Vrije tijd
Duidelijkheid
in de wirwar
van beitsen
Kinderstoel Des Bouvrie
Beker met geheim vak
Wijnbekers
Parkeerkijker
Snel spel
'Kroes' en giebel lijken veel op elkaar
Zaterdag 10 augustus 1991
Redactie: 023-150263 HENRIETTE VAN DER HOEVEN INEKE VAN DER MEER Vormgeving: MfTZIE MEUERHOF
11
NIEUWE CD'S W'm Korenhof'(wSs'iek) VISSPORT
DOE-HET-ZELF
Er bestaan vele soorten beits, die alle hun
eigen specifieke toepassing hebben. Beitsen
voor binnen en buiten, voor tuinhout en
voor buitendeuren. En dan heb je ook nog
transparante en dekkende beitssoorten.
Rambo, (Sigma Coatings) heeft nu een
beitswijzer samengesteld waarin het ge
bruik van die produkten helder wordt om
schreven. Het is een handig informatie
boekje dat gratis verkrijgbaar is bij de verf
handel die Rambobeitsen verkoopt.
De beitswijzer schenkt nogal wat klaarheid.
Want: wat is eigenlijk het verschil tussen
een dekkende en doodgewone verf? En wel
ke beits is nu eigenlijk de traditionele beits
op basis van terpentine, en wat betekent
een beits op acrylbasis waarbij water de
verdunner is?
Dit zijn enkele van de vragen die in het in
formatieboekje worden behandeld. Daar
naast wordt duidelijk gemaakt dat de hard
heid van de houten ondergrond van groot
belang is en bepalend voor de soort beits.
Zo is de levenscyclus van de aangebrachte
beits van allerlei factoren afhankelijk. Het
niet ventileren van het huis kan uiterst nare
gevolgen hebben voor de beits aan de bui
tenkant van de woning. Al dergelijke prakti
sche dingen komen uitgebreid aan de orde.
Bij al deze informatie is bovendien een on-
derhoudsschcma opgenomen voor de be
schreven produkten. Daarin is aangegeven
na hoeveel jaren een controlebeurt nodig is
en wanneer groot onderhoud verricht moet
worden.
De tien verschillende Rambobeitsen (vijf
transparante en vijf dekkende) worden
overzichtelijk beschreven zodat duidelijk is
voor welke toepassingen ze gebruikt moe
ten worden en wat hun eigenschappen zijn.
Daarbij valt vooral op dat beitsen op acryl
basis. waarbij water de taak van terpentine
heeft overgenomen, langer hun glans be
houden en een betere bescherming bieden
tegen de invloeden van UV-straling. Boven
dien zijn ze minder belastend voor het
milieu. Een reden te meer om de wat duur
dere acrylbeits vaker bij het onderhoud van
het huis te betrekken.
Een spelletje om snel te spelen
is '953'. Het is de bedoeling zo
vlug mogelijk de rammelende
kubusjes te vinden. Het spelletje
kost nog geen tientje Cf 9,53) en
is zo klein dat je het gewoon in
je jaszak laat glijden. Leuk om
het wachten op bus of trein te
bekorten. Meer informatie
02510 - 20641.
Deze rotan kinderstoel, ontworpen door jan
des Bouvrie, is straks bij de Bijenkorf te
koop. Het ontwerp werd gemaakt voor het
Venduehuis der Notarissen in Den Haag.
Het prototype werd ten bate van UNICEF
verkocht en bracht 4500 gulden op. Samen
met UNICEF-Nederland heeft de Bijenkorf
een mogelijkheid gevonden de stoel in een
grote oplage te produceren. De stoel, die is
goedgekeurd door TNO, gaat 295 gulden
kosten. De nettowinst zal te goede komen
aan UNICEF-projecten.
Deze meeneem-drinkbeker van Mepal heeft niet alleen een deksel
die perfect afsluit maar in die deksel zit ook een 'geheim' vak.
Hierin kunnen fietssleutels of andere kleinigheden, die snel zoekra
ken, worden opgeborgen.
De bekers en deksels zijn te koop in rood, blauw geel, groen wit en
zwart. Ze kosten 4,95. Met een afbeelding van de Simpsons of de
Turtles kost de beker 2 gulden meer.
Zes matglazen wijnbekers, versierd met klimop, in een rieten
mandje vormen een aardig cadeautje voor een redelijke prijs:
19,95. Het mandje waarin je de glazen veilig in de kast kunt op
bergen, kan ook worden gebruikt als 'dienblad'. Meer informatie
TSC Inspiration, tel. 01718 - 23334.
Een hulpje bij het achteruitste
ken tussen twee geparkeerde
auto's kunnen veel automobi
listen wel gebruiken. Met deze
parkeerkijker kan de bestuurder
om een hoekje kijken, over het
kofferdeksel heen. De kijker
(14x11 cm) is geschikt voor ie
dere achterruit. De kijker kost
16,95. Meer informatie Half
ords, tel. 08385 -19170.
Viktor Lazlo - 'My delicious poi
sons' (Polydor)
Sinds ze in 1987 het Eurovisie
Songfestival inzong en daar on
middellijk een hit uit sleepte
('Breathless'), is Viktor Lazlo het
circuit van chique nachtclubs
en champagne-emmers defini
tief ontgroeid. Niet dat ze het
vocaal kan opnemen tegen de
echte groten in haar genre,
maar in het genre 'easy liste
ning' is haar vierde album 'My
delicious poisons' bepaald geen
miskoop. Op een dwaze cover
van 'Pearl's a singer' na, getui
gen de elf liedjes van goede
smaak: een broeierige reggae
van Chris Rea, een mooie lulla
by, een aanstekelijk chanson, en
dat alles omzoomd door het
reeds van haar bekende balla
de-werk. Lazlo, dochter van een
Engelse moeder en een Westin-
dische vader, schreef het meer
talige tekstmateriaal vrijwel ge
heel zelf en verdient daarvoor
een dikke voldoende. Ook de
instrumentatie is dik in orde.
Het is een klein wonder dat de
Psychedelic Furs levend uit de
slachting onder de doemrockers
zijn gekomen. Ondanks enkele
(te) vergaande concessies aan
het disco-publiek zijn ze nooit
groot geworden en ook "World
Outside' zal hierin geen veran
dering brengen.
Voorman Richard Butler zet de
klok tien jaar terug met tien
herfstige liederen over relatie-
stoornissen. Zijn zang, doemgi-
taren en een cello zetten de
toon. Dat het cd-tijdperk al wat
jaartjes gaande is en de 40 gul
den betalende consument niet
kan worden afgescheept met
veertig minuten muziek is even
min tot de Furs doorgedrongen.
Zoals bijna altijd zitten er tus
sen de tien 'nieuwe' drie parels:
'There's a world', 'Don't' be a
girl' en 'All about you'.
The Allman Brothers Band - 'Sha
des of two worlds' (Sony)
De meest succesvolle samen
stelling van deze legendarische
rhythm blues band was na
tuurlijk die met Duane Allman.
Nadat deze topgitarist in '71 bij
een motorongeluk om het leven
kwam en bassist Berry Oakley
niet lang daarna op dezelfde
wijze afscheid van het aardse
bestaan nam, hield Gregg All
man de groep kunstmatig in le-
Het is daarom geen wonder dat
de in 1990 verschenen box, een
prachtige compilatieset van vier
cd's met oude, vaak unieke op
namen, tot het beste werk van
de Allmans van de laatste acht
tien jaar moet worden gere
kend. Naar aanleiding van dit
succesvolle verzamelalbum be
sloot de enig overgebleven All
man (Gregg) het nog één keertje
te proberen.
Op de eerste plaat na de box
was al sprake van een opleving,
ditmaal is het midden in de
roos. Duane's gitaarpartner
Dicky Betts levert sprankelend
gitaarwerk. Samen met nieuw
komer Warren Haynes evenaart
hij de hoogstaande duels die hij
vroeger zelf met Duane uit
vocht. En Gregg zingt weer ech
te blues. Legendarische All-
mansongs zoals 'Whippin' Post'
en 'In memory of Elizabeth
Reed' krijgen een passend ver
volg met 'Kind of Bird' en 'No-
body Knows'.
Soesja Citroen Band - 'Live' (Vara-
jazz)
Door de media wordt van Ne
derlandse mainstream jazz-zan-
geressen meestal Rita Reys naar
voren geschoven als het ant
woord op de Amerikaanse
grand old ladies. Soesja Citroen
is echter iemand met een verge
lijkbaar (relatief beperkt) stern-
bereik die al jaren aanspreken
de interpretaties verzorgt van
jazz-standards.
Op deze cd zingt ze met haar
vaste kwartet bijna uitsluitend
zeer bekend werk van onder
meer Ellington, Strayhom,
Gershwin en Kem. Haar even
wichtige benadering komt haar
bijvoorbeeld bijzonder goed van
pas in Randy Westons 'Little Ni-
les', terwijl ze in Ida Cox's 'Wild
women don't have the blues'
toch echt niet wild genoeg
klinkt. Over het geheel geno
men is het een produktie van
hoog niveau geworden zonder
uitschieters. Van de begeleiding
valt pianist in positieve zin op.
Tenorsaxofonist Fred Leeflang
heeft de neiging heeft om af en
toe wel erg snel het gas open te
draaien.
Gerry Hemingway Quintet - 'Spe
cial Detail'(Hat Art)
De Amerikaanse slagwerker He-
Beethoven: Sonate nr. 8 op. 10/3.
R. Strauss: Sonate op. 18. Chopin:
Nocturne op. post. Ernst: Varia
ties. Debussy: Beau soir. Ravel:
Tzigane - Midori, viool; Robert
McDonald, piano; (Sony)
Haar popperige gezichtje maakt
dat we geneigd zijn de Japanse
violiste Midori nog steeds te
zien als het wonderkind dat in
1982 zo'n sensationeel debuut
maakte. Inmiddels is zij echter
uitgegroeid tot een gerijpt ar
tieste, die op 21 oktober 1990 in
de Camegie Hall een 'volwas
sen' recital gaf, dat nu door So
ny als cd wordt uitgebracht.
Haar spel is in de loop der jaren
nog vloeiender en zelfverzeker
der geworden. Haar toon bezit
een ondefinieerbare vrouwelijke
elegance, waarmee zij zelden
tot het uiterste gaat. Dat werkt
prachtig in de variaties op 'Last
Rose of Summer' van Heinrich
Wilhelm Ernst (1814-1865), en
ook bij Debussy, Ravel en Cho
pin. In Beethoven en Strauss
zou iets meer inhoudelijke dy
namiek het geheel echter nog
meer allure hebben gegeven.
den kennis met Emst Reijseger
(cello) en Wolter Wierbos
(trombone), die op deze opna
me het Nederlandse contingent
vormen. Met de twee andere
Amerikanen, Don Byron op kla
rinet en baritonsax, Ed Schuller
op bas, maakt het kwintet mu
ziek die intelligent en tegelijk
emotioneel uitdagend is.
Bij de eerste klanken lijkt men
zeventig minuten 'moeilijke'
muziek tegemoet te gaan, maar
als de trein eenmaal op gang is,
blijkt het materiaal van He
mingway de musici de juiste in
grediënten te bieden om loos te
gaan zonder de controle te ver
liezen. Uitstekend solowerk op
deze live-opname is te horen
van Wierbos en Byron.
KLASSIEK
Midori - Live at Camegie Hall -
Mozart Pianowerken (Variaties KV
265, Rondo KV 485 511, Ada
gio KV 356 540, Menuet KV
355, Gigue KV 574, Fantasie KV
396, 397 475) - Alexander Lon-
qulch (EMI)
Mozart blijft de platenmarkt be
heersen, maar het dient gezegd
dat bij de stroom nieuwe uitga
ven ook de nodige aangename
verrassingen zitten. Zo ook dit
recital van de in Trier geboren
Alexander Lonquich met als
centraal hoofdwerk de twaalf
variaties op 'Ah, vous dirai-je,
Maman'. Met lichte toets en
groot gevoel voor verfijning zet
Lonquich een nu eens speelse,
dan weer serieuzere maar altijd
intieme Mozart neer, die keer
op keer frappeert door de fra
sering en door een aangeboren
gevoel voor muzikale verhou
dingen. De (ongenoemde) vleu
gel klinkt prachtig en de opna
me straalt eenzelfde combinatie
van intimiteit en helderheid uit.
De kroeskarper met zijn vrij hoge rug.
Brasem, voorn en blei zijn alledaagse vis
soorten in ons land en worden met de re-
gèlmaat van de klok gevangen. Dan zijn er
de snoeken, snoekbaarzen en karpers die
een speciaal hengel vereisen. En verder
kennen we nog soorten die onder de noe
mer 'toevalstreffers' kunnen worden ge
rangschikt. Daartoe behoren twee qua ui
terlijk nauw verwante vissoorten: de kroes-
karper en de giebel.
Het oorspronkelijke verspreidingsgebied
van de 'kroes', ook wel 'steenkroes' of
'steenkarper' genoemd, vinden we in Cen-
traal-Azië en Oost-Europa. Voor de wieg
van de giebel moeten we nog een eindje
verder: China en zuidoost-Azië.
De giebel verspreidde zich na de laatste ijs
tijd - ruwweg 10.000 jaar geleden - over
grote delen van Azië en Europa. En in die
tijd verschenen ook de eerste exemplaren in
onze contreien. Ongeveer terzelfder tijd
dook ook de kroeskarper op. De ontwikke
ling is duidelijk: beide verspreidingsgebie
den gingen elkaar langzaam maar zeker
overlappen.
Met die giebels is er nog iets bijzonders aan
de hand. Om sommige plaatsen worden
namelijk alleen vrouwtjes aangetroffen.
Toch is de giebel ook daar in staat zich
voort te planten. Dat gaat als volgt in zijn
werk: de vrouwtjes-giebels mengen zich
tussen de kroeskarper of karpers wanneer
die aan het paaien zijn.
De zaadcellen in het homvocht van de kar
per prikkelen de eicellen bij het vrouwtje
om zich te ontwikkelen. De zaadcellend
dringen weliswaar de eicel binnen, maar er
vindt geen volledige samensmelting plaats
zoals bij een normale bevruchting.
Daarom blijven de eicellen uitsluitend
\Touwelijke elementen bevatten en bestaat
het nageslacht alleen uit vrouwtjes. In an
dere opzichten vertonen de kroeskarper en
de giebel grote overeenkomsten. Beide
soorten tref je vooral aan in stilstaand of
langzaam stromend water met een zachte
bodem en een weelderige plantengroei.
Ook zijn beide soorten bestand tegen water
met vrij lage zuurstofwaarden.
Bovenaan de menulijst staan insectenlar
ven, slakjes en plantendelen. De kroeskar
per is een echter herkauwer. Alvorens het
voedsel op te eten betast en besnuffelt hij
het vaak langdurig om de harde delen ver
volgens achter in de bek te vermalen.
Toch moet u niet venast opkijken wanneer
u denkt aan een spinnertje een flinke baars
te hebben verschalkt als plotseling boven
water een kroeskarper opduikt. Dat laatste
is me te vaak gebeurd om nog van een 'toe
valstreffer' te kunnen spreken. Soms ook
zijn beide soorten verrassingen bij het vis
sen op brasem of karper.
Zowel de giebel als de kroeskarper bereiken
geen extreme lengten. De giebel houdt het
bij een decimeter of drie wel voor gezien en
van de kroeskarper zijn de grootste gevan
gen exemplaren zo rond de 40 centimeter.
De meest voorkomende exemplaren liggen
zo tussen de 20 en 30 centimeter. Het zijn
pittig vechtende vissen als ze worden ge
haakt en capituleren doen ze niet zo heel
erg snel.
Omdat ze veel op elkaar lijken en er ook
kruisingen voorkomen is het beantwoorden
van de vraag of het nu een kroeskaprer of
een giebel is moeilijk. Dat wordt dan bij
voorbeeld schubben tellen. De giebel heeft
er 28 tot 31 op de zijlijn en de kroeskarper
33 tot 36. Verder is de rugvin van de giebel
aan de bovenkant hol ingesneden, terwijl
die bij de kroes een bolronde vorm heeft.
Bovendien is er kleurverschil: de giebel
heeft een zilverachtige tint met grijsachtige
vinnen, de kroeskarper is meer bronskleu
rig, 'terwijl de vinnen een roodachtige gloed
hebben. Kroeskarpers hebben doorgaans
een vrij hoge rug. terwijl de giebel iets slan
ker is en meer in de richting van de torpe-
dovorm van de gewone karper gaat.
Tenslotte: de kroeskarpcr valt onder de Vls-
serijwet en de giebel niet. Voor beide vis
soorten is er geen minimum-vangstmaat
vastgesteld. En om hun verwantschap nog
eens te accentueren: hun wetenschappelij
ke geslachtsnaam is dezelfde namelijk ca-
