Rtv show
TROS zendt documentaire
over proces Demjanjuk uit
'Een vrouw zit niet te wachten op sleur'
'Zelfs het show-element
is medisch verantwoord'
Woensaag 7 augustus 1991
Ik ben wel in vooreen
stunt. Maar ik neem ech
ter geen onnodige risi
co's. Zodra het echt link
wordt, haak ik af. (Harm
Kuipers)
zaak in Israël na Eichmann, be
gon in februari 1987 en duurde
tot 25 april 1988. Vijf van de den
joodse getuigen waren toen nog
in leven. Zij vertelden in de
rechtszaal, hevig geëmotio
neerd, over de gruwelen van
Ivan de Verschrikkelijke.
Betrouwbaarheid
Eén van hen noemde hem „een
beest op twee benen." Ze zeg
gen Demjanjuk onmiddellijk te
hebben herkend. Er is, wal hun
betreft, geen twijfel of aarzeling
mogelijk. De verdediging voer
de echter aan dat de getuigen
oud zijn en het verblijf in Tre-
blinka heel lang geleden. Een
belangrijke rol in de dicussie
over de betrouwbaarheid van
getuigen speelde de Nederland
se hoogleraar Wagenaar. Hij
komt echter in deze Amerikaan
se documentaire niet aan bod.
Om hun film te kunnen ma
ken bekeken documentaire-ma
ker Herbert Krosney en zijn me
dewerkers honderden uren
beeldmateriaal van het proces
en minstens zoveel historische
documenten, foto's en verkla
ringen van ooggetuigen.
Krosney: „Het moeilijkste vond
ik het om zijn familieleden gade
te slaan. Ze waren overtuigd
van zijn onschuld en steumden
hem van het begin tot het eind,
terwijl de gedachte dat hun
man en vader Ivan de Ver
schrikkelijke zou kunnen zijn,
absoluut verlammend moet
hebben gewerkt. Zelf ben ik er
zeker van dat Demjanjuk inder
daad schuldig is, maar je vraagt
je wel af hoe hij juist ten op
zichte van zijn familie daar al
die jaren mee heeft kunnen le-
Uitzending, vanavond, Ne
derland 2,21.30 uur.
Deze maand behan
delt het Israëlische
Hooggerechtshof
het hoger beroep dat de we
gens oorlogsmisdaden ter
dood veroordeelde John Dem
janjuk heeft aangetekend. Om
het geheugen over deze ge
ruchtmakende zaak nog eens
op te frissen zendt de TROS
vanavond een vijftig minuten
durende, Amerikaanse docu
mentaire uit over de achter
gronden van deze zaak en over
het proces zelf.
John Ivan Demjanjuk, Oekraï
ner van geboorte, werd na een
proces van veertien maanden in
Jeruzalem definitief geïdentifi
ceerd als Ivan de Verschrikkelij
ke. Deze kampbeul heeft in de
jaren '42 en '43 een belangrijk
aandeel gehad in de vernieti
ging van bijna een miljoen jo
den in Treblinka, het meest effi
ciënte concentratiekamp waar
over de nazi's-beschikten. Tien
overlevenden van dit vernieti
gingskamp hebben verklaard
dat John Demjanjuk en Ivan de
Verschrikkelijke een en dezelfde
persoon zijn. Demjanjuk zelf
heeft steeds volgehouden dat
hij onschuldig is en dat hij het
slachtoffer is van een persoons
verwisseling. Hij zegt nooit in
Treblinka te zijn geweest en in
de bewuste periode krijgsgevan
gene geweest te zijn van de na
zi-Duitsers.
Demjanjuk werd uit de Vere
nigde Staten, waar hij zich in
1952 gevestigd had, uitgewezen
om in Jeruzalem terecht te kun
nen staan wegens moord op
874.000 joodse mannen, vrou
wen en kinderen in Treblinka.
Het proces, de tweede grote
Hetty Heyting komt met nieuw theaterprogramma
ZOGEZEGD
„Ik weet zelf vaak ook niet pre
cies hoe ik me tegenover vreem
den moet gedragen. Ik wil niet
hoogmoedig en verwaand doen.
maar evenmin overdreven joviaal.
Zoals Henme Huisman, dèt lijkt
me erg. Vreselijk! Altijd maar die
klap op je schouder." (Liz Snoij-
ink in Nieuwe Revu)
„Als het moet kan ik er heel
vrouwelijk uitzien met een jurkie,
een ringetje en weet ik veel wat.
Maar op een of andere manier
blijf ik toch altijd dat jongens
achtige houden. Een tijdje gele
den sprak ik Ramses Shaffy en
hij zei tegen mij: Je ziet eruit als
een vrouw, maar je praat als een
vent. Dat vond ik wel een mooie
typering." (Anita Witzier, presen
tatrice bij Veronica's Summertime)
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
Harm Kuipers, een van de presentatoren van Over Mijn Lijf
Als het plan van de
schrijfster-cabare--
tière Hetty Heyting
ook maar voor de helft lukt,
komt er in het nieuwe seizoen
een cabaretprogramma naar
de theaters dat rond, af, over
tuigend, zinvol, komisch, ge
voelig en spannend is. En dat,
terwijl het concept berust op
'Een groot misverstand.' Dat is
dan ook de titel van het pro
gramma.
Daartoe roept Hetty Heyting
twee jonge heren aan, Michel
Sorbach en Martin van den
Ham. Men gelieve hen, aldus
het klemmende verzoek van
mevrouw Heyting, niet te be
schouwen als gasten. Ze doen
het met hun drieën. Dat moet
toereikend zijn.
Heyting verklaart het motief
van de voorstelling. „Een vrouw
moet ergens naar toe. Van A
naar B. Onderweg wordt ze
overvallen door een beeldscho
ne jongeman met een lelijk ka
rakter. Maar er daagt redding
op. Een volslagen chaotische
jongeman schiet te hulp. Hoe
wel, hij zaait nog meer verwar
ring. Op dat moment is het re
sultaat dat er dus drie levens in
de knoop raken. De vrouw heeft
haar doel bereikt. Maar er rijzen
vragen. Ze weet dat haar in B.
sleur en voorspelbare geborgen
heid wacht.. Zit ze daar op te
wachten? Ze grijpt het misver
stand met beide handen aan
om steeds meer zijwegen in te
Raakpunten
Heyting ziet het idee volledig
zitten. Via terugblikken in het
verleden wil ze op het toneel
het leven van die vrouw voorbij
laten ruisen en de raakpunten
markeren tussen haar proble
men en het bestaan van die bei
de jongens.
„Het is een raamvertelling,
een doorgecomponeerd verhaal
met uitstapjes waarin ik wil
aangeven wat de uitdaging kan
zijn om te kiezen voor verande
ring van huis, voor nieuwe pa
den, enzovoort."
I let gaat Heyting om de wer
king van herkenbaarheid in
combinatie van komische en
dramatische verwikkelingen.
Ongetwijfeld kruipt ze tijdens
hun voorstelling in de huid van
diverse figuren, want dat is wat
ze goed kan.
Michel en Martin. Voor hun
eerste muziekproduktie 'Boys
and Girls' kregen ze een van de
Gouden Harten op het jaarlijkse
feestje van de stad Rotterdam.
Sorbach speelde in 'Steil Ach
terover,' 'Max Havelaar' en
'Bloemen voor...' en hij had een
rol bij het Zuidelijk Toneel. Van
den Ham werkt sinds vorig jaar
binnen de formule van Thedo
Keizer als zanger-conférencier
in het theaterrestaurant Gold-
mund in Den Haag. Verder ac
teerde hij in enkele toneelstuk
ken.
De première van Hetty Hey
ting, Sorbach en Van den Ham
in 'Een groot misverstand' is
op 24 november.
BBC-serie over
eeuwenoude
reisroutes
HILVERSUM OPP
Eeuwenlang hebben mensen
hun weg gezocht door verlaten
bergketens, zinderende woestij
nen en woeste waterwegen.
Weliswaar aangepast aan de ei
sen van deze tijd, bestaan veel
van deze reisroutes nog steeds.
De KRO-televisie zendt vanaf
vanavond de achtdelige BBC-
serie 'Great Journeys' uit, waar
in bekende Britse schrijvers en
journalisten deze belangrijke
wegen verkennen.
In de eerste aflevering (van
avond, Nederland 1, 19.25 uur)
toert schrijver Hugo Williams
over de Pan American Highway,
die van noord tot zuid over het
gehele Amerikaanse continent
loopt. De tocht begint aan de
grens tussen Mexico en Texas
en gaat via Zuid-Mexico verder
naar Guatemala, waar Williams
het paasfeest viert. Hij reist
door naar El Salvador en Nica
ragua en proeft al iets van het
naderende carnaval in Panama.
In de jungle van Darien, waar
de snelweg eindigt en overgaat
in een karrespoor, beëindigt
Williams de tocht.
In de komende afleveringen
van de serie draait het om de
zoutroute door de Sahara, de
Ho Chi Minh-route in Vietnam,
een zeiltocht over de Stille Zuid
zee, de zijderoute in China, een
reis door Rusland, de Birma-
route en een zeventiende-
eeuwse zilverroute over de An
des.
„Het steunen van die tennisters
prikkelt uw fantasie ook niet?"
„Je kunt alleen hopen dat je in
het hotel niet uitgerekend de ka
mer hebt naast de bruiloftsuite
van juffrouw Seles." (Peter Us
tinov in Humo)
,,lk doe nu dingen waar ik in mijn
leven nooit eerder aan toekwam.
Zo ben ik bij voorbeeld aan het
timmeren geslagen: een onder
stel voor het bed waarop we heer
lijk de liefde bedrijven." (Simon
Vinkenoog in Humo)
„Ik kan me bepaalde vrijheden
permitteren, omdat ik nu een
maal de dochter van Nat King
Cole ben, maar om diezelfde re
den kan ik me andere vrijheden
weer niet veroorloven. In de tijd
van mijn drugsverslaving heb ik
mijn afkomst beslist als een na
deel ervaren. Ik had het gevoel
dat de hele wereld me door een
microscoop bekeek." (Natalie Co-
Ie in TV-Magazine)
Huub Stapel. foto lex van ros
sen
„Ik denk dat ik me zo op m'n ge
mak voel bij vrouwen omdat ik
hoofdzakelijk door een vrouw ben
opgevoed. We speelden thuis al
tijd met poppen en moeder leer
de ons breien en meer van dit
soort stoere bezigheden. Ik rij
motor en draag leren jacks, mis
schien lijkt dat macho, maar in
feite doe ik alsof." (Huub Stapel
in KRO's MA/ Magazine)
HEINZ
l^la n la1'
v t-A uA n
Harm Kuipers, de
symphatieke ex-
schaatskampioen,
is een van de drie presentato
ren van de BRT-, TROS- en Ve-
ronica-produktie Over Mijn
Lijf. Het is een medisch show
programma waarvan de rech
ten in Groot-Brittannië liggen.
De Nederlandse en Belgische
omroepen hebben het idee en
de gigantische decorstukken
van de Britten gekocht en la
ten de zestiendelige serie pre
senteren door Harm Kuipers
(arts), Vivianne Wallage (fysio
therapeute, en co-assistentie
in het VU-ziekenhuis in Am
sterdam) en de Belgische tv-
presentatrice Kris Smet. Harm
en Vivianne debuteren als pre
sentatoren.
Over Mijn Lijf is in de zomer
maanden in de tv-studio in
Baarn opgenomen. De hitte in
de studio heeft de producent er
toe doen besluiten om alleen in
de middaguren met publiek er
bij te werken. Voor Harm, Vi
vianne en Kris een hele opluch
ting, want met al het publiek op
de tribunes liep de temperatuur
tot ver boven tropisch op. De
korte vraaggesprekken met me
dici, patiënten en het show-blok
is nu in de ochtend op band ge
zet.
Harm en Vivianne genieten
van hun nieuwe werk. De ca
mera's zijn hun vrienden ge
worden. Het tweetal werkt ook,
en dat is ongebruikelijk, zonder
tekstborden het hele program
ma af. Harm: „We nemen 's
avonds in ons hotel alle teksten
door, veranderen zelf wat, als
we de vertaalde Engelse zinnen,
toch te moeilijk voor de kijker
vinden. Dat we vervolgens zon
der auto-cue werken, komt vast
omdat de materie die behan
deld wordt voor Vivianne en mij
heel vertrouwd is. We weten
waar we het over hebben."
Show-element
Behalve het presenteren van de
puur medische onderwerpen,
nemen Harm, Vivianne en Kris
ook actief deel aan het show
element in het programma. In
elke thema-uitzending wordt op
een amusante wijze het thema
uitgebeeld of bezongen door ar
tiesten. In de uitzending over
het zenuwstelsel bijvoorbeeld
komt een messenwerper uit
Duitsland om de zenuwen van
Harm en Vivianne te testen.
Zonder aarzelen laat het pre
sentatie-duo de messen tussen
hun vingers werpen. Vivianne is
ook spontaan op een olifant ge
klommen, toen die moest op
draven in een uitzending. Het
trio aarzelt ook niet om kleine
medische testen op elkaar uit te
proberen.
Harm Kuipers: „Ik ben wel in
voor een stunt. Ik neem echter
geen onnodige risico's. Die
messenwerp-stunt ziet er op het
scherm gevaarlijker uit dan het
in werkelijkheid was. De mes
sen zijn aan de zijkanten heel
bot en kunnen je vingers dus
niet doorklieven. Zodra een
Hetty Heyting: „Ik popel om er in
Het geijkte liedje en het
sketchje uit het klassieke caba
ret wijst ze absoluut af. „Het
gaat om het totaal van diverse
verhalen die met elkaar verwe
ven zijn. Je mag het een beetje
musical drama noemen."
Gedonder
Het uitgangspunt is dat Heyting
op het toneel een hele avond
solt en dolt met Sorbach en Van
den Ham onder het motto 'één
vrouw en twee jonge mannen,
dat geeft onvermijdelijk gedon
der.' Die vrouw is niet alleen
onderwerp, maar soms lijdend
voorwerp. Ze wordt geatta
queerd door de waanzinnigste
flash backs. De jongens worden
verondersteld daarmee geen
raad te weten. Dat leidt tot spel,
typeringen, mime, ontroerende
en hilarische situaties. Boven
dien wordt er veel en fraai ge
zongen. Althans, dat is de be
doeling. Hetty Heyting schrijft
het volledige programma: tekst
èn muziek.
Het impresariaat Frans van
Bronkhorst/René Stokvis brengt
de voorstelling dit. Hetty Hey
ting constateert na een verkwik
kende Griekse vakantie dat ze ei-
veel zin in heeft.
Bovendien weet ze zich ge
steund door aardige reacties tij
dens optredens in Jakarta, Am
stelveen en Winschoten, om
t theater weer tegenaan te gaan!"
foto archief
een paar buitenplaatsen te noe
men. Aldaar werden enkele
proefballonnetjes opgelaten.
Knots
Heyting werd en wordt nog
steeds samen met Jan-Simon
Minkema in één adem ge
noemd naar aanleiding van de
'Familie Knots,' een tv-pro-
gramma dat door de NCRV on
barmhartig van de buis is ge
rukt. Veelzijdig als ze is, heeft ze
daarna voor zeer uiteenlopende
radio- en tv-series teksten ge
schreven en gespeeld.
Zo zat ze voor uitzendingen
van het Humanistisch Verbond
in de satire 'Steil Achterover' en
in 'Zeg 'ns Aaa.' Maar live thea
ter is er de laatste jaren bij inge
schoten door het werk voor de
omroepen.
Vandaan „Ik popel om er in
het theater weer tegenaan te
gaan!"
Met de veelgehoorde, leuk ge
achte betiteling 'workaholic'
heeft ze onmiskenbaar moeite.
Ze doet wat ze doen moet,
neemt elke opdracht serieus en
kan slecht 'nee' zeggen. Van
daar.
Haar kompanen Michel Sor
bach en Martin van den Ham
leerden elkaar kennen op de
Akademie voor Kleinkunst.
Meteen na de school traden ze
tussen '87 en '90 op als het duo
stunt echt link wordt, haak ik af.
Ik moet toch aan mijn beroep
denken. Ik geniet van dit uit
stapje in de tv-wereld. Ik leer er
veel van. Het is voor mij ook
leuk om eens een kijkje te ne
men in die wereld. We ontvan
gen echt heel boeiende gasten
zoals bijvoorbeeld Wilma
Driessen, die door middel van
hoge tonen een glas kapot laat
springen, Koos Alberts zingt een
lied bij ons, en we testen de
hartslag van een bekende Ne
derlander die bang is voor spin
nen als we een tarantula bij
haar in de buurt laten lopen.
Het show-element in de uitzen
dingen is echt verantwoord."
Indrukwekkend
Harm en Vivianne zijn erg en
thousiast over de opzet van de
programma's die de kijker mee
inzicht moeten geven in hun ei
gen lijf en hun functioneren.
„De decorstukken, die bijna al
lemaal uit Engeland komen, zijn
zo mooi, zo indrukwekkend ge
maakt. Je kunt als arts nooit
met woorden tegen deze visua
lisering op. Juist door die decor
stukken krijgen de kijkers een
heel goed beeld van al hun or
ganen. Ook praten we met 'bij
zondere' medische patiënten
over hun aandoeningen, over
herstel, over medicijnen en over
eventuele erfelijke kwesties. We
hebben erg veel medewerking
gehad van de Landelijke Specia
listen Vereniging. Specialisten
uit het hele land hebben zich
ingezet om patiënten te bena
deren die naar de studio wilden
Arts en ex-schaatskampioen Harm
mooi, zo indrukwekkend gemaakt.
Kuipers: „De decorstukken, die bijna allemaal uit Engeland komen, zijn zo
Je kunt als arts nooit met woorden tegen deze visualisering op." foto
komen. Ze hebben ervoor ge
zorgd dat we de meest geavan
ceerde apparatuur in de studio
kregen om te tonen wat er alle
maal mogelijk is. Er zijn zelfs
kleine operaties en behandelin
gen in de studio uitgevoerd. Zo
is iemand aan nierstenen 'live'
in de studio behandeld door
middel van laserstralen. Een
tandarts heeft een afgebroken
voortand in de studio gerepa
reerd. Dat zijn spectaculaire
beelden."
Screentest
Vivianne Wallage lijkt geknipt te
zijn voor presentatiewerk op te
levisie. Toch had zij zichzelf niet
aangemeld voor de screentest.
,Ik werd gebeld door de produ
cent die mij vroeg of ik iets voor
deze job voelde. Later bleek dat
het team met wie ik de de VU
werk mij had aangemeld. Ik
vond het wel spannend om te
proberen en heb toen een ca
meratest gedaan. Toen ik hoor
de dat de keuze op mij was ge
vallen, had ik wel even een pa-
niekgevoel. Ik moest veel rege
len in verband met mijn studie.
Mijn co-assistentschap moest
worden verplaatst, mijn exa
mendatum verschoven en
noem maar op. Dat is allemaal
goed geregeld. Nu geniet ik met
volle teugen van deze ervaring.
Toch ben ik blij dat ik geen ech
te keuze hoef te maken tussen
mijn studie en dit werk. Het valt
goed te combineren en vult el
kaar ook best wel aan. Je hebt
als arts toch ook een voorlich
tende taak. Ik denk dat als ik
straks weer als arts aan het werk
ga, veel meer op mijn taalge
bruik zal letten. Ik weet nu hoe
belangrijk het is om medische
termen te vermijden en hoe
makkelijk het eigenlijk is om in
simpel en helder Nederlands te
zeggen wat je bedoeld. Ik denk
dat een groot aantal artsen veel
van tv-werk kan leren."
Vanaf maandag 30 septem
ber wekelijks op Nederland 2,
Over Mijn Lijf, 19.00 uur.
John Demjanjuk tijdens het proces.
foto ap
