Binnenland
CDA snoert
leden mond
over de wao
Dienstweigeraar vrij
man na hongerstaking
Winst DSM
keldert met
31 procent
Philips-haan kraait geen victorie
Beurs verbiedt handel aandelen HCS
Beveiligingstoeslag
voor luchtreizigers
'Een wratje doet niet veel ter zake'
Vrijdag 2 augustus 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FR1SART (chef)
M DEN HURK MARGOT KLOMP AAA KER SJAAK SAAAKAAAN FRANS VISSER Vomigeving: HANS BOEZEUJN
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Babylijkje gevonden in diepvrieskist
Een 28-jarige vrouw uit Lemmer is gisteravond gearresteerd, na
dat in een diepvrieskist in haar woning het lijk van haar baby is
aangetroffen. De politie was, aldus officier van justitie F. Gorter,
door 'de naaste omgeving' van de vrouw gewaarschuwd. Hoe de
baby om het leven is gekomen, was vanochtend nog niet be
kend. Er wordt binnenkort sectie op het lichaampje verricht. Een
arts heeft geconstateerd dat het om een volgroeide baby gaat.
De vrouw, die bij haar arrestatie zeer in de war was, is nog niet
verhoord.
Drugsdealers krijgen 7 en 9 jaar cel
De Roermondse rechtbank heeft gisteren twee Amsterdamse
drugsdealers van 46 en 31 jaar veroordeeld tot onvoorwaardelij
ke gevangenisstraffen van respectievelijk zeven en negen jaar.
De officier van justitie had acht en tien jaar geeïst. Volgens de
rechtbank is overtuigend bewezen dat het tweetal op 12 novem
ber 1990 125 kilo cocaïne vanuit Duitsland naar Nederland heeft
laten vervoeren. In Venlo konden zij worden aangehouden toen
zij de cocaïne in ontvangst namen en vanuit een busje wilden
overladen in hun auto's.
'Bejaardenoord kan niet efficiënter'
Bejaardenoorden kunnen niet nog efficiënter werken. De on
langs door minister d'Ancona van WVC aangekondigde bezuini
gingen zijn nauwelijks haalbaar. Dat schrijft de Vereniging van
Directies van Bejaardentehuizen (VDB) in een brief aan de mi
nister. Twee weken geleden maakte d'Ancona bekend dat de be
jaardenoorden volgend jaar 22,5 miljoen gulden moeten bezui
nigen. In 1993 worden ze met 35 miljoen gekort en in 1994 zelfs
met 72 miljoen gulden. De directies schrijven nu dat die plan
nen voor veel onrust onder personeel en bewoners zorgen.
Gebouwencomplex Holten brandt uit
In de gemeente Holten heeft vannacht een zeer grote brand ge
woed in een leegstaand gebouwencomplex tegenover het sta
tion. De brand brak om half twee uit door nog onbekende oor
zaak. Het vuur sloeg over naar een eveneens lege graansilo, die
ook tot het complex behoort. De brandweer kreeg de vuurzee
om drie uur onder controle. De gebouwen zijn van binnen ge
heel uitgebrand. De schade is nog onbekend.
Rechter maant Postbank tot overleg
De Postbank mag niet zomaar kosten in rekening brengen aan
de postorderbedrijven Otto en Neckermann voor de verwerking
van acceptgirokaarten. De bank zal dit eerst moeten bespreken
met de Consumentenbond, {Consumenten Kontakt en de post
orderbedrijven. Doet de bank dit niet, dan wordt een dwangsom
van een half miljoen gulden in rekening gebracht. Dit heeft de
Amsterdamse rechtbankpresident mr. B.J. Asscher gisteren be
paald in het kort geding dat de postorderbedrijven tegen de
Postbank hadden aangespannen. De bank wilde vanaf juli 45
cent gaan heffen per bijgeschreven blauwe acceptgirokaart.
PvdA-Noord-Holland-Zuid eist partijraad
Partijleden van het CDA mogen voorlopig geen commen
taar geven op de wao-voorstellen van het kabinet. Dat
staat in een brief van het partijbestuur die de partijleden
dezer dagen zullen ontvangen. Vooral reacties op het
voorstel om de duur van de wao-uitkering te bekorten,
zijn uit den boze, aldus het partijbestuur.
OEN HAAG GPD-ANP
ARNHEAA ANP
De 27-jarige dienstweigeraar
Paul Nijbakker wordt vrijgela
ten. Dat heeft het Gerechtshof
in Arnhem gisteren beslist. Nij
bakker was sinds 9 juli in het
Huis van Bewaring in Vught in
hongerstaking, nadat hij een
dag eerder was opgepakt om
een jaar gevangenisstraf uit te
zitten in, verband met zijn
dienstweigering.
Nijbakker mag nu eerst de
beslissing over zijn deze week op deze wet.' Nijbakker gaf na-
de Universele Verklaring over
de Rechten van de Mens. Daar
in is de bepaling opgenomen
dat niemand kan worden ver
plicht zich aan te sluiten bij een
organisatie. Nijbakker noemt
zich nadrukkelijk geen anti-mi
litarist.
Omdat hij dacht niet in aan
merking te komen voor erken
ning via de Wet Gewetensbe
zwaarden Militaire Dienst (Wet
GMD), zag hij af van een beroep
ingediende gratieverzoek af
wachten. Volgens zijn advocaat
kan een dergelijke beslissing
ongeveer anderhalf jaar vergen.
Nijbakker, die gisteren al
thuiskwam, is in totaal 23 dagen
in hongerstaking geweest. Zijn
zaak is betrekkelijk uniek, om
dat hij zich bij zijn dienstweige
ring beriep op een passage uit
drukkelijk te kennen geen be
zwaar te hebben tegen een ver
vangende tewerkstelling in het
kader van de Wet GMD. Hij
werd niettemin door het Hoog
Militair Gerechtshof (HMG) in
Arnhem tot een jaar gevange
nisstraf veroordeeld. Zijn eerste
gratieverzoek werd door het mi
nisterie van justitie afgewezen.
Het CDA lijkt bevreesd dat de
commotie die in PvdA-kringen
over de wao heerst, ook onder
de christen-democraten zal los
barsten. Volgens het partijbe
stuur is er echter geen sprake
van 'censuur', maar is het ge
woon onverstandig naar buiten
te treden zolang de discussie
binnen het CDA over de wao
nog niet is afgerond.
Tot nu toe hebben CDA-ka-
merleden en partijbestuurders
zich nauwelijks uitgelaten over
de omstreden voorstellen om in
te grijpen in duur en hoogte van
de wao-uitkeringen. Vice-ffac-
tievoorzitter Wolters is tot nu
toe de enige die heeft laten we
ten dat hij vindt dat de PvdA de
ruimte moet krijgen om met al
ternatieven te komen.
In PvdA-kringen groeit intussen
de onvrede over de kabinets
voorstellen. Het PvdA-gewest
Noord-Holland-Zuid kondigde
gisteren aan op 24 augustus tij
dens een extra partijraad
de wao-problematiek te willen
praten. De PvdA-fractie in de
Tweede Kamer moet op Prins-
AMSTERDAM» GPD
Het chemieconcern DSM heeft
het eerste halfjaar van 1991
winst geboekt van 334 miljoen
gulden, een daling van 31 pro
cent in vergelijking met dezelf
de periode vorig jaar. De omzet
verminderde met 6 procent.
Volgens DSM is de scherpe
winstdaling te wijten aan een
stagnerende afzet en hogere
kosten. De onderneming ver
wacht geen verbeteringen op
korte termijn en veronderstelt
dat 1991 een aanzienlijk lager
resultaat zal opleveren dan het
vorige jaar. „Sombere cijfers",
aldus mr. A. Timmermans, lid
van de Raad van Bestuur van
DSM bij de presentatie van de
halfjaarlijkse gegevens. Met na
me het tweede kwartaal noem
de hij „zeer teleurstellend". In
die periode daalde de winst van
245 naar 156 miljoen gulden.
Koers aandeel schiet omhoog
De optimistische halfjaarcijfers
van Philips geven het Eindho-
vense elektronica-concem nog
geen reden tot euforie. „Het is
leuk en het is bemoedigend,
maar wij zijn er nog lang niet",
aldus H. Appelo, de financiële
topman van Philips gisteren tij
dens een toelichting op de cij
fers.
Dankzij Operatie Centurion, de
omvangrijke reorganisatie van
president J. Timmer, klimt Phi
lips weer langzaam uit het dal.
Het afgelopen halfjaar verdub
belde de winst bijna van 373
miljoen gulden tot 687 miljoen
gulden, in vergelijking met vorig
jaar. In het tweede kwartaal
groeide de nettowinst van 37
miljoen gulden tot 552 miljoen
gulden, voornamelijk dankzij
een buitengewone bate van 365
miljoen gulden uit de verkoop
van het aandeel van 47 procent
in Whirlpool (witgoed - wasma
chines en dergelijke).
Slechte zaken deed de divisie
consumentenprodukten. In ver
gelijking met dezelfde periode
vorig jaar daalde de winst de af
gelopen zes maanden van 825
miljoen gulden naar 489 mil
joen gulden. Appelo schreef het
verlies toe aan de „enorme prij
zenslag en de in
zinking van de
markt". Het ver
lies heeft echter
geen merkbare
invloed gehad op
de totale winst
door de hoge
winsten bij de di
visies professio
nele produkten
en systemen en
componenten.
De resultaten-
verbetering bij
Philips komt wat
sneller dan ver
wacht, doordat
de personeelsin
krimping voorligt
op schema, aldus
Appelo. Op 1 ja
nuari werkten
nog 274.100
concern, eind juni waren dat er
255.800. Eind van het jaar zijn
het er volgens Appelo nog maar
233.000.
De financiële topman zei te
willen voorkomen dat het idee
ontstaat dat Philips het weer
heeft gemaakt. De winst moet
volgens hem nog veel hoger
worden. Voor het hele jaar wil
de hij niet meer zeggen dan dat
het Eindhovense elektronica-
winst zal maken, maar
bij het
dat de rentabiliteit relatief laag
zal zijn.
Op de beurs in Amsterdam
zijn de berichten uit Eindhoven
in ieder geval goed ontvangen:
de koers van het aandeel Philips
steeg gisteren van rond de 33
gulden naar gemiddeld 34,20
gulden. Dat is overigens nog
maar de helft van wat het aan
deel Philips midden jaren tach
tig noteerde, in de hoogtijdagen
van het fonds.
jesdag (de derde dinsdag in sep
tember) alternatieve voorstellen
eisen, aldus het gewestbestuur,
dat zegt alleen op deze voor
waarde de huidige coalitie van x r
cDA-PvdA te blijven steunen. Vermoedens van voorinformatie grootaandeelhouders
Ook de gewesten Limburg, Rot
terdam en Den Haag vinden de
plannen onaanvaardbaar. Ko
mende maandag is er al een ex
tra bijeenkomst van PvdA-leider
Kok, fractievoorzitter Wöltgens
en de fractiewoordvoerders op
het terrein van de wao, zo is in
PvdA-kring1
Zwaaiend met papieren maakt een teleurgestelde aandeelhouder zijn onvrede kenbaar over de gang van zaken bij het noodlijdende HCS tijdens de
buitengewone aandeelhoudersvergadering. foto anp marcel antonisse
De woede over het 'verraad'
van de PvdA-ministers is onder
sommige partijleden zo groot
dat ze een actiegroep hebben
opgericht die zich sterk maakt
voor het aftreden van de PvdA-
ministers. 'PvdA weer sociaal'
heeft al via mini-advertenties in
dagbladen „gedesillusioneerde"
sterp, besloot tot het verbod op
grond van „vermoedens van
ongelijke informatie van beleg
gers". Het verbod tot handel
geldt net zolang totdat een on
derzoek naar de verdenkingen
is afgerond.
Volgens handelaren bestaat
het vermoeden dat de drie
grootaandeelhouders van HCS
kiezers en leden opgeroepen in geldig verklaard,
De commissaris voor de note
ring van de Amsterdamse effec
tenbeurs heeft gisteren het
noodlijdende automatiserings
fonds HCS uit Den Bosch uit de
handel genomen. Aandelen
HCS waren sinds woensdag
weer verhandelbaar nadat de
handel op verzoek van het be- eerder op de hoogte waren van ders tegen een koers van 2,50
drijf zelf sinds vorige week was de verliezen van
opgeschort. De beurs heeft alle de uitgiftekoers
transacties van woensdag on- de aandelen-e
wone aandeelhoudersvergade
ring.
De aandelen-emissie moet
HCS, dat het afgelopen halfjaar
een verlies van ongeveer veertig
miljoen gulden heeft geleden,
weer op de been helpen. Beslo
ten is om in totaal 51 miljoen
aandelen te verkopen aan de
banken en grootaandeelhou-
actie te komen.
De commissaris, P. van Outer-
de verliezen
i de komen-
ie, die gister
middag officieel werden be
kendgemaakt op een buitenge-
gulden per stuk. Bij de banken
ABN-Amro, Credit Lyonnais en
NMB worden in totaal 27 mil
joen aandelen geplaatst en bij
de drie grootaandeelhouders
Leon Melchior, Eric Albada Jel-
gersma en Joep van den Nieu-
wenhuyzen de resterende 24
miljoen aandelen.
Tijdens de vergadering ont
kende directievoorzitter Van
den Boogaard in alle toonaar
den dat van voorinformatie bij
de grootaandeelhouders sprake
is geweest. Het besluit over de
uitgiftekoers van 2,50 gulden is
volgens hem pas donderdag
middag genomen.
SCHIPHOL «PETER SLUIS
Luchtreizigers moeten vanaf 1
oktober 6,50 gulden meer beta
len voor hun vliegtuigticket. Uit var
de heffing wordt de beveiliging De
van de Nederlandse luchtha- en
vens betaald.
Na een jarenlange discussie
tussen de overheid en de Ne
derlandse luchtvaartorganisa
ties, besloot de regering eerder
dit jaar de beveiliging van lucht
havens niet meer uit eigen zak
te betalen. Voortaan moeten de
luchthavens de beveiligingskos-
ten, het gaat om een bedrag van
33 miljoen gulden, zelf betalen.
Dat gebeurt door een heffing
6.50 gulden per passagier,
luchtvaartmaatschappijen
reisorganisatoren hebben
zich lange tijd tegen de heffing
verzet. Vanaf 1 november is in
de prijs van een ticket de hef
fing al doorberekend. Omdat de
regeling al op 1 oktober van
kracht wordt, betekent dit dat in
die maand de passagiers bij het
inchecken de 6,50 gulden moet
voldoen.
'NS zoekt conducteurs waar je je
pet voor afneemt'. Dit soort pos
ters hangt sinds gisteren op trein
stations door het hele land. Met
de actie hopen de NS zo'n zeshon
derd nieuwe conducteurs in dienst
te kunnen nemen. De uitbreiding
van het aantal conducteurs werd
in mei tijdens besprekingen met
de vakbonden afgesproken om de
toenemende agressie in de treinen
beter de baas te kunnen. Met de
wervingscampagne is een bedrag
van 2 miljoen gulden gemoeid,
CRI knutselt jaarlijks tweehonderd compositiefoto's in elkaar
Zorgsector gaat
met tv-reclame
personeel lokken
Voordat het puzzelen begint,
wordt de getuige eerst op z'n
gemak gesteld. In sommige ge
vallen is de getuige ook slacht
offer, en is hij behoorlijk over
stuur, vertelt Pieterse. „Soms
duurt het een uur voordat ie
mand zich ontspannen voelt.
Vooral bij verkrachtingen ligt de
zaak erg gevoelig".
Vervolgens gaat de recher-
'De zorg' schreeuwt om mensen
die hun medemensen kunnen
verplegen of verzorgen. Zieken
huizen, verpleeghuizen, bejaar
denoorden, de gezinszorg, het
kruiswerk: overal zijn meer han
den gewenst. Vandaar dat de
sector een grote campagne
heeft opgezet om zijn imago bij
het publiek te verbeteren en
personeel te werven.
Vanaf eind september zullen
radio en tv uitgebreid aandacht
besteden aan de actie 'Wie
zorgt, die leeft'. De Avro bij
voorbeeld heeft het initiatief ge
nomen om de zorgsector te
portretteren. In deze program
ma's werken Werkgevers
De grote ijzeren koffer prijkt
midden op het bureau. Binnen
in tientallen foto's van kleine en
bolle ogen, smalle en volle lip
pen. Maar ook wipneuzen, on-
fotoanp derkinnen en ouderwetse kap
sels. Met dit materiaal puzzelen
getuige en rechercheur soms
urenlang, totdat ze samen de
geschikte compositiefoto van de cheur de getuige ondervragen,
gezochte misdadiger hebben
gemaakt.
Commissaris Dick Vledder
van de Centrale Recherche In
formatiedienst (CRI) kijkt aan
dachtig naar de composities en
zegt: „Het belangrijkste is dat je
de getuige niet beïnvloedt, je
moet nooit zeggen: 'Zo lijkt-ie
wel, hè?' De rechercheur stopt
pas met puzzelen als de getuige
er niets meer aan kan toevoe
gen
Op de afdeling Groepscrimi
naliteit en Overvallen van de
CRI hangen diverse affiches
Die moet vertellen waar, wan
neer en hoe laat het misdrijf
plaats vond. Was hij een of twee
meter van het delict verwijderd?
Heeft hij de dader van voren,
opzij, of van achteren gezien?
Was de misdadiger groot, klein,
breed of gezet? Was hij blond,
donker, had hij krullen of een
scheiding in z'n haar en zo ja,
rechts of links?
Sommigen hebben er moeite
mee de beschrijving van de da
der onder woorden te brengen.
Daarom worden na dit vrij korte
verhoor al gauw de fotomappen
werknemers mee om de kijker meestal reageren met „hij lijkt
een positief beeld te geven van niet", roepen de foto's bij het
de zorg. Nu zijn er in de hele publiek toch bruikbare reacties
bedrijfstak bijna twee procent op, vertelt Vledder.
gezochte misdadigers. Allemaal uit de koffer gehaald. De getuige
'kunstwerken' van zes recher
cheurs die gespecialiseerd zijn
in het maken van compositiefo
to's.
Per jaar maakt de CRI er ruim
tweehonderd. Daarvan levert 10
tot 15 procent resultaat op.
Hoewel de politie-agenten
niet-vervulbare vacatures
zou één op de tien schoolverla
ters daar een baan moeten kie
zen. Als er geen verbeteringen
optreden zijn er omstreeks de
eeuwwisseling liefst 23 procent
niet-vervulbare banen en zou
den ruim 17 procent van de
schoolverlaters voor een baan
in de zorg moeten kiezen.
Soms gaan de CRI-specialis-
ten bij nacht en ontij met hun
ijzeren koffer op pad om zo snel
mogelijk bij de getuige te zijn.
„Het is wreed, maar soms ver
keren die ook in levensgevaar.
Dan is het belangrijk om zo snel
mogelijk zo'n foto in elkaar te
zetten", vertelt inspecteur Leen
den Pieterse.
moet eerst een afbeelding uit
zoeken waar het voorhoofd,
haardracht en oren opstaan.
Vervolgens zijn de kinnen,
ogen, neuzen en lippen aan de
beurt. De stroken worden in el
kaar geschoven en langzamer
hand wordt de verdachte zicht
baar.
Vledder: „Mensen die verbaal
geen gedetailleerde beschrijving
kunnen geven, hebben soms
een zeer goed fotografisch ge
heugen. Vooral bij slachtoffers
van seksueel geweld is de ge
laatsuitdrukking van de dader
sinds het misdrijf soms niet
meer van het netvlies verdwe-
Toch betekent dat niet dat
met behulp van deze getuigen
makkelijk een compositiefoto te
Een proef van het maken van een compositiefoto. Links de werkelijke
foto van de 'verdachte' (proefpersoon). Rechts de compositiefoto na een
signalement van verschillende getuigen. foto's cpd
maken is. „Ze zijn soms te ge
detailleerd. Weten bij voorbeeld
precies of hij een wratje op z'n
kin had. Dat doet niet veel ter
zake. We moeten een herkenba
re afbeelding produceren. Ook
gebeurt het dat deze getuigen
plotseling dichtslaan. Ze zien de
foto van de eventuele dader
weer en raken in paniek.
Behalve een compositiefoto
kan oók een tekening worden
gemaakt van een onvindbare
crimineel. Dat wordt gedaan
door een politie-tekenaar: een
agent die toevallig ook goed kan
tekenen. Deze kunstenaars zijn
echter schaars in Nederland, in
totaal zijn er maar vijf.
Toch geven diverse politie
korpsen de voorkeur aan een
tekening. Deze week verscheen
in het politiebericht na het
NOS-Journaal een tekening in
beeld van een 50-jarige man.
Hij wordt verdacht van betrok
kenheid bij de verdwijning van
een 11 -jarig meisje uit Blokker, dan nog variaties te verzinnen."
inmiddels het stoffelijk
overschot in Groningen is ge
vonden.
Het politiekorps in de regio
waar het meisje vandaan kwam
beschikt over een eigen teke
naar. Het korps had ook een
compositiefoto van de CRI,
maar wilde liever de tekening
publiceren. „Die was echter. De
foto zag er wat kunstmatig uit.
De tekening gaf een compleet
beeld. Bij een compositiefoto
zie je dat de neus, mond en
ogen min of meer aan elkaar
zijn geplakt. Je ziet dat er ge
knutseld is", vertelt een politie
woordvoerder in Hoorn.
CRI-commissaris Vledder is
het niet eens met deze kritiek.
„Het is juist goed dat je ziet dat
het geen echte foto is. Het pu
bliek moet de ruimte hebben
om er een eigen interpretatie
aan te geven. Een tekening is af.
vaak onmogelijk om zelf
