Rtv show
'Een hetze, waar
wat achter steekt'
Een jaar gratis wonen en ook nog op televisie
HandMade Films dankt
bestaan aan Life of Brian
Vrijdag 9 augustus 1991
Redactie: 023-150191/023-150192 JOLANDA OUKES GERARD VAN PUTTEN REINA VAN POPPELEN Vormgeving: C
Henk's Privé-oorlog tegen RTL 4
Henk van der Mey-
den, door menigeen
beschouwd als het
gewetenloze geweten van de
Nederlandse amusementswe
reld, is begin deze week een
'Privé-oorlogje' begonnen tegen
RTL 4. Om een en ander kracht
bij te zetten mobiliseerde hij bij
die gelegenheid zoveel mogelijk
Telegraaf-Iezers voor een schrif
telijk volksoproer tegen de com
merciële zender. Ook een opi
nion-leader wil z'n mening
blijkbaar graag bevestigd zien.
De zomerprogrammering van
de 'Luxemburgse' zender deugt
volgens hem van geen kant en
afgaande op de Privé-pagina
van gisteren vinden ten minste
12 lezers dat ook. Teneur van
alle grieven: eigen produkties
zijn amper gelanceerd of wor
den voortijdig (de Gek van de
Week-show) van het scherm ge
haald. Anders dan programma
directeur Ruud Hendriks de tv-
kijkers voorgespiegelde, heeft
RTL 4 de zomerzendtijd volge
plempt met herhalingen. RTL 4
als de kampioen van de herha
ling, dat duidt volgens Van der
Meyden op pure minachting
van de kijker.
Vooruitlopend op de lezerre
acties werd TROS-voorzitter
Den Daas maandag alvast op
gevoerd als de insider die Van
der Meyden's mening volledig
deelt. „Eerst heeft RTL 4 de kij
kers verwend met het ene na
het andere nieuwe spel- en
showprogramma. Het kon ge
woon niet op. Alles deed men
om de concurrentieslag aan te
gaan met Hilversum. Maar wat
zie je deze zomer? De kraan
wordt dichtgedraaid en men
laat de kijkers gewoon aan hun
lot over! Dit kun je de kijkers
toch niet aandoen. De omroe
pen gaan deze winter met ver
trouwen tegemoet. Bij RTL 4
lijkt men meer geïnteresseerd in
geld verdienen dan in het ma
ken van programma's. Men
heeft de kijkers eerst lekker ge
maakt met mooie hapjes en nu
is deze zomer Jan Schraalhans
heer en meester!"
Opmerkelijk
Op z'n minst opmerkelijk dat
Den Daas zich zo intensief be
moeit met de programmering
van een goed in de markt lig
gende concurrent, die in princi
pe mikt op dezelfde doelgroep.
Puur zakelijk geredeneerd trekt
Den Daas met zijn TROS alleen
maar profijt van een concurrent
die zichzelf voortdurend her
haalt. Normaal gesproken zou
hij in juichstemming moeten
verkeren, nu het marktaandeel
van RTL 4 in een maand tijd is
gezakt van 29 naar 25 procent.
Den Daas: „Op zichzelf is het
juist dat ik nu blij zou moeten
zijn. Aan de andere kant vind ik
dat er door de Hilversumse om
roepen veel te lethargisch wordt
gereageerd op nieuwe ontwik
kelingen bij RTL 4. Kijk, ik ben
door Van der Meyden gebeld.
En als ik dan de kans krijg om te
reageren op het onmiskenbare
feit dat het marktaandeel van
die club navrant is teruggelo
pen, benut ik die. Dan stel ik
ook vast dat ze ontzettend veel
herhalingen brengen, terwijl
hun programmadirecteur Ruud
Hendriks destijds strijdvaardig
heeft geroepen dat RTL 4 wak
ker blijft als de rest van Hilver
sum slaapt."
De vraag is natuurlijk of het
voor Van der Meyden werkelijk
een straf is om naar de uitzen
dingen van RTL 4 te kijken. Of
speelt hij ergernis? Concreter:
bewijst Van der Meyden na
mens de Telegraaf de TROS nu
een lippendienst in een poging
naar 'Luxemburg' afgedwaalde
kijkers terug te halen?
Vast staat in elk geval wel dat
er sinds jaar en dag een op z'n
minst zakelijke relatie bestaat
tussen Neerlands grootste dag
blad en de publieksomroep, die
op den duur ook 'commercieel'
wil. De abonnementenafdeling
van Tros-Kompas is bij voor
beeld op hetzelfde adres (Basis
weg 30 te Amsterdam) gehuis
vest als het dagblad De Tele
graaf. Saillant detail: voordat
Van der Meyden tot publicatie
overging vertrouwde hoofdre
dacteur Wim Koesen in het
Tros-Kompas van 3 augustus
deze woorden aan het papier
toe: „Ook RTL 4, het station dat
toch trots aankondigde elke dag
nieuwe programma's te presen
teren, is de weg ingeslagen van
herhalingen en herhalingen van
herhalingen."
Relatie
Taal, die Van der Meyden be
kend moet voorkomen. Alsof hij
koerst op het TROS-Kompas.
Mede namens zijn hoofdredac
teur Koesen, die de laatste da
gen volgens diens toegewijde
secretaresse volledig was inge
palmd door de vergadercultuur,
veroorlooft voorzitter Den Daas
zich de opmerking dat er vanaf
de Amsterdamse Basisweg ab
soluut geen beschadigingsof
fensief is ingezet.
„Nee hoor", roept Den Daas
blijmoedig, „geen sprake van, al
benutten we natuurlijk wel elke
mogelijkheid om tegengas te
geven aan het voornemen van
hun programmadirecteur Ruud
Hendriks om de TROS-vrijdag-
avond te slachten. Maar afge-
CLOSE ÜP
Gerard van Putten
'Vreemde' stem
De menselijke stem
zegt iets over de
stemming waarin
iemand verkeert, maar ook weer
niet alles. Boosheid gaat
meestal gepaard met gebulder,
maar uiteraard kan die bulde
rende boosheid ook worden ge
speeld. De flemende stem
wordt doorgaans niet zo
zeer gebruikt om genegenheid
te tonen, maar vooral om iets
van een ander gedaan te krij
gen.
Normaal gesproken past de
stem zich qua toonsoort aan de
omstandigheden aan. Een com
pagnie soldaten is waarschijn
lijk niet met een dameskapper-
acht ig commando in beweging
te krijgen. Een vakbondsman
die een menigte stakers toe
spreekt kan moeilijk de toon
van een welzijnswerker aan
slaan. Wijlen Fons Jansen heeft
ooit in zijn conference 'Drie
maal Andermaal' onnavolgbaar
aangetoond dat bepaalde stem
men bij bepaalde beroepen ho
ren. Dus hoort bij paardesport
geen Ben de Graaf en bij biljar
ten gelukkig geen Eysvogel.
Acteurs, daar zijn het acteurs
voor, spelen vooral anderen en
hun stemmen geven absoluut
niets prijs van wat hen dagelijks
zoal bezighoudt.
Verreweg de beste Nederlandse
acteurs verblijven overigens in
het buitenland: de radio-corres
pondenten. In den vreemde ge
stationeerde radio-medewer
kers schijnen in de buurt van
telefoon en microfoon te moe
ten praten alsof het nieuws ze
voortdurend op de hielen zit. In
de praktijk valt dat overigens
mee. Tijdens de Golfoorlog zet
te Hetty Lubberding haar heet-
van-de-naald stem op vanaf Cy
prus, op een niet te kruipen
aantal kilometers van Baghdad.
En in Londen houdt Wim Koot-
stra sinds jaar en dag de plaat
selijke gang van zaken voor de
Nederlandse luisteraars in de
gaten. Ook al hij vertelt over de
omzet van aardbeien met slag
room op Wimbledon, dan nog
lijkt het erop dat hij met beide
voeten in de vlammen van een
brandhaard staat.
Dat hij thuis in de comfortabele
leunstoel gepassioneerd voor
leest uit The Times of The Inde
pendent is niet denkbeeldig.
Het nieuws dat Kootstra op op
gewonden primeurtoon brengt
van het Britse front, is meestal
vele uren eerder al uitgebreid in
BBC-news uit de doeken ge
daan. Vroeger viel dat niet te
controleren, nu zowat heel Ne
derland bekabeld is des te meer.
Desondanks is Kootstra gewoon
Kootstra gebleven. Of hij zich
zelf na geleverde bijdrage nu af
kondigt als „Wim Kootstra, EO-
Tijdsein... Londen" of als „Wim
Kootstra, Veronica Nieuwsra
dio... Londen", geen omroep
'stemt' hem anders.
Let trouwens op die pauzes die
hij bevvust inlast tussen de
naam van de actualiteitenru
briek en Londen. Een bepaald
verwachtingspatroon opbou
wen, de luisteraar de illusie la-'
ten dat er nog iets belangwek
kends komt en dan vervolgens
Londen. Geniaal.
Het behoudende, Britten zo ei
gen leefbeginsel Never change a
winning team moet Kootstra na
al die Londense jaren op zich
zelf van toepassing hebben ver
klaard. En hij gaat ouderwets
zijn eigen gang, dus ook bij de
omroep waar ze er prat op gaan
'de wereld in een half uur' te
kunnen behappen.
Dat kan allemaal, omdat het de
redactie van Veronica Nieuws
radio meer om de vorm dan om
de inhoud gaat. Alles moet bij
de VOO nu eenmaal flitsen, dus
ook de actualiteitenrubriek. En
daarin past een correspondent
die praat als een correspondent.
En daarin past ook de zendtijd
die luisteraars krijgen om tele
fonisch hun mening te geven
over een actueel onderwerp. Op
maandag- en dinsdagavond
mag iedere notoire schanderoe-
per z'n gal spuwen op nummer
06.4646464 in reactie op de ge
stelde Phone In-vraag.
Probeer maar. U moet uw
klacht of pseudo-klacht wel heel
erg ongeloofwaardig voordra
gen, wil uw al dan niet verdraai
de stem niet in de uitzending
komen. Wie regelmatig luistert
naar Veronica Nieuwsradio
weet dat bepaalde lieden zich
met een zekere regelmaat laten
horen. Deels, omdat ze nu een
maal over alles een mening
hebben en deels omdat ze graag
hun stem door de radio horen.
Vanzelfsprekend is de nieuws-
redactie van dit actualiteiten
programma daarvan op de
hoogte, zoals ook van de fake
telefoontjes, die gratis in den
lande worden gepleegd.
Terug naar maandagavond,
toen het onderwerp van de
drastisch verhoogde dierenarts
tarieven werd aangesneden. De
tongval maar eens ingesteld op
piat-Haags: „Een schandalige
maatregel. Ik zie me nou ge
noodzaak... Nee, la ik 't anders
zegge: mijn knijn haalt de kers
niet.
Oubollige onzin, afzender zie
boven. Een kind kon horen dat
dit onmogelijk serieus kon zijn,
maar voor de redactie was het
blijkbaar lollig (tja..) genoeg om
als uitsmijter van Veronica
Nieuwsradio te gebruiken.
Vraag tot slot: Zou Kootstra die
stem telkens naar 'correspon
dent' verdraaien of zou hij z'n
Londense buurvrouw ook zo te
woord staan, als ze hem zon
dagmorgen vroeg wakker belt
voor een kopje suiker?
PS: Deze beller naar Veronica
Nieuwsradio 'houdt' geen ko
nijn en lust ook geen konijn.
MONIQUE BRANDT GPD
De KRO laat vanaf zondag 3 no
vember in het jongerenblok
'Crash' de dagelijkse belevenis
sen zien van zeven jongeren
van 16 tot 21 jaar, die acht
maanden lang een oud heren
huis bij het Amsterdamse Leids-
eplein betrekken. Het gaat om
jonge mensen die voor het eerst
op kamers wonen. Gedurende
die tijd kunnen de jongeren gra
tis wonen, maar ze moeten dan
wel bereid zijn zich voor de ca
mera regelmatig uitgebreid aan
de tand te laten voelen over hun
ervaringen.
„Een docu-soap", zo noemt
KRO-programmamaker Erik La-
tour zijn nieuwe project. „Het
lijkt me heel aardig om te zien
of het gewone leven ook inte
ressant is voor de kijkers. Een
soort Goede Tijden Echte Tij
den."
Latour is gefascineerd door
het 'bijzondere van het dagelijks
leven'. Ik vind het interessant
om een aspect in iemands leven
te veranderen, en vervolgens te
bekijken hoe iemand daar mee
omgaat. Een soort van hevige
nieuwsgierigheid."
„De periode dat je voor het
eerst op kamers gaat is de
meest spannende tijd van je le
ven, de tijd dat je voor het eerst
op het wilde water van het leven
gaat varen. Daarom is het ook
belangrijk dat de deelnemende
jongeren met heel verschillende
dingen bezig zijn. De één werkt,
de ander studeert, de derde wil
beroemd worden. Het is echter
niet de bedoeling dat mensen
reageren die alleen maar een
jaar gratis willen wonen", bena
drukt Latour.
Op 25 oktober krijgen de jon
geren de huissleutel, en vanaf
die tijd „moeten ze het maar
uitzoeken." Wie pakt de mooi
ste kamer, hoe verdelen ze de
taken? Bewust is er ook maar
één keuken in huis, en één ge
meenschappelijke woonkamer.
Latour: „Na die tijd moeten ze
snel een andere kamer zoeken,
want meteen na afloop van het
project wordt het huis verkocht.
Maar dan hebben ze toch een
jaar mooi en gratis gewoond."
Jongeren die nog nooit zelf
standig hebben gewoond kun
nen zich nog tot 21 augustus
als kandidaat opgeven. Het
adres is: Het KRO-huis, Post
bus 888, 1200 AW Hilversum.
De Monty Python-klas
sieker Life of Brian kon al
leen worden gemaakt
doordat ex-Beatle George
Harrison er een klein for
tuin voor overhad.
zien daarvan gaat de relatie van
de TROS met De Telegraaf niet
verder dan de drukorder voor
TROS-Kompas en met Van der
Meyden hebben wij helemaal
niks. Vroeger wel. toen presen
teerde Henk programma's voor
ons, maar dat is lang geleden.
Los daarvan zou ik willen op
merken dat hij Hilversum niet
alleen met interesse, maar ook
kritisch volgt. En Henk weet er
natuurlijk het een en ander van.
Wij hebben ook wel eens op ons
donder gehad, als Henk vond
dat een programma van ons ab
soluut niet kon."
Wat Van der Meyden precies
beoogt met zijn serie aanklach
ten tegen RTL 4, laat zich raden.
Want: „Ik geef geen commen
taar op wat ik schrijf. De feiten
die ik noem in mijn stukken
spreken voor zich. Lees De Te
legraaf, zou ik ook tegen de
abonnees van uw krant willen
zeggen. En laten ze De Tele
graaf daarna vooral blijven le
zen, ha, ha, ha."
RTL 4-woordvoerder Ad Eve
raars heeft zo z'n vermoedens
over de werkelijke beweegrede
nen van Van der Meyden om
het beleid van zijn zender aan
de kaak te stellen, maar weigert
die uit te spreken. „Het klinkt
flauw, omdat we ons normaal
gesproken heel open opstellen.
Maar onze reactie is dat we
hierop geen reactie geven",
klinkt het in eerste instantie.
Hetze
RTL 4 stelt zich bij monde van
Everaars iets opener op, nadat
Van Meyden's tweede Privé-
aanklacht is verschenen. „Je
reinste stemmingmakerij is het.
Een hetze. Hij wordt slecht ge
ïnformeerd en Van der Meyden
heeft ons pas maandag, na pu
blicatie van z'n eerste stuk, om
commentaar gevraagd. Hebben
we voor bedankt. Hier bestaat
geen behoefte aan EHBO-hulp
van iemand die eerst een paar
tikken heeft uitgedeeld. Als hij
beweert dat wij alleen maar
herhalingen uitzenden, doet
Van der Meyden de waarheid
geweld aan. Ik kan zo twintig
nieuwe produkties opnoemen.
Om dé haverklap krijgen we ook
telefoontjes van mensen die on
ze programma's waarderen en
die ons hebben gevraagd in ver
band met de vakantie vooral
niet met Goede Tijden Slechte
Tijden door te gaan in de zo
mer. Hadden we dat wel ge
daan, reken maar dat we dan
half Nederland over ons heen
hadden gekregen. Het is niet
waar dat er bij ons nu op grote
schaal bezuinigd wordt. Hier
steekt wat achter, maar wat laat
ik in het midden. Of laat ik het
zo zeggen: Van der Meyden is
niet bezig het belang van de kij
ker te dienen, hij dient andere
belangen."
In het kader van hoor en we
derhoor het laatste woord aan
Henk van der Meyden. Maar hij
hoeft niet. zo nodig: „Wat een
gelul allemaal, zeg. Hier ga ik
echt niet op in. Ik kan mijn tijd
beter besteden, goeiedag. Ha,
ha, ha."
VPRO-documentaire over eigenzinig filmbedrijf
Ex-Beatle George Harrison in de film Life of Brian.
ANTON JONGSTRA
Ex-Beatle George Har
rison wilde dolgraag
de film 'Life of Brian'
zien, maar er was een pro
bleem; de klassieker van het
Monty Python-team was nog
niet gemaakt. Het was in 1978
en de film bestond alleen nog
maar op papier. Vanwege de
godslasterlijke inhoud van het
script durfde geen enkele
maatschappij de film te finan
cieren. „Dan moet ik het zelf
maar doen", dacht Harrison,
en hij stak vier miljoen Britse
ponden in het project.
Hij kreeg er geen spijt van; de
film verdiende de investering
dubbel en dwars terug. Met de
winst kon zelfs de eigenzinnige
filmmaatschappij HandMade
Films worden opgericht. Over
dit bedrijfje gaat de documen
taire 'The Movie Life of George'
die de VPRO zondag uitzendt.
De rode draad van de docu
mentaire is de toespraak die
'Python' Michael Palin (ook be
kend van de serie 'Around the
world in 80 days') tijdens het
tienjarig jubileumfeestje van
HandMade Films hield. „Een
grote filmbaas van EMI besloot
eens bij wijze van uitzondering,
een script te lezen dat zijn
maatschappij zou gaan verfil
men", zo begint Palin. „Laat dat
nou nèt Life of Brian zijn en het
verhaal stond hem absoluut
niet aan. Dus wij zaten met de
handen in ons haar. Hoe nu
verder, vroegen we ons vertwij
feld af. Maar wisten wij veel dat
die George Harrison zo bulkte
van het geld. Je mag gerust stel
len dat zijn investering het
duurste toegangskaartje in de
filmgeschiedenis is geweest."
Menigte
Als dank kreeg George Harrison
een figurantenrol in Life of
Brian. Palin: „Dat was het begin
en tevens het einde van Harri
sons carrière als filmacteur. Te
gen beter weten in werd hij
overgehaald een rolletje te spe
len. Dat de ex-Beatle in die scè
ne niet zelf in het middelpunt
van het gedrang stond, moet te
veel voor hem zijn geweest. Het
dreef hem terug naar zijn muzi-
kantenbestaan."
Maar de eerste aanzet tot
HandMade Films was gedaan.
In de documentaire vertellen
acteurs Bob Hoskins, Michael-
Caine en Monty Python-acteurs
als John Cleese, Eric Idle en de
inmiddels overleden Graham
Chapman over de filmmaat
schappij en George Harrison.
Het blijkt dat het eigenzinnige
bedrijf per definitie alleen maar
scripts in produktie neemt, die
geen enkele andere maatschap
pij durft te verfilmen. Tussen de
interviews door zijn scènes te
zien uit produkties die door
HandMade Films zijn gemaakt,
zoals Time Bandits, The Missio
nary, A Private Function, Mona
Lisa en natuurlijk Life of Brian.
Allemaal films die volgens Bob
Hoskins „met de hand zijn ge
maakt. Ze zijn niet door een
machine gegaan, er heeft alleen
maar een kleine groep mensen
aan gewerkt."
Uitzending, zondag, Neder
land 2, 21.50 uur. Overigens
zendt RTL 4 maandag om
22.10 de film uit waarmee het
allemaal begon, Life of Brian.
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
