Cultuur
Desperate Hours
herinnert aan
westerns Ford
Overleden playboy
keert terug als vrouw
Bloedhonden en 'underdogs'
Kleurrijke geschiedenis Olympische Spelen
Donderdag 8 augustus 1991
FILM EN BOEKEN
NIEUWSLIJN
Kinderheld Pee Wee opgepakt
Film- en tv-acteur Paul Reubens is vorige week opgepakt toen
hij naakt en in staal van opwinding een sex-bioscoop in Saraso
ta, Florida betrad. Reubens, in de VS beter bekend als Pee Wee
Herman, heeft een eigen tv-programma, Pee Wee's Playhouse,
dat een grote populariteit geniet onder Amerikaanse kinderen.
Hierin speelt hij een volwassen kleuter met een zeurstemmetje,
die zich afzet tegen autoritair gezag. Als Herman was Reubens
ook te zien in succesvolle films als Pee Wee's Big Adventure en
Big Top Pee Wee. Gezien de aard van het vergrijp en Reubens'
invloed op vooral jonge kinderen, heeft zijn omroep NBC beslo
ten Pee Wee's Playhouse voorlopig stop te zetten. Tevens is zijn
creatie verwijderd uit het Disney/MGM theme-park te Florida.
Reubens, die in 1983 ook al wegens exhibitionisme was opge
pakt, kan ten hoogste twee maanden cel tegemoet zien.
Nederlandse inzendingen voor de Felix
Johan van der Keukens nieuwste film Face Value zal
derland meedoen in de competitie voor de Felix, de Europese
filmprijs voor documentaires. In de categorieën 'beste Europese
film' en 'beste jonge Europese film' dingen mee de film De on
fatsoenlijke vrouw, geregisseerd door Ben Verbong en het speel
filmdebuut Kracht van Frouke Fokkema. Inzendingen uit 26 Eu
ropese filmproducerende landen doen mee aan de competitie.
De uitreiking van de prijzen vindt na beoordeling door een
internationale jury op 1 december plaats in Berlijn.
Öe opening van Switch heeft
alles waar Blake Edwards zijn
schare fans aan te danken heeft.
Een uitbundige mannenfantasie
Wordt werkelijkheid, maar ein
digt in een catastrofe. De toe
schouwer gunde de vervelende
reclameplayboy Steve Brooks
dat feestje (hij belandt met drie
fraaie dames in bad), toch al
niet en grinnikend beamen we
Steve's gewelddadige verdrin
king. Aan de hemelpoort wordt
Steve tegengehouden. Hij mag
r hij kan bewij
zen dat één vrouw hem echt
mag. De duivel grijpt in en Ste
ve keert op aarde terug in de ge
daante van een vrouw. Een hele
'switch', natuurlijk.
De film kan nu beginnen, maar
Blake Edwards staat onthutsend
snel met lege handen. Ellen
Barkin, de 'vrouwelijke Steve' is
nog een half uurtje onhandig
met pumps en kousen en meer
is er niet te beleven in deze 'ko
medie'. Tegen de tijd dat chique
lesbische clubs worden bezocht,
weten we dat Edwards ditmaal
al z'n charme heeft thuisgela-
ten. Laten we hopen dat 't een
tussendoortje betreft.
BONNIE CLYDE: blijft
ook in de Filmzomer over
eind staan als tijdloze ci
nema.
Superieure Jïlmles van Michael Cimino
Michael Cimino is al controversieel zolang hij films
maakt. Na The Deer Hunter werd hij beschuldigd van
chauvinisme en racisme, een lot dat hem ook na Year of
the Dragon trof. En van Heavens Gate en The Sicilian
werd alleen maar gezegd dat ze stomvervelend waren.
Ik weet zeker dat de reacties op
Desperate Hours voor het over
grote deel alweer negatief zullen
zijn. Dat maakt het er niet een
voudiger op Cimino naar
mijn mening veruit de belang
rijkste hedendaagse Amerikaan
se filmmaker te verdedigen.
Wat Cimino zo apart maakt is
niet in eerste instantie de bood
schap van z'n films en dat is
voor een belangrijk deel van de
filmkritiek die nog altijd ge
richt is op thematiek al flink
lastig. Zeker, Cimino heeft een
thematiek die zonder meer als
'ouderwets' is te karakteriseren.
Het gaat bij hem altijd om de
morele desintegratie van de
maatschappij, wat extreme ge
welddadigheid met zich mee
brengt. Het ideaal dat hij daar
dan tegenover lijkt te stellen be
staat uit de lang achterhaalde
waarden van het gezin, de
trouw, de kameraadschap. Ci
mino is een romanticus, maar
iedere keer dat je een film van
hem ziet weet je meteen dat
niemand anders in de Ameri
kaanse filmindustrie zo'n gran
dioze stijl heeft.
Neem nou Desperate Hours. Het
gegeven is flinterdun: een mis
dadiger ontsnapt met behulp
van een advocate uit de gevan
genis en gijzelt een gezin. De
onderneming eindigt in een
vuurgevecht voor het huis.
Meer niet. En uit het eindresul
taat, zoals we dat in de bio
scoop te zien krijgen, is ook nog
eens een cruciale scène wegge
sneden (waarin een FBI-agente
de advocate overtuigt om mee
te werken), omdat Cimino vol
gens zijn producenten weer
eens te lang van stof was. On
danks dat alles geeft hij in Des
perate Hours bij tijd en wijle su
perieure filmles.
Het eerste half uur is zelfs zon
der meer briljant (toegegeven
moet worden dat de film naar
het eind toe oppervlakkig
wordt). Een auto raast door een
prachtige blondine (Kelly
Lynch) parkeert in the middle of
nowhere en neemt de bus. Even
later zien we haar in de rechts-
Mickey Rourke als zware crimineel, die verdedigt wordt door advocate Kelly Lynch.
neel (Mickey Rourke) verdedigt.
In een paar minuten wordt zo
een zinderend raadsel opge
bouwd.
Net zo sterk is de briljante sterf
scène van één van Rourke's
hulpjes. Die man verdraagt de
gesloten ruimte van het huis
niet langer (de claustrofobie
wordt door een geraffineerd
spel met licht en kaders zeer
voelbaar) en neemt de benen.
De politie schiet hem dood in
een bergrivier. De man weet dat
er geschoten zal worden, maar
is niet langer in paniek. De
ruimte die de magnifieke na
tuur biedt maakt z'n lot draag-
lijk.
Dat zijn scènes die herinneren
aan de grote westerns van John
Ford. Hetzelfde geldt trouwens
voor de thematiek: door de
dreiging van de buitenwereld
ontdekt het gezin zichzelf op
nieuw, het gaat om de strijd
tussen wildernis en beschaving,
zoals in alle grote filmmytholo
gieën. Waarmee maar gezegd
wil zijn dat Cimino ver af staat
van moderne, al dan niet diep
zinnige sprookjesvertellers als
David Lynch en Tim Burton. Hij
toont ons dat de echte grote
films in meer dan één opzicht
'klassiek' zijn.
Thrillers van Barend Toet, Peter Blauner en John Sandford
RECENSIE RUUD PAAUW
A.Th, Bijkerk, Volker Kluge, John Rodda
é'a.: 'Honderd jaar Olympische Spelen van
Het moderne tijdperk, deel 2,1920-1932'.
Uitgegeven door de Olympische Sportbi
bliotheek, Amsterdam.
Een dag voor de openingscere
monie van de Olympische Spe-
leq van 1928 in Amsterdam wil
de, de Franse ploeg een bezoek
brengen aan net splinternieuwe
stadion. Een suppoost met ken
nelijk strenge instructies wei
gerde hun de toepang. De Fran-
stond een opstootje. Daarbij
timmerde de suppoost een ho
ge Franse official, Paul Méri-
camp, stevig op het gezicht.
Ziedend richtte de Franse
ploegleiding zich tot het Neder
lands Olympisch Comité. Dat
bood zijn excuses aan voor het
incident. De Fransen trokken
daaruit de conclusie dat de sup
poost zou worden ontslagen.
Dat bleek een misvatting. Groot
was daarom hun verontwaardi
ging toen ze de suppoost een
dag later, bij het openingsdefilé,
weer aantroffen bij de poort van
het stadion. De Franse ploeg
maakte rechtsomkeert en voel
de er veel voor naar huis terug
te keren. De Nederlandse kran
ten behandelden het geval als
een bagatel, maar later bleek
dat het om een heuse rel ging.
De Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, de Franse
gezant in Den Haag en de Ne
derlandse gezant in Parijs
moesten er aan te pas moesten
komen om de Fransen tot beda
ren te brengen.
Hachelijk
Het is een van de details die te
vinden zijn in het tweede deel
van het kleurrijke standaard
werk Honderd jaar Olympische
Spelen in het moderne tijdperk,
dat onder auspiciën staat van
de hoogste baas van het Inter
nationaal Olympisch Comité
(IOC), Juan Antonio Sama
ranch. Dat eeuwfeest komt snel
naderbij: in 1894 Werd in Parijs
het IOC gevormd, in 1896 zagen
in Athene de eerste Spelen van
de moderne tijd het levenslicht.
Bij Honderd jaar Olympische
Spelen is niet alleen gekeken
naar wat er onder de vijf ringen
plaatsgreep, op bescheiden voet
volgt men ook de politieke en
cultuurhistorische gebeurtenis
sen in de wereld, waarvan de
neerslag uiteraard niet aan de
Spelen voorbijging. Het gaat
dus om wat meer dan louter
sportgeschiedenis.
In dit tweede deel, dat de perio
de 1920 tot en met 1932 be
strijkt, zijn er naast beelden van
Olympische helden als Paavo
Nurmi, Johnny Weissmuller,
Sonja Henie, Maria Braun ook
opnamen van zulke uiteenlo
pende figuren als keizer Franz-
Joseph, czaar Nicolaas II, Pucci
ni, Anna Pavlova, Greta Garbo,
Charles Lindbergh, Caruso en
Einstein. Er zijn voorts treffende
foto's uit de Eerste Wereldoor
log en van markante, de tijd
weerspiegelende straatbeelden
in Londen, Antwerpen, Parijs en
Amsterdam.
Het boek is geschreven in vijf
talen (Nederlands, Frans, Duits,
Engels, Italiaans), maar de arti
kelen zijn geen vertalingen. In
elke taal leest men steeds ande
re facetten van de Spelen.
Het Nederlandse aandeel is aan
de tamelijk beperkte kant, zoals
ook in deel 1 het geval was. Dat
klemt dit keer te meer omdat de
Spelen van 1928 in Amsterdam
er in worden beschreven. Jam
mer blijft het ook dat men niet
de moeite heeft willen nemen
voor dit zo schitterend uitge
voerde werk nieuwe research te
doen.
Aan het fotomateriaal is zeer
veel aandacht besteed, al heeft
men niet altijd een gelukkige
hand gehad bij de keuze van fo
to's die over twee bladzijden
zijn afgedrukt. De opname bij
voorbeeld van Franklin Delano
Roosevelt bij de opening van de
Winterspelen van 1932 in Lake
Placid had het in kleiner for
maat veel beter gedaan. Het in
kleuren van foto's blijf ik alleen
al vanwege de twijfelachtige
historische juistheid een hache
lijke onderneming vinden. Wel
moet worden gezegd dat het
soms oogstrelende resultaten
oplevert.
UTERATUUR
Het Kathmandu Komplot, Barend Toet.
Uftg. De Boekerij 24,50. Crack!, Peter
Blauner. Uitg Luitingh-Sijthoff, 29,90.
Moordritueel, John Sandford. Bruna Uit
gevers, 29,90.
De onverzettelijke hoofdper
soon van zijn verhaal heet Dick
Dapper, de vasthoudende poli-
tierechercheur Den Hond ('zij
bromde van plezier', las ik er
gens) en de chef van politie
Rechtuijt. Wat namen betreft
zoekt Barend Toet in zijn thril
ler Het Kathmandu Komplot
dus duidelijk naar goedkope
succesjes. Jammer, hij heeft het
niet nodig. Daarvoor heeft zijn
boek veel te veel sterke kanten.
Al heb ik het dan niet in de eer
ste plaats over het levendige
complot dat hij in elkaar heeft
gedraaid.
Groeperingen in Nepal en Tibet
willen zich van het Chinese juk
ontdoen en hebbqn daartoe de
hulp ingeroepen van een lou
che, maar sluwe Nederlander.
De Chinezen hebben daar ech
ter lucht van gekregen en sturen
een stel 'bloedhonden' op de
samenzweerders af. Amster
dam, Parijs, Kathmandu en an
dere plaatsen bieden genoeg to
nelen voor diverse spectaculaire
en soms bloedige taferelen. Ac
tie in overvloed, al wordt hier en
daar de lijn van logica wel eens
losgelaten.
Maar daar ligt ook niet de sterk
ste zijde van Toets verhaal. De
nu 44-jarige Barend Toet
zoals wij kunnen lezen op de
achterflap maakte in de jaren
zeventig naam als oprichter van
Muziekkrant Oor en de Hit
krant. Inmiddels is hij al weer
tien jaar redacteur van het
kwartaalschrift Himalaya, waar
in hij geregeld reisverhalen, in
terviews en politieke analyses
publiceert. Toet is derhalve
meer dan goed ingevoerd in dat
voor de meesten van ons onbe
kend stukje van de wereld.
Dat kan men ook bij herhaling
proeven in deze thriller. Daar
waar hij de bewoners van Nepal
en Tibet, hun gewoonten, hun
leven en hun werken beschrijft,
is hij op zijn sterkst. Hij koestert
een warme sympathie voor het
vriendelijke en vredelievende
volkje op en nabij de top van de
wereld. Een volk, dat inmiddels
al tal van jaren uitzichtloos ge
bukt gaat onder de soms heel
hardhandige Chinese bezetting.
Toet slaagt erin die sympathie
op ons lezers over te brengen.
Daardoor is ook de bereidheid
Barend Toet: actie in overvloed.
aanwezig om de passages waar
in de waarschijnlijkheid geweld
wordt aangedaan maar voor lief
te nemen. In elk geval houdt hij
voldoende vaart in zijn verhaal
en zorgt hij voor voldoende on
verwachte wendingen. Dat
houdt de spanning erin. Naast
de boeiende beschrijvingen
zorgt dat voor een vette vol
doende.
De onbarmhartigheid van Peter
Blauners verhaal Crack! wordt
meteen in het eerste hoofdstuk
haarscherp afgebakend.
De jonge Darryl King schiet een
politieman dood. Thuis vertelt
hij z'n dominerende zuster ter
loops dat hij wraak heeft geno
men op de blonde smeris die
haar drugswinkeltje onmogelijk
had gemaakt. „Maar die man
had donker haar", merkt zus
achteloos op. De jongeman
schrikt zowaar even. Zus sust
zijn onrust: „Ga nou maar sla
pen, morgen is er weer een
dag". Het leven in de grauwe
Newyorkse wijk Harlem is gru
welijk, vooral voor de geboren
verliezers. Het kent geen mede
dogen. Gebrek aan elk uitzicht
maakt de daar opgroeiende jon
geren spijkerhard. Een instantie
als de reclassering vecht er in
feite tegen de bierkaai.
De journalist Peter Blauner
heeft dat aan den lijve onder
vonden toen hij als voorberei
ding op zijn boek een half jaar
tje als welzijnswerker meeliep
in de buurt, waarin hij in zijn
boek een reclasseringsambte-
naar op de voet volgt. Ondanks
alle ellende om hem heen is de
man een idealist. Maar met ide
alisme komt je niet ver in dat
door drugs, criminaliteit, chaos
en gebrek aan toekomst volko
men verziekte milieu. Ergens in
FOTO BERT NIENHUIS
het verhaal vraagt onze ambte
naar een oudere collega hoeveel
keer de man nu echt succes
heeft gehad. Het antwoord
komt in de vorm van een be
angstigend zwijgen.
Peter Blauner geeft in zijn be
klemmende boek de 'under
dogs' van Harlém dan ook geen
greintje hoop. Het prototype
van de 'underdog' wordt in dit
boek vertegenwoordigd door de
jeugdige bendeleider Darryl
King. Vanaf het allereerste begin
weet je als lezer dat die aan zijn
cracksverslaving ten onder zal
gaan. Daar is geen ontkomen
aan. Het gaat alleen om het hoe
en wanneer. En dat vertelt Peter
Blauner heel vloeiend.
John Sandford laat in Moordri
tueel zijn uit een eerder boek
Spel op leven en dood) al be
kende politie-inspecteur Lucas
Davenport weer opdraven. Een
man die precies past in het
nogal ruwe, soms zelfs wat rau
we schrijfstijltje van Sandford.
Zoals die alles heel direct zegt,
zo handelt Davenport. Lak aan
normen en voorschriften. Recht
voor zijn raap. En ditmaal krijgt
die Davenport het knap moei
lijk.
Een aantal gruwelijke moorden
volgens een vast patroon. De le
zer weet al meteen dat Indianen
wraak nemen voor de verkrach
ting van een jonge stamgenote
in het verleden. Maar Daven
port kan niet bevroeden dat het
doden van een aantal mede
plichtigen moet dienen om de
feitelijke dader nu FBI-direc-
teur in een dodelijke val te
lokken. Davenport is een eigen
zinnig maar sympathiek politie
man. John Sandford een even
eigenzinnig, maar prettig over
komend auteur.
MICHAEL CIMINO geeft
in Desperate Hours on
danks flinterdun gegeven
superieur filmles.
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1, 2, 3,4, en STUDIO tel. 071-
124130/133210
Steenstraat
The naked gun 2,5 a.l., dag. 14.30,
19,2.1.15.
King Ralph a.l., dag. 14.30,19,
21.15.
Rocketeer, dag. 14.30, 19. 21.15.
Dances with wolves a.l., dag. 20.
Switch 12 jr., dag. 14.30,19,
21.15.
K i ndervoorstel I i nge n
Assepoester a.l., dag. 14.30
Teenage Mutant Ninja Turtles II a.l.,
dag. 14.30
LUXOR tel. 071-233192
Stationsweg
Desperate hours 16 jr., dag. 19,
21.15, zo ook 14.30.
TRIANON
Breestraat
Stam van de Holebeer, dag 19.
Misery, dag. 21.15.
REX tel.071-125414
Haarlemmerstraat
Pruimenbloesem 16 jr., dag. 21.15.
ALPHEN AAN DEN RIJN
EURO 1 tel. 01720-20800.
Van Boetzelaerstraat
Return to the Blue Lagoon a.l., dag.
13.45,18.45, 21.30, zo! ook 16.15.
EURO 2
The naked gun, 12 jr., dag. 13.30,
18.30,21.00,
EURO 2 (Kindervoorstelling)
Assepoester a.l., dag. 14.00,16.00
EURO 3
Hudson Hawk 12 jr., dag. 13.45,
18.45,21.15, zo ook 16.15.
EURO 4
Dances with wolves a l., dag. 20.15.
VOORSCHOTEN
GREENWAY tel. 071-614354
Schoolstraat
Mermaids a.l., vrt/m zo 15.45,19.
ma t/m do 15.45
The Silence of the lambs 16 jr., vr
t/m zo 21.15, ma t/m do 20.15.
The hard way a.l., vrt/m zo 19.00 en
21.15, ma t/m do 20.15.
Kindervoorstellingen:
Avontuur met een staartje a.l., dag.
14.00
Duck Tales a.l., dag. 14.00
FILMHUIZEN LEIDEN
Wegens vakantie gesloten.
DEN HAAG
ASTA 1 tel. 070-3463500
Spui
Hudson Hawk 12 jr., dag. 14, 18.45,
21.30, zo 13.15, 16, 18.45, 21.30.
ASTA 2
Desperate hours 16 jr., dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16, 18.45,
21.30.
ASTA 3
Rocketeer a.l., dag. 14, 18.45,
21.30, zo 13.15, 16, 18.45, 21.30.
BABYLON 1 tel. 070-3471656
Naast Den Haag Centraal Station
Jungle fever 12 jr., dag 14,18.45,
21.30, za zo 13.45, 16.15, 18.45,
21.30.
BABYLON 2
The Silence of the lambs 16 jr., dag.
18.45,21.30.
BABYLON 3
FILMZOMER '91
Crimes and misdemeanors vr 2 14,
18.45,21.30.
Presumed Innocent za 3: 13.45,
16.15, 18.45,21.30.
Dreams zo 4: 13.45,16.15, 18.45,
21.30.
Identificazione di una donna ma 5:
14,20.
Macbeth di 6: 14„ 18.45, 21.30.
Citizen Kane wo 7:14,18.45,
21.30.
The comfort of strangers do 8: 14,
18.45,21.30.
CINEAC 1 TUSCHINSKI tel. 070-
3630637
Buitenhof
The naked gun 2,5 a.l., dag. 14,
18.45, 21.30 zo 13.15, 16, 18.45,
21.30.
CINEAC 2
Edward Scissorhands a.l., dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16, 18.45,
21.30.
CINEAC 3
The hard way a.l., dag. 18.45,
21.30.
METROPOLE 1 tel .070-3456756
Carnegielaan
Switch 12 jr., dag. 14, 18.45, 21.30
zo 13.15, 16, 18.45,21.30.
METROPOLE 2
King Ralph a.l., dag. 14, 18.45,
21.30 zo 13.15, 16.00, 18.45,
21.30.
METROPOLE 3
Dances with Wolves a.l., dag. 20.30.
METROPOLE4
Not without my daughter a.l., dag.
14, 18.45, 21.30 zo 13.15, 16,
18.45,21.30.
METROPOLE 5
Return of the Blue Lagoon a.l., dag.
14, 21.30 zo 13.15,16,21.30.
ODEON 1 tel. 070-3642400/3642401
Herengracht
The naked gun 2,5 a.l.dag. 13.45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16, 18.45,
21.30.
ODEON 2
Marked for Death 16 jr., dag. 18.45,
21.30.
ODEON 3
New Jack City 16 jr., dag. 13.45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16,18.45,
21.30.
ODEON 4
In bed with Madonna a.l., 13.45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16, 18.45,
21.30.
AVONDVOORSTELLINGEN
CINEAC 1 tel. 071-3630637
Buitenhof
Highlander 16 jr., za 00.15.
CINEAC 2
The naked gun 16 jr.za 00.15.
CINEAC 3
The exorcist III 16 jr., 00.15.
Openingsceremonie bij de Spelen van 1928 in Amsterdam. De Nederlandse ploeg wordt l.üid toegejuicht.
