Leven en wonen
'Ik zie mezelf als advocaat van de gebruiker'
Dekbedden kunnen slecht tegen wassen
Tijd om coniferen
te verplanten
Maandag 2 september 1991 Redactie: 023-150263 •HENRIETTE VAN DER HOEVEN •Vormgeving: ESTHER NYPELS
21
OUDER WORDEN is stomvervelend DE ENIGE die een vrouw het laatste
tijdverlies. woord kan ontfutselen is een
MARY PICKFORD echoput.
J. ARONDAL
Winnaar Meubel- en Stijlprijs 1991 Ter brugge
een mooie gloed. Vandaar dat ik het blad
heb geolied, dan behoud je de natuurlijke
sfeer en kleur van het materiaal. Met lakken
druk je het materiaal als het ware dood.
Dan vervlak je de structuur."
Opvallend aan het ontwerp is de lengte er
van. „In eerste instantie was de tafel korter,
maar dat maakte het ontwerp heel braaf.
De lengte ontstond dan ook nadat de con
structie er was. Het versterkt het beeld. Het
idee achter de tafel kun je samenvatten met
de begrippen doorsteking en klemming. De
metalen constructie schuif je over het blad.
De vorm is zo dat de poten door klemming
vast komen te zitten. Door de zwaarte van
het tafelblad worden de poten ook weer
vastgedrukt. De vorm is de beeldmatige
consequentie van de constructie."
Eenvoud
„Ik wilde niet één type tafel ontwerpen. Ik
houd niet van 'types' meubelen. Ik wil din
gen maken die op verschillende manieren
gebruikt kunnen worden. Deze tafel kun je
gebruiken als eettafel, maar je kunt er ook
een werktafel of bureau van maken."
De jury was met name gecharmeerd van de
eenvoud van het ontwerp. Bovendien zijn
materialen verwerkt die op dit moment
weer terugkomen. Voor Jan Willem Vroom
is het voorlopig nog de studie design aan de
Arnhemse Kunstacademie die zijn aan
dacht opeist. Daarna wil hij meubelen gaan
ontwerpen, die hij vervolgens zelf presen
teert. „Ik wil op freelance-basis gaan wer
ken. Dat zal als beginneling zeker niet mee
vallen. As ik van afgestudeerde collega-stu
denten hoor wat een moeite dat kost. weet
ik dat het moeilijk zal worden. Tot nu toe
heb ik puur voor de academie ontworpen.
Soms in een hele andere richting. Zo heb ik
de bokaal ontworpen die eens per jaar
wordt uitgereikt tijdens de Voorjaarsdagen
van de Bond van Veterinair Specialisten. De
bokaal is al uitgereikt aan Midas Dekkers en
Anton van 't Hoof'.
Jan Harm ter Brugge draait al wat langer
mee in het ontwerpcircuit. Hij is, naast zelf
standig industrieel ontwerper, docent In
dustriële vormgeving aan de Koninklijke
Academie in Den Haag en aan de Hoge
school Diemen. „Ik zie mezelf als ontwer
per als advocaat van de gebruiker. Of dat nu
de consument is. of een bedrijf of een pa
tiënt in een ziekenhui^ dat maakt niet uit.
Het is een interactie tussen mens en ding.
De een vond de naam voor zijn ont
werp in de mythische verhalen rond
Koning Arthur. De ander kwam te
recht bij oude vliegtuigen. Twee to
taal verschillende richtingen, maar
beide ontwerpers hebben gemeen
dat ze een tafel maakten en daarvoor
onderscheiden werden met een prijs
in een categorie van de Nederlandse
Meubelprijzen.
annemarie zevenbergen
De wandtafel Dakota van industrieel ont-
werper Jan Harm ter Brugge uit Amsterdam
werd onderscheiden met de prijs voor het
beste Nederlandse Meubelontwerp 1991 en
met de Stijlprijs. De Arnhemse kunstacade
mie-student Jan Willem Vroom kreeg de
Prijs voor Jonge Ontwerpers voor zijn tafel
Gwydion. De prijzen worden woensdag
door WVC-minister d'Ancona uitgereikt in
de Utrechtse jaarbeurs.
De laureaten maakten weliswaar beiden
een tafel maar de gedachten achter de ont
werpen verschillen nogal. Voor Ter Brugge,
gevestigd als zelfstandig ontwerper in Am
sterdam, was er een sterke behoefte 'iets
voor zich zelf maken dat ook echt van hem
zelf is'. „Ik heb tot begin dit jaar bij een ont
werpbureau gewerkt. Daar moet je met al
lerlei factoren rekening houden. De stijl van
het bedrijf, je opdrachtgever en je baas. Die
kijkt als het ware altijd over je schouder
mee. Mijn ontwerp voor de wandtafel is ei
genlijk voortgekomen uit het idee dat de
meeste kamers vrij klein zijn. Tafels worden
over het algemeen toch tegen de muur ge
zet, terwijl ze ontworpen worden om in de
ruimte te zetten. Maar het fenomeen wand
tafel bestaat eigenlijk niet. Dat was gelijk
mijn probleemstelling. Een tafel ontwerpen
met een groot oppervlak, die weinig van de
ruimte opeet. Voor mij is ontwerpen het
zoeken naar een probleem en het definië-
Asymmetrisch
Het resultaat is de asymmetrische wandta
fel Dakota. De ontwerper produceert zijn
geesteskind voorlopig in eigen beheer. De
prodi^fieyan de tafel is toegesneden op
technieken die niet al te grote series vergen.
De aluminium poot wordt bijvoorbeeld in
Met deze tafel 'Gwy-
dion'(rechts) won Jan
Willem Vroom De
Prijs voor de Jonge
Ontwerpers 1991'.
foto cpd
Jan Harm ter Brugge
(links) aan zijn tafel
Dakota waarmee hij
de prijs voor het bes
te Nederlandse Meu
belontwerp 1991 en
de Stijlprijs won. fo
to gpd
zand gegoten, een laag technologisch pro-
éede. Het tafelblad wordt gemaakt van
hardschuim en kan eveneens gegoten wor
den. De enige manier om op eenvoudige
wijze de asymmetrische vorm te krijgen.
Die assymmetrie is ook terug te vinden in
de tafelrand die van een cylindervorm naar
een ellips verloopt. Het blad ligt los op de
poot. Aan de kant die aan de muur beves
tigd wordt is een sleuf gefreesd die in een u-
vormig profiel geschoven wordt, dat aan de
wand bevestigd is. Dit maakt het mogelijk
het blad te keren zonder dat er schroefga-
ten te zien zijn.
Het ontwerp bestaat uit een oud-roze tafel
blad en aluminium in de originele grijze
kleur. „Ik gebruik de tafel zelf, die kleuren
passen het beste in mijn interieur. Ik heb
het ontwerp ook met een grijs blad ge
maakt, maar dat vond ik te laf. Ik vind dit
roze een plezierige kleur, zeker in combina
tie met aluminium. Ik denk niet dat de tafel
in elke willekeurige kleur gemaakt kan wor
den. Bijproduktie zal ik een soort kleurpro-
gramma maken, met een aantal uitersten."
Over de de naam Dakota heeft ter Brugge
niet 'diepzinnig gefilosofeerd'. „Ik vond de
naam goed klinken bij de vorm."
Kloostertafel
Voor Jan Willem Vroom was de massief
beuken tafel Gwydion een examenopdracht
voor zijn studie. „Het ontwerp deed denken
aan een kloostertafel en riep associaties op
met de middeleeuwen. Al snel ging ik de
richting op van mythische verhalen. Neu
zend in oude sagen kwam ik in een Arthur-
verhaal terecht. Daar kwam ik de naam
Gwydion tegen. Ik weet niet precies wat het
betekent maar de naam vofid ik bij de sfeer
van de tafel passen."
De jonge Arnhemmer verwerkte gestoomd
beukenhout en metaal in zijn ontwerp.
„Beuken is een vrij harde houtsoort. Dat is
nodig voor de kras- en deukbestendigheid.
Als je een harde houtsoort zoekt kom je al
snel terecht bij tropisch hardhout en ik vind
dat je dat niet meer kunt gebruiken. Van ei
kenhout vond ik de kleur niet passen bij het
metaal. Beuken is veel warmer, het heeft
Zwierige jassen bij C&A
Zonder skibroek
ben je deze
winter nergens
Er zijn deze winter twee zaken waar je als
vrouw niet omheen Jamt: de skibroek,
meestal gedragen met enkelhoge laarsjes en
de zwierige A-lijn jas. Of je nu van sportief
Of klassiek houdt, deze twee zul je in elke
collectie tegen komen. Die zwarte, antra-
cietgrijze of zwart-wit geruite skibroek (met
bijpassende jassen) liep dan ook als een fel
rode draad door de wintershow van C&A,
het kledingconcern dat dit jaar 150 jaar be
staat.
In de show veel aandacht voor de mantel
(vaak in zuiver scheerwol), die deze winter
een echte blikvanger is. Niet alleen door het
zwierige A-lijnmodel, dat er in een wijde ca-
pevorm is of bijna enkellang en dan vrij
sluik gesneden, maar zeker ook door de
kleuren. Want wat springt er meer in het
oog dan een felrode of fucsiaroze jas, al dan
niet met een grote sjaalkraag, een zwart flu
welen capuchon of een klein, heel chic
ogend fluwelen kraagje? Zeker niet als de
draagster daaronder een zwarte skibroek en
een colbertje of een in de taille vallend jasje
in de kleur van de 'overjas' draagt. En wie
die kleuren wat tè opvallend vindt, kan kie
zen voor diep bourgogne- of bordeauxrood,
oudroze, abrikoos of geel. Stuk voor stuk
kleuren die het goed doen bij tinten als
zwart, antraciet en grijs die mede het mo
debeeld bepalen.
Romantiek en folklore komen om de hoek
kijken in de ruime truien met opgemaasde
en geborduurde bloemen en Tiroler vesten,
die worden gedragen op korte plooirokjes
in jersey. Veel korte rokken zie je trouwens
niet bij C&A, De meeste modellen zijn vrij
lang en sluik.
Vooral in grijstinten werken de ontwerpers
deze winter veel met Art Déco motieven,
wat stijlvolle heuplange truien en vesten
oplevert, die worden gedragen op een slui
ke rok of skibroek. Maar dat grijs combine
ren zij ook heel fraai in Modriaanstijl met
rood, groen en blauw, want het moet toch
een vooral kleurige winter worden.
En omdat er komend seizoen vast heel wat
feestjes op het programma staan, ook daar
voor aandacht bij C&A. In de feestkleding-
collectie ondermeer tafetas avondjurken
150) waarop een getailleerd jasje met ve
ter of knoopgamering kan worden gedra
gen. Dit vrij langvallende, iets over de heup
en klokkende jasje kan ook met een ski
broek een heel feestelijk maar informeel ge
heel vormen, als er dan maar een zwarte
sjaal met kant als jabot op wordt geknoopt.
Mannen
Een kleurige winter, ook voor de mannen.
Voor hen wollen winterblazers in roodtin-
Dekbedden kunnen slecht tegen wassen en
chemisch reinigen: ze krimpen bijna alle
maal. Of het nu gaat om donzen bedden of
dekbedden met een synthetische of wollen
vulling, de afmeting is na reiniging dikwijls
niet meer dezelfde. Dit blijkt uit een onder
zoek van de Stichting Vergelijkend Waren
onderzoek (VWO).
De VWO onderzocht 37 merken en typen,
TUIN
waaronder twaalf dubbele dekbedden. Na
reiniging bleek het vooral droevig gesteld
met de synthetische. Op één na waren alle
met een originele afmeting van 135 bij 200
centimeter kleiner geworden dan 195 centi
meter lang en/of 130 centimeter breed.
Donzen dekbedden zijn meestal duurder in
aanschaf. Maar, zo blijkt uit het onderzoek,
ze zijn dan ook duidelijk beter dan syntheti
sche of wollen. Zo is onder meer de verhou
ding gewicht-warmte veel gunstiger.
Fabrikanten blijken er nogal eens naast te
zitten wat het donsgehalte betreft, zowel in
negatief als in positief opzicht. Zo dienden
enkele dekbedden volgens de opgave 65
procent dons te moeten bevatten. In werke
lijkheid bleek het gehalte 80 procent.
Het wil er bij de meesten niet in maar coni
feren kunnen vaak beter in augustus/sep
tember verplant worden, dan in het voor
jaar.
Tenzij we dan toevallig midden in een ver
late hittegolf zitten. Dat kan gebeuren. In
1976 was het in augustus/september zo
kurkdroog dat het zand tussen je vingers
doorliep. Dan kun je beter niets verplanten,
je moet al blij zijn als planten het leven
houden.
Maar normalerwijze zijn in augustus de
nachten vochtig door dauw en de dagen
zijn niet al te droog, omdat de zon niet
meer zo lang schijnt. Bovendien is de grond
dan heerlijk warm zodat de wortels snel aan
de groei kunnen. In het voorjaar heb ik va
ker verliezen gehad door te koude grond en
te felle koude en droge wind.
Wie nu een coniferenhaag wil zetten, kan
zijn gang gaan, maar ook kleinere coniferen
kunnen nu gemakkelijk verplaatst worden.
Kopen we nieuwe planten dan zitten die
meestal met hun kluit in een jutelap. Vraag
even of het écht jute is dan wel kunststof. In
het laatste geval moet de hele lap na het
planten verwijderd worden, want kunststof
vergaat niet en belemmert de groei.
Om te beginnen maken we een plantgat dat
breder maar niet dieper is dan de kluit van
de conifeer. Naaldbomen houden er niet
van om te diep geplant te worden. Dan zet
ten we de plant met lap en al in de kuil en
vullen die 5 cm hoog met de uitgegraven,
met turf vermengde grond. Pas dan maken
wc de jutelap los. Is het echte jute dan
spreiden we deze verder uit over de reeds
ingeschepte grond, is het 'kunst' dan trek
ken we de lap eruit en gooien hem in de
vuilnisbak. Dóama vullen we verder aan tot
de grond rond de conifeer gelijk is met de
grond van de border.
Dan is het tijd voor héél véél water om de
aarde tussen de fijne haarwortels te spoe
len. Dus óók gieten als het regent!
Tot slot gaat er nog een flinke laag vochtig
turf rond de pas verplante conifeer.
Mocht het onverhoopt zeer heet en droog
worden dan pakken we onze nieuwe aan
winst in in gaatjesplastic (voor een krats in
speciaalzaken te koop) en houden dat gere-
Er zijn meerdere soorten maar de meest
gangbare, de Bambusa metake, met blade
ren die wel 25 cm lang worden, kan tot 6
meter hoog worden. Bij mij in de tuin. met
slechte zurige zandgrond, haalt hij de twee
meter. Ook in de breedte is het een forse
groeier, dus over het maken van stekken
hoeft de heer Schabbing zich geheel en al
geen zorgen te maken. Gewoon in de herfst
wat wortelstekken en die doen het altijd. De
Bambusa metaka vraagt iets vochthouden-
de grond.
De andere, ook in de tuinen bekende bam
boe. de Pseudasasa met bladeren tussen 12
en 25 cm met iets gezaagde rand, is beter
bestand tegen droogte, maar wordt overi
gens even hoog en breed.
Op de bloeiwijze, het is een grasachtige,
hoeft u niet te wachten. Het duurt weer een
kleine vijftig jaar eer èlle bamboeplanten.
waar ook ter wereld gaan bloeien.
Enkele jaren geleden was het zover. Mijn
bamboe bloeide en ik dacht daarna dat hij
dood was. GelukJog bleven er toch nog en
kele stekken in de grond die tot activiteit
kwamen. Alle bamboes die ik wist te staan,
hadden in dat jaar gebloeid en leken het
jaar erop dood. Nu beginnen ze weer flink
uit de kluiten te groeien. Hetzelfde jaar
waarin onze bamboeplanten verdwenen,
overleden veel pandabeertjes die uitslui
tend van de spruiten van bamboe leven in
China.
Het was dus wereld wijd.
Een soort bloeit om de vijftig jaar, een an
der soort om de zeventig jaar, waarna de
moederplant afsterft. Ik meen dat de hier
voorkomende bamboes om de vijftig jaar
bloeien. Is dat niet zo, dan hoor ik dat te zij
ner tijd wel.
DE HEER VAN BEEK UIT LEIDERDORP
vraagt een middel tegen mieren. Omdat dit
een algemene plaag is. zullen we er in de
tuinrubriek aandacht aan besteden.
Dl HEER) DASSEN uit Aerdenhout tobt
met veenmollen in zijn tuin. Aan hem het
advies om zich in verbinding te stellen met
de Plantenziektekundige Dienst in Wage-
ningen:08370 - 96911.
Komt er bij u aJ tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchncr
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
De zwierige A-lijnjas en de sportieve monytcoat zijn er deze winter in heel vrolijke kleuren. fo
to c&a
ten van Angelo Litrico, petrolkleurige
chasmere wollen mantels, geruite monty
coats met schouder- of mouwstukken van
leer, truien en vesten in Navajo-dessin en
double breasted kostuums in diverse tinten
heidepaars en groen. En het mooie is dat
die mannenkleuren prachtig zijn afgestemd
op de vrouwenkleding, er valt uit de kast
van de partner straks wel iets te lenen...
Kinderen
Kinderkleding moet niet alleen leuk zijn
maar ook tegen een stootje kunnen. C&A
werkt daarom veel met jeans (ook voor
bodsywarmers), corduroy en winterkatoen.
Zelf voor de allerkleinsten is er een skibroek
te koop maar het is vooral het Amerikaanse
studentenleven dat de ontwerpers heeft ge-
inspireerd. Daarom veel kleding met capu
chons en badges; cricketstrepen langs
sweaters en pullovers en blazers in flannel
en flausch. Echte folklore is t^rug te vinden
in plaidruiten en Schotse tartans voor rok
jes. Maar echt heel mooi zijn de wollen de
ken jassen. die een modieus alternatief bie
den voor het jack.
henriette van der hoeven
geld nat. Een oud laken mag ook, maar
staat wel wat vreemd!
MEVROUW REGTIEN UIT WORMERVEER
vraagt wat ze met een uitgebloeide zonne
bloem moet doen. Ik veronderstel dat ze de
zaden wil winnen, want de zonnebloem is
eenjarig en als plant heeft ze dus afgedaan.
Zodra de zaden gevormd zijn lijkt me af
dekken met iets gaas verstandig om vogel-
vraat te voorkomen. Is de plant eenmaal ge
heel verdroogd dan de bloem afknippen en
op een droge luchtige plaats te drogen leg
gen. Zorgen dat er noch vogels, noch mui
zen bij kunnen want die zijn dol op
zonnepitten.
DE HEER SCHABBING UIT HAARLEM
heeft een bamboestruik en vraagt hoe hoog
en groot deze zal worden.
