Kunst
Passie voor vrouwen en literatuur
Nep en vervalsingen
ter lering en vermaak
Appel, Corneille, Brood
op verkooptentoonstelling
Limburg eist meer geld
voor kunst en cultuur
Cabaretgezelschap Chez Nous.
Cabaretgezelschap Chez Nous
Traditiegetrouw geeft het Berlijnse cabaretgezelschap Chez
Nous deze zomer weer twee voorstellingen in het Circustheater
in Scheveningen. De travestie-revue van Chez Nous wordt op de
planken gebracht op vrijdag 9 en zaterdag 10 augustus.
Engels jeugdorkest in Noordwijk
Het Engelse Nottingham Youth Symphony Orchestra maakt op
dit moment een toemee door ons land. Op zondag 28 juli geeft
het 70 koppen tellende orkest een concert in de R.K. St. Jeroens-
kerk in Noordwijk. Op het programma staan werken van
Bedrich Smetana, Carl Nielsen en Igor Stravinsky. Het relatief
jonge orkest heeft inmiddels een grote reputatie verworven en
staat garant voor uitvoeringen van hoge kwaliteit. Het concert
begint om 15.00 uur en is vrij toegankelijk.
Vrijdag 26 juli 1991
DRIE KUNSTENAARS, Karei Appel,
Corneille en Herman Brood, die in het
nieuws waren met het beschilderen van
resprectievelijk een trolleybus, een auto
en een piano, laten werken zien in gale
rie De Witte Duif in Katwijk
Een medewerker van het veilinghuis Sotheby's bekijkt hier een vervalsing van het schilderij 'Au bal du moulin
de la gelatte', een van de stukken op de tentoonstelling 'Nepkunst en vervalsingen' die vanaf vandaag in Am
sterdam te zien is.
eeuw is gemaakt. Het vijftiende-
eeuwse origineel komt uit de
Franse stad Limoges. „Het is
een perfect nagemaakt bord.
Aan de voorkant kun je niet zien
dat het geen echte Limoges' is.
Maar ook hier geeft de achter
kant de doorslag. Maar hoe
knap de imitatie ook is, de
waarde is maar een ffactie van
die van het origineel."
Beeldmerk
Bij Sotheby's zijn ook voorwer
pen te zien die niet gemaakt
zijn met de bedoeling om op te
lichten: de zogenoemde 'fakes'.
Een goed voorbeeld hiervan is
het Chinees porselein. Tot de
achttiende eeuw wisten alleen
de Chinezen hoe je porselein
moest maken. Ene Böttger, een
monnik, ontdekte het procédé
en begon in Duitsland een fa
briekje in porselein onder de
naam Meissen. Op de onder
kant van de kopjes en borden
zette hij zijn eigen Meissen-
beeldmerk, zodat er geen mis
verstand over kon bestaan dat
dit Europees porselein was. Het
Chinese servies kwam intussen
met scheepsladingen tegelijk
naar Europa. Zo kan het gebeu
ren dat anno 1991, het zeldza
mere servies van Böttger meer
waard is dan het origineel uit
China.
Om de chaos compleet te ma
ken, werd in het Engelse graaf
schap Worcester het zogenoem
de Worcesterporselein gemaakt.
Maar omdat het Duitse Meiss-
enservies in Europa standaard
was, koningen en keizers had
den allemaal Meissen op de
ontbijttafel staan, besloten de
Engelsen het Meissenlogo op de
onderkant van hun eigen ser
vies te zetten. Regelrechte ver
valsing dus, die op de expositie
dan ook niet misstaat. Saillant
detail hierbij is dat de namaak-
Meissen van Worcester, meer
geld waard is dan het imitatie-
Chinees van Meissen. En dat is
weer duurder dan het origineel
uit China.
Eigenlijk had de topper van
de tentoonstelling een 'origine
le' imitatie van Han van Meege
ren moeten zijn. Maar de ver
valsing van een zeventiende-
eeuws schilderij van Vermeer, is
onlangs in Engeland voor
45.000 pond (ongeveer 150.000
gulden) verkocht.
De expositie 'Fakes and For
geries' is van 26 juli tot en met 6
september te bezichtigen bij
Sotheby's, Rokin 102 in Amster
dam. De toegang is gratis.
NIEUWSLIJN
Expositie kunstvervalsingen bij Sotheby 's
AMSTERDAM ANTON JONGSTRA
Twee dagen voordat de exposi
tie van Londen naar Amsterdam
zou verhuizen, wisten inbrekers
een derde deel van de collectie
te stelen. Veel zullen de bandie
ten er niet aan hebben, want
wat ze meenamen was nep. De
hele expositie bestaat uit ver
valste kunstvoorwerpen en daar
is het ook om te doen. Veiling
huis Sotheby's in Amsterdam
exposeert vanaf vandaag aarde
werk, porselein en een paar
schilderijen die in de loop der
eeuwen, al dan niet met kwade
bedoelingen, zijn vervalst.
De expositie heet 'Fakes and
Forgeries', oftewel 'Nepkunst en
vervalsingen' en is een selectie
uit materiaal dat ooit bij Sothe
by's in Londen te koop is aan
geboden. Voor de onlangs ge
stolen 'kunstvoorwerpen' zijn
veertig vervalsingen uit de eigen
verzameling van Sotheby's in
Amsterdam in de plaats geko
men. Hierdoor is het overzicht
van bijna honderd vijftig vazen,
beeldjes, tegels, serviesgoed en
een paar schilderijen weer bijna
compleet.
Met deze tentoonstelling
hoopt het veilinghuis duidelijk
te maken hoe bijvoorbeeld een
beeldje uit de Tangdynastie, on
geveer 700 tot 800 na Christus,
eruit ziet als het rond 1920 is
gemaakt. Voor kenners is er in
zo'n geval geen kunst aan. Vol
gens Jan Willem van Haaren,
Sotheby's expert op het gebied
van porselein en aardewerk,
hoeven er bij zo'n beeldje geen
ingewikkelde laboratorium
proeven te worden gedaan om
vast te stellen dat het in deze
eeuw is gemaakt en niet dui
zend jaar geleden.
„Voor specialisten is de ach
ter- of onderkant van een aard
ewerken voorwerp veel belang
rijker dan de voor- of boven
kant", verklaart Van Haaren.
„Door het glazuur en het oude
bruine tintje dat de vervalser er
op heeft aangebracht, zie je dui
delijk een lichte kleur. Dat bete
kent dat het nog vrij jong is.
want oud aardewerk is donker".
Pelgrims
Bij elk voorwerp dat op de eer
ste verdieping van het veiling
huis is uitgestald, is wel een in
teressant verhaal te vertellen.
Zoals bijvoorbeeld bij de re
likwieën die pelgrims in vroeger
dagen met zich meedroegen op
hun barre bedevaartstochten.
Rond 1855 vonden Billy Smith
en Charlie Eaton uit Londen
een pelgrimsamulet op de bo
dem van de Theems en ver
kochten deze aan een verzame
laar. Maar hoe zij ook verder
zochten, in de Theems lagen
geen amuletten meer.
Volgens het tweetal zat er
maar een ding op; zelf 'archeo
logische vondsten' maken. Die
zelfgemaakte amuletten vonden
gretig aftrek bij goedgelovige
verzamelaars. Maar in 1858 ver
klaarde de Britse archeoloog
Henry Cumming dat de
vondsten van Billy en Charlie
nep waren. In een rechtzaak die
daarop volgde, zei de toen ge
zaghebbende hoogleraar Char
les Roach Smith: „Zelfs de
laagst opgeleide oplichter zou
niet zulke belachelijk slechte
vervalsingen maken. Daarom
moeten deze vondsten wel echt
zijn". Het duo kon daarop rus
tig doorgaan met de produktie
van pelgrimsamuletten, waar
van er vier in Amsterdam zijn
tentoongesteld.
Het pronkstuk van de exposi
tie is een geëmailleerd bord. So
theby's specialist Van Haaren is
onder de indruk van de verval
sing die, zo bleek na nauwkeu
rig onderzoek, in de vorige
EXPOSITIES
Verhalenverteller Isaac Bashevis Singer:
Hermkens, tot 28/7; di t/m vr 13-18
uur. do 19-21 uur, za 12-17 uur.
GALERIE LIGA NIEUW BEELDEN
Pres. Steijnstraat 14, werk van Russi
sche kunstenaars; vr t/m zo 11-18
BLEIJENBERG LIJSTEN
Breestraat 113, olieverven en mate-
rieschilderijen van Wil Uitgeest, van
7/8 tot 29/8; di t/m za 9-18 uur, do
9-21 uur, eerste zondag van de
maand 12-17 uur.
GALERIE TIME IS ART
Nieuwstraat 10, Corinne Filippi, foto
grafie, tot 31/7; wo t/m zo 14-18 uur.
STEDELIJK MUSEUM DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32, Het Klimaat, 7
buitenlandse kunstenaars, t/m 18/8;
di t/m za 10-17 uur, zo 13-17 uur.
GALERIE STELLING
Burgsteeg 14, zomeropstelling; Hein
Vandervoort, Theo Schepens, Peter
n Oertekens": keramiek van
Lubomir Silar en calligrafische te
kens uit Japan en China; tot 30/7; w
t/m zo 11-17 uur.
FOTOGALERIE DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1fotoportretten van
HOFMAN VAN DER ZEE
Hoofdstraat 235, Bloemen - tuinen -
landschappen in aquarel en pastel,
verschillende kunstenaars tot 7/8.
STAA-GALERIE
Prinses Irenelaan 88. Joop Plasmeij-
er en Gorki Bollar exposeren olieverf
schilderijen (naïeve kunst), tot 16/8;
wo t/m za 12-17 uur, vr 19-21 uur.
KAAGDORP
GALERIE EN POTTER IE DE KEVER
Irenelaan 17, Etsen van Laetitiade
Haas en keramiek van Erik du Cha-
tenier, Henk Maurer, Jonathan Ellen
der en Marlies Diesen, tot 16/9.
LEIDERDORP
Hollandse Tuyn
Hoofdstraat 24, schilderijen van Rita
Veerman-Jansen, tot 1/9, da. 16-18
uur, do 10-18 uur.
GALERIE DRIELUIK
Voorstraat 57, tuinaquarellen van Jo
ke Koning, tot 15/8; dag. 10-17.30
N00RDWIJKERH0UT
BIBLIOTHEEK
Groepsexpositie Martin Kanters (olie
verf) Dolly Versloot-van Eyken (aqua
rellen) en Rita Berendsen-van der
Hoorn (keramiek), tot 27/8, ma, woe,
vr 14-17 en 19-21 uur, doenza 10-
12.30 uur.
RAADHUIS 'DE PAAUW'
Raadhuislaan 22, werken van diverse
kunstenaars, tot 19/8; di t/m vr 10-
16 uur, za en zo 13-17 uur.
ALLEN KUHARSKI houdt op 1
augustus in het Nederlands
Theater Instituut in Amsterdam
een lezing over Pools theater. In
zijn lezing, in het Engels, zal hij
ingaan op het werk van onder
anderen Kantor, Grotowski,
Szanja, Wadja en Gombrowicz.
Kuharski studeerde theaterwe
tenschap aan de Universiteit
van Califomië.
DEN HAAG ANP
Gepassioneerde en grenzeloze
belangstelling voor de liefde en
seksualiteit hebben de gisteren
overleden Amerikaanse schrij
ver Isaac Bashevis Singer ge
maakt tot een van de de groot
ste en meeslependste vertellers
ter wereld. Op 19-jarige leeftijd
wist Singer al dat hij maar twee
passies in het leven had: vrou
wen en literatuur.
„In den beginne was er lust.
Zowel mensen als goden wor
den in de eerste plaats gedreven
door begeerte. Zwaartekracht,
licht, magnetisme en denkver
mogen zijn misschien wel as
pecten van hetzelfde universele
verlangen", laat hij de hoofd
persoon in 'Vijanden, een lief
desroman' (1986) zeggen. De
eros, een fundamenteel middel
om de wereld en de mensen te
begrijpen, werd volgens Singer
verwaarloosd.
De jiddische verhalenverteller
en Nobelprijswinnaar overleed
gisteren op 87-jarige leeftijd in
een verpleeghuis in Miami. Hij
was al verscheidene maanden
ziek.
Singers boeken zijn gesitu
eerd in het vooroorlogse Pools-
joodse leven. In zijn tweede va
derland de Verenigde Staten,
waar hij sinds 1935 woonde,
kreeg hij algemene bekendheid
toen hij in 1978 de Nobelprijs
won.
De personages van Singer le
ven „in de hel", zoals hij het
aardse bestaan noemt. Ze wor
den verscheurd tussen de we
tenschap en God. Ze lijden zelf
en kwellen anderen. Natuurlijke
slechtheid vecht veelal met de
liefde voor een ander. Het zijn
„aardse" mensen, vol van twij
fels en zelfmoordpogingen.
Zijn roman 'Yentl, de Yeshiva
boy', diende in 1983 als basis
voor de film Yentl met in de
hoofdrol Barbara Streisand. Vo
rig jaar gevolgd door 'Vijanden,
een liefdesroman'.
In Yentl speelt Streisand een
vrouw die in het milieu van or
thodoxe joden zichzelf als man
moet vermommen om een op
leiding te kunnen krijgen. In
Vijanden speelt hoofdrolspeler
Ron Silver een jood die voor de
nazi's vlucht naar de Verenigde
Staten en daar relaties onder
houdt met drie vrouwen, met
zijn Pools-Amerikaanse ega,
zijn Amerikaanse maitresse en
zijn doodgewaande Pools-jood-
Liefde
Singer zei enkele jaren geleden
over het terugkerend thema van
de liefde in zijn romans: „Er kan
zoveel mis gaan in de liefde. Je
kunt tien miljoen liefdesge
schiedenissen beschrijven zon
der dat ze op elkaar lijken. Een
schrijver weet dat niet alleen uit
ervaring, maar uit instinct. Ik
ken trouwens geen enkel boek
in de literatuur zonder liefdes
geschiedenis".
De toekenning van de Nobel
prijs voor de literatuur beteken
de voor Singer de internationale
doorbraak. De Zweede acade
mie, die de prijs uitreikte, prees
hem destijds voor zijn „gepas
sioneerde vertelstijl, die wortelt
in een Pools-joodse traditie, en
die de universele waarden tot
leven brengt".
Singer werd geboren in het
Poolse stadje Radzymin, nabij
Warschau, op 14 juli 1904. Hij
verliet zijn vaderland, waar jo
den bepaald niet op handen ge
dragen werden, en emigreerde
in 1935 op uitnodiging van zijn
broer naar de Verenigde Staten.
„Mijn broer Israel Jozua was al
in Amerika en stuurde me een
ticket voor de overtocht. Als hij
dat niet gedaan had, was ik nu
nog in Polen, maar dan diep
onder de grond als alle andere
Poolse joden", zei hij ooit.
Zijn elf jaar oudere broer
heeft in Singers leven een grote
rol gespeeld. Hij was ook diege
ne die in huize Singer deuren
opende. „Hij vroeg mijn vader
bijvoorbeeld of hij wel zeker
wist dat alles wat er in de thora
staat waar was. 'Het zijn oude
boeken die al drieduizend jaar
geleden geschreven zijn en
waarvan nog nooit iets bewezen
is', zei mijn broer. 'Misschien
zitten ze wel vol leugens!'. Dan
zat ik stil naar hem te luisteren
en ik vond dat zijn argumenten
heel redelijk waren. Terwijl mijn
vader alleen maar antwoordde
dat mijn broer een slecht mens
was en een verrader van Israël",
onthulde Singer in een van zijn
spaarzaam meedeelzame bui
en. Want zijn privéleven
schermde hij zoveel mogelijk af
voor nieuwsgierige journalisten.
„Als je honger hebt vraag je
toch ook niet naar biografische
gegevens van de bakker voordat
je een brood koopt?", diende hij
ooit een verslaggever van re
pliek.
Aanvankelijk schreef Singer in
het Hebreeuws maar spoedig
schakelde hij over op het jid-
disch, ten einde een groter pu
bliek te bereiken. Deze taal
bleef hij zijn verdere schrij
versloopbaan trouw.
In Nederland zijn verschillen
de van zijn romans vertaald. De
bekendste zijn Het Landgoed;
Yentl; Vijanden, een Liefdesro
man; De Magiër van Lublin;
Shosha; De familie Moskat;
Oude Liefde
Isaac Bashevis Singer: grootste en meeslependste verhalenverteller.
Werken van Karei Appel, Corneille en Herman Brood zijn te zien en
te koop in galerie De Witte Duif in Katwijk. Drie kunstenaars die
publiciteit kregen met het beschilderen van voorwerpen. Brood gaf
een Arnhemse trolleybus een andere buitenkant, Appel voorzag
een auto van een nieuwe laklaag en Corneille beschilderde een pia
no. Van Brood hangen er in de Witte Duif olieverven, litho's en te
keningen. Van Appel zijn er zeefdrukken te zien en van Corneille
enkele grafieken, etsen en zeefdrukken.
De Witte Duif heeft verder werk in huis (met name grafiek) van
Eugène Brands, Dick Bruna. Hugo Claus, Jan Cremer, Jacques Dou-
cet. Willem Hussem. Jan Montijn, Picasso, Kees Salentijn, Willem
Sandberg, Jan Sierhuis, Tajiri. Walasse Ting, Aat Verhoog en Theo
Wolvencamp. De verkooptentoonstelling 'Moderne Nederlandse
Kunstenaars' begint morgen. De Witte Duif (Koninginneweg 12a in
Katwijk aan Zee) is alleen op zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur ge
opend.
v^y .-• C;:v« -•
Corneille, 'Vrouwen en vogel', zeefdruk 1988
MAASTRICHT ANP
In cultureel opzicht komen de
Limburgers en Brabanders er
maar bekaaid vanaf. Dat con
stateren Gedeputeerde Staten
van Limburg in een brief aan
minister d'Ancona van WVC. Zij
hebben berekend dat op basis
van het lopende kunstenplan
gemiddeld slechts vijf gulden
per inwoner door het rijk in de
zuidelijke provincies wordt be
steed. terwijl het landelijk ge
middelde tenminste twee keer
zo hoog uitvalt.
In die situatie wensen GS van
Limburg niet langer te berusten.
Temeer niet omdat de artistieke
kwaliteit van produkties, van
activiteiten en van instellingen
in Limburg en Brabant dit grote
verschil geenszins rechtvaar
digt. Recente adviezen van de
Raad voor de Kunst onder
schrijven deze overtuiging, al
dus het Limburgs college van
GS.
Verder wijst zij er nog op dat
gegevens van het CBS uitwijzen
dat het aanbod aan en de be
langstelling voor culturele pro
dukties en podiumkunsten in
Umburg de laatste jaren sterk
toeneemt en gemiddeld hoger
ligt dan elders in Nederland.
Michael Jackson
meester in
manipuleren
van media
BUSSUM FREDERIKE CONTANT
Popster Michael Jackson is een
meester in het manipuleren van
de media. Dat bewijst de Ameri
kaanse schrijver Randy Tara
borrelli in de indruJcwekkende
biografie die hij over Jackson
maakte. Taraborelli heeft ruim
drie jaar gewerkt aan het boven
water halen van feiten over het
mysterieuze fenomeen Michael
Jackson. Het boek, Michael
Jackson, de magie en de waan
zin', verschijnt op 7 september
in een Nederlandse vertaling bij
de Bussumse uitgeverij Streng
holt.
In de biografie wordt onthuld
dat Michael Jackson helemaal
geen zuurstoftent in zijn wo
ning heeft. De foto van Jackson
in zo'n tent heeft Michael zelf
geënsceneerd en laten 'lekken'
naar de media. Ook vrr/mt de
popster amoureuze relaties met
\Touwen. Brooke Shields en Ta-
tum O'Neill ontkennen ooit een
echte verhouding met Michael
gehad te hebben. De biograaf
heeft naarstig gespeurd naar
meisjes die een relatie met Jack
son hebben gehad, maar heeft
hen niet gevonden.
De botten van The Elephant
Man die op een Londense vei
ling te koop werden aangebo
den, heeft Michael tegen wil en
dank gekocht. Hij heeft, volgens
de biograaf, zelf het gerucht in
de wereld gebracht aat hij een
bod had gedaan op die botten.
De Lonaense veilingmeester
maakte daarna wereldkundig
dat hij geen bod van Jackson
had ontvangen. Om zijn gezicht
te redden heeft Jackson daarna
toch de botten gekocht.
Jackson wil graag de geschie
denis ingaan als de meest ex
centrieke popster aller tijden.
Wat hem mateloos frustreert is
het feit dat hij door de media
vaak wordt aangeduid als
Wacko Jacko (gekke Jackson,
red.) Volgens de biograaf zit het
Michael niet lekker dat Elvis
Presley te bock staat als The
King, Bruce Springsteen als The
Boss en hij zelf alleen maar als
Wacko Jacko.
Operaties
De biograaf onthult verder dat
Michael Jackson zijn vele ge
zichts-operaties heeft onder
gaan om vooral maar niet op
zijn vader te lijken, het schnk
beeld van de familie. De huid
van Michael Jackson is door de
jaren heen steeds lichter gewor
den. Zijn oorspronkelijke nruine
kleur is langzamerhand in wit
veranderd. Volgens de biograaf
slikt Michael dagelijks pillen die
de pigmentcelletjes doen afster
