand tot het pu
bliek verkleinen. Deze artistieke groei is nog
eens te zien in twee reprises, op 11 en 12
oktober 'Typhoon' (een dansstuk waarin
windmachines de bewegingen van de groep
eindeloos lijken te dirigeren) en op 15 en 16
november 'Change'.
Hoog niveau
Op 18 en 19 oktober komt Reflex, de Gro
ningse dansgroep die zich sinds enkele ja
ren op hoog niveau verdienstelijk maakt
voor de consolidering van de moderne dans
door al bestaande choreografieën uit bin
nen- en buitenland opnieuw uit te voeren
èn door jonge choreografen opdrachten te
geven. Deze keer zijn dat er zeven, van wie
de dansstukken verenigd worden door een
constante enscènering. Thematiek en mu
ziek wisselen echter per choreografie. De
choreografen zijn: Thomas Lankau, Mar-
celo Evelin, Charles Comeille, Itzik Galili,
Lionel Hoche en Glenn van der Hoff.
De Rotterdamse Dansgroep brengt dit sei
zoen twee programma's in het LAKtheater
met choreografen van naam. Het eerste
programma (23 en 24 oktober) bevat werk
van Shusaku Takeuchi, Kathy Gosschalk en
Rick Kam. Takeuchi, vorig jaar in de
Schouwburg met 'Matrix', waarin erotische
verlangens indringend vorm kregen in een
scherpe bewegingstaal, maakt nu 'Colours',
waarin emotionele associaties met kleuren
het uitgangspunt zijn.
In het werk van Kathy Gosschalk staan con
flict en aantrekking tussen man en vrouw
centraal en vormt deze keer de paringsdans
zoals die in de natuur voorkomt, de directe
inspiratiebron. Het tweede programma (13
en 14 december) bestaat uit een choreogra
fie van de Amerikaan Mark Haim, een
nieuw gezicht bij de Rotterdamse Dans
groep, voorheen artistiek leider van Com-
pania de Danca de Lisboa in Portugal.
Anouk van Dijk is al langer werkzaam bij de
Rotterdamse Dansgroep, waar zij sinds en
kele jaren bezig is haar choreografische ta
lenten te ontplooien.
'La Fortersse'
Coup d'Amour is een jonge dansgroep, die
al met de eerste produktie 'Natieven' (1989)
van choreograaf Feri de Geus de finale van
het Internationale Choreografen Concours
in Groningen bereikte. De nieuwe produk
tie van De Geus heet 'La Forteresse', waarin
zes dansers samenwerken met de compo
nist/muzikant Stephan van Campenhout.
Op basis van denkbeelden van de Franse ci
neast Godard wordt gezocht naar het trans
parante en informele in de dans. 'La Forte
resse' is te zien op 6 en 7 november.
Ook het LAKtheater heeft dit jaar (op 24 no
vember) een dansvoorstelling voor kinde
ren (vanaf 8 jaar): danstheater Arena met
'Dagdromen', een geestig verhaal over wat
er gebeurt als dagdromen niet alleen maar
in de hoofden van de mensen blijven zitten.
Uiteindelijk blijkt dat het toch maar beter is
'Dèg!' tegen je dromen te zeggen en weer
het gewone, dagelijkse leven in te gaan. To
neel en dans gaan in deze voorstelling soe
pel in elkaar over en vullen elkaar aan. Are
na speelt in op de primaire en intensieve
manier waarop kinderen de taal van het li
chaam beleven.
Een bijzondere voorstelling belooft te wor
den: 'Trap 5' van Stichting Dansproduktie,
op 6 en 7 december in het LAKtheater. Op
het programma staan vier premières, nl.
twee nieuwe choreografieën op twee nieu
we muziekstukken. Het eerste deel is 'De
Trap', een offerritueel geïnspireerd op het
Egyptische dodenboek, van Bianca van Dil
len, op muziek van Louis Andriessen, vol
gens Van Dillen 'een componist die in beel
den denkt'. Dit is de eerste choreografie van
Van Dillen met een verhalende inslag.
Na de pauze volgt '5 games - without losers'
van Matthew Hawkins op muziek van Roel
van Oosten. Hawkins heeft zowel een klas
sieke achtergrond bij het Royal Ballet in
Londen als ervaring met moderne dans
door training bij Merce Cunningham. Hel
dere bewegingen kenmerken zijn choreo
grafieën. l ussen het werk van Van Dillen en
dat van Hawkins bestaat een groot contrast,
maar de dansers brengen op geraffineerde
wijze een balans tussen de beide onderde
len van de voorstelling tot stand.
Op 16 april komt Dansvoorziening van het
Zuiden RAZ in het LAKtheater met 'Reis',
een vierluik van Hans Tuerlings naar de ro
man 'Reis naar het einde van de nacht' van
Céline. Het ritmische, melodieuze, primaire
en rauwe taalgebruik van Céline werkt door
in de manier waarop Tuerlings met dans
omgaat. Ook het thema, de hallucinerende
weergave van een wereld in verval, inspi
reerde Tuerlings. Toch gaat het hem niet
om de weergave van het verhaal. Hij geeft
de emotionele lijn in dans weer.
LIEFHEBBERS
Het Zoeterwoudse Café Landzicht biedt zo
op het eerste gezicht de aanblik van een ge
moedelijke uitspanning. Maar vanaf 9 okto
ber, op de woensdagavonden, gaan de tafels en stoelen
er aan de kant en davert deze bruine kroeg onder de
rock and rolldansen van het Rockin' Syndicate. Kees
Loos, Willy Atsma, Rob Vervoren, Ingrid Koek en mana
ger Albert Holthuis zijn de drijvende krachten achter
deze swingende danscursus. Een vaste kern van het
Rockin' Syndicate verzorgt optredens in het land. Loos
en Atsma zijn op een Europareis; de rest van 'the gang'
wil wel een nummertje weggeven.
Nooit geweten dat er in het rock and rolldansen een
Duitse en een Franse stijl bestonden. Bij de Duitse stijl
wordt de dame in de heupzwaai genomen, bij de Fran
se gebeurt dat niet. Het Rockin' Syndicate geeft rock
and roll-lessen Franse stijl. Rob Vervoren: „Er is geen
enkel boek waarin staat hoe je rock and roll moeten le
ren dansen. Kees Loos en WUly Atsma zijn hiermee be
gonnen en die dansten Franse stijl. En dat hebben ze in
hun lessen voortgezet Ik was eerst ook gewoon cursist,
maar ziLnu in de organisatie. We zijn klein begonnen,
maar er komt steeds meer belangstelling. We geven
twee blokken van tien lessen in een jaar. Na dat jaar
dansen onze cursisten de vonken uit de tegels. Rock
and rollen geeft mij persoonlijk een enorme kick. Als ik
'Great Balls of Fire' van Jerry Lee Lewis hoor, krijg ik de
kriebels in mijn bloed. Van House of zo hou ik totaal
niet. Dat doet iedereen al. Nee, ik heb een speciale
band met die jaren vijftig. Toen sloeg de vlam in de
pan. De rest is maar namaak."
Albert Holthuis leidt het zakelijk gedeelte van het
Rockin' Syndicate. Daarnaast verzorgt hij optredens in
het land voor een vaste kern van dansers. „We worden
de laatste tijd veel gevraagd. Dan gaan we daar met z'n
allen naar toe in een ouwe Buick, de jongens met punt
schoenen aan, gekleed in een nauwe spijkerbroek en
een overhemd met rode bretels. De meisjes met een
suikerspin en petticoat aan. Je ziet dan dat veertigers
bijna niet stil kunnen blijven staan en gaan meedoen.
Het spettert echt hoor, dat optreden van ons. Ik kan er
zelf geen hout van, heb geen maatgevoel, maar ik vind
het een genot om ernaar te kijken. En we krijgen steeds
meer cursisten. We zouden graag nog eens een eigen
'Stafleden' van het Rockin' Syndicate. Van links naar rechts:
Albert Holthuis, Ingrid Koek en Rob Vervoren.
FOTO JAN HOLVAST
ruimte hebben, een leegstaand gebouw of zo. Want Ca
fé Landzicht is natuurlijk oergezellig, maar het wordt te
klein."
Ingrid Koek is iemand van de vaste kern. „Ik ben ver
slaafd aan die wekelijkse dansavonden. Ie leert op deze
cursus je lichaam beheersen. Vooral hoe je je krachten
moet verdelen, zodat je niet al na het eerste nummer
naar adem staat te happen. Rock and rollen haalt mij
uit de dagelijkse sleur. Ik denk dat dat ook zo gewerkt
heeft in de jaren vijftig. Een kleine groep mensen wou
tegengas geven in die grauwe en treurige tijd, eruit bre
ken. Als je zo n nummer neemt als 'Jailhouse rock' - dat
is bijna symbolisch. Met hun wilde dansen en felle
kleuren was de rock and roll ineens een enorme oppep
per voor de jeugd. Ook nu nog. Ik moet zeggen dat net
toch telkens weer een show-off is, als ie staat te rock
and rollen. Er verandert iets in je hoofd. Het chagrijn is
ineens weg. Nee, heerlijk hoor, zo'n optreden. Je haar
in een suikerspin en een gesteven petticoat aan en dan
maar tekeer gaan. Wist je trouwens dat zo'n petticoat
enorm kriebelt."
CEESVANHOORE
