Buitenland
Bestand nog
overeind
in Kroatië
ZIN IN
VAKANTIE?
Leven op Mars over
100.000 jaar mogelijk
Woningen Barcelona op
instorten door betonrot
Irak wil geen olie verkopen
onder voorwaarden VN
Oud-president Iran wil
getuigen tegen Reagan
Schauble: Stuur
Oosteuropeanen terug
Donderdag 8 augustus 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEAAANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRJES D
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Russen in paniek na grap over dollars
Sovjet-burgers met Amerikaans geld onder hun matrassen doen
geen oog meer dicht na een bericht dat de VS van plan zijn nieu
we 100 dollarbiljetten te drukken en de oude ongeldig te verkla
ren. Duizenden Russen belden in paniek de Amerikaanse am
bassade en Amerikaanse bedrijven in de Sovjetunie, om te vra
gen of het bericht op de Leningradse televisie op waarheid be
rust. De krant Izvestia sprak van een „bittere grap", nadat de
Amerikaanse ambassadeur jack Matlock het bericht in een tele
visie-interview had ontkent.
Weer aanslag op Spaanse spoorlijn
Een bomaanslag heeft afgelopen nacht de treinverbinding op de
lijn Segovia - Valladolid in Spanje onklaar gemaakt. De Spaanse
spoorwegmaatschappij Renfe stelde de Baskische afscheidings
beweging ETA verantwoordelijk voor de aanslag. Zaterdag
maakte de terreurorganisatie in een communique bekend tus
sen 3 en 25 augustus, het hoogseizoen van het toerisme, aansla
gen te zullen plegen op belangrijke spoorwegverbindingen. In
het weekeinde raakte het treinverkeer ontregeld door bommel
dingen en twee kleine aanslagen.
Getuige: Schwammberger schoot zelf
In het proces tegen de vroegere commandant van werkkampen
in Polen, Josef Schwammberger, heeft een getuige gisteren ge
zegd dat in het kamp Rozwadow ettelijke gevangenen zijn dood
geschoten. Felix Endzweig (62) zei voor de rechter dat hij gezien
heeft hoe Schwammberger meer dan eens gevangenen zelfheeft
doodgeschoten.
Parlement laat lichaam Marcos toe
Meer dan 70 procent van de leden van het Filipijnse Huis van
Afgevaardigden wil dat de in 1989 op Hawaii overleden verdre
ven president Ferdinand Marcos alsnog op de Filipijnen mag
worden begraven. Vorige week besloot president Aquino dat
Marcos' weduwe Imelda naar de Filipijnen mag terug keren,
maar dat ze haar man niet mag herbegraven. Imelda heeft
steeds gezegd alleen met de stoffelijke resten van haar man naar
haar geboorteland te willen terugkeren.
Premier zet dochter uit kabinet
De Griekse premier Mitsotakis heeft gisteren zijn dochter, Dora
Bakoyannis, uit zijn conservatieve regering gezet. Bakoyannis
was vice-minister van de premier en stond daarmee het dichtst
van alle kabinetsleden bij Mitsotakis. De premier kreeg veel kri
tiek te verduren ornaat hij in zijn regering de familiebanden te
nauw zou aanhouden.
LONDEN Rtr-AP-The Independent
Leven op de planeet Mars is
mogelijk, maar het kan nog
wel 100.000 jaar duren eer het
zover is. Dit schrijven weten
schappers in het vandaag ver
schenen nummer van het tijd
schrift Nature.
Volgens Christopher
MacKay, werkzaam bij het
Amerikaanse NASA, en enkele
andere onderzoekers is het in
de verre toekomst mogelijk het
milieu op de rode planeet zo te
veranderen dat planten en
mensen er kunnen leven. „Van
Mars wordt aangenomen dat
er geen leven is, maar het is
mogelijk de planeet geschikt te
maken voor het huisvesten van
planten en mensen."
De wetenschappers gaan er
van uit dat dit een moeilijke
opgave zal zijn. Mars is ander
half keer zover verwijderd van
de zon als de aarde en kent
temperaturen van 60 graden
Celdus onder nul. De voor le
ven noodzakelijke gassen als
zuurstof, stikstof en koolstof-
dioxyde zijn er slechts in zeer
geringe mate en de atmosferi
sche druk is veel te laag.
Allereerst zou de planeet
moeten worden verwarmd.
Dat kan volgens het artikel
met de grootschalige produk-
tie op Mars van gassen die een
broeikaseffect veroorzaken,
WEU neemt geen besluit over stappen
Het staakt-het-vuren in de Joegoslavische republiek
Kroatië is nog altijd niet mislukt. Wel maakte het Kroati
sche ministerie van binnenlandse zaken gisteren enkele
schendingen van het bestand bekend. Er is overigens ook
geen indicatie dat de door het staatspresidium gestelde
voorwaarden voor het staakt-het-vuren door een van de
betrokken partijen daadwerkelijk worden uitgevoerd.
BELGRADO RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT
Volgens de afspraak die de
Kroaten en de Servische opstan
delingen dinsdag maakten,
moeten de vijandige gevechts
eenheden zich buiten schoots
afstand van elkaar terug trek
ken. Maar de Kroaten, noch de
Serviërs, noch het Joegoslavi
sche leger maakten gisteren
aanstalten hun posities te verla
ten of hun mortieren weg te ha
len. Nog steeds is overigens on
duidelijk of het staakt-het-vuren
ook terugtrekking van het leger
betekent, zoals de Kroaten heb
ben gevraagd.
De schendingen van het be
stand vonden volgens de
Kroatische minister van bin
nenlandse zaken, Milan Brezak,
plaats in verscheidene dorpen
en stadjes in de deelrepubliek,
opvallend genoeg ook in tot nu
toe rustige gebieden. Zo zou er
in een dorp in de buurt van de
havenstad Sibenik zijn gescho
ten. Ooggetuigen daarvoor zijn
er overigens tot nu toe niet.
Incidenten werden ook ge
meld uit Osijek, in de regio Sla-
vonië, en het dorp Topusko,
waar volgens Brezak 102 mor
tiergranaten zouden zijn neer
gekomen. De minister kon niet
zeggen of daarbij ook doden
zijn gevallen.
Volgens Brezak is tot nu toe
Twee kinderen uit een dorpje in Oost-Kroatië spelen bij de beschadigde
voorkant van hun huis. Het dorp werd onder vuur genomen door Servi
sche strijdkrachten foto epa
niet op de incidenten gerea
geerd, maar het moet niet wor
den uitgesloten dat de Kroati
sche troepen op den duur terug
zullen schieten. In een verkla
ring liet de Kroatische regering
nog eens weten dat Kroatië het
bestand accepteert en niet als
eerste zal breken.
De negen lidstaten van de
Westeuropese Unie (WEU) heb
ben gisteren geen beslissing ge
nomen over maatregelen ter
ondersteuning van het bestand
in Kroatië. De ambassadeurs
van de WEU spraken gisteren in
Londen op verzoek van de Eu
ropese Gemeenschap over de
mogelijkheid een vredesmacht
naar joegoslavië te sturen. De
WEU bestaat uit de EG-landen
minus Ierland, Denemarken en
Griekenland.
BARCELONA RUUD DE WIT
'De aluminosis slaat weer toe'.
Met dit onderschrift plaatste het
Barcelonese dagblad El Periodi-
co vorige week een van de be
langrijkste problemen, waarmee
de olympische stad wordt ge
confronteerd, opnieuw in de
schijnwerpers van het lokale
nieuws. Aluminosis is het
Spaanse woord voor betonrot
en daarmee worden in Catalo-
nië alleen al meer dan 460.000
woningen bedreigd.
De betonrot lijkt een van de
grootste schandalen in Barcelo
na te worden en als de huizen
en balkons blijven instorten, zal
er heel wat meer geld op tafel
moeten komen om de schade te
herstellen dan de vele miljarden
die zijn uitgetrokken om de
Olympische Spelen tot een suc
ces te maken.
De woningen en flats, waarbij
betonrot is vastgesteld, zijn na
genoeg allemaal gebouwd in de
periode tussen 1950 en 1970.
Dat waren de jaren, waarin Bar
celona een enorme uitbreiding
te verwerken kreeg, met name
van zuiderlingen uit Andalusië
en Extremadura, die als goedko
pe arbeidskrachten naar het
noorden werden gehaald.
In nood tempo werden voor hen
flats neergezet, waarbij de
bouwvoorschriften lang niet al
tijd strikt werden nageleefd.
Ook de controle van de amb
tenaren op de handhaving van
de voorschriften liet in alles te
Dit gebeurde onder meer met
zes flats van de nu beroemde
architect Oriol Bohigas, die in
1959 in Poblenou werden neer
gezet. De grote man achter de
bouwmetamorfose die Barcelo
na de afgelopen jaren heeft on
dergaan, kreeg er toen zelfs een
prijs voor. Nu staan de flats op
instorten en is er geen geld om
ze op te knappen.
Uit nader onderzoek is geble
ken dat in ruim de helft van de
bijna 900.000 woningen, die
tussen 1950 en 1970 werden ge
bouwd, inferieur beton is ver
werkt. Met als gevolg dat de
vochtigheid en de warmte mak
kelijker konden inwerken op de
draagbalken dan normaal het
geval is.
Met desastreuze resultaten.
Eén ding is zeker: de Olympi
sche Spelen worden niet door
het betonrot bedreigd. Het
olympisch stadion op de Mont-
juich, dat onlangs geheel werd
gerenoveerd, dateert uit 1929.
En in de twintiger jaren ge
bruikte men in Barcelona nog
cement, dat de tand des tijds
kon doorstaan.
die een atmosfeer
warmte vasthoudt. Door de ge
stegen temperatuur zou uit de
bodem van Mars en uit ijskap
pen kooldioxide in de atmos
feer vrijkomen, wat fotosyn
these mogelijk maakt en de
planeet helpt te verwarmen.
Na honderd tot honderddui
zend jaar, afhankelijk van de
snelheid waarmee kooldioxide
vrijkomt, kan Mars klaar zijn
voor plantenleven. Onder de
juiste omstandigheden kan
een grootschalig planteleven
een zuurstofrijke atmosfeer
creeëren die over misschien
nog eens honderdduizend jaar
door mensen kan worden in
geademd.
De schrijvers erkennen dat
hun analyse beperkingen heeft
omdat over een aantal aspec
ten van de planeet onvoldoen
de gegevens beschikbaar zijn.
In Nature staat ook een ver
haal waarin Japanse weten
schappers opperen dat vulka
nen mogelijk de veroorzakers
zijn van fosfaten die het men
selijk leven op aarde mogelijk
maken. De fosfaten zijn nodig
om moleculen te vormen, die
nucleïne zuren worden ge
noemd. Een vroege vorm van
deze zuren wordt door weten
schappers beschouwd als het
eerste zichzelf voortplantende
molecuul op aarde.
Schilders zijn
druk aan het
werk bij het
Sanssouci pa
leis bij Pot
sdam. Het pa
leis wordt op
geknapt in ver
band met de
terugkeer van
de sarcofagen
met de licha-
NEW YORK AP
Irak weigert olie te verkopen
onder de strikte voorwaarden
van de VN-resolutie waar de vijf
permanente leden van de Vei
ligheidsraad het over eens zijn.
Dat heeft de haakse VN-ambas-
sadeur Abdul Amir al-Anbari
gisteren gezegd.
De VS. de Sovjetunie, China,
Groot-Brittannie en Frankrijk
stemden gisteren in met een
resolutie waarin Irak toestem
ming krijgt in een half jaar voor
1,6 miljard dollar olie op de we
reldmarkt brengen. Van de op
brengsten, die op een speciale
rekening onder VN-toezicht ko
men te staan, moet Baghdad
voedsel en medicijnen kopen
voor de bevolking. Daarnaast
vloeit hoogstens 30 procent
naar het compensatiefonds
voor slachtoffers van de Iraakse
inval in Kuwayt. De resolutie
moet nog worden bekeken door
de overige tien leden van de V-
raad.
De voorwaarden, bedoeld om
harde dollars uit handen van de
Iraakse machthebber Saddpm
Hussein te houden, hebben de
woede van het regime in Bagh
dad gewekt. Als de resolutie niet
wordt versoepeld, verkoopt Irak
geen druppel olie, aldus Al-An
bari. Hij noemde het tijdelijk
opheffen van het verbod op de
verkoop van olie „te beperkt, te
laat en te weinig".
Als Irak inderdaad weigert
olie te verkopen, kan dat vol
gens VN-rapporten ernstige ge
volgen hebben voor arme Irak
ezen die als gevolg van de Golf-
Koop dan snel een staatslot en wie weet zit u binnenkort riant in het
oord van uw dromen. U heeft nog 3 dagen voor de verkoop van deze
maand sluit. U vindt de verkoopadressen in de Gouden Gids. Wacht niet.
er is immers geen mooier lot dan een staatslot.
GELUK IS NOG 3 DAGEN TE KOOP.
VS verloten
verblijfsrecht
WASHINGTON AP
De Verenigde Staten verloten
binnenkort voor de tweede
maal aan 40.000 gelukkigen
het recht om legaal naar Ame
rika te komen om er te wonen
en te werken. In de omgeving
van Washington zal een post
kantoor worden aangewezen
waar de aanvragen naar toe
moeten worden gestuurd.
Mensen uit 34 landen mogen
meedoen (vrijwel allemaal Eu
ropese landen), inclusief illega
le vreemdelingen uit diezelfde
landen die nu al in de VS ver
blijven. Aanvragen die voor de
officiële datum arriveren wor
den gediskwalificeerd. De aan
vragers moeten een brief bij
sluiten van een werkgever die
hun een baan garandeert.
De loting vindt plaats op aan
dringen van invloedrijke leren.
Vanwege de werkloosheid in
hun land verblijven in de VS
veel illegale Ieren.
De voormalige
Iraanse president
Abolhassan Bani-
Sadr is bereid voor
het Amerikaanse
Congres te verklaren
dat campagnelei
ders van Ronald
Reagan in 1980 met
Teheran een over
eenkomst sloten
over het uitstel van
de vrijlating van
Amerikaanse gijze
laars in Iran.
Bani Sadr zei gis
teren dat hij onder
meer zijn corres
pondentie met de
toenmalige Iraanse
leider ayatollah
Khomeini zal over
leggen. Daaruit zou
blijken dat Reagans
campagneleiders
Iran wapens hadden
beloofd als de gijze
laars in ieder geval
tot nè de Ameri
kaanse presidents
verkiezingen van
november 1980
zouden worden
vastgehouden. Dat
was bedoeld om te
voorkomen dat de
zittende president
Carter alle eer voor
de vrijlating zou
kunnen opeisen.
Dat zou hem onge
twijfeld een voor
sprong bij de verkie
zingen hebben be
zorgd. De gijzelaars
crisis, die 444 dagen
zou duren, was een
van de belangrijkste
oorzaken van de
verkiezingsneder
laag van Carter. En
kele minuten nadat
zijn opvolger
Reagan op 20 janua
ri 1981 was beëdigd,
kwamen de gijze
laars vrij. In zijn wo
ning bij Parijs zei
Bani Sadr dat de do
cumenten die hij wil
overleggen als extra
materiaal kunnen
worden gezien bij
zijn boek My turn to
speak, waarin hij
onlangs verslag
deed van zijn erva
ringen als president
van Iran. Bani Sadr
was van januari
1980 tot juni 1981
president van Iran.
Hij zei dat hij de do
cumenten tot nu toe
achtergehouden
heeft om ze te kun
nen gebruiken bij
een officieel onder
zoek.
Duitsland wil breken met asielbeleid
De Duitse minister van binnen
landse zaken Schauble heeft
gisteren voorgesteld asielzoe
kers uit Oost-Europa bij de
grens terug te sturen, nu zij in
eigen land niet langer met ver
volging worden bedreigd. Daar
mee zou een eind komen aan
een traditie die stamt uit de
Koude Oorlog.
Minister Genscher van bui
tenlandse zaken heeft al eerder
voorgesteld Polen, Hongaren,
Tsjechen, Slowaken, Bulgaren
en Roemenen in Duitsland niet
in aanmerking te laten komen
voor politiek asiel.
De Duitse grondwet verbiedt
het terugsturen van asielzoekers
aan de grens. Om het weigeren
van asielzoekers uit het voor
malige Oostblok mogelijk te
maken, bepleitte Schauble een
grondwetswijziging.
De regering is bang dat door
een massale toeloop van asiel
zoekers het geduld van de Duit
se bevolking teveel op de proef
zal worden gesteld. In de voor
malige DDR steekt het rechts
extremisme steeds nadrukkelij
ker de kop op.
Tot op heden hebben zich dit
jaar 112.000 asielzoekers in
Duitsland gemeld, van wie een
groot deel uit Oost-Europa.
Schauble verwacht dat het aan
tal asielzoekers dit jaar de
200.000 zal overstijgen. Vorig
jaar vroegen in totaal 193.000
mensen asiel aan in Duitsland,
een naoorlogs record.
De minister zei dat om de
nieuwkomers een bestaan te
bieden de Duitse gemeenschap
zich enorme opofferingen zal
moeten getroosten. Er is te wei
nig geld voor uitkeringen en
Duitsers zullen met buitenlan
ders moeten concurreren op de
schaarse huizen- en banen-
markt, aldus Schauble. Hij zei
ook dat veel kinderen geen
gymnastiekles meer krijgen,
omdat gymlokalen worden ge
bruikt voor de opvang van
vluchtelingen.
Bondskanselier Kohl zei giste
ren in een tv-interview dat hij
volgende maand de leiders van
alle grote partijen bijeen zal
roepen om de mogelijkheid van
een grondwetswijziging te be
kijken. Hij zei ook dat de landen
van de EG hun wetgeving met
betrekking tot asielzoekers met
elkaar in overeenstemming
moeten brengen.
oorlog en de economische
sancties in grote moeilijkheden
verkeren. Westerse diplomaten
maakten gisteren nog eens dui
delijk dat de olieverkoop voor
lopig een uitzondering is. De
wereldwijde strafmaatregelen
tegen Irak worden niet versoe
peld of opgeheven omdat Irak.
onder meer door valse opgaves
van zijn wapenvoorraden, niet
aan de bestandsresolutie van de
Veiligheidsraad heeft voldaan.
Irak geeft nog steeds maar ge
deeltelijk antwoord op vragen
van de inspectieteams die de
VN naar Irak hebben gestuurd.
Volgens leider van een van die
teams, David Kay, koopt Irak
ook in het geheim wapens en
materiaal voor kern- en chemi
sche wapens.
Marokko voert
aanvallen uit
in West-Sahara
RABAT Rtr-DPA-AFP
De strijd in de door Marokko
bezette Westelijke Sahara is de
afgelopen dagen weer opge
laaid. De Marokkaanse regering
heeft bevestigd dat het Marok
kaanse leger „zuiveringsacties"
uitvoert in de Westelijke Sahara.
De door Algerije gesteunde ver
zetsbeweging Polisario verklaar
de gisteren dat Marokkaanse
jachtbommenwerpers een
tweede luchtaanval hebben uit
gevoerd op de oase Tifariti aan
de grenzen met Algerije en
Mauretanië, die in handen is
van de woestijn-guerrillastrij
ders.
Het zijn de eerste gevechten
in bijna twee jaar. In de Weste
lijke Sahara wordt eind dit jaar
een referendum onder toezicht
van de Verenigde Naties gehou
den. De bevolking moet zich
uitspreken over onafhankelijk
heid voor de voormalige Spaan
se kolonie óf aansluiting bij
Marokko. Het grootste deel van
de Westelijke Sahara wordt be
zet gehouden door het Marok
kaanse leger die in het oosten
van het land een verdedigings-
wal van honderden kilometers
heeft gebouwd. De muur moet
voorkomen dat guerillastrijders
van Polisario naar hun land te
rugkeren.
Tifariti behoort tot de „bevrij
de gebieden" waar zich mo
menteel veel Saharaanse bur
gers bevinden. Marokko heeft
de bombardementen verdedigd
als een noodzakelijke maatregel
om „terroristische acties" te
voorkomen.
