Buitenland
Moskou: Westen mag
niet militair ingrijpen
Ghanezen eisen spoed
bij democratisering
Albanezen verstopt in dubbele plafonds treinen
Partij Rusland zet
leider Polozkov opzij
Servië tevreden in zelfgekozen isolement
Amnesty: Indonesië
martelt op Oost-Timor
Pol Pot blijkt nog steeds
sterke man Rode Khmer
Woensdag 7 augustus 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS
Vormgeving: ANDRIES DETMAR
DE SAHARAANSE bevrijdingsorgani
satie Polisario beschuldigt Marokko
van een tweede luchtaanval op de
oase Tifariti in de Westelijke Sahara
Zondag werd de oase reeds gebom
bardeerd. Marokko zou het gebied
willen 'zuiveren' van verzetsstrijders
NIEUWSLIJN
Kritiek op aartsbisschop Buenos Aires
De aartsbisschop van Buenos Aires, kardinaal Quarracino, is ge
hekeld over zijn opmerking dat „het vrijgeven van voorbehoed
middelen homoseksualiteit bevordert". Quarracino zei dit'in re
actie op de anti-aids-campagne van de Argentijnse regering.
Coinsida, een van de belangrijkste organisaties op het gebied
van de aids-preventie, zegt dat Quarracino alleen maar de voor
oordelen tegen homoseksuelen aanwakkert. „Wij weten allen
dat aids de heteroseksuele bevolking dreigt te vernietigen. Er
zijn geen risico-groepen, er zijn alleen riskante gedragingen",
schreef de stichting.
BCCI kreeg in 1978 boete Pakistan
Uit een geheim rapport blijkt dat de centrale bank van Pakistan
de frauduleuze Bank of Credit and Commerce International
(BCCI) in 1988 een boete heeft opgelegd en meermaals heeft ge
waarschuwd. Dat heeft de Britse krant The Guardian woensdag
gemeld. De nationale bank gaf de BCCI in 1988 een boete we
gens het betalen van te hoge rente aan cliënten, aldus het rap
port. De BCCI kreeg ook een waarschuwing omdat op eigen
houtje werd gehandeld in bepaalde effecten waarop de staats
bank een verbod had gelegd.
Een paar maanden werk zit er in dit borduurwerk met de beeltenis
van de vormalige Sovjet-leider Jozef Stalin. Het handwerk is op de
markt van Moskou te koop voor 2000 roebel.
foto epa alain-pierre hovasse
Bulgarije legt prijzen aan banden
Bulgarije heeft adviesprijzen ingesteld voor bepaalde voedings
middelen. De maatregel, die werd aangenomen om de inflatie
tegen te gaan, werd van kracht nadat bakkerijen en slagerijen
vorige week de prijzen met 50 procent verhoogden. In het de
creet worden nieuwe maximumprijzen voor 22 levensmiddelen
vastgesteld, waaronder brood, melk, vlees, gevogelte, boter,
kaas, suiker en spijsolie. De export van graan en mais werd ver
boden tot de volgende oogst. De prijsverhogingen leidden vorige
week tot hevige protesten van de bevolking.
Joodse graven Warschau beschadigd
De Poolse president Lech Walesa heeft gisteren de grafschennis
betreurd die heeft plaats gehad op de Joodse Begraafplaats in
Warschau. Vandalen hebben vorige week vrijdag op de begraaf
plaats grafstenen omver gegooid en er graffiti aangebracht.
Daarbij is onder meer een monument beschadigd dat was ge
wijd aan joodse soldaten die om het leven kwamen bij de verde
diging van Polen tegen de nazi's in 1939.
Ghanese oppositieleiders heb
ben de democratiseringsplan
nen van de regering als onvol
doende van de hand gewezen
en een nieuwe pressiegroep in
het leven geroepen, het Coördi
nerende Comité van Democra
tische Krachten.
In de groep zijn elf organisa
ties verenjgd. Oppositieleiders
zeiden gisteren dat het comité
op een vreedzame manier naar
democratisering wil streven in
Ghana. De krachtenbundeling
werd bekendgemaakt door Al-
bert Adu-Boahene, een gepen
sioneerd universiteitslector, tij
dens een persconferentie die
werd bijgewoond door westerse
diplomaten.
Amnesty International beschul
digt Indonesië in een vanmor
gen uitgegeven rapport van toe
nemende vervolging van de po
litieke oppositie op het van Por
tugal in 1975 geannexeerde
Oost-Timor. Het rapport, dat is
uitgebracht aan de dekolonisa
tie-commissie van de Verenigde
Naties, spreekt over toenemen
de arrestaties, marteling en
mensonterende behandeling
van politieke tegenstanders van
de Indonesische regering.
Amnesty is blij met de recente
beloften van de Indonesische
regering over wat meer eerbied
voor de mensenrechten, maar
ziet op Oost-Timor het tegen
overgestelde: een toenemende
vervolging. Bovendien „schijnt
EG-top over Joegoslavië levert weinig op
De Sovjetunie heeft het Westen gisteren gewaarschuwd
niet militair betrokken te raken bij de crisis in Joegosla
vië. Een militaire ingreep zal tot een oorlog in heel Euro
pa leiden, aldus Moskou. Ambassadeurs van de negen
landen van de Westeuropese Unie (WEU) bekijken van
daag of de vorming van een vredesmacht mogelijk en
wenselijk is. De mogelijkheden zijn echter beperkt. De
WEU is gericht op zelfverdediging van de betrokken lan
den en de organisatie heeft geen enkele ervaring met het
sturen van een vredesmacht.
DEN HAAG GPD-Thc Independent
De EG-ministers van buiten
landse zaken zien af van ver
gaande maatregelen om de cri
sis in Joegoslavië te bezweren,
zo bleek gisteren na afloop van
hun spoedzitting in Den Haag.
Uit de slotverklaring van de EG-
ministers blijkt dat de EG alleen
nog een rol wil spelen als Joego
slavië er om vraagt.
De zitting werd afgesloten
met een noodkreet aan het
adres van het Joegoslavische
presidium om een vredesconfe
rentie te houden. De EG is be
reid de organisatie van zo'n
conferentie op zich te nemen,
als de Joegoslaven er zelf niet
toe in staat zijn. De EG stelt wel
twee nadrukkelijke voorwaar
den voor zo'n conferentie: de
binnen- en buitengrenzen van
Joegoslavië mogen niet eenzij
dig en door middel van geweld
worden gewijzigd en de rechten
van de minderheden in alle re
publieken moeten worden ge
waarborgd.
De EG wil vooralsnog niet
overgaan tot extra economische
strafmaatregelen tegen repu
blieken (lees: Servië) die vrede
in Joegoslavië in de weg staan.
Maar de sancties zijn nog niet
helemaal van de baan. De Eu
ropese Commissie zal onder
zoeken of die zinvol kunnen
zijn. De EG zal de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties
op de hoogte houden van de
ontwikkelingen in Joegoslavië.
De Duitse minister Genscher
zinspeelde op een extra minis
ters-bijeenkomst van de 35 CV-
SE-landen. Morgen vergaderen
hoge ambtenaren van de CVSE
(Conferentie over Veiligheid en
Samenwerking in Europa) in
Praag. Duitsland is momenteel
voorzitter van de CVSE.
Minister Van den Broek (links, zittend) krijgt een bemoedigend schou
derklopje van zijn Duitse collega Genscher, terwijl de Italiaan De Mi-
chelis gemoefdelijk toekijkt. De ministers waren in Den Haag voor EG-
spoedberaad over Joegoslavië. foto anpkoen suyi
Zware bewaking
voor grenswacht
Leden van de Litouwse militie
bewaken de enige overlevende
van de aanslag op een grens
post vorige week woensdag, dag
en nacht. De regering hoopt dat
de 29-jarige Tomas Shiamas de
aanslag, waarbij zeven grens
wachten om het leven kwamen,
overleeft. Hij is.de enige die de
daders zou kunnen aanwijzen.
De toestand van Shiamas. die
in het hoofd werd geschoten, is
nog kritiek. Shiamas is zondag
geopereerd door een speciaal
daarvoor vanaf een Amerikaan
se legerbasis in Duitsland over
gevlogen chirurg. Moskou gaf
speciale toestemming vt»«r de
vlucht. De regering van de sov
jetunie heeft ontkend bij de
aanslag op de grenspost betrok
ken te zijn. Alleen Shiamas kan
dat bevestigen of ontkennen,
reden voor de speciale bewa
king in en rond het ziekenhuis
in Kaunas. Litouwen gelooft dat
de zwarte baretten, de bijzon
dere troepen van het Sovjet-mi
nisterie van binnenlandse za
ken, bij de aanslag is betrokken.
De aanslag is opgeeïst door een
nationalistische Russische groe
pering.
Ze
i 20 i
Per toeval zijn de Belgische autoriteiten een
truc op het spoor gekomen die Albanezen
illegaal van Italië naar België helpt vluchten.
Daartoe dienen valse plafonds in interna
tionale treinen tussen Rome en Brussel.
De spoorwegpolitie in Namen heeft giste
ren gezegd dat kort geleden ettelijke jeugdi
ge Albanezen zijn aangehouden die per
trein maar zonder papieren België zijn bin
nengekomen. In de meeste gevallen ging
het om jongemannen van nog geen 20, die
in zeer benarde omstandigheden hun
vlucht pleegden.
verstopt in een ruimte
van 60 cm hoog en twee meter lang. De po
litie kwam de schuilplaats van de vluchte
lingen op het spoor toen de trein eind juli
een onverwachte stop moest maken in Na
men. Normaal stopt hij maar enkele minu
ten in de Waalse stad, maar nu duurde het
veel langer. Tot verbazing van de conduc
teurs maakten drie Albanezen zich uit de
voeten nadat zij de truc hadden ontdekt.
Hierop onderzocht het treinpersoneel alle
wagons, waarna in Namen zes en in Brussel
tien vluchtelingen verhoord konden wor
gden.
In hakkelend Italiaans of met behulp van
een tolk vroegen de vluchtelingen politiek
asiel zodra zij ontdekt waren. In het alge
meen reizen er drie Albanezen in een trein.
De politie denkt dat ze helpers hebben in
Milaan, waar ze instappen. Die sluiten de
valse plafonds af zodra de 'zwartrijders' zich
geïstalleerd hebben.
De politie denkt dat deze ruimtes ook
vaak gebruikt worden voor het smokkelen
van verdovende middelen. De Namense
krant Vers L'Avenir, die de zaak aan het
licht bracht, meent dat „er een echt spoor
van clandestiene immigratie is ontdekt".
MOSKOU HANS CELEUNSE
De Libanezen die
de Amerikaanse
gijzelaars Terry An
derson en Thomas
Sutherland vast
houden hebben
gisteren gezegd
binnen 48 uur een
gezant n*ar de Ver
enigde Naties te
zullen sturen met
een „uiterst be
langrijke bood
schap". De aan
kondiging viel sa-
mete
ibe-
Adu-Boahene noemde het
democratiseringsproject van de
regering een lege huls, alleen
bedoeld om het regime van de
Voorlopige Nationale Defensie
raad van luitenant Jerry Raw-
lings te „legitimeren en besten
digen".
De Ghanese oppositie wil een
nationale conferentie zoals in
andere Afrikaanse landen, met
afgevaardigden van het leger, de
oppositie en onafhankelijke pu
blieke organisaties. In Benin,
Gabon en Congo hebben zulkë
conferenties tot democratie ge
leid, terwijl overleg gaande is in
Zambia, Niger, Togo en Mali. In
Zaire begint morgen zo'n confe
rentie, die lang is tegengehou
den door president Mobutu.
richt in de En
gelstalige Iraanse
krant Tehran Ti
mes, waarin werd
gesuggereerd dat
nog voor het eind
van de week een
Amerikaanse en
een Britse gijzelaar
in Bayrut zouden
vrijkomen. Om de
herinnering aan de
gijzelaars levend te
houden is aan de
deur van het Witte
Huis in Washing
ton een gele strik
yellow ribbon
bevestigd.
foto afp annausa
De Communistische Partij van
de Sovjet-republiek Rusland
heeft zich ontdaan van zijn con
servatieve leider, Ivan Polozkov.
Als zijn opvolger werd benoemd
Valentin Koeptsov, een partij
functionaris van de landelijke
communistische partij (CPSU),
die onder Gorbatsjov de sprong
naar de politieke top wist te
maken.
Het Centraal Comité van de
Russische partij, dat in zijn ple
naire zitting gisteren tot de wis
seling aan de top besloot, zette
zoals te verwachten viel de 'de
mocratische communisten' bui
ten de partij. Onder leiding van
Alexander Roetskoi. vice-presi
dent van de republiek, richtte
deze fractie eind vorige week
een nieuwe partij op.
In de berichtgeving van het
persbureau Tass over de beslo
ten bijeenkomst van de Russi
sche partijtop werd geen reden
gegeven voor het ontslag van
Polozkov. Maar uit opmerkin
gen van comitéleden tegenover
het onafhankelijke persagent
schap Interfax blijkt dat Polozk
ov tot zondebok is gemaakt
voor de mislukte partijcampag
ne tegen de Russische president
Jeltsin. De Moskouse partijlei
der Prokofiev zei dat Polozkov
„schade heeft toegebracht aan
de partij". Volgens partijchef
Sjabanov uil Voronezj in ('en
traal-Rusland heeft Polozkov
'talrijke blunders' begaan.
De 56-jarige partijleider was
onder de hervormers berucht
om zijn verzet tegen privatise
ring van grond en bedrijven.
Ook verzette hij zich tegen een
m^erpartijenstelsel. Polozkov
verloor het in de verkiezingen
voor parlementsvoorzitter van
Jeltsin en voerde vervolgens te
vergeefs campagne tegen het
uitbouwen van dit voorzitter
schap tot het presidentschap
van de grootste Sovjet-repu
bliek.
Gisteren opende Polozkov de
vergadering van het CC met een
felle aanval op Roetskoi's 'de
mocratische communisten'. Het
CC was het in meerderheid met
zijn kritiek eens, maar het be
sloot de verantwoordelijkheid
voor de politieke teloorgang van
de partij (het massale ledenver
lies in Rusland) bij Polozkov zelf
te leggen.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT OOST-EUROPA RUNA HELLINCA
Arafat verwerpt eisen Baker
ten het overleg moeten worden
gehouden, aldus een bericht
van het Palestijnse persbureau
WAFA.
„De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Baker
heeft verklaard dat hij garanties
zou geven aan alle partijen die
aan deze vredesconferentie
deelnemen, maar hij heeft daar
bij geen moment gedoeld op
het Palestijnse hoofdkwartier,
dat een essentiële partner in het
vredesproces is", aldus Arafat.
Yasser Arafat heeft gisteren de
voorwaarden verworpen die de
Verenigde Staten en Israël aan
een Palestijnse deelname aan
de voorgenomen vredesconfe
rentie voor het Midden-Oosten
hebben gesteld. Arafat is in
principe akkoord met het voor
nemen om een conferentie te
houden, maar verwerpt de eisen
van Israël dat de PLO en Pales-
tijnen uit Oost-Jeruzalem bui-
het tot zwijgen brengen van
echte of vermeende politieke te
genstanders deel uit te maken
van een systematische strate
gie", schrijft Amnesty, evenals
„het onder dwang en met inti
midatie verkrijgen van informa
tie".
De VN beschouwt Portugal nog
steeds als de bestuurlijke macht
in Oost-Timor. De Veiligheids
raad heeft Indonesië opgeroe
pen zich uit het gebied terug te
trekken en het zelfbeschikkings
recht van de bevolking van
Oost-Timor te respecteren.
Indonesië en Portugal zullen
maandag in New York hun
overleg over een bezoek van
een Portugese parlementaire
delegatie aan Oost-Timor her-
Bujosevic maakte zijn analyse aan de voor
avond van de mislukte vredesmissie van de
Europese trojka onder leiding van de Ne
derlandse minister Van den Broek. Nog
geen halve dag later bleek hoe raak zijn
woorden zijn, toen Servië alle diplomatieke
regels negeerde en de EG-trojka liet bar
sten.
Servische politici bevestigen daama dit zelf
verkozen isolement: we hebben geen bui
tenlandse inmenging nodig, we kunnen het
zelf opknappen en de EG-bemoeienis is
niets anders dan een poging van Duitsland
en Oostenrijk om alsnog het Derde Rijk te
verwezenlijken.
Serviërs zijn in de dagelijkse omgang zeer
aardige mensen, behulpzaam en gastvrij.
Maar ze kennen een eigenaardig spreek
woord: „Ik heb liever dat de koe van mijn
buren sterft dan dat mijn eigen koe kalft".
Het slaat treffend op de verbetenheid waar
mee de Servische regering iedere oplossing
van de huidige crisis blokkeert.
De vraag of een vrij Krajina en een vrij Sla-
vonië (Servische gebieden in Kroatië) al dat
bloedvergieten wel waard zijn. is voor de
meeste Serviërs nauwelijks aan de orde.
„Wij leren onze kinderen van jongs af aan
dat de vrijheid het belangrijkste is. Sterven
telt niet, alleen vechten", aldus een van de
opstandelingen in het oosten van Kroatië.
Serviërs hebben, net als de ovérige volkeren
„De Servische socialisten, de huidige re
gering, denken de rest van de wereld
niet nodig te hebben. Integendeel, ze
zijn bang dat bemoeienis van het buiten
land hun positie in gevaar brengt." Een
neiging tot zelfgekozen isolement is vol
gens de politieke journalist Dragan Bu-
josevic een zeer belangrijk kenmerk van
de Servische politiek.
van Joegoslavië, een zeer sterk historisch
bewustzijn. „Onze politici kijken naar het
verleden, niet naar de toekomst", meent
Bujosevic. De slag die ze in 1389 bij Kosovo
tegen de Turken verloren, is voor hen bijna
net zo dichtbij als het einde van de Tweede
Wereldoorlog. Zelfs Servische jongeren
spreken over de doden uit de Tweede We
reldoorlog, alsof ze hen gisteren voor hun
eigen ogen hebben zien sterven.
„De opvattingen die Joegoslaven over di
plomatie hebben, stammen uit de jaren
dertig", meent een westerse diplomaat in
Belgrado. En de opvattingen die Serviërs
over westerse bemoeienis hebben, vinden
hun directe oorsprong in de oorlog zelf.
Bujosevic constateert dat er drie verschil
lende meningen over de rol van het buiten
land zijn. De socialisten, de oude commu
nisten, hebben de sterkste neiging zich te
isoleren. Als ze al op steun van buitenaf re
kenen, dan is dat de steun van hun oude
bondgenoten uit de oorlog: Frankrijk.
Groot-Brittannië, maar vooral de Verenigde
Staten en de Sovjetunie. De laatste twee
landen worden door de communisten als
ongevaarlijk gezien: de VS omdat ze geen
expansiepolitiek in Europa bedrijven en de
Sovjetunie omdat die van oudsher een
bondgenoot is.
De twee grootste oppositiepartijen, de Ser
vische Vernieuwingsbeweging en de Demo
cratische Partij, nemen een middenpositie
in. Zij zien beide de noodzaak van buiten
landse hulp, maar zijn ook bang voor de
concessies die daarvoor moeten worden ge
daan.
Extreme nationalisten als de Chetniks daar
entegen trekken zich van de mening van
het buitenland weinig aan. Financieel zijn
ze, net als de extreme Kroatische nationalis
ten, overigens zeer afhankelijk van de fi
nanciële steun van conservatieve emigran
ten in dé VS, Canada en Australië.
Voor alle partijen staat één ding vast: ze zul
len zich door het buitenland niet laten
dwingen tot een 'anti-Servische' politiek.
Ook dreigementen om alle economische
hulp stop te zetten, maken daarbij geen in
druk. De socialisten zijn ervan overtuigd dat
de bevolking zo nodig bereid is gras te eten,
terwijl de oppositie er heilig in gelooft dat
de geldkraan wel weer open gaat zodra zij
aan de macht is.
bodjaanse grens om in de Thai
se badplaats Pattaya aanwezig
te kunnen zijn en verbleef tij
dens de twee dagen op een ge
heim adres.
Hij steunde het voorstel om
het hoofdkwartier van de Cam
bodjaanse Opperste Nationale
Raad in Phnom Penh te vesti
gen. De raad is een commissie
van nationale verzoening waar
in vertegenwoordigers van alk-
vier bij het Cambodjaanse con
flict betrokken partijen zitting
hebben. Ook gaf Pol Pot goed
keuring aan de stationering van
een VN-vredesmacht in Cam
bodja die toezicht moet uitoefe
nen óp een bestand en de stop
zetting van de stroom buiten
landse wapens naar Cambodja.
De Rode Khmer schortte op
25 juni zonder enige verklaring
het overleg op. Volgens de
bronnen was de pauze nood/a
kclijk omdat de titulair-leiders
de echte leider Pol Pot
moesten raadplegen.
Pol Pot, het brein achter de
moord op honderdduizenden
Cambodjanen in de periode dat
de Rode Khmer de macht had
in Cambodja 1976 tot 1978
is in het geheim aanwezig
geweest bij de vredesbesprekin
gen die in juni in Thailand heb
ben plaats gehad.
Hij instrueerde persoonlijk de
twee Rode Khmer-leiders die
naar het overleg waren afge
vaardigd, Khieu Samphan en
Son Sen. en is kennelijk nog al
tijd de onbetwiste leider van de
Rode Khmer. Dit is maandag
vanuit Washington gemeld door
de Asian Wall Street Journal
Weekly en gisteren door Thaise
bronnen bevestigd.
Volgens de Rode Khmer legde
Pol Pot, die ruim tien jaar niet
meer in het openbaar is gesig
naleerd, in 1989 al zijn officiële
functies neer.
Pol Pot verliet zijn schuil
plaats aan de Thais-Cam-
