Zaken
'Kopers van onze boeken
hebben vaak geen tv'
Rijam hoopt op einde
stroom schoolagenda's
Plafondventilator nieuwe trend
Woensdag 7 augustus 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDIJK CAROLINE VAN OVERBEEKE Eindredactie: RAYMOND PEIL Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
17
Directiewijzigingen Infotheek
Infotheek Systems Nederland, een werkmaatschappij van het
Leidse computerbedrijf Infotheek, krijgt op 1 oktober een nieu
we directeur: N. Ramondt. Ramondt neemt de functie over van
H.J.H. Doornbos die na zes jaar Infotheek, vertrekt naar een an
der bedrijf in de automatiseringsbranche.
Het vertrek van Doornbos is een symptoom van de malaise
waarin Infotheek verkeert. Het bedrijf leed vorig jaar een flink
verlies door 'miskopen' in het buitenland. Ook voor dit jaar ver
wacht de directie van Infotheek dat de aangekochte buitenland
se bedrijven nog in de rode cijfers zullen blijven.
Wel is Infotheek hard bezig orde op zaken te stellen in Dene
marken en Engeland. De directie is uitgebreid met een tweede
algemeen directeur naast W. van Leenen: J. Blankert.
Managers slecht betaald
Nederlandse managers worden slecht betaald vergeleken met
managers in ons omringende landen. Dit blijkt uit resultaten
van internationale vergelijkingen van salarisonderzoekers. De
Zwitserse managers krijgen het meest in hun loonzakje: niet al
leen is hun bruto salaris het hoogste in Europa, ook netto heb
ben zij het meest te besteden. Op de salaris-ranglijsten bezetten
de Duitsers de tweede plaats en de Frransen staan drie. De Ne
derlandse manangers staat met hun lage besteedbare inkomen
in de onderste gelederen van de ranglijst: rond de achtste plaats.
Vice-voorzitter van de vakcentrale voor middelbaar en hoger
personeel (MHP), w. Muller, vreest dat zeker na de Europese
eenwording in 1992 onze topmanagers naar het zuiden zullen
vertrekken om daar de hogere beloning te incasseren.
STAND VAN
NIEUWSLIJN
100 MEDEWERKERS van
het familiebedrijf Groen
zorgen nu voor een om
zet van 30 miljoen gulden
per jaar.
„IN DE ZURE HARING
sta ik de hele dag, nu het
fabrieksvakantie is", aldus
de vakantiewerkster bij
Ouwehand's
De consument ziet door de bomen het bos niet meer'
„Ik hoop maar dat er niet nog
meer schoolagenda's op de
markt komen," zegt mevrouw
D. Besseler, product-manager
jaarartikelen van het Alphense
bedrijf Esveha-Rijam. In 1947,
toen de eerste Nederlandse
schoolagenda in een oplage van
vijfhonderd stuks van de persen
rolde, was Esveha de eerste. Dit
jaar komen er een slordige zes
tig verschillende schoolagenda's
op de markt. Als het er nog
meer worden, zegt Besseler, ziet
de consument door de bomen
het bos niet meer.
Over haar positie op de markt
hoeft de Alphense uitgeverij
zich geen zorgen te maken. Rij
am distribueert een 25-tal
schoolagenda's, waarvan het
een aantal zelf uitgeeft. „We zijn
nog onbetwist marktleider,"
zegt de product-manager, die
overigens niet wil zeggen welk
aandeel van de markt Esveha-
Rijam beheerst. „Wij hebben
agenda's voor jongens en meis
jes in alle leeftijden. Een breed
pakket met voor elk wat wils."
Jarenlang opereerde alleen
Esveha op de markt van wat
toen nog huiswerkboekjes wer
den genoemd. De oplage ging
de eerste jaren met reuzespron-
gen omhoog: van 500 in het eer
ste naar 3000 in het tweede jaar
en vervolgens heel snel naar
tienduizenden en zelfs hon
derdduizenden exemplaren.
Maar in het het begin van de ja
ren zeventig probeerden voor
het eerst ook andere uitgevers
met geïllustreerde agenda's een
graantje mee te pikken van de
gestegen koopkracht. Esveha
gaf zelf de eerste geïllustreerde
agenda uit. Een dun boekje, in
bescheiden mate voorzien van
foto's en tekeningetjes. Maar
vergeleken met de huidige
agenda's, die veelal van voor
naar achter vol staan met kleu
renfoto's, was dat maar kinder
spel.
En naast strip-, pop- en die-
renagenda's zijn er de laatste ja
ren ook de duurdere kinderkle
dingmerken, die de agenda zien
als een handzaam, dagelijks ge
bruikt 'uithangbord' voor hun
creaties. Topverkopen haalt Es
veha dit jaar dan ook met agen
da's van Oilily, Bad Boys, LA-
Gear, Mexx en O'Neill.
Mevrouw Besseler vindt dat je
dat geen reclame-agenda's mag
noemen. „Ik noem dat markt-
ondersteuning, promotionele
ondersteuning van een pro-
dukt." Behalve met agenda's
kwamen sommige kledingmer
ken zelfs met een complete
'schoollijn'. Agenda's, schriften,
multomappen, kaftpapier en
etui's zijn zelf tot vaak dure mo
de-objecten gepromoveerd, die
met zorg moeten worden geko
zen. Dit jaar echter lijkt aan de
Naast strip-, pop- en dierenagenda's zijn er de laatste jaren ook de duurdere kinderkledingmerken, die de
agenda zien als een handzaam, dagelijks gebruikt 'uithangbord' voor hun creaties. foto jan hi a vast
groei van het aantal school
agenda's een einde te zijn geko
men. De markt is zich aan het
stabiliseren, en dat is maar goed
ook, vindt mevrouw Besseler.
Want de explosieve groei van
het aantal 'titels' is zowel voor
producenten als consumenten
niet voordelig. „Het aantal
scholieren stijgt niet. Dus als er
meer agenda's komen dalen de
oplagen en worden ze dus
duurder."
Rijam heeft zich alleen op de
markt kunnen handhaven door
zelf verschillende 'thema-agen
da's' te gaan uitgeven en de dis
tributie van andere agenda's te
gaan verzorgen. „Met onze ene
agenda waren we er allang niet
meer geweest."
De scholen moeten nog be
ginnen en veel scholieren zullen
hun agenda nog moeten kopen,
maar bij Esveha-Rijam aan de
Ondernemingsweg in Alphen is
de seizoendrukte al lang weer
voorbij. „In de zomermaanden
hebben we zeven acht uit
zendkrachten aan de lopende
band staan. Dan moeten in
twee weken alle bestellingen de
deur uit. Want alle winkels
moeten gelijktijdig bevoorraad
worden. Het mag niet voorko
men dat agenda's al wel in win
kels in Amsterdam liggen, maar
in Epe en Groningen nog niet te
krijgen zijn. En het mag hele
maal niet voorkomen, dat de
ene winkel in Amsterdam ze al
wel heeft en de andere niet."
HOOFDDORP JEROEN SMIT
Een nieuwe trend dient zich aan: de pla
fondventilator. In steeds meer huiskamers
zorgt zo'n apparaat momenteel voor de no
dige verkoeling. Maar niet alleen daarvoor
is het ding handig. Tijdens de wintermaan
den zorgt het apparaat ervoor dat de warm
te in de woonkamer beter circuleert en dat
scheelt in de stookkosten, weet de Hoofd
dorper Ed Wagenaar. Hij is onlangs onder
de naam Wagenaar Airtechnics een een
mansbedrijf begonnen dat in plafondvënti-
latoren doet.
Wagenaar legt uit: „Op iedere plafond-
ventilator zit een zomer- en winterstand. In
de zomerstand verplaatsen de bladen lucht
naar de vloer. Deze weerkaatst de lucht
weer naar het plafond en ga zo maar door.
Op die manier ontstaat een koele wind-
stroom. In de winterstand daarentegen
zuigt de ventilator lucht van de vloer aan.
Deze lucht wordt tegen het plafond gedrukt
en gaat langs de muren weer naar beneden.
Op die manier circuleert de warme lucht,
die onder het plafond hangt, door de hele
woonkamer", aldus Wagenaar.
In zijn woning aan het Marktplein is Wa
genaar momenteel druk bezig met de in
richting van een showroom. Voor iedere
soort inrichting is er wel een bijpassende
ventilator. Wagenaar heeft er bijvoorbeeld
een die helemaal van chroom is met door
zichtige plexiglas bladen. Of eentje die hele
maal zwart is met hier en daar wat chroom.
Helemaal wit kan ook en voor mensen met
een klassieke inrichting zijn er apparaten
met veel koper en houten bladen. Overi
gens: alle bladen, op die van plexiglas na,
zijn van gelakt hout. Kunststof is een onge
schikt materiaal voor de bladen omdat ze
dan teveel lawaai maken.
Verder zijn de ventilatoren verkrijgbaar
met verlichting in het motorhuis of verlich
ting onder het motorhuis, met drie, vier of
vijf bladen en zelfs met afstandsbediening.
In totaal kan Ed Wagenaar vijftig modellen
leveren in prijzen van 150 tot 450 gulden.
Wagenaar levert zowel aan particulieren als
aan bedrijven, zoals winkels en restaurants.
Het monteren is door iedereen met een
beetje handigheid zelf te doen, maar Wage
naar doet het ook.
Volgens Wagenaar is het belangrijk om
op kwaliteit te letten. „Er zijn grootwinkel
bedrijven die goedkope plafondventilatoren
aanbieden. Daar kan rommel tussen zitten.
Vaak bevinden zich er geen kogellagers in,
waardoor de draaiplaten over elkaar draai
en en snel slijten. De ventilator gaat op den
duur wiebelen en lawaai maken. Kogella
gers zijn vrijwel onverslijtbaar en maken
geen enkel geluid. Ik moét wel op kwaliteit
letten, want anders kan ik na anderhalf jaar
mijn zaak wel opdoeken."
Z0MERWERK
KATWIJK WILLEKE HEUKOOP
„In het begin denk je wel even:
gét, waar kom ik in terecht, om
dat je er niets van weet. Maar
het viel mij honderd procent
mee. Ik heb hier in de paasva
kantie al een paar dagen ge
werkt via het uitzendbureau.
Daar vroegen ze of ijc dat wilde
doen, werken met vis. Ik heb ja
gezegd omdat er niets anders
was. Deze zomer ben ik gewoon
direct naar Ouwehand gegaan
want het beviel me goed. Het is
gezellig en ik woon in de buurt,
dus dat komt mooi uit."
„Nu is het fabrieksvakantie en
sta ik de hele dag in de zure ha
ring. Potjes vullen met rolmop-
sen, stukjes of hele haringen.
Maar daarvoor stond ik in de
rokerij, dat deed ik liever. Je
doet dan vissen in houten krat
ten. Haring schoonmaken doe
je niet als vakantiewerker, dat
doen alleen de beroepskrachten
want dat moet je natuurlijk ook
snel kunnen. Hier moet je ook
Naam: Linda Rasenberg
Leeftijd: 17 jaar
Woonplaats: Katwijk
Vakantiewerk
Produktiewerk bij
Ouwehand
Visverwerkende Industrie
in Katwijk
Loon: 6 gulden per uur
wel doorwerken natuurlijk. Zo'n
honderd haringen per uur moet
je wel halen, dat hangt ook van
de soort vis af. Maar je hebt veel
pauzes dus dat valt erg mee."
„Die lucht? Ach, je hebt gewoon
een stel oude kleren liggen. Die
was je elke dag of je legt ze in de
schuur. Je ruikt het niet eens
meer als je een tijdje hier werkt.
Het is trouwens helemaal geen
vies werk. Je moet een schort
aan en een petje op en je werkt
met handschoenen dus je hebt
eigenlijk nergens last van. Ik
vind het hier prima geregeld
hoor."
„In september gaan we met
school, de vierde van de Beste
vaermavo, een weekje naar de
Ardennen. Daar gebruik ik het
geld voor. En voor uitgaan, kle
ding, van die dingen. Dat mijn
vriendinnen op vakantie zijn
terwijl ik werk, maakt me niet
zoveel uit. Ik ga nog weg. En ik
woon dicht bij zee, dus als het
mooi weer is kan ik in het week
einde ook naar het strand gaan.
Over twee weken stop ik hier
met werken en heb ik ook nog
een weekje vrij voor de school
weer begint."
„Nee, ik zou dit werk niet voor
vast willen doen, dat vind ik
zonde. Maar wie weet nog even
tussendoor. Als je bijvoorbeeld
moet wachten op de uitslag van
de keuring voor de Marine. Ik
weet nog niet zeker of ik me
daarvoor aanmeld, maar het
lijkt me wel wat ja."
Toezicht op
luchtvaart
in Hoofddorp
HOOFDDORP PETER SLUIS
De JAA, de Joint Aviation As
sociation, neemt deze week
een nieuw onderkomen in
gebruik op het Hoofddorpse
kantorenpark Beukenhorst.
In de JAA werken zeventien
Europese luchtvaartdiensten
samen. Bedoeling is dat de
organisatie de komende ja
ren uitgroeit tot een overkoe
pelende Europese lucht
vaartdienst.
De JAA stelt zich in eerste
instantie tot doel om te ko
men tot een betere samen
werking tussen de verschil
lende Europese luchtvaart
diensten. De belangrijkste
taak van een luchtvaartdienst
is het toezicht op de vliegvei
ligheid, het onderhoud en de
certificering van vliegtuigen.
Op termijn is het de bedoe
ling dat de afzonderlijke
diensten opgaan in de JAA.
Tot op heden was de JAA
gevestigd in een klein pand
op de Londense luchthaven
Gatwick. Met het oog op de
ambitieuze toekomstplan
nen van de Europese lucht
vaartorganisatie werd vorig
jaar besloten om uit te zien
naar een groter onderkomen.
Behalve Nederland stelden
zich nog zes andere landen
kandidaat om de organisatie
te huisvesten. Tijdens een
bijeenkomst in Parijs eind
vorig jaar, kreeg Nederland
acht stemmen, twee meer
dan Parijs. Brussel behaalde
twee stemmen.
Het kantoor van de JAA
staat op het Hoofddorpse
kantorenpark Beukenhorst
aan de Satumusstraat, op
een steenworp afstand van
het gebouw van de Rijks
luchtvaartdienst. Momenteel
bestaat de staf van de JAA
nog slechts uit enkele men
sen. De Nederlandse RLD le
vert de directeur certificering
en een secretaresse. Bedoe
ling is dat de staf de komen
de jaren wordt uitgebreid tot
ongeveer honderd
Drukkerij en uitgeverij Groen is gisteren van een zeer
monumentaal pand verhuisd naar een hypermodern ge
bouw aan de Rooseveltstraat. Terwijl de uitgever Groen
van christelijke lectuur vooral ingetogen en behoudend
moet blijven, gaat de onderwijsdochter SMD voortvarend
Europa in. Een 130 jaar oud bedrijf in het Europa van de
toekomst.
LEIDEN KAREL
De gloednieuwe Japanse vier
kleurenpers van 3 miljoen gul
den spuwt 13.000 vellen in het
uur en is half-automatisch, zo
dat de platen in de razendsnelle
tijd van 13 minuten kunnen
worden gewisseld. De pers is de
trots van Groen in de vestiging
aan de Rooseveltstraat en bete
kent naast een nieuw onderko
men ook een forse modernise
ring van het bedrijf. Het gebouw
is dooraderd met een ultramo
dem communicatie-net, waar
mee iemand met een toetsen
bord de computer op een ander
bureau kan bedienen.
Ondanks dit soort spiegeltjes
en kraaltjes van moderniteit,
blijft de tijd in een groot deel
van het gebouw stilstaan.
Rechtsboven de met marmer
beklede trap en het uitbundige
glafcen atrium, ligt een oase van
sereniteit en rust. „Deze afde
ling is heel ingetogen", zegt di
recteur J. Groen over uitgeverij
Groen die met een grijze vloer
bedekking veel terughoudender
oogt dan drukkerij Groen of de
studieboekuitgeverij SMD. .Je
kunt inderdaad ook zeggen 'cal
vinistischer' dan de andere af
delingen."
Groen behoort tot de stoet
van kleine christelijke uitgeve
rijen in Nederland, waarin ook
namen Kok in Kampen, Den
Hertog in Houten en Ten Have
in Baarn voorkomen. Hoewel de
onderlinge verschillen voor de
uitgeverijen levensgroot zijn
zoals de verschillende protes
tantse kerken vinden dat zij he
lemaal niet op elkaar lijken is
de grote overeenkomst dat zij
allen protestants-levenbeschou-
welijke boeken en brochures
uitgeven. Groen mag zich zelfs
verheugen in de gunst van ver
schillende zogeheten 'zwarte-
kousen-kerken'.
Depressiviteit
„Wat wij uitgeven zijn bijvoor
beeld gebedenboeken, medita
tieve dagboeken en boeken die
vanuit protestants-christelijke
visie hedendaagse problemen
behandelen", zegt Groen. Zijn
collega-directeur A. Nieuwen-
huizen Segaar vult aan: „En
theologische werken van domi
nees uit de vorige eeuw, zeg
maar de kerkvaders." De catalo
gus van Groen vermeldt onder
meer een bundel theologische
opstellen onder de titel 'Het
Heilige in het heden', "Wees Gij
mijn gids' ('bijbels dagboek
voor jonge mensen') en 'De
pressiviteit en suïcide' over de
vraag of 'een kind van God ook
depressief (kan) zijn'.
De markt is niet groot omdat
er niet veel zware protestanten
zijn, maar de vraag is wel heel
constant. „Vergeet niet dat veel
mensen in Nederland behou
dend zijn en veel nadenken
over de wijze waarop je moet
leven. Kijk naar een krant zoals
Trouw of het Reformatorisch
Dagblad die een trouw le
zerspubliek hebben", zegt
Nieuwenhuizen.
„De kopers van onze boeken
hebben vaak geen televisie en
lezen heel veel en dan houden
zij zich vooral nog bezig met le
rend lezen, met studeren. Zij
kopen ook in de speciale boek
handels, waaraan wij leveren,
omdat zij liever niet komen in
boekhandels waar ook 'andere'
boeken zijn te krijgen", weet
Groen. De lezerstrouw wordt
bewezen door de zeer succes
volle verkoop van een stan
daardwerk over Voetius, on
danks de niet onbetekenende
prijs van 295 gulden
Uitgeverij Groen moet blijven
zoals die is, groei is natuurlijk
prima maar een spectaculaire
sprong is niet te verwachten in
zo'n specialistische markt. Iets
anders ligt dat met de andere
onderdelen van Groen, die een
'gematigde groei' moeten laten
zien. „Voor wij in
gebouw trokken, hebben wij ui
teraard een begrotinkje ge
maakt. Daaruit bleek dat wij de
investering binnen enkele jaren
kunnen terugverdienen", zegt
Groen die een getal van 5 pro-
•cent groei per jaar reëel vindt.
De 100 medewerkers van het
familiebedrijf Groen verwezen
lijken nu een omzet van 30 mil
joen gulden per jaar. Onder de
holding Groen bv vallen behalve
uitgeverij Groen ook drukkerij
Groen en schoolboekenuitgeve
rij SMD met het zojuist overge
nomen Waltman. Daarnaast
heeft Groen nog een strategisch
minderheidsbelang in een Rijs-
wijkse zetterij, 'Dat is indertijd
zo gegroeid', en in drukkerij
Thieme in Nijmegen, „van
waaruit wij de fusie-ontwikke
lingen in de drukkerswereld
goed kunnen volgen" zoals
Groen zegt.
De meeste ambities heeft de
onderwijspoot SMD, die de
vleugels wil uitslaan in Europa.
Met ingang van 1 januari 1993
worden regels en opleidingen
gelijkgetrokken in het kader van
de binnenmarkt in de Europese
Gemeenschap. Daarvan kunnen
de uitgevers van studieboeken
zoals Groen en Wolters Noord -
hoff profiteren. Nu zijn zij nog
met handen en voeten gebon
den aan een klein taalgebied
met boeken die in het buiten
land niet ziin te gebruiken. „Wij
hebben wel eens het een en an
der geëxporteerd naar België,
maar dat ging om kleine hoe
veelheden", zegt Groen.
Linda Rasenberg aan de slag bij Ouwehand's Visverwerking: „Die lucht? Je ruikt het niet eens meer als je een
tijdje hier werkt" foto dick hogewoning
Ondanks spiegeltjes en kraaltjes van moderniteit bij drukkerij Groen, blijft de tijd in een groot deel van het gebouw stilstaan.
foto loek zuyderduin
Uitgeverij Groen gaat 'ingetogende toekomst in
