Binnenland
Politie waarschuwt
zware criminelen
CDA-kiezers tegen wao-plan
'Bio-industrie oorzaak
van slijmvliesklachten'
Schimmenspel bij PvdA-top
Asielzoeker overlijdt
bij aangestoken brand
Kok valt aan om PvdA te redden
Lubbers weigert weg te
blijven bij herdenking
Gemeenten: Twijfels
over plan asielzoekers
Maandag 12 augustus 1991
ALTAN ERDOGAN
MARGOT KLOMPMAKER
IS VISSER Vormgeving; JAKEUEN PAULUS
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
DE WERELDOMROEP heeft PvdA-
voorzitter Sint gisteravond een we
reldontvanger aangeboden om tij
dens vakanties het nieuws te volgen.
Vice-premier Kok weigerde het ca
deau namens Sint in ontvangst te ne
men
NIEUWSLUN
Politie voorkomt treffen families
De politie van Winterswijk heeft zaterdag een gewelddadige
confrontatie voorkomen tussen een familie uit die plaats en een
familie uit Maastricht. De politie kwam er achter dat de Maast
richtenaren, bewapend met messen en knuppels, met een aan
tal auto's op weg waren naar Winterswijk om een relatiepro
bleem te beslechten. Toen ze in de gaten kregen dat ze door de
politie werden gevolgd, sloegen ze op de vlucht. Uiteindelijk kon
de politie een van de auto's klemrijden op de A-12 bij Arnhem.
De inzittenden werden gearresteerd. Volgens een woordvoerder
van de politie moeten gesprekken met de betrokken families de
uit de hand gelopen ruzie uit de wereld helpen.
WVC verhuist naar Den Haag
Het ministerie van welzijn, volksgezondheid en cultuur (WVC)
verhuist zo goed als zeker over enkele jaren naar Den Haag. De
ambtenaren van het ministerie werken nu nog in Rijswijk. In de
nabije toekomst zullen ze worden ondergebracht in een nog te
bouwen kantoortoren aan de Zwarteweg in Den Haag en in het
Transitorium, de kantorenflat van de overheid aan de Muzen-
straat. De verhuizing van het ministerie naar de residentie
maakt deel uit van de herinrichtingsplannen voor de Haagse
binnenstad.
Tweede verdachte gijzeling gepakt
De tweede verdachte van de gijzelingszaak in Heerlen op 23 juli,
is tijdens het weekeinde aangehouden. Bij een verkeerscontrole
in Kerkrade liep dé 28-jarige man tegen de lamp. De derde gijze
laar is nog steeds voortvluchtig. Het drietal viel op 23 juli een
woning in de Heerlense wijk Hoensbroek binnen en eiste geld
en drugs. De bewoners werden gegijzeld en ernstig mishandeld.
Toen de hoofdbewoner thuiskwam werd hij gedwongen naar
een telefooncel te rijden om een drugsleverancier te bellen. Tij
dens de autorit veroorzaakte de man opzettelijk een ongeluk. De
daders gingen er daarop in een gereedstaande auto vandoor.
Loods Uithoorn in vlammen op
Een opslagplaats in Uithoorn is gisteren volledig in vlammen
opgegaan. Door de enorme, rookontwikkeling konden de brand
weerlieden de brand niet goed bestrijden. Het duurde tot na
middernacht voordat het vuur onder controle was. Volgens een
woordvoerder van de plaatselijke brandweer is de aangerichte
schade aanzienlijk. In de loods bevonden zich kartonnen dozen
en goederen zoals rieten meubelen en porselein.
Studenten in actie tegen Ritzen
De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en een aantal onaf
hankelijke studentenvakbonden gaan actie voeren tegen het
plan van minister Ritzen van onderwijs om studenten die hun
propaedeuse niet in een jaar halen geen studiefinanciering meer
te geven. Ritzen vindt dat'die studenten maar geld moeten lenen
totdat ze hun propaedeuse hebben gehaald. De studentenbon
den bèsloten gisteren tijdens een vergadering in Utrecht tot
„kleine verrassingsacties". Hebben die geen effect, dan worden
hardere acties zoals bezettingen en blokkades, niet uitgesloten.
Procureur-generaal Gonsalves:
De politie waarschuwt zware criminelen tientallen keren
per jaar dat zij op de hoogte is van hun plannen om mis
drijven uit te voeren. Dat heeft de Bossche procureur-ge
neraal Gonsalves gisteravond gezegd voor de KRO-televi-
sie. Oud-minister Korthals Altes van justitie bevestigt de
ze schatting. Het gaat om plannen voor ontvoeringen,
gijzelingen en bankovervallen.
gaan. Korthals Alles diende als
DEN HAAG CPBvan jn lg8()
Zowel 'Gonsalves als Korthals wetsontwerp in dat dergelijke
Altes vinden dat de wetgeving arrestaties wel mogelijk moet
zo snel mogelijk moet worden
aangepast, zodat het voorberei
den van misdrijven ook straf
baar kan worden gesteld.
Vorige week werd bekend dat
de politie al geruime tijd op de
hoogte was van plannen om de
oud-directeur Klaas Molenaar
van Wastora te ontvoeren. Zij
kon op grond van die weten
schap niet tot arrestatie over
maken. Het duurt echter nog
zeker één tot anderhalf jaar
voordat de wet van kracht
wordt.
Vanwege de risico's legt de
politie geen hinderlagen om da
ders op heterdaad te betrappen.
Eén keer werd dat wel gedaan,
in 1972. Dat ging dramatisch
mis. In Schiedam wist de politie
van een op handen zijnde over
val en bedacht een plan om de
misdadigers in de val te laten
lopen. De rovers gingen echter
zo snel te werk, dat het slachtof
fer werd doodgeschoten voor
dat de politie kon ingrijpen.
De Eindhovense politie volg
de vanaf 1989 gedurende ander
half jaar een bende van onge
veer tien man. Volgens woord
voerder Schoorl pleegde de
bende overvallen door het hele
land. Vaak wist de politie pre
cies waar, wanneer en hoe laat
de overvallers wilden toeslaan.
Een hinderlaag achtte de politie
te gevaarlijk. Daarom waar
schuwde zij de overvallers dat
ze beter hun plannen niet ten
uitvoer konden brengen. In een
aantal gevallen kon de politie
beroving van een bank voorko
men door opvallend voor het
gebouw te posten.
DEN HAAG GPD
Een ruime meerderheid van de
CDA-kiezers is tegen het wao-
plan van het kabinet. Een kwart
overweegt bij nieuwe verkiezin
gen op een andere partij te
stemmen als de CDA-fractie de
voorstellen steunt. Dit staat in
een onderzoek van het Amster
damse onderzoeksbureau Team
Vier in opdracht van De Krant
op Zondag.
Van de CDA-stemmers .vindt
22 procent dat de plannen zon
der meer de prullenbak in moe
ten. Bijna twee maal zoveel
41 procent zou zich kunnen
vinden in een afgezwakte versie,
terwijl slechts 27 procent zich
zonder meer schaart achter het
wao-voorstel. Negen procent
heeft geen mening.
Een meerderheid heeft er wel
begrip voor dat het kabinet wil
ingrijpen in de wao. Zestig pro
cent meent dat er iéts moet ge
beuren, terwijl dertig procent
vindt dat aan de huidige wet
niet mag worden gesleuteld.
Het minste begrip voor de kabi
netsplannen toont de groep tus"-
sen de 35 en 50 jaar: slechts de
helft daarvan accepteert wijzi
gingen. Bij de jongeren en de
vijftig-plussers bedraagt dat
percentage 62.
Vrijwel de hele CDA-achter-
ban is er zeker van dat met de
wao wordt gesjoemeld. Niet
minder dan negentig procent
meent, dat er misbruik van de
wet wordt gemaakt. Volgens de
meeste CDA-kiezers fraudeert
twintig tot veertig procent van
de wao-gerechtigden.
Met gestreken zeilen ligt de Ame
rigo Vespucci, het opleidingsschip
van de Italiaanse marine, voor an
ker in de haven van Delfzijl. Dui
zenden mensen kwamen gisteren
de driemaster bewonderen, die
naar Groningen is gekomen ter
gelegenheid van de manifestatie
Delfsail die morgen officieel be
gint. In totaal komen 80 grotere
en kleinere schepen naar Delfzijl.
•FOTO ANP MARCEL ANTONISSE
Ammoniakuitstoot vermoedelijk boosdoener
Keel-, neus- én oorartsen in de
^Gelderse Vallei vermoeden dat
er een verband bestaat tussen
het grote aantal patiënten met
slijmvliesklachten en de groot
schalige bio-industrie in hun
werkgebied. Met name de grote
ammoniakuitstoot zou de boos
doener zijn.
Volgens KNO-arts Rietema is
het opvallend dat nog al wat
mensen uit de Randstad die
zich in de Gelders Vallei hebben
gevestigd, binnen een paar
maanden problemen met hun
slijmvliezen kregen. „Voor hun
verhuizing hadden deze men
sen nergens last van. Het lijkt
mij daarom goed als eens gron
dig wordt onderzocht of het
verband er is".
De Landbouwuniversiteit in
Wageningen heeft een dergelijk
onderzoek op haar verlanglijstje
staan. „Dat betekent dat we het
vermoeden hebben dat we iets
zullen vinden, ook al mag je
daar niet direct de conclusie uit
trekken dat er iets vreselijks aan
de hand is", zegt hoofddocent
Brunekreef van de vakgroep ge
zondheidsleer.
Vier jaar geleden werd door
de Landbouwuniversiteit on
derzoek gedaan naar de ge
zondheidstoestand van veehou
ders in de bio-industrie in De
Peel. Gebleken is dat deze agra
riërs vaker chronische aandoe
ningen hebben aan de luchtwe
gen. Brunekreef: „Of dat bete
kent dat ook omwonenden hin
der ondervinden, zal moeten
worden onderzocht. We hopen
dat we op termijn de middelen
ervoor zullen krijgen".
PvdA-partijvoorzitter Marjanne Sint arriveert voor de partijtop over de wao. foto nieuw anefo robbocaerts
DEN HAAG BARTJOCHEMS
Rond het ministerie van finan
ciën is het een drukte van be
lang. Passerende toeristen, ver
dwaald in Den Haag, wuiven de
camera's op koninklijke wijze
toe. Urenlang is dat het enige
vertier aan het Korte Voorhout,
terwijl de lichtbakken in de ka
mer van de minister van finan
ciën, PvdA-leider en gastheer
Kok overuren n\aken.
Ruim voor vieren, het aan-
vangstijdstip voor het PvdA-
topoverleg, komt staatssecreta
ris Ter Veld van sociale zaken in
zicht. Omdat een van de straten
rond het ministerie al enkele
maanden is opgebroken, dient
de chauffeur van de bewinds
vrouwe de stoep te nemen.
Het bord 'Doorgaand rijver-
keer gestremd' blijkt ook voor
anderen een obstakel. Kok moet
zijn eigen chauffeur in ere hou
den: de man blijkt tot op de
millimeter nauwkeurig te weten
hoe lang en breed de regerings
limousine is. Maar de fotogra
fen hebben hun zin: de kruip-
snelheid maakt een paar mooie
foto's mogelijk. Kok vindt dat
maar niks: hij stuurt een beveili
gingsbeambte de druilerige re
gen in om het obstakel te ver
wijderen: dat is het minste wat
je voor je gasten kunt doen.
Dan duikt Koks glanzend-
blauwe automobiel weer op uit
de catacomben van het depar
tement, om luttele minuten la
ter met fractievoorzitter Wölt-
gens terug te keren. Wöltgens is
uit Kerkrade gekomen met de
trein. Met zijn komst is het ge
zelschap compleet.
Een PvdA-beleidsmedewerker
verhuist de wagen van partij
voorzitter Sint naar de parkeer
garage onder Financiën. Dan
kan ze de lastige vragen na af
loop van het crisisberaad ver
mijden. Sint wordt inderdaad
niet meer gezien.
Partijleider en vice-premier
Kok presenteert zich wél aan de
wachtende meute en maakt tij
delijk een einde aan het schim
menspel rond het topberaad.
Met het oog op de langdurige
vakantie van Sint, die wel op de
hoogte bleek van de commotie
maar geen reden zag zich te
melden, is er weinig voor nodig
om Kok een uitgebreid exposé
te ontlokken over zijn vakantie.
Hoewel hij op Zwitserse berg
toppen verkeerde, waar het
aantal telefoonaansluitingen
toch redelijk beperkt moet zijn,
heeft Kok meermalen kans ge
zien met het thuisfront contact
te leggen. Want hij voelde aan
zijn water dat de wao-voorstel-
len tot gedonder zouden leiden:
„Het zijn geen momenten
waarop je plezierig met vakan
tie gaat".
Dat is geen kritiek op Sint.
meldt hij er voor de zekerheid
maar bij. Want bij afwezigheid
van de partijvoorzitter neemt'
haar vervanger alle verantwoor
delijkheden over. Dat is ook
geen kritiek op die vervanger,
Castricum, zegt Kok na een ver
haal over falende communicatie
„Die verdient geen schoon
heidsprijs" Geen kat
ACHTERGROND
OEN HAAG HENRI KRUITHOF
Politie houdt 21-jarige Srilankaan aan
SCHAGEN ANP
De rijkspolitie in Noord-Hol
land heeft gisteren een 21-jarige
man aangehouden op verden
king van brandstichting in een
door asielzoekers gebruikte wo
ning aan de Eikenweg in Scha-
gen. Als gevolg van deze brand
overleed een 22-jarige asielzoe
ker van Sri Lanka zaterdag in
het Brandwondencentrum in
Beverwijk.
De politie trof tijdens het re
cherche-onderzoek meerdere
brandhaarden in de woning
aan. Dit bevestigde het vermoe
den dat er sprake is van brand
stichting. De brand in de asiel
zoekerswoning brak zaterdag
morgen omstreeks kwart over
drie uit. Op dat moment bevon
den zich twee bewoners in het
pand: een 32-jarige man uit
Bangladesh een de 22-jarige
Srilankaan. De man uit Bangla
desh kon de woning tijdig via
een raam aan de achterkant
verlaten en bleef ongedeerd.
Omwonenden troffen de 22-
jarige Srilankaan aan in de
voortuin van de woning. De
man werd met spoed naar het
brandwondencentrum in Be
verwijk overgebracht. Daar
overleed hij echter korte tijd la
ter aan zijn verwondingen.
De 21-jarige verdachte, even
als het slachtoffer afkomstig van
Sri Lanka, handelde volgens de
politie vrijwel zeker niet uit po
litieke motieven. Het onderzoek
naar de toedracht van de
brandstichting spitst zich vol
gens woordvoerder Van Steijn
van de rijkspolitie toe op de
persoonlijk relatie die het
slachtoffer onderhield met de
aangehouden verdachte. „We
hebben het sterke vermoeden
dat het motief een ruzie is.
Maar de brandstichting komt
volgens ons niet voort uit een
politiek meningsverschil."
Strijdvaardig en soms zelfs hard tegen par
tijgenoten stond Kok gisteravond de pers te
woord. Het was de politiek leider 'opgeval
len' dat de commentaren bijna zonder uit
zondering 'dit niet' luiden, zonder met al
ternatieven te komen. Het was Kok ook 'op
gevallen' dat er niet veel meer over is van
de overeenstemming dat er iets aan het
probleem van ziekte en arbeidsongeschikt
heid moet gebeuren.
Toegegeven: het was hem ook wel duide
lijk dat het kabinetsbesluit voor wao'ers die
geen uitzicht op werk hebben, te hard was
uitgevallen. Hij wil er dan ook alles aan
doen om voor die groep de maatregelen te
verzachten. In het kabinetsberaad over de
begroting van volgend jaar, dat donderdag
wordt hervat, wil Kok deze maatregelen op
nieuw aan de orde stellen.
Maar als minister van financiën liet hij er
geen misverstand over bestaan: ook de
nieuwe besluiten moeten voldoende geld
opleveren. Dat betekent dat de collectieve
lasten (de premies en belastingen) door de
besluiten met 4.4 miljard gulden omlaag
moeten en dat het beroep op wao en ziek
tewet drastisch moet verminderen.
De PvdA-top kiest daarbij voor een voor
de hand liggende weg. Niet de werknemers
en de uitkeringsgerechtigden, maar de
Wim Kok heeft gekozen voor de aanval.
De verdedigende, afwachtende houding
van de nog aanwezige partijbonzen in de
afgelopen weken is niet de stijl van de
partijleider. Hij wil een buitengewoon
partijcongres om de leden die de PvdA
de rug nog niet hebben toegekeerd, uit
te leggen waarom de PvdA-ministers
voor de wao- en ziektewetplannen heb
ben gestemd.
werkgevers moeten veel harder worden
aangepakt. De werkgevers waren de dans
bij de kabinetsbesluiten wel heel erg ruim
ontsprongen, getuige ook de uiterst positie
ve reactie van de werkgeversvoorman nen.
In PvdA-gelederen was de roep om een
hardere aanpak van de werkgevers, vooral
gezien het gemak waarmee die niet meer
optimaal functionerende werknemers in de
wao dumpen, de afgelopen weken luid en
duidelijk te horen. Het is echter nog maar
de vraag of het een begaanbare weg is.
In Koks visie zouden de werkgevers een
jaar lang de kosten voor mensen die in de
wao belanden, moeten blijven dragen. Dat
zou volgens de vice-premier een belangrijk
remmend effect hebben op de instroom.
Dat zal zeker waar zijn. Maar gaat coalitie
partner CDA daarmee ook akkoord, is dan
de vraag.
Kok heeft daarover reeds contact gehad
met premier Lubbers. Meer dan een toe
zegging dat deze bereid is de besluiten op
nieuw in de ministerraad aan de orde te
stellen, heeft Kok niet gekregen. Het ligt ook
niet erg voor de hand dat bij voorbeeld mi
nister Andriessen van economische zaken
Kok zal steunen.
Kok beoogt met zijn aanpak de partijgele
deren weer wat tot rust te brengen. Met zijn
voorstel een partijcongres bijeen te roepen
(het hoogste besluitvormende orgaan in de
PvdA) neemt hij de baronnen van de partij
raad de wind uit de zeilen. Zij kunnen
moeilijk ook nog eens een extra partijraad
eisen als het congres voor Prinsjesdag
wordt gehouden.
Kok weigerde openlijk kritiek te leveren
op het partijbestuur en voorzitter Sint.
Maar zijn voorstel voor een buitengewoon
congres had natuurlijk van het partijbe
stuur moeten komen, en niet van de vice-
premier. Kok lijkt de komende tijd de touw
tjes in handen te willen nemen om de cha
os in de partij in te dammen. Het zal tijd
worden.
voor heeft.
Volgens de weduwe Spoor
heeft Lubbers „erg veel mensen
bijzonder gekwetst" met zijn
uitspraken tijdens het bezoek
van de japanse premier Kaifu
aan Nederland. Lubbers zei
toen dat het „blad van de ge
schiedenis waarop de oorlog in
Indië wordt beschreven, omge
slagen dient te worden. Dit is
het dan", aldus Lubbers.
De weduwe van de oud-leger
commandant van Nederlands-
Indië. M. Spoor-Dijkema, heeft
premier Lubbers in een brief
verzocht af te zien van deelna
me aan de jaarlijkse dodenher
denking bij het Indisch Monu
ment in Den Haag op 15 augus
tus. De premier heeft al laten
weten niet op het verzoek in te
gaan, hoewel hij er „begrip"
SI HAAG GPD
De Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) plaatst
vraagtekens bij het plan van
staatssecretaris Kosto van justi
tie om de procedure voor asiel
aanvraag versneld af te wikke
len. De bewindsman zei on
langs dat binnen vier weken
duidelijk moet zijn wie kans
maakt op een verblijfsvergun
ning. Vluchtelingen die daarop
geen kans maken, moeten wor
den ondergebracht in speciale
entra in afwachting van hun
uitwijzing.
Voor de Avro-radio zei VNG-
woordvoerder Kerkhof gisteren
te vrezen dat dergelijke centra
zullen veranderen in „bastions
met muren en schildwachten"
om te voorkomen dat afgewe
zen asielzoekers ontsnappen en
in de illegaliteit terecht komen.
Vorig jaar vroegen 22.000
mensen politiek asiel. Voor dit
jaar verwacht Kosto 25.000 aan
vragen.
