Binnenland
Studie op %GEI0ndheid!
varianten
wao-plan
Crime passionel' explosie van jaren frustratie
CNV-bond wil harde
actie tegen wao-plan
Hogescholen kunnen
eigen gebouw kopen
Dinsdag 20 augustus 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRJSART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJ AAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
Actie WN tegen kleven op snelweg
Veilig Verkeer Nederland (WN) en de Algemene Verkeersdienst
(AVD) gaan de komende maanden actie voeren tegen het onvol
doende afstand houden op de snelwegen. Uit cijfers van de AVD
blijkt dat het 'kleven', rijden op te korte afstand van de voorlig
ger, de oorzaak was van 6000 van de 16.000 ongevallen op de
snelwegen vorig jaar. De campagne wordt in september en okto
ber gevoerd met 100 waarschuwingsborden langs de weg, 300
borden bij opritten van rustplaatsen en verscherpte controle
met onopvallende politie-auto's.
Engelse verdrinkt bij Scheveningen
Een 16-jarig Engels meisje is gistermiddag voor de kust van
Scheveningen verdronken. Volgens de politie ontstond door de
harde westenwind een sterke onderstroom. Het meisje, dat zich
te ver in zee had gewaagd, kwam daardoor in nood en wist de
kust niet meer te bereiken. Hulp van de politie kwam te laat. In
totaal moest de politie gisteren zes mensen uit zee redden.
Treintaxi wil opheldering Maij
VOF Treintaxi wil van het ministerie van verkeer en waterstaat
weten waarom het overleg met de gemeente Den Haag over de
treintaxi gistermiddag is uitgesteld. Na een gesprek met het ac
tiecomité Taxibelangen Nederland (tegenstander van de trein
taxi) ging het ministerie akkoord met een onafhankelijk onder
zoek naar de effecten van de treintaxi in de grote steden. Het mi
nisterie verklaarde tevens dat de voortgang van het project niet
in gevaar komt. VOF Treintaxi vindt dat er onduidelijkheid be
staat over de houding van het ministerie. „Het is voor ons een
essentiële voorwaarde dat het ministerie achter ons staat", aldus
directeur Blommers. Het ministerie en VOF Treintaxi voeren
vrijdag overleg.
'Europese Staatsloterij' van start
De Nederlandse Staatsloterij start vandaag met de verkoop van
loten in een Europese loterij met een hoofdprijs van zeven mil
joen gulden netto. Voor Nederland zijn 300.000 loten van 17,50
gulden beschikbaar. De winnende loten worden op 21 oktober
op de televisie bekendgemaakt. De Europese loterij is een initia
tief van de Aelle, de vereniging van staatsloterijen in Europa.
Aantal ziekenhuisbedden daalt
Het aantal ziekenhuisbedden is vorig jaar ten opzichte van 1989
met 921 gedaald. De bezettingsgraad daalde zowel bij de zieken
huizen als bij de veipleeghuizen, maar steeg in psychiatrische
ziekenhuizen en in inrichtingen voor zwakzinnigen, aldus het
Centraal Bureau yoor de Statistiek gisteren in een overzicht.
Tussen 1980 en 1990 is het aantal bedden in ziekenhuizen met
ruim achtduizend gedaald tot 65.000. De gemiddelde verpleeg-
duur daalde in die periode jaar van 14 dagen in 1980 tot 11,2 da
gen in 1990.
Wao-plan levert
miljarden meer op
PEN HAAG «ANP
De wao- en ziektewetplannen van het
kabinet leveren op langere termijn aan
zienlijk meer op dan de 4.4 miljard gul
den die het kabinet zich ten doel heeft
gesteld. Dat blijkt uit berekeningen van
het Centraal Planbureau en het ipiniste-
rie van sociale zaken en werkgelégen-
heid.
Alleen al aanpassing van het begrip pas
sende arbeid, waardoor circa 190.000
van de 900.000 arbeidsongeschikten
weer aan werk worden geholpen (al dan
niet met een aanvullende uitkering tot 70
procent van het oude loon) levert over
acht tot tien jaar 3.6 miljard gulden op.
In 1994 is daarvan pas 1.3 miljard gulden
binnen te halen, waar bovendien nog tij
delijke extra werkloosheidslasten van 650
miljoen gulden tegenover staan.
De vertraging in de uiteindelijke miljar
denopbrengst is deels technisch van
aard. Zo wordt verondersteld dat het
voor 1994 slechts mogelijk is om de helft
van de 335.000 arbeidsongeschikten be
neden de 50 te herkeuren. Wao'ers van
boven de 50 blijven daarbij geheel buiten
schot.
Beperking van de duur van de wao-uit-
kering volgens het systeem van de ww,
dus afhankelijk van het arbeidsverleden,
plus één jaar extra levert 4,3 miljard gul
den. Als de vijftig-plussers worden ont
zien levert die maatregel uiteindelijk 3,3
miljard gulden per jaar op.
Daarbij is nog geen rekening gehouden
met het effect dat mensen zich minder
snel zullen laten afkeuren in het vooruit
zicht dat ze na enkele jaren op het soci
aal minimum terecht komen. Met veel
slagen om de arm wordt dat effect ge
raamd op 20.000 uitkeringen minder na
één jaar. 80.000 na 4 jaar en 150.000 na
tien jaar. Ook dat levert enkele miljarden
op.
NIEUWSLIJN
Crisisdreiging lijkt even uit de lucht
CDA en PvdA zoeken koortsachtig naar een uitweg voor
het wao-conflict. In beide partijen bestaat de politieke wil
om het probleem op te lossen. Volgens de PvdA hangt
succes echter in belangrijke mate af van de bereidheid
van het CDA om de PvdA tegemoet te komen. Bij de soci
aal-democraten wordt nadrukkelijk gesteld dat men geen
kabinetscrisis wil. Ook kringen rond het kabinet spreken
tegen dat er van een crisisdreiging sprake is.
De politieke leiders van CDA en
PvdA, premier Lubbers en vice-
premier Kok hebben gisteren in
een gesprek 'de klokken gelijk
gezet'. Daarmee zou een basis
zijn gelegd om de wao-discussie
later deze week in het kabinet te
hervatten. Lubbers en Kok stre
ven er beiden naar dan ook be
sluiten te nemen. Kamervoor
zitter Deetman heeft voorge
steld het door de WD geëiste
kamerdebat volgende week
dinsdag te houden, de eerste
dag na de zomervakantie van de
Kamer.
In kabinetskringen circuleren
inmiddels een achttal varianten
voor de omstreden wao-beslui-
ten, alle gemaakte op het minis
terie van sociale zaken. Minister
De Vries is op zich bereid de 4,4
miljard gulden die de ingreep
moet opleveren, met 400 mil
joen terug te brengen. Ook voor
Kok is dat bedrag niet meer hei
lig-
Binnen de PvdA-ffactie wordt
veel verwacht van een hogere
'boete' voor werkgevers die een
werknemer de wao insturen.
Die zouden geen vier maanden,
maar een vol jaar het salaris
moeten blijven doorbetalen.
Dat zou blijvend 1,5 miljard gul
den besparen. Bovendien zou
de boete zo afschrikwekkend
werken, dat er veel minder
wao'ers komen. - Dat bespaart
nog eens honderden miljoenen
guldens.
Een andere variant voorziet
erin dat de leeftijdsgrens waar
boven wao'ers niet meer wor
den gekort (nu 50 jaar) wordt
verlaagd. Daarnaast wordt one-
derzocht of arbeidsongeschik
ten van wie vaststaat dat zij
nooit meer zullen werken, ont
zien kunnen worden. De Vries
ziet echter geen mogelijkheden
om daarvoor objectieve criteria
vast te stellen.
De Vries verwacht geen steun
van de PvdA voor het aanpak
ken van de uitkeringshoogte,
Bij het partijgebouw van de PvdA aan de Witsenkade in Amsterdam vormden leden van de Ver-
voersbond FNV gisteren een picket-line. Met de slogan 'PvdA gezondheid' demonstreerden ze
tegen de wao- en ziektewetplannen van het kabinet •foto anp frans van der unde
ook een variant. In CDA-kring ling, bij ontkoppeling geen har-
wordt een ander PvdA-idee af- de wao-maatregelen.
gewezen. Dat voorziet in een di- Kok heeft gisteren het kabinet
recte relatie tussen de koppe- laten weten dat er voor 1992
ling van lonen en uitkeringen
en ingrepen in de wao: bij wao-
maatregelen geen ontkoppe- daarvoor heeft hij niet. Nieuwe
bezuinigingen acht Kok onhaal
baar. Eventueel zou in 1992 de
vennootschapsbelasting weer
sneller geïnd kunnen worden,
ig een financieel gat is van 1,5 net als in 1990. Deze eenmalige
iljard gulden. Oplossingen actie zou het gat kunnen dich
ten.
In kleine kring hebben enkele
ministers gisteren gesproken
over koppeling, koopkracht, be
lastingen en premies voor 1992.
Het kabinetsberaad wordt van
daag hervaL
Aanrander uit Nijmegen
onschuldig aan 'Blokker'
Het rechercheteam dat de moord op een
11-jarig meisje uit Blokker onderzoekt,
heeft het criminele milieu gisteren tijdens
het tv-programma Opsporing Verzocht om
inlichtingen gevraagd. De aanrander uit
Nijmegen die gisteren even werd verdachte
van de moord, blijkt hiermee niets van
doen te hebben. De uitzending leverde on
geveer 100 nieuwe tips op, maar er valt vol
gens de politie nog niets zinnigs te zeggen
over de bruikbaarheid daarvan.
Blijkens de uitzending wordt nog steeds
wordt gezocht naar een man met een groe
ne Mercedes. Getuigen hebben verklaard
dat het meisje de dag voor haar verdwijning
ook al werd gezien in de groene Mercedes
uit Duitsland.
Uit de uitzending van gisteravond bleek
dat er zich in Groningen enkele mogelijk
belangrijke getuigen hebben gemeld. Op de
avond van de vermissing, zaterdag 27 juli,
fietste een echtpaar in de buurt van de
plaats waar het stoffelijk overschot vier da
gen later werd gevonden. Daar hoorde het
een kind huilen. Voorts zag het echtpaar
een rode auto met daarbij een man, een
vrouw en twee kinderen. Deze mensen wer
den opgeroepen zich te melden.
Opvallend was dat de politie ook vroeg
om tips uit criminele kringen. Volgens coör
dinator Weeda kan het hierbij gaan om
„mensen die iets hebben met kinderen".
Voor de gouden tip is inmiddels een belo
ning van 25.000 gulden uitgeloofd.
In het programma werd beklemtoond dat
een aanrander uit Nijmegen niets te maken
heeft met de moord. Weeda: „Er zijn wel
contacten geweest met de politie in Zun-
dert, maar die hebben uitgewezen dat beide
zaken niets met elkaar te maken hebben."
Gisteren meldde de politie in Zundert dat
de man mogelijk wel te maken had met de
ze zaak.
r consternatie gezorgd op de Nieuwe Achtergracht in Amsterdam. Vol-
Een twee meter lange slang heeft gisteravond v
gens de politie ging het om een Conysomo Oxykepnaium, een ooomsiang oie wei Dijt maar niet gmig is. ten b-jang
meisje en haar.moeder zagen tijdens een wandeling plotseling de slang op de weg liggen, vlak nadat een motorrijder
was gepasseerd. De politie vermoedt dat het beest uit een tas is gevallen die de motorrijder vervoerde. Het dier kronkel
de zich rond een brugleuning en stak zo het water over. Aan de overkant klom hij in een boom. De slang is er uitgehaald
door een door de politie opgetrommelde deskundige. De rechtmatig* eigenaar kan hem daar gaan ophalen.
•foto anp cor out
Derde arrestatie
in zaak Fagel
UTRECHT «ANP
De politie van Eindhoven heeft zaterdag
een .derde verdachte aangehouden in de
moordzaak-Fagel, zo heeft officier van justi
tie Van der Molen gisteren bekendgemaakt.
Een 23-jarige man wordt ervan verdacht
ook betrokken te zijn geweest bij de inbraak
in het restaurant van Gerard Fagel in Bosch
en Duin in 1989. Fagel werd daarbij dood
geschoten.
Bijna twee weken geleden arresteerde de
politie twee mannen van 21 en 28 jaar uit
Nijmegen. De jongste heeft bekend het fa
tale schot te hebben gelost. Volgens Van der
Molen is de derde verdachte met de twee
anderen op de dag van het misdrijf naar
Bosch en Duin is gereden. De man heeft
nog geen bekentenis afgelegd.
DEN HAAG MARCELLA VAN DER WEG
De Amerikaanse acteur Michael
Douglas ondervond het in Fatal At
traction aan den lijve. Het kortstondi
ge buitenechtelijke uitstapje dat hij
maakte met Glenn Close kwam hem
duur te staan. Zij dreigt met zelf
moord, terroriseert zijn gezin en be
laagt uiteindelijk zijn vrouw met een
keukenmes.
Net zoals Frankrijk kent Nederland
een uitdrukking voor geweld dat
voortkomt uit een diepe emotie: in
liefde en oorlog is alles geoorloofd. De
werkelijkheid komt daarmee overeen.
Van de moord en doodslag in Neder
land bestaat ongeveer 20 procent uit
liefdesdelicten. „Soms gaat het ver,
veel te ver", zegt Olga van de stichting
Blijf van mijn Lijf. De Blijf van mijn
Lijf-huizen vangen onder meer vrou
wen op die door hun voormalige ge
liefde worden belaagd. „Huizen bin
nendringen, mishandelen, verkrach
ten, gijzelen, alles wat je kan verzin
nen gebeurt", is de ervaring van Olga.
„Als de vrouw het initiatief neemt om
weg te gaan, kunnen mannen dat
vaak niet verwerken. Behalve gevoe
lens van jaloezie komen er dan ook
wraakgevoelens om de hoek kijken".
Een greep uit kranteberichten van
de laatste twee maanden bevestigt
haar woorden. Een De Fransen hebben er zelfs een jaar een man die zijn
postbestelster werd wereldwijd bekende term voor (bijna) ex-vrouw had
al enkele jaren las- bedacht: crime passionel. Door gewurgd tijdens een
tig gevallen door verdriet, haat en jaloezie ver- hoogoplopende
haar ex-vriend, teerde ex-geliefden die hun
soms werd ze zelfs frustraties en onmacht botvie-
door hem be- ren op hun vbormalige part-
dreigd. De afgelo- ner. In de dagelijkse praktijk
pen weken volgde kan hartstocht ontaarden in
hij haar bij het be- gruweldaden die met roman-
zorgen van de post. tiek niets meer te maken heb-
In een kort geding ben. Ook in Nederland,
heeft de man nu
een wijkverbod op-
gelegd gekregen.
Een autosloper haalde eind vorige
maand het nieuws toen hij in blinde
woede met een vrachtwagen twee
huizen en een aantal personenauto's
in puin had gereden omdat zijn vrien
din hem had verlaten. Waarschijnlijk
was de man geïnspireerd door een in
woner van Beverwijk die een paar we
ken daarvoor uit liefdesverdriet met
een shovel 70 personenauto's verplet
terde en de huisgevel van een zus van
zijn ex-vriendin stukramde.
Hoewel bij bovenstaande gevallen
de lichamelijke schade beperkt bleef,
draaien sommige verbroken relaties
uit op moord en doodslag. „Ik kon het
niet verkroppen dat ze bij me weg
was gegaan en een ander huisje had
betrokken", zo verklaarde begin dit
deze
maand bracht een
man zijn echtgenote
met messteken om
het leven, waarna hij
zelf voor de trein
sprong. Het echtpaar
was verwikkeld in
een echtscheidings-
procedure.
„Iedereen heeft wel
eens een moordfantasie en iedereen
wordt wel eens agressief. Maar men
sen die na fiet vertrek van de partner
gewelddadig worden zijn zo bezig
met deze heftige emotie dat het blik
veld zich vernauwt. Ze raken afgeslo
ten van de gewone realiteit", weet L
van der Post van het Riagg in Amster
dam uit ervaring.
Mensen die heel extreem op een
beëindigde verhouding reageren,
hebben onvoldoende kracht om hun
teleurstelling op een normale manier
te verwerken. „Het heeft te maken
met de opvoeding en hoe ze hebben
geleerd met mensen om te gaan. Vaak
hebben die mensen al veel teleurstel
lingen achter de rug. Bijvoorbeeld dat
ze als kind zijn verwaarloosd of regel
matig zijn verlaten. Daardoor zijn ze
heel kwestbaar voor verlatingen en
staan ze wat dat betreft op scherp".
Ook de fysieke gesteldheid en de
sociale situatie spelen een rol. „Hoe
staan de financiën ervoor, hoe zijn de
contacten met andere mensen? Zo
kan voor iemand die op zijn werk net
de bons heeft gekregen de medede
ling dat de partner opstapt de druppel
zijn die de emmer doet overlopen".
Volgens Van der Post hebben (ver
broken) relaties waarbinnen de span
ningen uiteindelijk extreem hoog op
lopen vaak met elkaar gemeen dat ze
niet gelijkwaardig zijn. De afgewezen
partner is van meet af aan de zwakke
partij geweest. Bovendien hebben de
ze relaties vaak al een lange geschie
denis achter de rug van 'dan weer aan
en dan weer uit'. Van der Post: „De
dreiging dat de ander weggaat hangt
meestal al een tijdje in de lucht".
Het overgrote deel van de liefdesde-
lichten wordt gepleegd door mannen,
maar vrouwen kunnen er ook wat
van. „Mannen kiezen vaak vormen
die de kranten halen. Vrouwen heb
ben een andere stijl voor het uiten
van onmacht. Zij sarren of zitten de
nieuwe liefde van hun ex dwars met
telefoontjes. En gif door het eten
mengen, dat komt ook voor".
UTRECHT «ANP
De Industrie- en Voedingsbond
CNV wil discussies onder werk
tijd, kantinebijeenkomsten,
poortacties, werkonderbrekin
gen en allerlei „andere vormen
van verzet" organiseren als het
kabinet op 5 oktober de wao-
plannen niet of onvoldoende
heeft ingetrokken. De bond wil
dan de druk opvoeren en sluit
stakingen niet uit.
De bond zal de komende we
ken gebruiken voor het infor
meren van leden. Ook worden
arbeidsongeschikte leden opge
roepen mee te doen aan acties
in bedrijven. Op die manier wil
de bond uitdrukken dat de „ver
werpelijke ziektewet- en wao-
plannen een gezamenlijk pro
bleem zijn voor werkenden en
arbeidsongeschikten
De Bouw- en Houtbond CNV
liet gisteren weten dat ze de
„consequenties van de wao-
plannen" in de cao's gaat verre
kenen. Volgens de bond zijn de
werkgevers in de bouw voor een
groot deel verantwoordelijk
voor arbeidsongeschiktheid.
„Vijftig-kilo-zakken worden nog
in eenderde van de bedrijven
gebruikt, hoewel die al bijna
twee jaar verboden zijn." Een
verbetering van de arbeidsom
standigheden komt in deze be
drijfstak zeer moeilijk tot stand,
aldus een woordvoerder.
Ritzen haalt 1 miljard gulden binnen
nFN MAArANP de 8eb°uwen aantrekkelijk om-
-dat zij dan voortaan zpIf kunnen
beslissen over verbetering of
uitbreiding. Nu moeten ze
wachten op toestemming van
het ministerie van onderwijs.
De eerste 480 miljoen gulden
mag Ritzen gebruiken om een
gat in zijn begroting voor 1991
te dekken, zo heeft het kabinet
in juni afgesproken. Over de be
stemming van de rest van de
extra inkomsten, die overigens
pas in 1992 en latere jaren zul
len binnen komen, is nog niets
beslist. Ritzen heeft de HBO-
raad toegezegd dat de 387 mil
joen die hij op dit moment jaar
lijks uitgeeft aan de huisvesting
van de hogescholen, in zijn ge
heel beschikbaar blijft. Dit be
drag zal voortaan op grond van
het aantal studenten over de
hogescholen worden verdeeld.
Het waarborgfonds, dat de
hogescholen zelf zullen oprich
ten, is bedoeld als een soort ver
zekering tegen calamiteiten.
Hogescholen die in de toekomst
in de problemen komen door
hun nieuwe bezit, kunnen er
een beroep op doen. De bijdra
ge van Ritzen aan het fonds van
300 miljoen gulden is een
schenking. De hogescholen
moeten het fonds zelf op peil
houden.
Minister Ritzen van onderwijs
wil de gebouwen van de 82 Ne
derlandse hogescholen aan die
instellingen verkopen voor 1
miljard gulden. Van de op
brengst zal Ritzen 300 miljoen
gulden storten in een waarborg
fonds voor de scholen. Voor de
bewindsman zelf resteert een
opbrengst van 700 miljoen, zo
zijn Ritzen en de HBO-raad, de
vereniging van Nederlandse ho
gescholen, oveeengekomen.
Ritzen, die de overeenkomst
op Prinjesdag bekend wil ma
ken, heeft de 82 hogescholen
eind vorige week elk een con
crete verkoopsom voor hun ge
bouwen genoemd. De HBO-
raad, die van meet af aan nauw
betrokken is geweest bij het
plan, heeft de hogescholen ge
adviseerd het bod te accepte
ren.
Minister Ritzen kreeg eind ju
ni in het kabinet toestemming
om de onderwijsgebouwen aan
hogescholen, universiteiten en
middelbare scholen te verko
pen. Dat past in het streven
naar deregulering en levert de
overheid eenmalig een fors be
drag op.
Voor de onderwijsinstellingen
is het in eigendom krijgen van
