Feiten
Nieuwe wet kan doodsteek
voor dierenwinkel betekenen
IJzeren Vlinder weer welkom in Manila
Burgemeester Waltmans moet weg
:S
d
Donderdag 1 augustus 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS MARGOT KLOMPMAKER JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN
Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving; ANDRIES DETMAR
EN MENINGEN
Houden van huisdieren wordt sterk aan banden gelegd
De dierenwinkel gaat moeilijke tijden tegemoet. De nieu
we Gezondheids- en welzijnswet voor dieren die op sta
pel staat heeft vergaande gevolgen voor de branche. In
het zwartste scenario wordt het houden van gezelschaps-
en hobbydieren tot een minimum teruggebracht. Alleen
een hond, kat, kanarie, parkiet en goudvis zouden dan
nog mogen. Voor een goede omzet van de dierenwinkel
véél te weinig.
UTRECHT JAN-COR JACOBS
Volgens secretaris Ebert van de
branche-organisatie Dibevo kan
de wet de doodsteek betekenen
voor 1850 van de 2000 speciaal
zaken. „De gemiddelde spe
ciaalzaak zit met uiterst kleine
winstmarges. Er is geen alterna
tief om de omzet op een andere
manier op te krikken. In het
ergste geval moet je denken aan
het verlies van zo n vierduizend
arbeidsplaatsen".
„Van hond en kat alleen valt
niet te leven. Alleen enkele spe
ciaalzaken op het platteland
kunnen dan het hoofd boven
water houden, want zij onder
vinden minder concurrentie
van supermarkten die honden
en kattenbrokken verkopen",
aldus Ebert.
I Iet zijn niet alleen de speciaal
zaken waar de klappen vallen.
Ook de toeleveringsindustrie
krijgt de rekening gepresen
teerd. „Reken je die industrie
mee, dus de voedingsindustrie
en kooienfabrikanten, dan kom
je toch al gauw op 6000 arbeids
plaatsen". Ebert voegt eraan toe
dat dit alleen het geval is bij de
meest ongunstige invulling van
de wet. Het gaat immers om
een kaderwet, die nog nader
moet worden uitgewerkt. De
wet zal in het najaar worden be
handeld in de Eerste Kamer.
Die invulling kan heel ver gaan.
Volgens artikel 33 is in beginsel
het houden van elk dier verbo
den, tenzij het is toegestaan.
Ebert: „Deze nieuwe wet draait
de bestaande situatie om. Tot
nu toe is alles toegestaan, tenzij
bij wet Verboden. Er komen zo
genaamde positieve lijsten,
waarop alle dieren vermeld
staan die wèl mogen worden
gehouden. Dat is de omgekeer
de wereld. Internationaal, ook
in EG-verband, wordt juist ge
werkt met lijsten waar de verbo
den soorten op staan".
Soorten
De ambtenaren die zich met de
invulling van de wet bezig hou
den, hebben volgens Ebert al
een behoorlijke bok geschoten.
„Er dreigde een verbod op het
houden van insektenetende vo-
gels. Reden: het zou hier onmo
gelijk zijn deze dieren goed te
verzorgen, want ze eten insek-
ten die niet in Nederland voor
komen. Ook konden de beleids
makers zich niet voorstellen dat
het baasje met een vlindernet
achter insekten aanholt. Alsof
de voederindustrie niet al jaren
kant-en-klaar voer voor deze
vogels produceert! Voor de Ja
panse nachtegaal is in bijna elke
supermarkt voer te koop".
Om een indruk te geven van
welke dieren straks in huis mo
gen worden gehouden toont
Ebert een ontwerp van een lijst
met dieren als het konijn, de ca
via, de goudhamster en de huis
muis. Van de roofdieren zijn de
nerts, fret, vos en poolvos toe
gestaan. Ook de hond en kat
zijn niet vergeten. De koe, het
paard en het varken mogen
eveneens, evenals het wild
zwijn, Van de vogels komen
duiven, hoenderachtigen en
eenden voor op de lijst, en te
vens alle zaadetende zangvo
gels. Van de papegaaiachtigen
zijn slechts de grasparkiet en de
valkparkiet toegestaan. Van de
vissen: alle soorten of categorie
ën. Datzelfde geldt voor spin
nen. Reptielen en amfibieën
staan in het geheel niet ver
meld.
„Maar deze lijst is een van de
vele concepten. Welke soorten
er definitief op komen, is niet
bekend", stelt Ebert.
Handleiding
Als de overheid kiest voor deze
lijst vallen ongeveer 100 tot 150
dierenspeciaalzaken weg, ter
wijl de tachtig uiterst gespeciali
seerde aquariumzaken zo goed
als buiten schot blijven.
„Het is een merkwaardige lijst",
vindt Ebert. „Een dwergpape
gaai, een erg populaire en veel
vuldige gekweekte soort, mag
blijkbaar niet. Daarentegen is
het mij een raadsel waarom alle
vissen wel mogen. Lang niet el
ke soort is goed te houden, laat
staan te kweken".
Een woordvoerster van het mi
nisterie van landbouw en visse
rij kan slechts een vage verkla
ring geven waarom het ene dier
wel en het andere dier niet op
de lijst voorkomt. „Het criteri
um is welzijn. Het gaat erom
dat een dier goed in huis ge
houden kan worden". Waarom
de grasparkiet dan wel, maar de
dwergpapegaai niet mag, kan
ook zij niet verklaren. „De wet
moet nog door de Eerste Kamer
en wordt daarna verder inge
vuld via Algemene maatregelen
van bestuur".
Met het argument 'welzijn' is
Ebert het eens. „Als organisatie
streven wij naar het verant
woord houden van huisdieren".
Om het verantwoord houden
van dieren te bevorderen, zou
Ebert graag zien dat de minister
ambachtseisen aan de hande
laar stelt. „Nu kan iedereen
zonder meer een dierenwinkel
beginnen en heeft slechts dertig
procent echt kennis van zaken.
Wij willen dat de minister vak
kennis verplicht stelt".
Een ander idee om via de vak-
handel het welzijn van huisdie
ren te bevorderen ziet Ebert in
een verplichte 'bijsluiter'. „Zoals
bij medicijnen zou je ook bij de
verkoop van een dier een hand
leiding kunnen meegeven. En er'
zou een leeftijdsgrens moeten
worden ingevoerd. Kinderen
onder de twaalf jaar zouden dan
slechts onder begeleiding van
een meerderjarige een dier mo
gen kopen".
De wet raakt de speciaalzaken
ook nog op het gebied van de
hengelsport. Maar wat op dat
gebied gaat gebeuren is nog
niet bekend. Tijdens de kamer
debatten bleek dat het nog niet
duidelijk is wanneer een vis on
der de nieuwe wet komt te val
len.
„Zodra een vis zich bevindt in
een leefhet, valt hij onder de
wetgeving die in voorbereiding
is. Dan is er sprake van 'gehou
den' vis en niet meer van het
vissen als zodanig", aldus
staatssecretaris Gabor tijdens
het debat. Volgens deze redene
ring valt een vis aan de haak on
der de Wet op de binnenvisserij,
maar zodra het dier van de haak
wordt genomen onder de Ge
Ballingschap verdreven presidentsvrouw Imelda Marcos na vijfjaar opgeheven
NEW YORK Rtr-,
Imelda Marcos, de flamboyante v
lige presidentswouw van de Filipijnen,
mag na een ballingschap van vijf jaar (te
rugkeren naar haar vaderland. President
Corazon Aquino hief gisteren de ban
voor Imelda en haar familie op. „Mijn
terugkeer is zo zeker als de zonsop
gang", zei Imelda in een reactie. Imelda
en haar man, ex-dictator Ferdinand
Marcos, werden na een volksopstand in
1986 verdreven, waarna zij uitweken
naar Hawaii.
Irnelda liet vanuit haar appartement in
New York weten' dat haar gebeden wa
ren verhoord. De IJzeren Vlinder - zo ge
noemd vanwege haar voorliefde voor
glamour, glitter en macht - hoorde het
nieuws over de radio.
De 62-jarige Imelda mag weer voet op
l-ïlipijnse bodem zetten, maar haar man
blijft zelfs na zijn dood 'persona non gra
ta'. De Filipijnse autoriteiten weigeren
de overbrenging van de stoffelijke resten
van de oud-dictator naar de Filipijnen.
President Aquino weest dat de laatste
rustplaats van Ferdinand een bede
vaartsoord wordt voor aanhangers van
de ex-president en een broeinest van
verzet tegen de huidige regering.
Imelda Marcos zei gisteren dat haar te
rugkeer het begin is van "daadwerkelijke
verzoening" met de wouw (Aquino) die
haar en haar man heeft verdreven. Me-
wouw Marcos onderstreepte dat zij
vooralsnog niet van plan is zich kandi
daat te stellen voor de presidentsverkie
zingen van 1992. Echt uitsluiten deed zij
de mogelijkheid echter ook niet.
Hebzucht
Imelda hoeft niet op een rustige oude
dag tc rekenen als zij in Manila is tergge-
keerd. De regering-Aquino zal zeker en
kele aanklachten tegen haar indienen,
onder meer vanwege vermeende belas
tingontduiking. Een rechtbank in New
York sprak Imelda vorig jaar wij van ge
organiseerde afpersing en fraude, aan
klachten van de Amerikaanse regering.
De jury stelde dat Washington onvol
doende kon bewijzen dat Marcos en de
zijnen de Filipijnse schatkist gedurende
het 20-jarig bewind van de familie zo'n
400 miljoen gulden lichter hadden ge
maakt. Marcos en Imelda zouden het
geld vooral hebben besteed aan de aan
schaf van juwelen, schilderkunst en on
roerend goed op Manhattan.
Veel Filipino's twijfelen er geen moment
aan dat onder meer Imelda's hebzucht 's
lands economie ten gronde heeft gericht.
Zij wordt gezien als de drijfveer achter
Marcos en diens regime. De voormalige
schoonheidskoningin genoot van ont
moetingen met wereldleiders en ontwik
kelde zich gedurende twintig tot een slu
we machtspolitica. In 1975 werd zij al
gerekend tot de tien rijkste i
wereld.
In haar glorietijd zong Imelda Marcos haar n
een keer, zonder resultaat overigens
spilzucht van Imelda bleek
na de opstand van 1986. Toen het presi
dentiële echtpaar was vertrokken stuitte
het leger in het Malacanang-paleis op
1060 paar schoenen, 508 japonnen, 427
jurken en 71 zonnebrillen.. De achterge
bleven kledingstukken pasten kennelijk
niet meer in de koffers.
Ferdinand en Imelda hadden bij aan
komst in Hawaii juwelen ter waarde van
tien tot twintig miljoen gulden bij zich.
Bovendien brachten zij in kartonnen do
zen voor 2,8 miljoen gulden aan Filipijn
se peso's aan land. De opvolgster van
Marcos, Corazon Aquino, beschuldigde
in de volgende jaren het dictatorpaar er
van de Filipijnen voor zeker 20 miljard
gulden te hebben getild.
Zangeres
„Mijn leven is als een sprookje; een
mengeling van Assepoester en Alice in
Wonderland", zo verklaarde Imelda in
juni 1989 in een interview. Als dochter
van een eenvoudige advocaat kwam
Imelda Romualdez op 2 juli 1929 in Ma
nila ter wereld. Op 8-jarige leeftijd ver
huisde de familie naar Tacloban op het
centraal gelegen eiland Leyte. Daar zong
de jeugdige Irnelda enkele jaren later de
Amerikaanse soldaten toe die aan het
eind van de Tweede Wereldoorlog de Ja
panse bezetter hadden verdreven.
Haar fraaie uiterlijk en zangstem bezorg
de Irnelda de status van een lokale
schoonheidskoningin en toen zij 24 was
liet het jonge congreslid Ferdinand Mar
cos zijn oog op haar vallen. Irnelda gaf
haar baantjes als verkoopster bij een
muziekwinkel en klerk op bij de plaatse
lijke bank op en na elf dagen traden de
twee in het huwelijk. Irnelda schonk in
de daaropvolgende jaren het leven aan
twee dochters en een zoon.
De nieuwbakken echtgenote en moeder
zette zich volledig in voor het welslagen
van Ferdinands politieke loopbaan. Zo
fleurde zij in 1965 met haar zangtalent
Ferdinands campagne voor de presi
dentsverkiezingen op. Als beloning werd
Irnelda door haar president-echtgenoot
benoemd tot gouverneur van Manila en
minister voor gemeenschapsprogram-
Politieke tegenstanders hekelden Irnelda
vanwege haar opzichtige gedrag en ver
kwistende levensstijl, terwijl een groot
deel van de bevolking in grote armoede
leefde. Zij wuifde dergelijke kritiek ech
ter weg door te stellen dat de Filipino's
haar juist zo mooi mogelijk wilden zien.
Van corruptie was volgens Irnelda geen
enkele sprake. „Sommige mensen zijn
nu eenmaal slimmer dan anderen", zo
verantwoordde Irnelda haar rijkdom.
De glitter rond de familie Marcos raakte
echter meer en meer zijn glans kwijt na
de aanslag op oppositieleider Benigno
Aquino in 1983. Aquino werd in Manila
op het vliegveld doodgeschoten toen hij
net uit ballingschap was teruggekeerd.
De Filipijnse oppositie beschuldigde
Marcos van betrokkenheid bij de
en de toenmalige president heeft die
verdenking nooit van zich af weten te
schudden. Het wantrouwen en onvrede
onder de bevolking nam in de daarop
volgende jaren gestaag toe wat in 1986
uiteindelijk leidde tot de val van de Mar-
cos-clan.
Irnelda bleef ook na haar verbanning er
van overtuigd dat het merendeel van de
Filipino's Marcos en zijn vrouw terug
wilde. Op de vraag wat zij als opschrift
op haar grafsteen wilde hebben, ant
woordde Irnelda eens in tranen: „Zij
hield van haar volk".
Het is nog volstrekt onduidelijk welke dieren straks in huis mogen worden gehouden
zondheids- en welzijnswet voor
dieren.
De consequenties voor de
sportvisser - en dus voor de die
renspeciaalzaak - zijn niet dui
delijk. Wel ziet het er naar uit
dat het vissen met levende aas
visjes tot hét verleden behoort.
Tijdens de debatten heeft ka
merlid Tommei van D66 naast
een verbod op leefnetten ge
vraagd om een verbod op het
gebruik van levende aasvisjes,
want „vissen met levende vis al:
aas betekent voor het aasvisje
een buitengewoon ernstige aan
tasting van het welzijn".
COMMENTAAR
Eerder deze eeuw vonden
grootheidswaanzinnige lieden
dat forse stukken Europa onder
Germaans juk moesten worden
gebracht. Sindsdien stinkt alles
wat politiek bruin, zwart of in
het algemeen uiterst-rechts is.
Natuurlijk weten we tegenwoor
dig dat er vele tinten grijs be
staan tussen democratisch wit
en totalitair zwart. Toch spelen
de uit de Tweede Wereldoorlog
stammende categorieën 'goed'
en 'fout' in Nederland tot op de
huidige dag hun grillige rol.
Het gevolg is, dat grote op
winding ontstaat als mensen
vooral als ze een openbaar
ambt bekleden een smet op
hun blazoen blijken te hebben.
Dat doet zich nu voor rond bur
gemeester Waltmans van
Landsmeer. Zijn verleden blijkt,
wat ook zijn huidige, ordentelij
ke politieke opvattingen zijn,
niet smetteloos. De 'massificatie
van de democratie' stond hem
.niet aan; hij zag liever dat het
land zou worden geleid door
een 'geestelijke aristocratie'.
Is de niet helemaal rechte
schaats die hij veertig jaar gele
den reed voldoende reden om
hem nu figuurlijk op te knopen?
Misschien wel, misschien
daarover kunnen de menin
gen verschillen. Maar het gaa
hier om iets anders: had Walt
mans in enig stadium van zijn
politieke of bestuurlijke loop
baan moeten opbiechten hoe
het met zijn verleden zat?
Het antwoord heeft Walt
mans zelf dertien jaar geleden al
gegeven. Dat was toen de affaire
Aantjes Nederland in zijn greep
had. De toenmalige fractieleider
van de ARP in de Tweede Ka
mer bleek in de Tweede We
reldoorlog een onschuldige
postbode te zijn geweest in
Duitsland. Maar in die functie
was Aantjes wel lid van de Ger
maanse SS. Niet het baantje,
wel dat SS-lidmaatschap was
een probleem. En zelfs dat had
Aantjes niet de politieke kop
hoeven kosten. Het grote punt
KOKANJE
was, dgt hij met zijn verleder
nooit ruiterlijk voor de draat
was gekomen.
Toen Aantjes' politieke hoof
op het hakblok lag, zat de huid
ge, burgemeester van Lanc
meer namens de PPR als volk
vertegenwoordiger in de Twee DEN j.
de-Kamer. En Waltmans sprak
„Waar het om gaat en wat blijft Veer
is dat Aantjes zich onttrokkernen
heeft aan de normale rechts com
gang door het achterhoudermet
van bezwarende feiten erterre
daarop niet alleen de positie ali^gd
volksvertegenwoordiger heef 'cen-
gebouwd, maar ook ander<datd
voorrechten heeft genoten, dierat'e
indien de feiten bekend wareNracl
geweest, hem niet ten deel zou WVC
den zijn gevallen". Mi
Zo effectief en zo juist alheeft
Waltmans' oordeel destijds wa beste
over Aantjes, zo behoort heve'de
oordeel nu over Waltmans zel^erzc
te zijn. Deze burgemeesteer *n(
moet weg. Als hij daartoe nieontTe
vrijwillig besluit, dan moet hivervu
daartoe worden gedwongen, geme
reest,
Nieuv
venhc
dinge
Eerde
terreii
adat ik in deVlie-
landse Dorpsstraat
de koperen walvis
een paar keer op de deur van
Ton Pronker had laten vallen,
deed de zeezeiler mij zelf open.
Hij stond op het punt de Vlie-
landse drukte te ontvluchten en
koers te zetten naar het zuiden
van Noorwegen. Pronker is nu
vijfenzestig; pas na zijn zestigste
is hij zijn jongensdromen gaan
vervullen; eerst zeilde hij in zijn
eentje de wereld rond, en vorig
jaar zette hij voet aan land op
Spitsbergen, het koude eilan
denrijk waarvan de naam al
sinds zijn Vlielandse schoolja
ren voor hem een magische
klank heeft.
De tocht naar Spitsbergen was
niet zonder problemen verlo
pen, vertelde hij me. Hoewel hij
dit keer op de lange trajecten
geassisteerd werd door verschil
lende hulpkrachten, had hij
toch teveel van zichzelf ge
vraagd. Zijn rug begaf het,
waardoor hij dagenlang bijna
geen spier kon bewegen. Tot
overmaat van ramp werd het
enige bemanningslid ook nog
door zeeziekte geveld. Al met al
was het een mirakel dat ze on
der die omstandigheden het
schip veilig een haven in het
noorden van Noorwegen wisten
binnen te loodsen.
En hoe was het met jouw zee
ziekte?, vroeg ik, niet bij wijze
van melige grap, maar omdat ik
wel wist dat zelfs de meest erva
ren zeerob niet immuun is voor
die kwaal. Ik ben vroeger wel
eens zo ziek geweest, zei Pron
ker, dat ik bang was dat ik dood
zou gaan; toen ik nog beroerder
werd, was ik juist bang dat ik
niet dood zou gaan. Later was
hij er redelijk in geslaagd deze
vijand de baas te worden.
Misselijk of niet, hij warmde te
gen etenstijd gewoon een blik
erwtensoep op en lepelde dat
naar binnen. Als zijn maag dan
begon te protesteren, ging hij
even snel over de reling hangen.
Meteen daarop draaide hij een
nieuw blik open en meestal
slaagde hij er dan wel in de in
houd binnenboord te houden.
Het was een onvergetelijk mo
ment, toen hij drie jaar geleden
na een wereldreis van ruim drie
jaar weer de haven van Vlieland
binnenvoer. Schepen toeterden,
de fanfare speelde het Vlieland-
se volkslied en de bebaarde
schipper zwaaide als een min
zame Sinterklaas naar all
vrienden en belangstellenden
op de wal. Tijdens zijn lange
reis schreef de solo-zeiler uit
voerige en boeiende brieven
naar het thuisfront, die ook
door vrienden en bekenden
mochten worden gelezen. Zo
komt het dat ik in mijn Vlie
landse vakanties menig uurtje I
met een dik brievenboek in eeif
duinpan heb doorgebracht.
Pronker, die nu voorzitter is val
het Tromp's Huys, betreurt hetf
dat het historisch bewustzijn
van de meeste Vlielanders maal
matig ontwikkeld is. De aantasl
ting van het beschermd dorps-I
gezicht, ervaart hij als een slag f
in zijn eigen gezicht.
Op de avond voor zijn vertrek
zag ik hem, toen ik door de I
Dorpsstraat fietste, schrijvend
voor het raam zitten. Schreef h
een brief aan B en W, om te
protesteren tegen het lawaai
van de disco of-tegen het plan
van Hotel Seeduyn om vlak
achter de duinen een zwemba|
te bouwen?
