Buitenland
Van den Broek wik
Servië straffen
Een vesting in Vilnius
Archeologen vinden
slachtoffers Pompeji
'Geld Noriega vloeide
naar Franse socialisten'
VN onderzoekt Iraakse
landing Kuwayts eiland
Volkscongres bespreekt
onafhankelijkheid
NIEUWSLIJN
Pravda verschijnt morgen weer
De Pravda, tot vorige week de krant van de Communistische
Partij van de Sovjetunie (CPSU), verschijnt morgen weer, maar
dan als onafhankelijk dagblad. Dat heeft de nieuwe hoofdredac
teur, Gennadi Seleznev, gisteren meegedeeld. De Russische pre
sident Jeltsin stelde vorige week een verschijningsverbod voor
de krant in omdat de Pravda (Waarheid) zich niet had gekeerd
tegen de poging tot staatsgreep. De partijkrant kwam deze week
voor het eerst sinds 1917 niet uit.
Politie Milwaukee niet vervolgd
Drie politieagenten die een seriemoordenaar in de Amerikaanse
stad Milwaukee vrij lieten rond lopen, worden niet vervolgd. De
moordenaar werd vorige maand opgepakt, op beschuldiging van
minstens vijfden moorden. In zijn woning trof de politie li
chaamsdelen en onder meer drie hoofden van slachtoffers aan.
Buren verklaarden dat zij de politie al eerder hadden gewaar
schuwd, maar dat de drie agenten de moordenaar na een ge
sprekje weer lieten gaan.
Metrobestuurder was in slaap gevallen
De bestuurder van de metrotrein die woensdag in Manhatten
ontspoorde, heeft gisteren bekend dat hij had gedronken, te
hard had gereden en in slaap was gevallen. Het ongeluk kostte
vijf mensen het leven. De bestuurder wordt beschuldigd van
doodslag. Volgens medisch deskundigen is bij proeven niet ge
bleken dat hij ook drugs had genomen. Wel werd in de cabine
van de metro een flesje gevonden met sporen van crack.
Schalck-Golodkowski aangeklaagd
Alexander Schalck-Golodkowski, voormalig DDR-staatssecreta-
ris, is officieel in staat van beschuldiging gesteld wegens spiona
ge. Dat maakte het openbaar ministerie in Karlsruhe gisteren
bekend. Schalck-Golodkowski leidde namens de Oostduitse
communisten de afdeling Commerciële Coördinatie (KoKo), de
belangrijkste bron van buitenlandse valuta's voor de DDR. Hij
zou voor de geheime dienst Stasi hebben gewerkt, maar volgens
geruchten was hij ook geheim agent voor West-Duitsland.
EG-spoedhulp voor Afrikaanse landen
De Europese Gemeenschap heeft besloten voor bijna vijftien
miljoen gulden aan spoedhulp te sturen naar Etiopië, Somalia,
Sudan en Rwanda. De hulp is bestemd voor honderdduizenden
ontheemden en vluchtelingen in die landen. De landen krijgen
3650 ton graan en 2000 ton plantaardige olie. Daarnaast wordt
er een bedrag van negen miljoen gulden beschikbaar gesteld
voor de aankoop van andere produkten en voor de financiering
van de transportkosten. De steun loopt via het Internationaal
Comité van het Rode Kruis.
Bulgaarse partijchef stapt op
De vice-voorzitter van de Bulgaarse socialisten, ex-premier An-
drej Lukanov, heeft zijn functie neergelegd. In zijn ontslagbrief
zegt Lukanov dat hij zich niet kan verenigen met de wijze waar
op zijn voormalige Communistische Partij heeft gereageerd op
de mislukte coup in de Sovjetunie. Volgens Lukanov moet de
coup worden aangemerkt als een „staatsmisdrijfen had zijn
partij daar veel krachtiger stelling tegen moeten nemen.
Man beschiet Grieks hooggerechtshof
De 32-jarige Griekse huisschilder Christoforos Ekonomides is
gisteren gearresteeerd nadat hij met een semi-automatisch ge
weer zes schoten had gelost op het gebouw van het hoogge
rechtshof in Athene. De politie sqhoot terug. In het gebouw
vindt sinds maart het proces wegens corruptie plaats tegen de
voormalige socialistische premier Papandreou. Ekonomides be
weerde dat hij Jezus Christus was.
Milosevic wijst bemiddeling door EG opnieuw af
Nederland zal zijn EG-partners maandag voor
stellen doen voor politieke en economische
maatregelen tegen Servië als het blijft weige
ren de rol van de EG-waamemers in Joegosla
vië uit te breiden tot Kroatië. Dit blijkt uit de
verklaring die minister Van den Broek gisteren
liet afleggen, na het bezoek van de Servische
president Milosevic aan zijn Franse collega
Mitterrand. Mogelijk gaat de EG over tot er
kenning van Kroatië en Slovenië als onafhan
kelijke staten.
DEN HAAG/PARUS ANP-AFP-Rtr
De Franse president probeerde
deze week te bemiddelen in de ger strijd verwik-
Joegoslavische burgeroorlog, keld. De ministers
Dinsdag sprak hij met de van buitenlandse
Kroatische president Tudjman, zaken van de twaalf
die zich voorstander toonde van EG-landen wezen
een vredesconferentie onder dinsdag tijdens hun
toezicht van de EG. Milosevic spoedzitting Servië
liet gisteren echter weinig hoop
op zo'n conferentie. Hij her
haalde tegenover Mitterrand
schuldige voor het mislukken
van elke bemiddelingspoging.
De EG eiste toen dat Servië ak-
dat Servië niet is gediend van de koord zou gaan met intematio-
Europese bemoeienis. Milosevic
houdt vol dat Servië volledig
nale c
ntroïe op een staakt-het-
Joegoslavië. Als Servië
buiten het conflict in Kroatië dat blijft weigeren, zal Neder
land als EG-voorzitter op 3 sep
tember de EG-ministers op
nieuw bijeenroepen. Ook de
Verenigde Staten leggen de
schuld van de voortgaande ge
vechten bij Servië.
Overigens heeft Milosevic gis
teren beloofd dat Servië de vre
desvoorstellen van de EG zal
bestuderen. Maar hij houdt vol
dat een bestand in Joegoslavië
alleen mogelijk is als de Kroaten
Archeologen hebben de stoffe
lijke resten opgegraven van acht
mensen die een vreselijke dood
moeten zijn gestorven toen
Pompeji 1.900 jaar geleden ten
prooi viel aan een vulkaanuit
barsting. Twee gemumificeerde
lijken zijn gisteren opgegraven
uit versteende vulkanische as
op dezelfde plaats waar men de
dag ervoor al zes lijken had ge
vonden.
Het hoofd van de afdeling op
gravingen in Pompeji identifi
ceerde het kleinste lijk als dat
van een meisje. De ring die ze
droeg, wijst er op dat ze slavin
was. De slachtoffers hebben
klaarblijkelijk bescherming bij
elkaar gezocht, nadat ze ver
geefs hebben geprobeerd te
ontkomen aan de golf brandend
as en vallend gesteente die de
nabij gelegen Vesuvius uitspuw
de.
De lijken, die ontdekt zijn
door arbeiders die grondwerk
verrichtten voor de bouw van
een loods, zijn de eerste slacht
offers van de ramp die sinds
1961 zijn gevonden in de ruines
van de oude Romeinse stad.
Men gaat door met graven om
te zien of er nog meer lijken in
de zes meter hoge aslagen zijn
verborgen.
CORRESPONDENT
De Franse Socialistische Partij
(PSF) is opnieuw in opspraak
gekomen in verband met du
bieuze financieringen. Volgens
het dagblad Le Monde zouden
de socialisten jarenlang geld
van de voormalige Panamese
dictator Noriega hebben opge
streken. Het geld zou zijn ge
bruikt ter financiering van de
verkiezingscampagne van presi
dent Mitterrand in 1988.
Le Monde baseert zijn be
schuldigingen op een tweetal
brieven op officieel briefpapier
van de Franse ambassade in Pa
nama, getekend door een voor
malige medewerker van de am
bassade. In de brieven wordt
gesproken over een regeling
volgens welke de PSF drie pro
cent van de waarde van diverse
handelscontracten tussen
Frankrijk en Panama zou ont
vangen.
De Franse minister van justi
tie, Naliet, heeft gisteren om
een gerechtelijk vooronderzoek
gevraagd. De centrale vraag is of
de documenten waarop Le
Monde de beschuldiging ba
seert, echt zijn.
Een pikant detail is dat minis
ter Naliet in 1988 penningmees
ter was van Mitterrands cam
pagne. Het was ook Naliet die
eerder dit jaar in opspraak
kwam omdat hij een arider on
derzoek naar de merkwaardige
partijfinancieringen van de so
cialisten in de doofpot zou heb
ben proberen te stoppen.
De ravage na het tomatenfeest in het Spaanse Bunol is groot maar de pret ook. Zo'n 30.000 mensen deden
gisteren mee aan de tomatensmijterij. Ongeveer 80.000 kilo tomaatjes werden tot moes gegooid. foto epa
SPECIAAL VERSLAGGEVER GPD
De Litouwers sluiten nog steeds een gewelddadig
optreden van Sovjet-troepen of van de gevreesde
'zware baretten' van het Sovjet-ministerie van
binnenlandse zaken niet uit. De barricades rond
het parlementsgebouw staan nog recht overeind.
De eerste verdedigingsring, zo'n 200 meter voor
het gebouw, bestaat uit een anti-tankversperring
van zware betonplaten. Achter die hindernis lig
gen mijnenvelden, nu keurig met rood-witte lin
ten aangegeven, maar daarom niet minder be
dreigend. Voor het gebouw weer versperringen.
Elk raam is gebarricadeerd met zandzakken, be
tonnen platen en prikkeldraad.
Bezoekers, of het nu om eenvoudige burgers
gaat of om hoge buitenlandse politici, worden
buiten door gewapende soldaten onderworpen
aan een strenge controle. Alleen met een speciaal
pasje, dat elke dag moet worden vernieuwd, kom
je binnen.
Na deze controles volgt een korte gang door
een doolhof van prikkeldraad en beton. Overal
gewapende posten of jonge militairen in burger,
die hun geweren en machinepistolen achteloos
meeslepen. Sinds de mislukte coup tegen Michail
Gorbatsjov bivakkeren ze hier.
De hoofdingang van het gebouw waar presi
dent Landsbergis zetelt, is gebarricadeerd. De
staatsgasten komen via een noodingang binnen.
Gisteren was er een delegatie Deense kamerleden
op bezoek, die in de zittingszaal leunend tegen
zandzakken of zittend op brapcards interviews
gaven.
Het gebouw is met militaire precisie omge
bouwd toi een vesting. Ook binnen staat voor el
ke deur een wachtpost en overal liggen zandzak
ken. Met bordjes is aangegeven waar een Rode-
Kruispost of een munitiedepot is te vinden. Ach
ter de ramen staan molotov-cocktails klaar.
De communicatie verloopt via veldtelefoons en
eigen zenders. De meeste reportagewagens van
de Litouwse radio en tv staan binnen de verdedi
gingsring om in geval van nood de stem van de
democratie niet te laten verstommen. Het is bizar
om de parlementariërs en de ambtenaren onder
deze omstandigheden hun werk te zien doen als
of het de gewoonste zaak van de wereld is.
Bij het verlaten van het gebouw vergeet ik mijn
dagpasje af te geven en prompt staat er een ge
wapende post voor mijn neus. Voor wie niet wil
geloven hoe ernstig de situatie was, willen de sol
daten wel aanwijzen tot hoever de Russische
tanks vorige week waren opgerukt. En dat was
knap dicht bij.
Vrijdag 30 augustus 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (dief) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEAAANTSVERDR1ET Vormgeving: ANDR1ES DETMAR
Baghdad ontkent infiltratiepoging
KUWAYT Rtr-DPA-AP
Een groep waarnemers van de
VN heeft gisteren een bezoek
gebracht aan het Kuwaytse ei
land Bubiyan, waar de Kuwayt
se kustwacht woensdag een
Iraakse landing heeft kunnen
voorkomen. Groot-Brittannië
heeft de hoogste Iraakse diplo
maat in Londen op het matje
geroepen om te protesteren te
gen wat het noemde de ernstig
ste schending van het bestand
in de Golfoorlog.
Bij het afweren van de Irak
ezen hebben de Kuwaytse
luchtmacht en eenheden van de
kustwacht zeven Iraakse boten
vernietigd en, vijf andere verdre
ven. Van de tachtig Irakezen,
die woensdag met twee boten
landden op Bubiyan, zouden er
43 gevangen zijn genomen. De
overigen houden zich nog op
het eiland verborgen. De Iraak
se aanvallers hadden „zware
wapens" ingezet en werden ge
steund vanuit zee.
Volgens Kuwayt is het de af
gelopen weken herhaaldelijk
gekomen tot incidenten in het
grensgebied met Irak. Dinsdag
maakte Kuwayt de gevangenne
ming van veertien illegaal bin
nengedrongen Irakezen be
kend. Bij een schotenwisseling
met een Kuwaytse grenspa-
trouille zou een Irakees zijn om
gekomen.
Egypte veroordeelde de ver
meende Iraakse aanval gisteren
als een „onverantwoorde
daad". Het Iraakse officiële
persbureau Ina sprak de berich
ten tegen. Volgens een regering-
woordvoerder in Baghdad ont
plooien de Iraakse troepen
„geen militaire activiteit in het
gebied".
Westerse diplomaten noem
den het gisteren uitgesloten dat
Kuwayt, een jaar na de invasie
door troepen van Baghdad, op
nieuw ernstig door Irak wordt
bedreigd. Het werd bewonde-
ringswaardig genoemd hoe snel
en vastberaden de Kuwayti's
het incident op Bubiyan hebben
afgehandeld.
Het eiland wordt vanwege
zijn stategisch belangrijke lig
ging aan de monding van de
waterweg Shatt al-Arab fel be
geerd door Irak.
Bush: Baltische staten erkennen
Het Sovjetparlement (Opperste
Sovjet) heeft er gisteren mee in
gestemd de kwestie van erken
ning van de onafhankelijkheid
van de Baltische staten op de
agenda van het Congres van
Volksafgevaardigden te zetten.
Het Congres komt volgende
week bijeen. Met 348 stemmen
voor, geen tegen en zes onthou
dingen keurde de Opperste Sov
jet het voorstel goed.
Het Congres van Volksafge
vaardigden heeft de mogelijk
heid om de grondwet en een
wet op afscheiding te verande
ren. In de laatstgenoemde wet
wordt een periode van vijf jaar
voorgeschreven voordat een re
publiek daadwerkelijk uit de
Unie kan stappen.
De Amerikaanse president
Bush heeft het Kremlin opge
roepen de onafhankelijkheid
van de Baltische staten - Let
land, Estland en Litouwen - te
erkennen. Ongeveer dertig Wes
terse landen hebben dat al ge
daan. De eerste westerse am
bassadeurs arriveerden eerder
deze week om diplomatieke be
trekkingen te bevestigen.
Het tempo waarin de veran
deringen hebben plaatsgevon
den, heeft iedereen verrast. Bal
tische vertegenwoordigers in
Londen worden nu in stoffige
achterkamertjes overspoeld met
aanvragen voor paspoorten en
visa. De imposante ambassades
die de Baltische staten bezaten
voordat ze in 1940 door de Sov
jetunie werden geannexeerd,
bestaan niet meer. Ze moeten
van alles bijeen scharrelen om
de verwachte diplomatieke
diensten aan te kunnen bieden.
Eerik Kross, een 24-jarige Est,
werd een jaar geleden door de
Estlandse regering in dienst ge
nomen om een informatiekan
toor te leiden dat de Estse be
langen in Groot-Brittannië
moest behartigen. Hij is nu in
feite de diplomatieke vertegen
woordiger van zijn land. Kross
zegt dat hij twintig keer per dag
wordt opgebeld voor visa, die
hij niet kan verstrekken, omdat
ze niet bestaan. De Letse dele
gatie geeft wel paspoorten uit,
omdat ze er nog duizenden van
in voorraad heeft.
De vertegenwoordiging van
Litouwen drijft op Stankevicius,
een functionaris van het Li
touwse ministerie van buiten
landse zaken, en de 86-jarige
Balickas van het Litouwse infor
matiekantoor. Het is volgens
Stankevicius nog volslagen on
duidelijk wie het land officieel
vertegenwoordigt: de ballingen
of de jonge functionarissen die
onlangs door de onafhankelijke
staten naar het buitenland zijn
gestuurd.
De inwoners van het dorpje Laslovo, dat nog steeds in handen is van
Kroatische strijders, voorzien de troepen van voedsel. Gisteren werd
voor dit doel een varken geslacht foto epa adrian popescu
hun aanvallen stoppen. Hij zei
dat gisteren in Parijs na een an
derhalf durend onderhoud met
Mitterrand.
Intussen hebben Kroatische
milities die Vukovar aan de
grens met Servië verdedigen,
om hulp gevraagd. Woensdag
lag het stadje van 50.000 inwo
ners voor de vierde achtereen
volgende dag onder vuur van
Serviërs en van het federale le
ger. Gisteren leek het rustig
rond Vukovar, dat een omvang
rijke Servische minderheid
heeft. Volgens het Kroatische
persbureau Hina is eenderde
van de huizen vernield.
'Chemotherapie
voorkomt tumor
op latere leeftijd'
LONDEN «Rtr
Vrouwen die ter behandeling
van borstkanker chemotherapie
hebben ondergaan, lopen veel
minder gevaar op latere leeftijd
een andersoortige tumor te krij
gen. Dat heeft een team van
Franse en Zweedse artsen giste
ren verklaard. Hun onderzoeks
rapport zal in het gezaghebben
de medische tijdschrift The
Lancet worden gepubliceerd.
De conclusies van het onder
zoek staan haaks op bewerin
gen dat chemotherapie op zich
zelf kankerverwekkend is en dat
het ondergaan van een dergelij
ke behandeling na een borst-
amputatie de kans op zogehe
ten secondaire tumoren ver
groot.
Het artsenteam onderzocht
gedurende tien jaar 1.113 vrou
wen en ontdekte dat slechts één
procent van de patiënten die
een chemotherapie-behande-
ling had ondergaan later last
kreeg van gezwellen in andere
delen van het lichaam.
Treurnicht en
Mandela willen
hongerstakers vrij
JOHANNESBURG PPA
Met een ongewoon vertoon van
eensgezindheid hebben ANC-
leider Mandela en de extreem
rechtse politicus Treurnicht gis
teren de Zuidafrikaanse rege
ring opgeroepen drie blanken
vrij te laten die drie weken gele
den in hongerstaking tzijn ge
gaan en dreigen te overlijden.
Pretoria had woensdagavond
het verzoek afgewezen de drie
als politieke gevangenen te er
kennen en vrij te laten.
De twee Zuidafrikanen en een
Brit worden er van verdacht vo
rig jaar een bomaanslag te heb
ben gepleegd op een bushalte,
waarbij dertien zwarten gewond
raakten. Ook worden ze ver
dacht van moord op een blanke
computertechnicus.
Volgens Mandela moet het
drietal alleen al uit humanitaire
óverwegingen direct worden
vrijgelaten. Treurnicht vind dat
ze sowieso vrij moeten komen.
Bedrijven gooien
jaarlijks 65
miljard weg
LONDEN DPA-ANP
Het Europese bedrijfsleven
verspeelt jaarlijks 65 miljard
gulden aan het uitvinden van
zaken die al lang bestaan. Dat
heeft Ted Blake, woordvoerder
van het Britse patentbureau,
verklaard op een symposium
over auteursrechten en paten
ten. Volgens Blake kan veel
geld worden bespaard als de
publicaties over patenten goed
worden gelezen.
Hitachi is een goed voor
beeld van hoe het wel moet.
Dit Japanse concern heeft 150
mensen in dienst die de litera
tuur over patenten doorlezen.
Veel mensen laten zich af-
schrikken door de omvang van
de beschikbare gegevens. Er
zijn over de hele wereld 32
miljoen pagina's met informa
tie over patenten op te vragen,
maar met een computer is dat
goed te doen, aldus Blake.
Kazachstan sluit
teststation
voor kernwapens
MOSKOU» APR
De president van Kazachstan.
Nazarbajev, heeft gisteren be
sloten met onmiddellijke in
gang het ondergrondse centnim
voor kemproeven in Semipalat-
insk te sluiten. Dat heeft het
Sovjetpersbureau Tass gemeld.
Het testgebied voor kernwa
pens was al jaren onderwerp
van felle discussies tussen het
centrale gezag in Moskou en de
plaatselijke bevolking gesteund
door haar afgevaardigden. Het
station is vorig jaar door het le
ger tijdelijk buiten gebruik ge
steld. Over twee of drie jaar zou
het centrum definitief zijn deu
ren sluiten als een proefstation
op Nova Zembla geheel opera
tioneel zou zijn.
Het proefstation in Semi-
palatinsk werd in 1949 in ge
bruik genomen. In totaal zijn er
meer dan vijfhonderd kemproe
ven gedaan, de meeste onder
gronds.
