Binnenland
Nieuwe aanpak
ziekteverzuim
blijkt succesvol
NS gaan door
met treintaxi
'Kwart huizenbouwers
komt contract niet na'
Extra partijraad PvdA zeker
'Long hot summer' niet altijd even leuk
Unie-BLHP: Looneis
van 7 procent in '92
Donderdag 8 augustus 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (diet)
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgevrng:
NIEUWSLIJN
Ongelukken met losgebroken paarden
Acht losgebroken paarden hebben afgelopen nacht grote con
sternatie veroorzaakt in Drenthe. Drie auto's botsten tegen een
paard, waarbij twee mensen lichtgewond raakten en één zwaar
gewond. Drie dieren vonden de dood. De paarden ontsnapten 's
avonds uit een manege in Pesse. Vrij kort daarna botste een auto
tegen een van de dieren, waarbij nog eens een persoon licht ge
wond raakte, (foto). Eén van de losgebroken beesten werd al
snel gevangen. De zes andere renden verder over de A-28 rich
ting Hoogeveen. Twee paarden konden in een weiland worden
gedreven.
Uitwijzingen in zaak-Molenaar
Twee van de vier Joegoslaven die in Castricum de (verijdelde)
ontvoering van ex-Wastora-directeur Klaas Molenaar voorbe
reidden, zijn na hun arrestatie overgedragen aan de vreemdelin
genpolitie omdat ze illegaal in oris land verbleven. Volgens
woordvoerder K. Wilting van de Amsterdamse politie is de pro
cedure in werking gesteld om ze de grens over te zetten. Alle vier
hebben een proces-verbaal gekregen wegens verboden vuurwa
penbezit.
Omwonenden voorkomen vandalisme
Gemeenten kunnen vernielingen aan scholen met zo'n 70
procent beperken door er vlakbij woningen te bouwen die uit
zicht bieden op de school, zo heeft de gemeente Alkmaar vast
gesteld. Gebleken is dat de omwonenden de politie bellen als ze
zien dat er op de school iets wordt vernield. Volgens de gemeen
te zijn scholen ook vatbaarder voor vandalisme als de schade
langzaam wordt hersteld. Ramen blijken bij vernielers het popu
lairst. De daders moeten in de meeste gevallen onder de leerlin
gen van de getroffen school worden gezocht.
Heineken koopt Hongaarse brouwerij
Bierbrouwer Heineken heeft een meerderheidsbelang gekocht in
de Hongaarse brouwerij Komaromi Sorgyar RT. Het gaat om de
eerste investering van het concern in Oost-Europa. Heineken ex
porteerde al geruime tijd bier naar Oosteuropese landen, maar
hoopt door het kopen van een belang van 50,3 procent in de
Hongaarse brouwerij steviger voet aan de grond te krijgen op de
Oosteuropese biermarkt.
Jonge alleenstaande moeder eenzaam
Veel alleenstaande jonge moeders tussen de 16 en 21 jaar verke
ren in een isolement. Ze doen nauwelijks mee aan maatschap
pelijke activiteiten zoals sport en kampen vaak met verstoorde
familierelaties. Ook hebben ze veelal een gebrekkige scholing en
weinig kansen op de arbeidsmarkt. Dit staat in het onderzoek 'Ik
kan het zelf wel' van het ministerie van WVC. Volgens het onder
zoek zijn er in Nederland tussen de vijf- en achtduizend jonge
alleenstaande moeders. Hulpverleners signaleren dat de hulp
aan deze groep vaak tekort schiet.
Lichte aardschokken rond Assen
In Assen en directe omgeving zijn vanmorgen tussen vijf en half
zes lichte aardschokken gevoeld. Enkele tientallen verontruste
bewoners zochten contact met de politie voor meer informatie.
Er is geen melding van schade gemaakt.
Onderzoek moordzaak meisje stopt
Het onderzoek naar de moord op een 13-jarig meisje uit En
schede is na vier maanden nagenoeg stopgezet. Het gecombi
neerde Gelders/Overijsselse recherche-bijstandsteam is ontbon
den. Dat heeft de Enschedese politie gisteren meegedeeld. Stof
felijke resten van het meisje werden op 9 april dit jaar, ruim elf
maanden na haar verdwijning op 3 mei 1990, in de bossen bij
Otterlo gevonden.
Eigen Huis bepleit boetes
meer andere dakconstructies
dan afgesproken, verkeerde
steenkleuren, te smalle garages
en gespiegeld gebouwde wo
ningen. De VEH meent dat veel
bouwondernemers er van uit
gaan dat de kopers de afwijkin
gen niet zullen merken. Kopers
die dat wel doen en klagen wor
den niet serieus genomen, al
dus de vereniging. De VEH
noemt de opstelling van de
bouwondernemers getuigen
van een „uiterst bureaucrati
sche instelling".
Als woningbezitters bij de
vereniging klagen, kan de zaak
voor de zogeheten Raad van Ar
bitrage worden uitgevochten.
De raad deed vorig jaar in 19
gevallen uitspraak. Daarbij werd
de consument in 17 gevallen
geheel of grotendeels in het ge
lijk gesteld. De afwijkingen van
de technische omschrijving van
de woning waren in de meeste
gevallen echter niet meer onge
daan te maken. Wel Kregen de
gedupeerden een schadever
goeding toegewezen.
Bouwondernemers wijken tij
dens de bouw vaak af van het
bestek. Bij ongeveer een kwart
van de 50.000 koopwoningen
die jaarlijks gereed komen, wor
den de kopers daarvan niet op
de hoogte gesteld. Dat stelt de
Vereniging Eigen Huis (VEH),
de consumentenorganisatie
voor mensen met een eigen wo
ning. De vereniging wil dat
bouwondernemers een boete
krijgen als ze zonder overleg
wijzigingen aanbrengen.
Het Garantie Instituut Wo
ningbouw (G1W), waarin circa
90 procent van de bouwonder
nemers is verenigd, stelt dat de
bouwers nooit exact volgens de
technische omschrijving hoe
ven te werken. „Wij behoren er
op te letten dat de woning vol
gens zekere kwaliteitsnormen
wordt afgeleverd", aldus GIW-
directeur De Haan.
Volgens VEH-woordvoerder
Alers gaat het bij de afwijkingen
niet om de kleinste zaken. Als
voorbeelden noemt hij onder
GAK-proefmet intensieve begeleiding succes
De bij het GAK aangesloten bedrijfsverenigingen hebben
succes geboekt met een nieuw aanpak van het ziektever
zuim en de arbeidsongeschiktheid. Bij de ruim 180 be
drijven waar vorig jaar bij wijze van proef met zogeheten
bedrijfsgebonden begeleiding werd gestart, daalde het
ziekteverzuim drastisch van gemiddeld negen naar zeven
procent. Daarnaast belandde tien procent minder men
sen in de wao dan in andere bedrijven.
iitrfcmt anp gemiddeld een procent terug te
dringen, goed voor een bespa
ring van 30 miljoen gulden.
De nieuwe aanpak kan maar
geleidelijk aan worden inge
voerd omdat de methode -
waarbij er een hechte relatie is
tussen bedrijf en GAK - zeer ar
beidsintensief is en extra man
kracht vergt. Maar die extra
mankracht brengt zijn geld wel
op, aldus het GAK. Centraal
staat de eigen verantwoordelijk
heid voor het verzuim van
werkgever en werknemer. Es
sentieel is dat de begeleidende
verzekeringsgeneeskundige van
het GAK niet alleen de individu
ele werknemers kent, maar ook
grondige kennis heeft van het
bedrijf en de arbeidsomstandig
heden.
Volgens het GAK kan toepassing
van de nieuwe methode op gro
te schaal „zeker enkele honder
den miljoenen" opleveren.
„Voor de politieke beleidsma
kers is dit denk ik wel een nieuw
en interessant gegeven dat bij
de besluitvorming een rol zou
kunnen gaan spelen", aldus een
woordvoerder.
Bij de 180 bedrijven waar de
proef vorig jaar van start ging,
schat het GAK de besparing op
vijf tot zes miljoen gulden. De
13 (van de in totaal 19) bedrijfs
verenigingen die bij het GAK
zijn aangesloten willen de nieu
we methode dit jaar bij nog
eens 1000 bedrijven invoe
Het streven is het verzuim
Het GAK benadrukt dat de re
sultaten van de proef bevestigen
dat een effectieve aanpak van
het ziekteverzuim en in het
verlengde daarvan de instroom
in de wao begint op de werk
vloer. Het experiment sluit vol
gens het GAK goed aan bij de
afspraken die overheid en soci
ale partners in het najaarsover
leg hebben gemaakt.
Ook sluit de aanpak aan op
onderdelen van de kabinets
plannen met Ziektewet en wao.
Ook het kabinet bepleit naast
omstreden zaken als beperking
van de duur van de wao-uitke-
ring maatregelen waarvoor
intensief contact met de werk
gevers en de bedrijfsgezond
heidszorg bij voorbeeld noodza
kelijk is. De noodzaak voor actie
is volgens het GAK extra groot
omdat landelijk gezien zowel
het ziekteverzuim als het aantal
mensen met een wao/aaw-uit-
kering in 1990 is toegenomen.
Aan wao/aaw-uitkeringen werd
11,2 miljard uitgekeerd (10,7
miljard in '89). Het aantal uitke
ringen kwam eind 1990 uit op
503.000, bijna drie procent
Fractievoorzitter Wöltgens ziet het eve
problemen binnen de partij en de eis v
meer tijdens het geheime beraad van het PvdA-bestuur over de
ri extra partij raad over de wao. •foto anp marcel antonisse
Het PvdA-bestuur heeft
gisteren besloten een
extra partijraad bijeen
te roepen over de
wao- en ziektewetplan
nen van het kabinet.
Een datum is nog niet
vastgesteld. Dat ge
beurt komende dins
dag, na overleg met de
17 PvdA-gewesten.
Waarnemend voorzit
ter en kamerlid Castri
cum verklaarde gister
avond in Amersfoort
dat de partijraad in elk
geval niet op 24 augus
tus plaats vindt, zoals
het gewest Noord-Hol-
land-Zuid had voorge
steld.
In een schriftelijke
verklaring stelt het par
tijbestuur dat een
'zorgvuldige voorberei
ding' nodig is. Eerst
moeten de kamerfrac
tie en het partijbestuur
een besluit nemen over
de wao-voorstellen.
Het partijbestuur wil
met maatschappelijke
organisaties overleggen
voordat een standpunt
wordt ingenomen.
Volgens Castricum
heeft het partijbestuur
'geen zondebokken'
aangewezen voor de
problematische situa
tie waarin de partij nu
verkeert. Castricum
ontkende niet dat over
de positie van partij
voorzitter Sint, die nog
op vakantie is, is ge
sproken. Op de han
delwijze van Sint is de
laatste dagen binnen
de PvdA veel kritiek ge
hoord.
Bij het PvdA-partij-
bureau in Amsterdam
zijn de afgelopen tijd
talloze opzeggingen
binnengekomen. Vol
gens partijsecretaris A.
Beek gaat het om forse
aantallen. „Het loopt in
de honderden", zo zei
hij. De PvdA is gisteren
vanuit de bom
nieuw onder vuur ge
nomen. Meer dan der
tig vooraanstaande (ex-
vakbondsmensen an
nex PvdA-lèden heb
ben van PvdA-voor-
man Kok geëist dat de
omstreden plannen in
de prullenmand ver
dwijnen. Dat zal pijn
lijk zijn, schrijven de
ondertekenaars, maar
het moet. „Dit om gro
tere schade voor de
uitkeringsgerechtig
den, het sociale stelsel
en niet in het minst de
Partij van de Arbeid
zelf, te vermijden".
De vakbeweging
heeft al fel verzet aan-
Het is de
gisteren gekondigd.
iden op- bedoeling
'doeling dat de drie
vakcentrales FNV, CNV
en MHP begin volgen
de week gezamenlijke
actieplannen presente-
Spoorwegen: Claim tegen taxichauffeurs
De voorbereidingen voor de
treintaxi-projecten in Den Haag
en Rotterdam gaan door. De
Nederlandse Spoorwegen over
leggen volgende week met de
gemeentebesturen over het
aanpakken van de harde acties
waarmee de taxichauffeurs heb
ben gedreigd. De Spoorwegen
onderzoeken voorts of ze de
schade die maandag door de
acties is aangericht, kunnen
verhalen op de organisatoren:
de Samenwerkende Haagse
Taxi Ondernemers en de over
koepelende organisatie Taxibe-
langen Nederland.
Ook wordt bekeken of er
schadeclaims bij individuele ac
tievoerders kunnen worden ge
deponeerd. Volgens NS be
draagt de schade een miljoen
gulden. De NS bekijken verder
of het mogelijk is via de rechter
een actieverbod te krijgen.
Maandag protesteerden onge
veer vijfhonderd taxichauffeurs
tegen de plannen van VOF
Treintaxi om ook in Den Haag
de treintaxi in te voeren. De
chauffeurs maakten het trein
verkeer rond het Utrechtse sta
tion ruim twee uur onmogelijk.
De Vereniging Taxibelangen
Nederland (VTN) heeft vanmor
gen laten weten dat ze, in te
genstelling tot wat ze gisteren
aankondigde, voorlopig geen
landelijke acties tegen het trein
taxi-project gaat voeren. De ver
eniging wil daarmee „opnieuw
haar goede wil tonen". Bij de
blokkade van maandag waren
volgens de VTN „geen echte se
rieuze taxichauffeurs" betrok
ken.
Het onderzoek van de NS
naar de mogelijkheid van een
schadeclaim tegen de de VTN
en de Samenwerkende Haagse
Taxi Ondernemers heeft vol
gens de VTN geen rol gespeeld
bij het besluit om geen actie te
voeren in steden waar al trein
taxi's rijden. De VTN gaat op
nieuw een enquête houden on
der de taxi-ondernemers in ste
den met treintaxi's.
De toch nog losgebarsten z
gekleurd straatmeubilair va
imer betekent voor veel toeristen in Amsterdam leven in de open lucht. Op de Nieuwmarkt staat sinds een half jaar fel
i de kunstenaar Dok van Winsen. Daarvan wordt deze dagen druk gebruik gemaakt. »foto anp marcel antonisse
DEN HAAG MARCELLA VAN DER V
Wanneer de temperatuur stijgt, komt het
nogal eens voor dat de gemoederen wat
oververhit raken. Bij de politiebureaus in
Nederland weten ze daar alles van. Een Rot
terdamse politiewoordvoerder: „Het blijft
natte vingerwerk, maar als het een week
lang dertig graden is, raken de mensen geïr
riteerd. Dan krijgen wij meer klachten dan
anders, het is een merkbaar fenomeen".
Ook bij de Amsterdamse en Haagse ge
meente politie stijgt het aantal klachten
over geluidsoverlast en burenruzies met de
temperatuur mee. „Ja, er wordt wat harder
geschreeuwd en er vallen wel eens wat
klappen. Het alcoholgebruik tijdens warme
dagen draagt daar zeker toe bij", aldus een
Haagse politiewoordvoerder.
Algemeen directeur Joele van het Pychia-
trisch Centrum Bloemendaal meent dat die
hogere agressiviteit vooral speculatief is.
Wetenschappelijk is er volgens hem slechts
weinig over bekend. ,,De meeste mensen
worden wat lomer en trager zodra het warm
wordt. Maar irritatie kan ook onstaan door
dat het in de zomer drukker is en de men
sen inderdaad wat meer alcohol drinken. Ik
denk dat een vechtpartijtje aan het strand
eerder te wijten is aan overbevolking van de
stranden dan aan de zon."
Afdelingshoofd thermofysiologie Lotens
van TNO legt uit dat het lichaam zich moet
aanpassen aan hoge temperaturen. „Men
sen produceren zelf al warmte en bij hoge
temperaturen wordt de huid extra warm.
Die warmte moet ergens heen, bijvoorbeeld
door het eruit te zweten. Maar zweten gaat
niet vanzelf. De bloedsomloop gaat dan
sneller dan normaal en verandert ook van
richting. Dat gaat gepaard met een ver
hoogde of zwaardere hartslag. Voor hartpa
tiënten of voor bejaarden kan dat zelfs fu
nest zijn. Maar de 'meeste mensen ervaren
het als een belasting en zijn zeker tijdens de
eerste warme dagen lamgeslagen". Na ruim
een week gaat de huidtemperatuur naar be
neden en is het lichaam geacclimatiseerd.
Omdat het lichaam te warm is, wil het
slapen bij echt zomerse temperaturen vaak
niet lukken. „Je slaapt het beste als je li
chaamstemperatuur normaal is en dat is bij
hitte niet het geval. Veel mensen gebruiken
in de zomer ook nog eens hetzelfde dekbed
als in de winter. Ze zouden eigenlijk onder
iets luchtigers moeten liggen", aldus Lo
tens. Het aanpassen van het lichaam kost
volgens Lotens behoorlijk wat inspanning.
„Zolang je niets hoeft te doen en lekker in je
stoel kan blijven zitten, voel je je kiplekker.
De meeste mensen houden zich onbewust
tijdens de heetste uren van de dag toch wat
gedeisd. Mensen die zich inspannen heb
ben daar aandacht voor nodig. Die kïtn dan
niet aan wat anders worden gegeven. Dat
kan irritatie tot gevolg hebben."
Behalve de temperatuur, verandert ook
de sociale situatie van de meeste mensen in
de zomer. Lotens noemt dit het 'Long hot
summer-effect'. „Eerst vindt iedereen dat
warme weer natuurlijk fijn. Lekker buiten
op een terrasje of op het balkon zitten.
Maar ja, dat doen je buren ook. En eigenlijk
zijn we dat buitenleven en constant men
sen om ons heen niet zo gewend. Je hoort
de radio van je buren, want de ramen staan
open. Bovendien wordt er meer gedronken.
Na verloop van tijd gaan die dingen je te
genstaan. Het mooie weer is meteen een
stuk minder leuk. Het is niet zo verwonder
lijk dat de mensen dan slaags raken
UTRECHT. ANP
'Kabinet maakt hoge eis noodzakelijk
koopkrachtverlies in plaats van
koopkrachthandhaving".
Hij gaat voor 1992 uit van een
inflatie van 4 procent. Verdere
stijging van belasting- en pre
miedruk becijfert hij op nog
eens een vol procent. En andere
overheidsmaatregelen zoals
verhoging van huren, huur
waardeforfait, accijnzen en mo
torrijtuigen- en andere belastin
gen zorgen ervoor dat een loon
eis van minstens 6 tot 7 procent
onafwendbaar is.
De Unie BLHP. een vakbond
voor administratief, commer
cieel en technisch personeel, wil
volgend jaar 6 tot 7 procent
meer loon eisen. Een forse
loonstijging is volgens de Unie
BLHP onvermijdelijk om de
koopkracht van de werknemers
op peil te houden. Daarnaast
wil de bond met 60.000 leden
proberen via aanvullende cao
afspraken de wao- en ziektewet
plannen van het kabinet zo veel
mogelijk te compenseren.
Grote boosdoener is volgens
de bond de overheid, die de
werknemers opzadelt met las
tenverhogingen en een forse in
flatie. Door de eisen kunnen er
volgend jaar zo goed als zeker
geen afspraken worden ge
maakt over bijvoorbeeld de
werkgelegenheid. aldus de
Unie. Voorzitter Michielse: ..IX*
overheid dwingt ons de volledi
ge loonruimte in de bedrijven in
te zetten voor loonsverbetering.
Anders dreigt voor onze leden
in oktober zijn
kend. Michielse meent „gezien
de ernst van de situatie" echter
dat langer wachten ongewenst
is. Het Verbond van Nederland
se Ondernemingen (VNO) gaat
niet in op het eisenpakket van
één bond, dat nog besproken
moet worden met de leden van
die bond. Het VNO vindt dit een
zaak voor de decentrale onder
handelingen, die nog moeten
beginnen, aldus een woord
voerder.
