Toerisme
400.000SC
voeten willen
Dagje Euro Disney kost 75 gulden
Air France schrapt
winter ski-vluchten
r
Vrijdag 30 augustus 1991
Vormgeving; JAN KUNGE
REISBERICHTEN
Recreatie Telefoon
Sinds enige tijd is het mogelijk toeristische informatie in te win
nen via de zogenaamde Recreatie Telefoon. De 06-service is een
initiatief van De Grenswisselkantoren NV (GWK) waarin het Ne
derlands Bureau voor Toerisme (NBT) participeert. Via het kie
zen van het nummer 06-95 75 krijgt de beller actuele informatie
over allerlei toeristische attracties en evenementen in Neder
land. Onder meer worden gegevens verstrekt over toegangsprij
zen, openingstijden en de bereikbaarheid van diverse attractie-
punten. Ook geeft de Recreatie Telefoon informatie over vijf ge
selecteerde TripTips. De gesprekskosten bedragen vijftig cent
per minuut.
Bijen in IJmuiden
Nog tot 27 september in het Pieter Vermeulen Museum aan het
Moerbergplantsoen 20 in IJmuiden: de wond're wereld van de
bij. Hoe gaat het er aan toe in een bijenpopulatie, wie deelt de
orders uit en hoe vertellen de nijvere diertjes elkaar waar de
bloemen het smakelijkst zijn? In IJmuiden ligt het antwoord en
nog veel meer. Informatie: 02550-3 67 26.
Speelkwartier
Onder de fraaie noemer 'Speelkwartier' is in het veel te onbe
kende PTT-museum aan de Zeestraat 82 in Den Haag, een ten
toonstelling ingericht over speelgoed in relatie tot post en com
municatie. De expositie die eerder was te bewonderen in Parijs
duurt tot en met 20 oktober en toont onder meer miniatuur
postkantoortjes, postautootjes, spaarpotten en tinnen postbe-
stellertjes. Nadere inlichtingen: 070-362 45 31.
Kantklossen
Geen mooie Hollandse gevel of eens per week staat er ten gerie
ve van de toerist wel een klompenmaker zijn vak uit te oefenen.
Of een kantklosster natuurlijk- In het prachtige Molenmuseum
aan de Museumlaan 18 in Koog aan de Zaan, gaat men verder.
Het beste werk van befaamde kantklossters als Nel de Bie, Ton-
ny Haas en Hilda Stoeltjes wordt er tentoongesteld en ook ju
weeltjes van de kantklosser Henk van der Zanden kunnen wor
den bewonderd. Uiteraard wordt tevens ingegaan op de ver
schillende technieken waarmee de meesterwerkjes zijn gemaakt.
De tentoonstelling duurt tot 29 september en nadere informatie
kan worden ingewonnen op telefoonnummer 075-28 89 68.
Voorhout festival
Werd vorige week in Amsterdam het theater-seizoen geopend;
de komende zaterdag 7 september is Den Haag aan de beurt.
Tijdens het zogenaamde Voorhout Festival zal van 12.00 tot
19.00 uur op tien verschillende, over het centrum van Den Haag
verspreide podia voorstellingen worden gegeven op het gebied
van muziek, cabaret, literatuur, zang en dans. Maar en onge
twijfeld zal dat een van de hoogtepunten zijn er wordt, bij de
kraam van Bzztöh op Het Plein, ook een wedstrijd Plat Haags
Praten gehouden. De voorrondes vinden plaats om 16.00 en
16.30 uur en in de jury zit onder anderen Dolf Brouwers. Aan
melden kan overigens nog voor 5 september bij Hens 't Hart, te
lefoon 070 - 3 63 29 34.
AMSTERDAM RvdD
Tot verbazing en woede van een
groot aantal Nederlandse reis
organisaties heeft Air France
deze week plotseling besloten
de komende winter geen ski-
vluchten meer te gaan uitvoe
ren op Frankrijk (Lyon). De
kans dat de door de Franse
luchtvaartmaatschappij enige
jaren terug zelf opgezette Fly-
Ski-arrangementen door een
ander carrier worden overgeno
men, lijken vooralsnog gering
omdat de formule tot nu toe niet
echt aansloeg. De bustransfers
tussen Lyon en de verschillende
wintersportgebieden in de Fran
se Alpen duurden niet alleen erg
lang, maar werden ook op de on
mogelijkste uren uitgevoerd. Het
kon gebeuren dat de Nederland
se wintersporter 's ochtends al
om 02.00 uur moest opstaan om
het vliegtuig in Lyon te halen.
Niettemin besloot een flink aan
tal Nederlandse touroperators
opnieuw met Air France in zee te
gaan toen bekend werd dat het
vluchtschema zou worden aan
gepast en dat de bustransfers
zouden worden verbeterd. Welis
waar zou nog steeds op Lyon
op stap in
eigenland.
M l Vooruw
Bel onze
advertentie-
aideling.
MET DJ0SER NAAR
TURKIJE
<DjzO>*ser>
071-f26400
Een kijkje vanuit de lucht op de plek waar Euro Disney langzaam maar zeker vorm krijgt.
Zeshonderdduizend Nederlanders verwacht per jaar
Euro Disney krijgt in eerste instantie 29 ver
schillende attracties, ruim zesduizend ho
telkamers in zes verschillende prijsklassen,
een camping en een golfbaan met 27 holes.
Na de opening in april 1992 zal meteen
worden begonnen aan de bouw van de
MGM-filmstudio's Europa die vanaf 1995
kunnen worden bezocht. Ook zullen er nog
dertiendduizend hotelkamers extra worden
gebouwd. Zoals het er nu naar uitziet zal
het hele resort pas in 2017 helemaal gereed
zijn.
Het park ligt aan de autoroute van Parijs
naar Strasbourg (A4), maar is per auto ook
vanuit Lille (via de Al 1 en de A3) eenvoudig
te bereiken. De luchthavens Orly en Charles
de Gaulle liggen binnen een straal van zes
tig kilometer en vanuit Parijs is Euro Disney
rechtstreeks te bereiken via de RER (metro).
Vanaf 1994 stopt de hogesnelheidstrein
(TGV) bij het complex.
Zoals het er nu naar uitziet zal een groot
aantal Nederlandse reisorganisaties reizen
(al dan niet gecombineerd met een bezoek
aan Parijs) naar Disney aanbieden. OAD
was de eerste Nederlandse touroperator die
vorige week een contract met de Disney
Corporation tekende. Overigens betekent
dat niet dat OAD het alleenrecht krijgt op
bustrips naar Euro Disney. De voordelen
voor de Overijsselse onderneming liggen
meer op het promotionele vlak. Ook krijgt
OAD een voorkeursbehandeling bij het ver
delen van de hotelkamers.
worden gevlogen (en niet met
kleinere vliegtuigen op Cham-
béry zoals het verzoek was) maar
de Fransen verzekerden dat de
problemen verleden tijd zouden
zijn. Reden voor onder meer Ho
telplan om de plek in te nemen
van onder meer Arke dat na een
vracht kritiek van Nederlandse
wintersporters begin vorig jaar
het vertrouwen in Air France op
zegde en haar klanten geen Fly-
Ski-arrangementen meer aan
bood.
Hoe Hotelplan (en de andere
touroperators waaronder de
Frans/Nederlandse wintersport
specialist Touralp) het wegvallen
van Air France de komende win-
Als ze al twijfelen, laten ze dat nauwelijks merken. Maar
daar zijn het dan ook Amerikanen voor. Zelfvertrouwen
moet je uitstralen, altijd. Een keer slechts is er sprake van
lichte aarzeling. Op de vraag hoe het dertig kilometer ten
oosten van Parijs gelegen Euro Disney de winter denkt
door te komen, zegt vice-president Jon Winder: „Ja, dan
kan het hier inderdaad bijzonder guur zijn. Maar onze
marketing-afdeling heeft berekend dat er het eerste jaar
elf miljoen mensen naar ons park zullen komen, dus daar
houden we ons aan vast."
staf Disney wel. Meteen nadat
VALLEI VAN DE MARNEROB VAN DEN b DjSney
rV-lDDCICTCCM
bij Parijs zou verrijzen (en niet
bij Alicante, Barcelona, Avignon
of Toulon om vier van de groot
ste kanshebbers te noemen),
•klonken de eerste protesten.
Borden en pamfletten (Stay at
home, Mickey) verschenen in de
straten vari de dorpjes rondom
de toekomstige bouwplaats en
even leek het er op of Disney
zou net als in Amerika de strijd
moeten aanbinden met milieu
activisten.
Daar immers, zo berichtte het
Engelse dagblad The Times vo
rig jaar augustus, barstte een
golf van kritiek los toen bekend
werd dat op het parkeerterrein
van Disneyland in Anaheim
(bos Angeles), voor drie miljard
dollar een duplicaat zou worden
gebouwd van EPCOT. Dit futu
ristische pretpark is in Orlando
(Florida) samen met Disney
World en de MGM-studio's zo'n
publiekstrekker, dat niet alleen
de toevoerwegen steeds weer
verstopt raken met eindeloze fi
les, maar dat ook de woning-
Euro Disney, na Anaheim, Or
lando en Tokyo het vierde amu
sementspark van de Disney
Corporation, gaat zondag 12
april, 's ochtends om 9.00 uur
open. Over iets meer dan zeven
maanden dus al. Dat lijkt onge
looflijk voor diegenen die nu
een wandeling maken over de
reusachtige bouwplaats in de
vallei van de Mame, maar Win
der is zeker van z'n zaak. „Als u
echt een goed overzicht zou
willen hebben van hoe ver we
zijn, dan zou u in heel Europa
moeten kijken. We zijn niet al
leen hier aan het bouwen, maar
ook in tal van andere landen.
Hele gebouwen zullen kant en
klaar in delen naar ons toe wor
den gebracht. Hier zullen ze
dan in elkaar worden gezet."
Iets wat zal worden gedaan
door een leger van ruim vier
duizend arbeiders dat voor een
deel ook uit de omgeving is ge-
recruteerd. Want zo slim was de
nood rondom het Magic King
dom met de dag groeit. Tevens
zorgen de parken voor zo veel
milieuoverlast (er zijn in Ameri
ka zelfs al boetes voor gevallen)
dat het Disney-concem kort ge
leden een vice-president
milieuzaken heeft aangesteld.
Want als ze bij Disney ergens
bang voor zijn, dan is het wel
voor een aantasting van de po
pulariteit en integriteit van de
company.
Vandaar ook dat eventuele pro
blemen met de bevolking in de
Marne-vallei meteen bij de wor
tels werden aangepakt. De me
dedelingen dat Euro Disney al
leen al in de eerste jaren 12.000
employees nodig zou hebben
(dat aantal zal niet lang na de
eeuwwisseling zijn verdubbeld),
dat er een rechtstreekse metro
verbinding met het centrum
van Parijs zou worden aange
legd (is reeds zo goed als ge
reed) en dat de hogesnelheids
trein (TGV) in juni 1994 een hal
teplaats naast het park zal krij
gen, deed elke vorm van kritiek
binnen de kortste keren ver
stommen. Ook al werd snel dui
delijk dat Disney uiteindelijk
niet eens zo erg veel allochto-
zou kun
nen gebruiken
omdat ze niet
tweetalig bleken
te zijn.
Trouwens niet
het enige taal
probleem waar
mee Euro Dis
ney lijkt te wor
stelen. Want
hoe ontvang je
Duitsers, Scan-
dinaviërs, Italia
nen, Spanjaar
den, Nederlan
ders en Honga
ren in een at
tractiepark
waarin Frans en
Engels de voer
taal zullen zijn?
Winder: „Geen
probleem. Ons
park is vooral
visueel inge
richt. Ook bui
tenlandse kin
deren hebben
in onze parken
altijd dolle pret.
Daarbij zal een
flink aantal van
onze gastvrou
wen en gasthe
ren Neder
landstalig zijn
en zullen de
poppen van attracties als 'De
Piraten van de Caribbean' zoda
nig worden geprogrammeerd
dat ze zeven verschillende talen
zullen spreken."
Waaronder Nederlands. De
marketing-afdeling van Euro
Disney heeft uitgerekend dat
per jaar 600.000 landgenoten
naar de Mame-vallei zullen
trekken, een op het eerste ge
zicht fors aantal. Winder: „Hol
landers zijn pretpark-minded.
Meer dan Duitsers bij voor
beeld. Gerelateerd aan het aan
tal inwoners zal Nederland voor
ons samen met Engeland de be
langrijkste markt worden. Daar
bij moet worden bedacht dat je
met de auto binnen vijf uur van
Amsterdam naar Euro Disney
rijdt. Met andere woorden: de
afstand is geen enkel pro
bleem."
De toegangsprijs ook niet? Zoals
het er nu naar uitziet moet de
particuliere bezoeker 220 franc
(circa 75 gulden) betalen voor
een dagje Disney, een bedrag
waarvoor de gemiddelde Hol
lander zich toch wel eens achter
de oren zal krabben. Winder:
„Eenmaal binnen is alles gratis
en zowel in Amerika als Japan
hebben we de ervaring dat nie
mand zich bekocht voelt. U
moet rekenen: onze gasten krij
gen waar voor hun geld, ook
hier. Pirates of the Caribbean,
Star Tours, Captain EO, het
Spookhuis, de Big Thunder
Mountain, It's A Small World...
alle grote attracties van Amerika
worden in Euro Disney nage
bouwd."
Daarbij komt verwacht Win
der dat veel Nederlanders ge
bruik zullen maken van specia
le, goedkopere mogelijkheden
die via reisorganisaties zullen
worden aangeboden. Vorige
week werd met OAD (busrei
zen) het eerste contract voor
Nederland afgesloten en naar
verwachting zullen binnen niet
al te lange tijd Vrij Uit (auto) en
Trans (trein) volgen. Niettemin:
een tweedaagse Disney-reis met
een OAD-bus (met inbegrip van
een overnachting in een mid
denklassehotel op het Disney-
terrein plus toegangsbiljet) gaat
toch nog altijd iets minder dan
driehonderd gulden kosten. Wat
Rob Bremer van OAD er trou
wens niet van weerhoudt de ver
wachting uit te spreken dat zijn
onderneming in het eerste jaar al
zo'n 20.000 Nederlanders naar
de Mame-vallei zal v
Groot van Hotelplan, dat niet
minder dan negentien Franse
wintersportdorpen via het Fly-
Ski-arrangement liet aanvliegen,
verwacht we' dat er een oplos
sing wordt C) onden. „We heb
ben nog even de tijd." Bij Air
France Nederland werd geen re
den gegeven voor de plotselinge
koerswijziging. Een woordvoer
der: „De beslissing is in Frankrijk
genomen. Wij vinden het ook
verschrikkelijk vervelend."
REISBOEKEN
Woudrichem
Wie Woudrichem zegt, denkt
vanzelfsprekend aan het fameu
ze Slot Loevestein en aan Hugo
de Groot, die uit deze toenmali
ge staatsgevangenis ontsnapte
in die beroemde boekenkist.
Dat was in 1621, een jaartal om
niet snel te vergeten, want het
was hèt smulverhaal van de la
gere schoolbanken dat door on
derwijzer telkens opnieuw weer
smakelijk werd verpakt.
Loevestein kenmerkt zich door
twee stoere vierkante torens.
Maar adellijke families hebben
er nooit achter de metersdikke
muren gehuisd, want het zeer
strategisch gelegen Loevestein
was het voorbeeld van een ech
te vechtburcht. En men is er
ook flink op de vuist gegaan,
zoals de Watergeuzen en de
Spanjaarden.
Aan Woudrichem is nog steeds
te zien dat het een bijzondere
positie had, aan het raakpunt
van de afgedamde Maas en de
Waal. Die rivieren liggen er nu
rustig bij, en schippers hebben
al lang geen last meer van
roofridders die er tol heffen. Als
je het stadje nadert is het het
aardigst om de Woudrichemse
dijk te nemen die zich langs het
water slingert. Heel gastvrij oogt
Woudrichem bij de eerste aan
blik niet, want de bezoeker weet
bij het binnenrijden van de om
walling al meteen twee kanon
nen op zich gericht. Hoewel ook
die hun laatste kruit al heel lang
geleden hebben verschoten.
Binnen de vesting domineert de
rijk gedetailleerde toren van de
laat-gotische kruisbasiliek die in
1712 z'n spits verloor. Aan de
voet bevindt zich het Arsenaal,
waarin een visserij- en cultuur
historisch museum is onderge
bracht. Er staat een beeldje
voor, van ene jan Claesen die in
1634 in Andel begraven werd.
Het zal toch niet die van Katrijn
zijn...
Vanaf de kerk-is het maar even
wandelen naar de 15de eeuwse
Water- of Gevangenpoort,
waarin zich nu een restaurant
heeft genesteld. De poort voert
naar het water, waar rechts in
de verte Loevestein verrijst.
Vandaar ook kun je het wandel
pad over de wal bereiken, dat
een schitterend uitzicht biedt
over de rivier. Op de wal staat
het beeldje van een zalmvisser,
die genietend over het water
tuurt, in de richting van het sil
houet
met
in Gorinchem verderop,
...A.»torens en een molen.
Zo wandelend kom je vanzelf in
het oude hart van Woudrichem
terecht, bij 't Oude Raedthuys,
anno 1592, waar ook al een res
taurant in huist. Het is een
fraaie trapgevel met een aardig
bordesje, dat wordt bewaakt
door twee stenen leeuwen met
elk het stadswapen met de twee
zalmen in de knuisten.
Het voormalige raadhuisje
vormt de afsluiting van de
Hoogstraat, waar een paar
schitterende gevels en vooral
ook gevelstenen te zien zijn. Of
een opmerkelijk bovenlicht,
zoals het hoge op nummer 25.
Er zijn voorname panden te
zien, zoals 'In den Salamander'
uit 1606 en zijn buur 'In den
Gulden Engel' uit 1593. Of'Int
Terdt' uit 1601 en 'In de vergul
de helm' uit datzelfde jaar. Op
nummer 5, uit 1608, krijgt u ook
nog een boodschap mee: 'De
tijd is kort, de dood is snel,
wacht u voor zonden, zo doet u
wel'. En de gouden arend op
nummer 7 moet het daar hele
maal mee eens zijn.
Ja, Woudrichem is rijk en heeft,
aan al die bijzondere architec
tuur te zien, ooit nog veel rijkere
tijden gekend.
Skiën leren
Kun je skiën leren uit een boek
je? Lijkt sterk, maar ongetwijfeld
kom je met 'De Nieuwe Skitech
niek' een heel eind. Geen over
daad aan tekst, wel een over
daad aan foto's waarop staat
aan gegeven, hoe het hoort.
Aardig zijn de grafiekjes waarin
wordt aangegeven hoe veilig de
besproken techniek is, hoe de
belasting is op het lichaam en
hoe moeilijk hij is aan te leren.
De Nieuwe skitechniek, uitge
verij Elmar, 34,50.
India en Nepal
De heel bijzondere sfeer van Woudrichem.
Sinds enige tijd geeft Het Spec
trum de reisgidsen van Nelles
uit in een Nederlandstalige edi
tie. Nelles-gidsen zijn voortref
felijke boeken die vaak over een
exotische streek gaan en waarin
de pen wordt gevoerd door
schrijvers en schrijfsters die zelf
in het beschreven land wonen.
Zojuist verschenen de deeltjes
'Nepal', 'India-Noord' en 'India-
Zuid' en ook op deze deeltjes
valt zoals gewoonlijk hoege
naamd niets aan te merken.
Nepal, India-Noord en India-
Zuid, uitgeverij Het Spectrum,
FOTO UDO J. BUYS prijs 29,90.
