Religie
'Proces is zelden oplossing'
'Kerkvolk kan veel hebben'
Zaterdag 17augustus 1991 Redactie:071-161400«WIMSCHRIJVER» Eindredactie: HANSSONDERS* Vormgeving;SIMON DEGRAAF
7
DE RECHTBANK werkt DE KERK belachelijk ma
alleen maar verwijderend, ken, zoals wel in cabaret
is de ervaring van mr. gebeurt, willen de heren
Bouwman. Echte gesprek- van 'Zou 't?' niet. „Je
ken helpen veel meer. kunt wel leuke dingen
zeggen over de kerk."
AMERSFOORT BERT POL
Ze maken het kerkelijk leven
niet belachelijk, maar enige
spot valt in hun liedjes over de
kerk wel te beluisteren, terwijl
het kerkelijk erf zich ook wel
leent om bepaalde zaken met
de nodige humor te bekijken.
Ziedaar wat het cabaretgezel
schap 'Zou 't?' het gelovige
volkje wil presenteren.
Men moet namelijk enigszins
op de hoogte zijn van het reilen
en zeilen der kerk, om het pro
gramma van deze toch bijzon
dere formatie uit Amersfoort te
kunnen begrijpen. Vandaar ook,
dat heel bewust is gekozen voor
een bepaalde doelgroep, name
lijk jonge en oudere kerkgan
gers, en kerkverlaters die overi
gens nog niet van hun „geloof
zijn gevallen".
Dat sluit weliswaar een hele
grote groep mensen uit, maar
'kerkelijk cabaret' wordt eigen
lijk nauwelijks in ons land be
dreven. Wat dat betreft moet er
toch toekomst zijn voor 'Zou 't?
dat bestaat uit de leraren Ton
Bos, Jaap Veldhoen, en de grafi
cus lÓaas Jan Woudsma.
Het begon allemaal als een
geintje. Bij de start van het win
terwerk van 'hun' gereformeer
de kerk wilde men wel eens met
wat anders voor de dag komen
dan het traditionele 'spelwerk'.
Bos: „ledereen vond dat het de
hoogste tijd was om wat anders
te gaan doen. Wij dachten zelf
aan kleinkunst. Toen viel het
woord cabaret. Wij wisten toen
nog niet hoe we dat precies
moesten invullen."
De heren togen aan de slag en
inmiddels vermaken ze het pu
bliek anderhalf uur met hun
grollen en grappen over het ker
kelijk gebeuren, afgewisseld
met wat het serieuze werk over
het conciliair proces wordt ge
noemd. Over de vervuiling van
het milieu en de honger in de
wereld kun je moeilijk een lollig
liedje brengen, zo menen ze.
Pepermuntjes
De naam van het gezelschap
ontstond, hoe kan het ook an
ders, in de kerk. Op een zon
dagmorgen sprak de predikant
over het 'zout der aarde'. Bos
zat in de kerkbank achter Veld
hoen, tikte hem op een gegeven
moment op de schouder en zei
fluisterend: 'Zou 't?' En zo is het
gekomen.
Ze gingen heel bescheiden van
start. Regelmatig werden liedjes
vervangen „omdat ze niet vol
deden", dan weer werden tek
sten bijgeschaafd. Want het
blijft een gevoelige materie om
de draak met het kerkelijk leven
te steken. Toch heeft het jolige
gezelschap ontdekt dat het
'kerkvolk' heel wat kan hebben.
Bijvoorbeeld met een liedje over
het preeklezen, wat nog altijd in
de kerk kan gebeuren, als de ge
meente niet over een predikant
beschikt of als een zieleherder
te laat in de kerk arriveert. In
het liedje kijkt een ouderling
nerveus uit het raam. De kerk is
al gevuld, maar geen dominee
te zien. Het zweet breekt de ou
derling aan alle kanten uit,
maar zie, de redding is nabij,
want op het allerlaatste mo
ment komt de predikant aange
sneld. Het refrein wordt dan
aangepast met de woorden: 'De
Heer zij geprezen de ouderling
vleit/ u bent mooi op tijd'.
Veldhoen: „Eerst vraag je je af,
kan dat, maar achteraf blijkt dat
iedereen het hardst om deze
woorden lacht." Bos: „We letten
er natuurlijk wel op dat we nie
mand kwetsen." Een liedje over
het eten van pepermuntjes tij
dens de preek, dat volgens
Woudsma toeneemt, levert
geen problemen op.
Veldhoen: „Het is natuurlijk
heel makkelijk en ook geen
kunst om de boel belachelijk te
maken. Ik heb in mijn leven
heel wat cabarets gezien. Als
men geen goeie teksten had,
ging men de kerk belachelijk
maken. Wij willen nou juist la
ten zien, dat je juist hele leuke
dingen over de kerk kunt zeg
gen. Je kunt de mensen een
spiegel voorhouden, zonder dat
ze direct hun jas pakken en
weglopen. Wij willen met ons
cabaret bereiken dat de mensen
over bepaalde zaken gaan na
denken. Woudsma vult aan:
„Sommige mensen kijken nog
altijd vreemd op als je zegt dat
je aan kerkelijk cabaret doet.
Kan dat wel, zeggen ze."
De helft van de opbrengst die
een avondje 'Zou 't?' oplevert
gaat naar een project van het
Werelddiakonaat. „Rijk hoeven
we er niet van te worden." Ver
der wordt duidelijk gesteld dat
geen cabaret wordt bedreven in
evangeliserende zin. „Want dan
zouden we een religieus cabaret
zijn en dat zijn we absoluut
niet."
Nieuwe vereniging van christen-juristen zoekt ook andere wegen:
De heren van het cabaretgezelschap 'Zou 't?' houden de kerkmensen een spiegel voor. foto cpd
via het ondertekenen van een
overeenkomst.
Van groot belang daarbij is. dat
de betrokken cliënten rond de
tafel gaan zitten om met elkaar
van gedachten te wisselen over
het bestaande conflict, omdat
een gesprek soms wonderen
doet. „Dat is ook vaak het pro
bleem bij een geschil,'" zegt
Bouwman, „de mensen praten
niet met elkaar. Ze proce< leren
tegen elkaar."
Wijze mannen
En omdat er binnen het verzoe
ningskader al enkele zaken de
revue zijn gepasseerd („verzoe
ning neemt in het evangelie wel
degelijk een belangrijke plaats
in'wordt het voorbeeld ge
noemd van een zakenman die
in conflict is gekomen met zijn
kinderen over een aandelen-
kwestie. Ook in deze zaak geldt
dat beide partijen inderdaad
bereid moeten zijn om met el
kaar te praten, al of niet onder
leiding van een derde persoon,
die niet per se een jurist hoeft te
zijn. Het kan ook een gedrags
deskundige zijn, die zo'n ge
sprek dan begeleidt.
„Zo'n gesprek lucht al heel veel
op. Men krijgt ook weer wat be
tere ideeën van elkaar. Als dit
gesprek niet lukt. dan mogen als
de partijen dat willen de advo
caten er bij komen om de juri
dische positie van hun cliënten
uiteen te zetten. Daarna komt
er weer een gesprek. Als dat niet
lukt, dan kan men op een gege
ven moment meewerken aan
een vorm van arbitrage, waarin
men zich onderwerpt aan een
oordeel wat een jurist in dit ge
val zal uitspreken."
„We willen voorkomen dat de
mensen naar de rechtbank toe
gaan en daar hun problemen
voorleggen." Bouwmans erva
ring is dat dit alleen maar 'ver
wijderend werkt'. Dan zijn er
ook nog mensen die om princi
piële redenen niet willen proce
deren, „zeker niet als het gaat
om een broeder". Dat principe
is gebaseerd op een tekst uit de
brief van Faulus aan de Ko-
rinthiërs - „zijn er geen wijze
mannen die over u recht kun
nen spreken". Met andere
woorden, dan kun je ook niet
naar de 'wereldlijke rechter' lo
pen, een standpunt dat Bouw
man niet deelt. „Maar mensen
die wel dit principe huldigen
moeten de gelegenheid hebben
om op een gegeven moment er
gens hun ei kwijt te kunnen."
Bouwman en de zijnen zien
hun doelstelling als een „goed
instituut waar mensen naar toe
kunnen gaan, die weten dat
daar een aantal christenen zit
dat ons probleem willen behan
delen. Wij willen geen broddel
werk hebben."
Z
O
l
„We hebben ze hier van allerlei richtingen," merkt voor
zitter mr. Pé Bouwman terloops op. Hij doelt daarmee op
een nieuwe christelijke organisatie, de Vereniging Chris
ten-Juristen voor Conflictoplossing geheten: een groepje
advocaten dat in een pand in Utrecht kantoor houdt en
tot verschillende kerkelijke stromingen behoort. Van de
gereformeerde gemeente tot evangelische bewegingen.
Bouwman zelf is lid van de Gereformeerde Kerk (vrijge
maakt). Tot nu toe gaat het prima, al die geloven onder
één dak. En wie had ook anders verwacht van een orga
nisatie die bij burgerrechtelijke geschillen wil bemidde
len volgens christelijke principes.
UTRECHT BERT POL
Bij de start van een nieuwe
week zoeken de advocaten aan
de Utrechtse Plompetoren-
gracht niet meteen naar de dos
siers met conflictstof. Hun eer
ste handeling is het openslaan
van de bijbel en een gezamen
lijk gebed. Daarna worden ei
genlijk alle conflicten door deze
juristen behandeld, zoals het
vermogensrecht, arbeidsrecht,
huurrecht, enz.
Strafrechtelijke zaken kunnen
niet binnen het kader van de
doelstelling worden behandeld
(„ik zie geen goeie mogelijkhe
den"), evenmin als echtschei
dingen, die ook in christelijke
huizen voorkomen. Echtbreuk
moet voor de rechter worden
afgehandeld, zo wil het Neder
landse wetboek, hetgeen niet
impliceert dat echtparen die
een streep willen zetten onder
hun huwelijk, niet bij de chris
ten-juristen terecht kunnen.
Bouwman tekent bij het toene
mende aantal echtscheidingen
aan dat „de normale verbanden
binnen de maatschappij weg
vallen. Familieverband bestaat
nauwelijks meer, mensen wor
den ook veel eenzamer, on
danks alle openheid die er in de
maatschappij bestaat. Men is
veel minder geneigd om naar
een familielid of naar een kerk
toe te gaan. Men gaat veel meer
toe naar instituten als het Riagg.
Ten onrechte."
Christen-juristen (Bouwman
zelf heeft wat moeite met deze
benaming) willen zeker niet in
allerlei zaken als pastor optre
den. Je moet voorkomen dat het
allemaal zwevend gaat worden,
merkt Bouwman op. Dus blijft
nuchterheid troef, inmiddels
hebben zich tientallen advoca
ten uit het hele land bij de ver
eniging aangesloten. De vereni
ging vau christen-juristen mag
dan voor ons land een nieuw fe
nomeen zijn, in Amerika en in
Engeland bestaat deze vorm
van alternative dispute resolu
tion al enige tijd. En dat schijnt
goed te werken.
Juristerij
In ons land blijkt toch ook be
hoefte te bestaan aan een der
gelijke vorm van juridische be
middeling. Bouwman: „Je ziet
een gigantische toename van de
gewone procedures die er zijn.
Dat is een verontrustende zaak.
Om de meest kleine futiliteiten
lopen mensen naar de rechter.
Probleem daarvan is dat een
proces op zichzelf wel een uit
komst geeft, maar zelden de op
lossing."
Als meest 'simpele' voorbeeld
noemt Bouwman een geschil
met de buurman over een heg.
Een rechter geeft dan altijd een
oplossing, want een van de twee
krijgt gelijk. „Maar dat wil niet
zeggen dat de verhouding tus
sen die twee mensen ook is op
gelost. Meestal is die verhard en
verstoord."
Aan die verstoorde verhoudin
gen moet wat worden gedaan,
„want er zijn toch al zovelen in
onze maatschappij die daarmee
moeten leven." De christen-ad
vocaten nu willen via de wat
Bouwman noemt bijbelse weg
geschillen oplossen, waarbij hij
wel zo nuchter is om te stellen
dat je met de bijbel in de hand
geen 'juristerij' kunt bedrijven,
maar in het boek der boeken
worden wel regels gegeven
zoals 'de goede trouw, de billijk
heid en de gerechtigheid'.
Bouwman vindt dat christenen
met elkaar moeten spreken,
„waardoor je tot verzoening
komt en elkaar de hand kunt
geven en elkaar recht in de ogen
kunt kijken en vervolgens ieders
zijns weegs weer kunt gaan. Die
weg bestaat nauwelijks meer,
wel via de vorm van arbitrage,"
aldus Bouwman. Wanneer bei
de partijen naar dit 'verzoe-
ningsmodel' streven, dan ge
beurt de rechterlijke kant ervan
Mr. Bouwman: Je ziet een gigantische toename van de gewone procedures die er zijn. Dat is een verontrustende zaak." foto ton kasteraaans
KERKDIENSTEN
LEIDEN
Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds Nauta,
11.45 oec studentendienst-, Marekerk
10 ds Lede Amersfoort, 5 ds Smaling;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds Dek
ker-Keiler; Oecumenische geloofsge
meenschap De Regenboog (Merenwijk)
9.30 dsvd Bom. 11.15dsvd Bom en
pastoor v Well; Bethlehemkerk (Driftstr.)
9.30 ds Hortensius; Bevrijdingsk.
(Montgornerystr.) 10 ds v Hunnik; Vre-
desk. (Burggravenl.) 10 kand Stege-
man: Waalse kerk (Breestr.) 10.30 pas
teur Ribs; 'Stevenshof' (rk kerk Haagse
Schouw) 11 kand Bos. Acad. Zieken
huis 10 ds Schokker. Diakonessenhuis
elke za 10.30 rk. dienst, en 10.30 ds
Hemmes. Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Oude Vest geen dienst; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv. gem.;
verzorgingstehuis Groenhoven 10 ds
Vegter Oegstgeest; Merenwijk zie herv.
gemeente. Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10
en 5 ds Bijl. Chr. Geref. K. (Steen-
schuur) 9 en 5 ds den Hertog. Geref.
Gem. (zie onder Leiderdorp). Geref.
Gem. in Ned. (Bethlehemkerk Driftstr.)
11.30 en 5.30. Evang.-Luth. Gem.
(Hoogl. Kerkgr.) 10.15 dsJense volledi
ge hoofddienst. Doopsgez.-Remonstr.
Gem. (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10
mw Hasselbach-Jongsma. Baptistenge
meente (aula 'Nieuweroord'. Rijnsbur-
gerweg 124) lOdsAgtereek. Evang.
Gemeenschap (Middelstegr. 3) 9 en
10.30 ev v Meulenburg. Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. (Bethlehemskerk
Lammermarkt) 10 ev de Jong, 8 ev Hol
der. Pinkstergem. (0. Vest 13) 10 ev vd
Molen. Volle Evangelie Gemeente (Haar
lemmerweg 36) 11 ev Daniël. Christen
gemeenschap (Vestestr. 49) geen
idenst. Leger des Heils (hoek Ves-
testr./Groenesteeg) 10 en 4.30. Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 5.
wo. 8. Zevendedag-adventisten ('De
Ontmoeting', Noordhofland V.schoten)
elke za 10 tot 11 bijbelstudie, 11 tot 12
predikatie. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. Kerk van J. Chr.
v.d. Heiligen der L. Dagen (Brahmsl.)
10, 11 en 12. Oud-Kath. K. (Zoeterw-
singel) 10. behalve 2e weekeinde van
de maand: za 7. Rooms-Kath. K. Haag-
weg za 7, zo 10.30; Herensingel za 7,
zo 9.30 en 11; Rijndijk (Stevenshof) za
7, zo 9.30; Steenschuur za 7, zo 8.30,
10, 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade
za 7, zo 10; Lammenschansweg za 7,
10; Haarl.straat za 7, zo 10.30 en
12.15; Merenwijk zie herv. gem.; H.
Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES
Herv. Gem. 9.30 ds vd Staat Uithoorn.
AARLANDERVEEN
Herv. Gem. 9.30 ds Verseput, 7 ds Om-
mering. Geref. Kerk 9.30 ds Elgersma
Noordwijk, 6.30 ds de Goede Waarder.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds Nieu-
wenhuijze Mijdrecht. Rk Kerk za 7, zo
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Adventskerk 9.30 ds 't
Hooft, 6.30 zie Maranathakerk; Kruis
kerk 10 ds Jonkman; Opstandingskerk
11 ds Ommering, 6.30 ds Jonkman; G.
Herderkerk 9 ds Bakker; De Bron 10.30
ds Bakker, 6.30 ds Huizebosch; Ashram
(Marsdiep) geen dienst-, Oudshoornse
kerk 10 ds v Kakerken Soest; Sionskerk
(Meteoorlaan) 9.30 ds Ouwendijk, 6.30
ds Vermaat Maassluis; Kerk en Zanen
9.30 ds Ommering. Geref. Kerk Mar-
.kerk 9.30 ds Wilschut. 6.30 ds 't
Hooft; Salv.kerk 9.30 ds den Heeten
Hoofddorp, 6.30 zie Opstandingskerk.
Geref. K. Vrijg. (school Bospark,
Beatrixl. 4) 10 ds Grutter, 5. Ned. Ge
ref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 en
6.30 ds Janssens. Chr. Geref. Kerk
(Grijpensteinstr.) 9.30 en 4.30 ds vd
Mei). Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1)
10 en 6.30 (mmv Esther Tims) ds Koek
koek. Bapt.gem. Noord (school Kalk-
ovenw. 62) 10 ds de Jong. Bapt.gem.
Ichthus (aula mavo H. Dunantweg 1) 10
hr Krol, 6.30 hr Lourens. Volle-evang-
.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10
hr vd Hoorn. Pinkstergem. 'Het Licht'
(A. v. Burenlaan 15) 10. Christenge
meente 'De Hoeksteen' (geb. 'Bethel',
hoek Emmalaan) 10 hr Pietersz Win
terswijk. Leger des.H. (Zonneweg 3) 10
en 7 (laatste zondag van de maand 5
u.). Remonstr. Gem. (Van Manders-
loostr. 36) 10 dr Meijering. Rk Kerk:
Bonifaciusk. za 7, zo 9.45 en 11.30;
Piusk. za 7, zo 9 en 10.30; De Bron za
7, zo 9.30 en 11.
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9.30 ds Boer, 6 ds v Estrik
Moerkapelle. Geref ./Herv. Gem. (geb.
'De Hoeksteen', Schweitzerstr.-Bern-
hardstr.) 10 ds Martèl. Geref. Gem.
9.30 en 6 ds Boogaard.
BODEGRAVEN
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds vd
Scheur, 6.30 ds Kirpestein Gouda; Sal
v.kerk 9.30 ds Terlouw, 6.30 ds v Eijk
Gouda; Bethl.kerk (Nieuwerbrug) 9.30
ds Volk Katwijk, 6.30 ds Jonker Stol
wijk. Geref. Kerk 9.30 ds Elderman,
6.30 ds vd Weg Nieuwkoop. Geref. K.
Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 ds Simpelaar,
2.30 ds Grutter. Geref. Gem. (Stations
weg 17) 10 en 6.30.
BOSKOOP
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 dr Haitsma.
6.30 zie geref kerk; De Stek 9.30 ds v 't
Hoff. Geref. Kerk 9.30 ds Verdoorn Lei
den, 6.30 kand Schenderling Alphen.
Chr. Geref. Kerk 9.30 ds Oosting, 7 ds v
Langevelde Hillegom. Geref. Gem.
9.30, 3.30 ds Rietdijk. Church of the
Nations ('Ons Paradijsje', v. Neslaan 4)
9.30 hr Godschalk.
HAZERSWOUDE
Herv. Gem. 10.30 ds Haasnoot Haam
stede, 6 30 ds Rodenburg Heukelum.
Geref. Kerk 9 ds Huisman, 5 ds vd Wou-
de Wassenaar. Rk Kerk: dorp za 7, zo 10
en 11.30; Anker za 7, zo 10.30; Rijn
dijk zo 9.
HILLEGOM
Herv. Gem. zie geref kerk. Geref. Kerk
('Hoeksteen') 10 ds Hofland. Chr. Ge
ref. Kerk 10 ds v Langevelde. 7 ds Oos
ting Boskoop. Christen Gemeente (P.
Breughellaan 36) geen opgave. Rk Kerk:
Mart. za 7. zo 9 en 11; Jozefk, za 7. zo
10.
HOOGMADE
Herv. Gem. 10 ds Lapré Kouderkerk. Rk
Kerk za 7, zo 9.15.
DE KAAG
Herv. Gem. 9.30 ds Vollebregt Sassen-
heim ha. Rk Kerk za 7, zo 9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds de Graaf, 6 hr
vd Bank Ede; Ontm.kerk 10 ds Sloof.
6.30 dr Vermeulen Valkenburg. Herv.
Gem. 'De Rank' (P. Groen-college) zie
Katwijk aan Zee. Geref. Kerk 9.30 ds
Kattenberg Leiden, 6.30 ds Verseput
Oegstgeest. Rk Kerk za 7, zo 9.30.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gem. N. Kerk 10 ds Christ, 6 ds
Volk; 0. Kerk 10 ds vd Berg, 6 ds Riet
veld; Ichthusk. 10 ds Hovius, 6 ds ten
Voorde; Pniëlk. 9.30 ds Wisse, 6 ds vd
Berg; Maranathakerk (Rijnsoever) 10 10
ds Vroegmdeweij. 6 ds Wiegeraad. Over-
duin 2.15 hr Bergman. Herv. Gem. 'De
Rank' (Helmbergweg 10) 10 ds Eekhof.
Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 dr vd Bank
Ede, 5 ds Verschoor Rijnsburg; Triumfa-
tork. 9.30 ds Verschoor Rijnsburg. Ge
ref. K. Vrijg, 9.30 en 5.30 ds Heida.
Ned. Geref. K. (aula Bestevaer-mavo)
9.30 hr Peereboom, 7 ds Zwarts. Chr.
Geref. K. 10 en 5 ds Veenendaal. Vrije
Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds
vd Beid. Geref. Gem. (Remisestr10 en
5. Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10
en 5. Onafh. baptistengem. (Ambachts-
weg 2) 10 hr Lok. Soefi (Zuidduinweg)
elke le en 3e zondag. 4.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. 10 ds Tielkemeijer, 7 zie ge
ref kerk. Geref. Kerk 10 d vd Lugt, 7 ds
Tielkemeijer.
LEIDERDORP
Herv. Gem. en Geref. Kerk Dorpsk. 10
ds Stegeman, 6 30 ds Doesburg;
Scheppingsk. 9 30 ds Doesburg. Ley-
thenrode 10.30 pater Poel ma. Elis.-zie
kenhuis 10 rector Vijftigschiid. Geref.
Gemeente Leiden eo (kerkgeb. Hoofd-
str. 73) 10 en 4.30 ds v Aalst. Bapt
.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr de Vries.
Rk Kerk za 7. zo 10 en 11.30.
LEIMUIDEN
Herv. Gem. 9.30 ds v Mourik. Geref.
Kerk 9.30 ds vd Kooi, 7 ds v Oudenallen
Woubrugge. Rk Kerk za 7, zo 10.
LISSE
Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds v Roon
Zeist, 7 ds Verdijk; Pauluskerk 10 ds
Verdijk. Geref. Kerk 10 en 7 ds v Mid
den. Geref. K. Vrijg. (Prinsessestr. 1)
10.45 ds Geersmg, 3 stud Schutte.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 kand
Stratmg Den Haag, 5 ds Vos. Chr. Geref.
Kerk 10 en 7 ds vd Steege. Geref. Gem.
10 en 4. Evangeliegemeente (Heereweg
52a) geen opgave. Rk Kerk: Agathakerk
za 7, zo 10; Poelpolder za 7, zo 10.30;
Mariakerk za 7, zo 9 en 10.15; Engel-
bew. za 7,.zo 10.
NIEUWKOOP
Herv. Gem. 9.30 ds Hoogendijk, 6.30
ds Wegerif. Geref. Kerk 9.30 ds vd Weg.
Chr. Geref. Kerk 9.30, 7 ds Beekhuis
Rotterdam-Kralingen. Remonstr. Gem.
10 drs Knoppers Den Haag 9.30 en 7 ds
Wijngaarden. Evang. gem. (ver.gebouw
'De Rank', Regthuysplein) 12 nam. Rk
Kerk za 7, zo 9 en 10.45.
NIEUWVEEN
Herv. Gem. 9.30 en 6.30 ds de Graaff.
Geref. Kerk 9.30 ds Baane. Rk Kerk za
7, zo 9 en 11.
NIEUW-VENNEP
Herv. Gem. 9.30 hr vd Kamp Beverwijk,
7 ds Romeijn Pijnacker. Geref. Kerk
geen opgave. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
4.30 ds v Roekei. Rk Kerk za 7, zo 10.
NOORDEN
Herv. Gem. 9.30 ds Geuze, 7 ds v
Vreeswijk. Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30
ds Dijkstra Wilms, 7 ds Brederveld
Soest. Rk kerk za 7, zo 9 en 10.30.
NOORDWIJK
Herv Gem. Grote of St. Jeroensk. (Bin
nen) 10 ds Keunmg ha. 5 ds vd Bergh.
7 ds Kuiper ha; Hoofdstr. (Zee) 10 ds
Ruitenburg ha; De Rank (Golfbaan) 10
ds Schipaanboord Waddinxveen. Geref
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds Kuiper
ha. 7 ds Ruitenburg ha; Vmkenl. (Bin
nen) 7 zie Grote Kerk. Kapel W v.d
Bergh-stichting 11 hr Rus. 'Sole Mio' 9
ds Keumng. Evang. centrum 'De Ark'
(picképl. 1) 10 hr v Duin, 7 zangdienst.
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) geen
dienst. Rk Kerk Zee za 7, zo 10.30; Bin
nen za 7, zo 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT
Dorpsk. 10 ds Sierat Oegstgeest, De Zilk
zie Dorpskerk. Rk Kerk Victork. za 7, zo
9.30 en 11; Jozefk. za 7. zo 9 en
10.30; De Zilk za 7, zo 10.30.
OEGSTGEEST
Herv. Gem. Groene of Will.kerk 10 ds
Plomp; Pauluskerk 10 drs Eggink-Hoog;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds
Stenfert-Kroese Driebergen. Geref. Kerk
geen dienst. Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr.
Schilderschool) geen opgave Ned. Ge
ref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 hr Ziel-
huis Oegstgeest, 4 ds Janssens Alphen.
Van Wijckerslooth 4 ds Hemmes. Ende
geest 10 ds Friederich. Volle-evangelie-
gem. (Gem.centrum) 4 Rk Kerk Will-
.kerkza 7, zo 9 en 10.30.
OUD-ADE
Rk Kerk za 7. zo 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9.30 ds Pannekoek Oegst
geest. Geref. K. 9.30 ds Veenstra Lei
den, 6.30 ds Bade Alphen. Remonstr.
Gem. geen dienst. Rk Kerk za 7. zo
10.30 (doopdiensten iedere 2e en 4e
zondag van de maand om 12).
ROELOFARENDSVEEN
Rk Kerk Mar. Pres za 7. zo 11 (doop-
dienst iedere le zondag van de maand
om 12 30); Petrus-B za 7, zo 9.30
(doopdienst iedere derde zondag van de
maand om 12.30).
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gem. 9.30 ds vd Hoeven, 7 ds Al-
blas. Chr. Geref. K. 9.30,2.15 ds de
Boer Harderwijk-Zeewolde.
RIJNSBURG
Herv. Gem Laurentiuskerk 9 30 hr Kar
stens, 5 ds Verdijk; Bethelkerk 9 30 ds
Verboom. Geref Kerk Petrakerk 9.30 ds
Snel. 7 ds Cziria; Immanuelkerk 9 ds de
Zeeuw Leiden, 10.30 ds Rietveld Lei
den. 5 ds Ribberink; Maranathakerk
9.30 ds Ribberink, 5 ds Plomp Oegst
geest. Geref. Kerk Vrijg. 10 ds Hout
man, 5.15. Chr. Geref. K. 9.30 ds vd
Meij Alphen, 4 ds Westerink Baarn.
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 hr
Strietman Emmeloord. Rk Kerk za 7, zo
9.30 en (chr. tuinbouwschool) 11.
RIJPWETERING
Rk Kerk za 7. zo 9.
SASSENHEIM
Herv. Gem 9 30 ds Achterberg Leiden.
7 ds Bras. Geref. Kerk 9.30 ds Bras, 7
ds Kuiper Noordwijk. Chr. Geref. K. 10
en 7 ds Hogenbirk. Ned. Prot. Bond
(Jul.laan 17) geen dienst. Rk Kerk za 7,
zo 9.30 en 11.
TER AAR
Herv. Gem. 9.30 ds de Leeuw. 6 30 ds
de Graaff. Geref Kerk 9.30 ds vd Weg-
Rullmann Nieuwkoop. 6.30 ds den Hee
ten Hoofddorp Rk Kerk Aardam za 7. zo
9 en 12; kerk Langeraar za 7, zo 9.30
en 11.30.
VALKENBURG
Herv. Gem. 10 dr Vermeulen, 6.30 ds v
Niel. Geref. Kerk 9.30 drs Zorgdrager,
6.30 ds Cziria. Geref. K. Vrijg. 8.30 ds
Geelhoed, 4 ds Heida.
VOORHOUT
HervVGeref. Kerkgemeenschap 10 ds
Baas Sassenheim. Rk Kerk za 7. zo
9.30 en 11.
VOORSCHOTEN
Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds Schaap. 7
zie geref kerk; De Ontmoeting (Noord
hofland) 10 ds de Zwart mmv aulabasis-
gemeenschap, 7 zie geref kerk; 'Reho-
both' (Van Leeuwenhoekkade) 9.30 ds
Kunz Waddinxveen. 4.30 kand Mole
naar Hulpen Heil-kerk ('Schakenbos',
Leidschendam) geen opgave Geref.
Kerk 10 en 7 ds Ledegang. Geref. K
Vrijg. (Bachlaan) 9 ds Geersmg. 4 30 ds
Hoogendoorn Rk Kerk Laur kerk za 7.
zo 11; M Godskerk za 7. zo 9.30 Kerk
van Engeland (British school in The
Netherlands. J. v Hoof laan 3) 10 15
anglicaanse dienst Aula basisgemeen-
schap (in 'Onderdak') 10 zie De Ont
moeting.
WADDINXVEEN
Herv. Gem. Brugk. 9.30 ds Nap Barne-
veld, 5 ds Schipaanboord; Hoeksteen
9.30 ds Visser Gouda, 6.30 hr Burger
Rijssen; Bethelk. 9.30 ds Heikoop
Vreeswijk, 5 ds Kunz; Rehoboth school
9.30 kand Barmentlo Utrecht. 5 ds
Vroegmdeweij; Imm kerk 9.30 ds v Hou
welmgen. Geref. Kerk Kruisk. 5 ds Bon
gers; Ontm.kerk 9.30 ds Bongers Ge
ref. K Vrijg. (Kruiskerk) 8.30 en 2.45
ds Hoogendoorn Chr. Afgesch. Gem.
9 30en 5dsvd Want Oud Geref. Gem
(Mercuriusweg 29) 10 en 6.30. Remon
str. Gem. geen dienst.
WARMOND
Herv. Gem. 10 dr Muis. Rk Kerk za 7. zo
9 en 10.30.
WASSENAAR
Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds Steenstra.
4.30 ds de Graaf Katwijk. Kievietk. ('Sa
men op weg') 10 ds Visser; Messiask
zie Zijliaankerk; Dorpscentrum 9.30 ds
de Bie Papendrecht Geref Kerk Zi|llaan
10 ds vd Woude. Ned. Prot. Bond (Kerk
dam) 10.30dr Nepveu Naarden. RK
Kerk Jozef za 7, zo 9.30 en 11; Will, za
7, zo 9.30 en 11GH za 6. zo 10.30.
WOUBRUGGE
Herv. Gem. 9.30 ds Smaling Leiden
6 30 ds v 't Hof Geref Kerk9 30dsv
Oudenallen Woubruge. 6.30 ds vd Kooi
Leimuiden. Ned. Prot Bond (De Wijk.
Schoolstr. 20) geen opgave. Rk Kerk zo
10.30.
ZEVENHOVEN
Herv Gem. 9.30 dsde Kievit. Geref
Kerk 9.30 mw Teesmk Meijer Mijd
recht, 7 hr Veltrop Vianen.
ZOETERWOUDE
Herv Gem 10 drs Al van Holst Rk Kerk
St. Jan za 7.30, zo 9.30; Chr Dienaark
zo 10. Meerburgkerk H Rijndijk za 7. zo
10 en 11.30.
ZWAMMERDAM
Herv Gem 9 30 en 6 30 ds Dub
beldam Geref. Kerk 9 30 ds Huize
bosch alphen, 6.30 ds Schoep Gouda
Remonstr. Gem. geen dienst
