Cultuur
Braverik bevecht 't Kwaad
Colombia en geweld synoniem
De vrouwelijke onnozelheid
New Jack City is actiehit met inhoud
Special effects zitten
vlot verhaal in de weg
Donderdag 25 juli 1991
Redactie: 023-150241 Eindredactie: CEES VAN HOORE HOMME SIEBENGA Vormgeving: HANS BOEZELUN
6
FILM EN BOEKEN
Over de achtergronden van 43 jaar ellende
UitgJanMets.
Zal Colombia ooit afkicken van
geweld en drugs? Dat is de eer
ste vraag die zich voordoet na
het lezen van De Colombiaanse
tragedie. Honderdduizenden
doden zijn gevallen voordat on
langs een golf van democratie
over deze natie spoelde. De
staat van beleg is na 43 jaar op
geheven, er is een nieuwe
grondwet opgesteld, op 27 okto
ber worden verkiezingen ge
houden, een aantal drugsbaron
nen, onder wie Pablo Escobar,
heeft zich vrijwillig overgegeven
en de guerrillabeweging M-19
heeft de wapens ingeleverd.
Desondanks toont C.J. Visser,
onderzoeker van het Neder
lands Instituut voor Internatio
nale Betrekkingen Clingendael,
zich sceptisch over het 'nieuwe,
vreedzame' Colombia. Volgens
hem dient te worden afgere
kend met het „niet of nauwe
lijks verwerkte verleden", maar
hij twijfelt eraan of Colombia
daartoe in staat is.
Daarbij dient overigens te wor
den opgemerkt dat de tekst van
Visser al bij de drukker lag toen
Colombia in wat rustiger vaar
water kwam. Dat neemt niet
weg dat zijn voorbehoud be
paald niet misplaatst is. Kortge
leden kon ternauwernood een
aanslag worden verijdeld op
president Gaviria en de presi
dentskandidaat van M-19, An
tonio Navarro Wolf, beklaagde
zich er over dat de Liberale en
Conservatieve persmedia een
bloeddorstige hetze tegen hem
zijn begonnen. „Hun hoofdarti
kelen zijn bijna een uitnodiging
om me te vermoorden."
M-19 is dan ook een geduchte
concurrent voor de Liberalen en
Conservatieven, die sinds hun
oprichting ongeveer 140 jaar ge
leden de dienst hebben uitge
maakt en met hun arrogante
houding voor een belangrijk
deel het geweld in de hand heb
ben gewerkt. Op papier is Co
lombia altijd een van de meest
democratische landen in Zuid-
Amerika geweest met erg tole
rante regimes. In werkelijkheid
hebben beide partijen zich
nooit iets aangetrokken van hun
achterbannen die bijna con
stant met elkaar in de clinch la
gen. In die mate zelfs dat poli
tieke tegenstanders elkaar af
maakten, terwijl de top van de
twee partijen het regelmatig op
een akkoord gooiden. Het diep
tepunt vormde La Violencia, de
burgeroorlog die tussen 1946
men 1953 ongeveer 200.000
mensen het leven kostte.
Gevoegd bij het geweld van
guerrilabewegingen, die 'echte'
democratie nastreven, van
doodseskaders, van de narcoba-
ronnen en van het leger heeft
dat geleid tot een geschiedenis
boek waarvan het bloed af
druipt. Visser heeft dat nuchter,
soms wat te droog en met te
weinig aandacht voor de rol van
het leger, weergegeven op basis
van kranteartikelen. Hoewel
Visser bijna constant op de ach
tergrond blijft, wordt het de le
zer duidelijk dat Colombia en
geweld voorlopig wel synonie
men zullen blijven.
'Een schrale troost', schrijfsters over heer der schepping
Yvonne Kroonenberg: pittige ouverture.
RECENSIE. HENK H
Een schrale troost, verhalen van vrouwf
i. Uitg Contact, ƒ26,50.
Verhalen
mannen. Zo luidt de ondertitel
van het boek Een schrale troost.
Vijftien al eerder gepubliceerde
verhalen van bekende en min
der bekende schrijfsters kregen
een thematische rangschikking
van Hannemieke Stamperius.
De titel is best intrigerend. Op
wie slaat die 'schrale troost' ei
genlijk? Op vrouwen in het alge
meen? Op de mannen, op diep
in het mannelijk geslacht te
leurgestelde lezeressen die het
boek ter vertroosting ter hand
nemen? Stamperius sust dat de
verhalen stuk voor stuk mannen
beschrijven om van te houden,
en dat zou dan de schrale troost
zijn. Mannelijke lezers hoeven
zich niet bezorgd te maken,
schrijft Hannemieke Stamperi
us ook nog in het voorwoord.
Kijk, zo is de lol er al gelijk af. In
commercieel opzicht moeten
Stamperius en haar uitgever
nog veel leren, want zoiets
schrijf je niet in een voorwoord.
Ie schrijft dat definitief en gena
deloos met de man wordt afge
rekend. Dat prikkelt en als iets
prikkelt, verkoopt het. Toch ligt
het boekje nog niet bij De Sleg-
te, ik zag het vorige week zij
het in een deprimerend hoge
stapel in de boekhandel lig
gen.
Voor het contrast heb ik eerst
zélf maar eens een verhaal van
een vrouw over mannen opge
zocht. Van zo'n stevige, devote
tante, die met gedegen uitspra
ken komt. Ik heb het over de
seksloze mejuffrouw H.S.S. Kuy-
per in het gedenkboek Vijftig
jaar Anti-Revolutionaire Partij,
dat via vererving op de boeken-
plank is terechtgekomen.
De mejuffrouw, ongetwijfeld de
ongetrouwde zus of dochter van
de grote Abraham Kuyper,
schrijft onder meer: „De man is
de strijder. Daarvoor is hij toe
gerust met bijzondere kracht
naar geest en lichaam beide. Hij
kan tegen een stootje.(...) De
strijd roept zijn sluimerende
krachten wakker. Het wapen
tuig is hem lief. Hoe anders is
de vrouw. Zij is zwakker en ge
voeliger naar geest en lichaam
beide. De forsche stoot, die den
man nauwelijks doet wankelen,
slaat haar neer. Het strijdru
moer vermoeit, verschrikt
haar."
Gevulde koek
Tot zover de analyse van juf
frouw Kuyper, geschreven in
1928. En wat maken de vijftien
schrijfsters, onder wie we me
juffrouw Kuyper natuurlijk niet
aantreffen, anno 1991 klaar?
Het eerste verhaal is van Yvon
ne Kroonenberg, die met een
waarschijnlijk niet originele pa
rabel begint: je kust een kikvors
en hij wordt een prins. Je gaat
met hem samenwonen en hij
verandert na verloop van tijd
weer in een kikvors. Is dat niet
erg man-onvriendelijk?
Kroonenberg deelt de mannen
die zij heeft gehad in vier cate
gorieën fn: de Gevulde Koeken
(praten te luid, drinken te veel
en zijn altijd geil), de Drent
(mannen die niet thuishoren op
de plaatsen waar je ze ziet), de
Zijen Sok (haalt de haren uit het
doucheputje) en de Paperclip
(te vinden in de kantorenwij-
ken, wil van alles, maar komt
tot niets).
Het probleem met Yvonne
Kroonenberg is altijd al geweest,
dat ze te pas en te onpas laat
weten dat ze met veel mannen
naar bed is geweest en de enige
is die in die grootspraak blijft
geloven. Een ander probleem is
dat ze kan schrijven, maar daar
hebben we het nu niet over.
Na deze pittige ouverture koe-
tert en kout het boek voort. Een
prettige bijdrage komt van de
Bill Campbell als menselijke raket, een held in de traditie van Batman en Superman.
Bij de Disney-studio's willen ze nog wel
eens een poging wagen om oude tijden te
doen herleven. The Rocketeer is zo'n typi
sche gezinsfilm, zoals de studio's die in de
gouden tijden van Hollywood aan de lopen
de band produceerden: geen pretenties, wel
avontuur, romantiek en de nieuwste tech
nische snufjes.
The Rocketeer i w
mige stripserie die sinds het begin
jaren tachtig immens populair is in de Vere
nigde Staten. Hoofdpersoon is Cliff Secord,
een held in de traditie van Batman en Su
perman, maar dan wat meer met een knip
oog gepresenteerd. De politieke implicaties
die de figuren van Batman en Superman
hadden (er zijn boeken vol geschreven over
de psychologische relatie tussen het succes
van deze helden en het opkomend fascis
me), zijn bij The Rocketeer veel minder dui
delijk. Weliswaar moet ook hij de wereld
redden van een nazistisch complot, maar al
met al is dat minder belangrijk dan de strijd
om de gunsten van z'n geliefde (de adem
benemende Jennifer Connelly).
Waar Batman en Superman altijd enigszins
raadselachtige 'loners' blijven, met een
messianistische inslag, is Cliff Secord, de
man 'achter' the Rocketeer een gewone
plattelandsjongen die van z'n vriendinnetje
en ook toevallig van vliegen houdt. Dat
maakt The Rocketeer wel charmant, maar
ook nogal braafjes.
Het verhaaltje gaat over een door vliegpio
nier en filmproducent Howard Hughes ont
worpen geavanceerde raket die toevallig in
handen van Cliff valt. Een nazistische orga
nisatie, geleid door Hollywoods beroemdste
zwaard- en degenacteur maakt jacht op het
ding. Dat gaat gepaard met enkele aardige
scènes, maar het geheel moet toch vooral
op de been worden gehouden door het
stuntwerk. Die special effects zijn werkelijk
perfect van uitvoering en ook goed gedo
seerd in het verhaal opgenomen, wat be
werkstelligt dat wë Cliffs strijd tegen het
Kwaad veelal met een welwillende glimlach
hand van Hermine de Graaf, die
een prachtige Humphrey van
Weyden schildert, die op de ou
derwetse manier zijn geliefde
Lieve schaakt. De persoon
Humphrey spreekt mij aan. „Hij
heeft in mijn bijzijn nog nooit
het woord tot iemand anders
dan tot mij gericht," zegt zijn
geliefde Lieve.
In Slaap van Kristien Hèmme-
rechts stijgt het niveau verder,
als we van het beklagenswaardi
ge lot van Rudolf vernemen, die
altijd wakker wordt met de
woorden 'Hoe laat is het'. Zijn
Mirjam is nog veel gestoorder,
want die eist voor elke copulatie
een grondige wasbeurt van heur
vriend. Als ze uit- en weer bij el
kaar zijn, haalt Rudolf z'n gram:
een vrijpartij zonder eerst onder
de douche te zijn geweest. Om
met mejuffrouw Kuyper te spre
ken: de man is de strijder, daar
voor is hij toegerust met bijzon
dere kracht naar geest en li
chaam beide.
Pervers
Wat mij een typische vrou-
wengrap lijkt, is te vinden in De
obsessie van Willy van Asten van
Maria Stahlie: Twee oude da
mes zitten in een restaurant te
eten. Zegt de ene vrouw: „Het
eten is hier afschuwelijk." Zegt
de ander: „Zeg dat wel, en dan
geven ze nog van die kleine por
ties ook."
Dergelijke rechttoe-rechtaan
eerlijkheid, die soms grenst aan
het onnozele, is exemplarisch
voor veel vrouwen. Ze zijn ge
woon te ongecompliceerd, hun
dubbele bodems vallen direct
door de mand. In het boek Ver-
nen is over de zieleroerselen
van de man weinig te leren. Zo
veel te meer van de vrouw, die
zich met een aan het perverse
grenzende argeloosheid bloot
geeft.
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
New Jack City. Te zien: Odeon 3, Den
Haag
In de Verenigde Staten bracht
distributeur Warner Bros. New
Jack City in eerste instantie op
kleine schaal uit, maar inmid
dels is de film haar grootste
geldmaker van het jaar geble
ken. Succes dat zeker niet alleen
toe te schrijven valt aan het vele
geweld in deze rolprent.
New York City 1985. Dealer Ni
no Brown (Wesley Snipes)
maakt voor het eerst kennis met
de levensgevaarlijke crack en
voorziet de énorme populariteit
die deze nieuwe drug zal krij
gen. Samen met zijn vriend
'Gee Money' Wells richt hij een
drugssyndicaat dat z'n intrek
neemt in een huizenblok in de
Bronx. Het enorme pand wordt
omgetoverd in een ware burcht;
bewoners kunnen zich gedeisd
houden of de kogel krijgen. Drie
jaar later is het de bestlopende
crack-fabriek van New Jack Ci
ty, en zijn de vrienden stinkend
rijk. De politie kan of wil geen
stappen ondernemen, maar un-
dercover-cop Scotty Appleton -
(lee-T) begint een bijstands
team dat de dealers met eigen
middelen tracht te bestrijden.
Het wordt het begin van een
niets-ontziende confrontatie.
'Zwarte' actiefilms zijn niets
nieuws. Zo had je begin jaren
zeventig een hele reeks zoge
noemde blaxploitation fihns
waarin een compleet zwarte
cast optrad. Het grote verschil
met New Jack City is het feit dat
ditmaal ook de makers zwart
zijn, en de situaties direct aan
hun werkelijkheid zijn ontleend.
Dat maakt de film, naast bijzon
der spannend en goed gemaakt,
ook authentiek en belangrijk.
Regisseur Mario van Peebles is
tisch portret te schetsen van de
ongelijke strijd tegen de drugs
handel. Zijn werk doet denken
aan Oliver Stone's Salvador en
Platoon: snel en efficiënt ge
maakt, opwindend en zeer
doeltreffend. Een uitgekiend ge
bruik van lokaties en goede ac
teerprestaties (met name We
sley Snipes en non-acteur Ice-T
zijn bijzonder overtuigend), als
mede de opwindende rap-score
onderstrepen deze kwaliteiten
nog eens. Een film die hard
aankomt.
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
ASSEPOESTER LI DO, EURO ooooo
Klassieke Disney-tekenfilm uit 1950 is opnieuw uitgebracht. Asse
poester is een echte Disney-heldin: mooi, lief, ijverig en dromerig en
bovendien heeft ze een stemmetje als een nachtegaal.
THE NAKED GUN 2 1/2 LIDO, EURO OOO
Eén van de leukste komedies van het jaar, althans voor wie van de ul
tieme meligheid houdt. Leslie Nielsen onweerstaanbaar als inspec
teur Frank Drebin die een complot van industriëlen tegen zonne-ener-
gie oprolt en Priscilla Presley aan het huilen maakt.
HUDSON HAWK LUXOR, EURO O
Bruce Willis is niet te pruimen in deze zelf geschreven egotrip waarin
hij een nonchalante en ongrijpbare meesterinbreker speelt. Veel
stuntwerk en zelfs de mooie Andie MacDowell nemen de ergernis over
Willis niet weg.
Een jaar of vijf geleden was de
film FX (een verbastering van
het woord 'effects') een redelijk
succes. Vooral in de videothe
ken liep men weg met de film
rond Rollie Tyler, die met be
hulp van special effects de mis
daad helpt bestrijden. Je kunt er
in zo'n geval gif op innemen dat
er een paar jaar later een ver
volgfilm uit Hollywood komt
overgevlogen: FX2. Gemaakt
door Richard Franklin, die ooit
een vervolgfilm maakte op
Hitchcock's beroemde film Psy
cho.
Franklin werkte zelf niet mee
aan de eerste FX-film, maar de
hoofdrolspelers zijn precies de
zelfde. Rollie Tyler is ontwerper
van elektronisch speelgoed ge
worden en af en toe doet hij ook
nog wel wat special effects voor
de film. Maar hij moet lang na
denken voor hij besluit zijn
vriend Mike te helpen bij het
vangen van een gluurder die
i vermoord. Hij bedenkt
een perfecte valstrik, maar ziet
tot zijn schrik dat ook Mike
wordt vermoord.
De politie blijkt namelijk onder
een hoedje te spelen met de
maffia en Mike moest dood om
dat hij teveel wist van een dief
stal van gouden medaillons.
Omdat Rollie nu ook gevaar
loopt, roept hij de hulp in van
zijn vriend, privé detective Leo
McCarthy.
Er zit een paar aardige momen
ten in de film. Zoals het begin,
waarin we getuige zijn van wat
leuke special effects bij een fil
mopname. Maar eigenlijk is
daarmee meteen het meest
spectaculaire vuurwerk ver
schoten. De film doet zijn naam
dan ook nauwelijks eer aan. Het
is meer een thriller, waarbij de
special effects een vlot verloop
van het verhaal in de weg zitten.
Wie echter uit zijn dak gaat van
ontploffende blikjes bruine bo
nen in een supermarkt, mag de
ze film zeker niet missen. Maar
de 'effects' van FX2 zijn ditmaal
niet effectief genoeg om er op
nieuw een succesfilm van te
meiken.
BIOSCOPEN
LEIDEN
LID01 tel. 071-124130
Steenstraat
The naked gun a.l.,dag. 19, 21.15
LIDO 1 (Kindervoorstelling)
Assepoester a. Idag. 14.30.
LID0 2
FX 2, dag. 14.30,19,21.15.
LIDO 3
Dances with wolves a.l., dag. 14.15,
18.45,21.15.
The Teenage Mutant Ninja Turtles II
a.l., dag. 14.30
LIDO 4
King Ralph a.l., dag. 19,21.15.
Assepoester a.l., dag. 14.30.
STUDIO tel. 071-133210
Steenstraat
Rocketeer, dag. 14.30,19, 21.15
STUDIO
Dances with wolves a.l., dag. 20.
LUXOR tel. 071-233192
Stationsweg
Hudson Hawk 12 jr., dag. 19,21.15,
zo ook 14.30.
TRIANON
Breestraat
Stam van de Holebeer, dag 19-
Misery 12 jr., dag. 21.15.
REXtel.071-125414
Haarlemmerstraat
Pruimenbloesem 16 jr., dag. 21.15
ALPHEN AAN DEN RIJN
EURO 1 tel. 01720-20800.
Van Boetzelaerstraat
The Naked Gun 2,5 a.l., dag. 13.30,
18.30,21, zo ook 16.
EURO 2
Hudson Hawk, 12 jr., dag. 13.45,
18.45,21.15 zo ook 16.15.
EURO 3
King Ralph a.l., dag. 13.45,18.45,
21.15zo ook 16.15.
EURO 4
Dances with wolves a.l., dag. 20.15.
EURO 4 K i ndervoorstel 11 ng)
Assepoester a.l., dag. 14, zo 16v-
VOORSCHOTEN
GREENWAY tel. 071-614354
Schoolstraat
The Silence of the lambs 16 jrvr
t/m zo 21.15, ma t/m do 20.15
Madonna a.l., vrt/m zo 15.45,19
ma t/m do 15.45
The Witches a.l., dag. 14,15.45
Duck Tales, dag. 14.
Green card a.l., vrt/m zo 19,21 15,
ma t/m/do 20.15
FILMHUIZEN LEIDEN
LVC tel. 071-146449
Breestraat
'Gouden doden' Feast of Friends
(Doors) do vr 21.15.
DEN HAAG
ASTA1 tel. 070-3463900
Spui
Hudson Hawk 12 jr.. dag. 14,18.45,
21.30, zo 13.15, 16. 18.45,21 30
ASTA 2
FX 2, dag. 14, 18.45, 21.30, zo
13.15, 16. 18.45,31.30
ASTA 3
The Doors, 16 jr. dag. 14,18.45.
21.30, zo 13.15, 16. 18.45,21 30
BABYLON 1 tel. 070-3471656
Naast Den Haag Centraal Station
Jungle fever a.l., dag 14,18.45,
21.30, za zo 13.45, 16.15, 18.45
21.30.
BABYLON 2
The Silence of the lambs 16 jrdag.
18.45,21.30.
BABYLON 3
FILMZOMER '91
The name of the rose vr 14, 18 45,
21.30.
Sex, lies and videotape za 13 45,
16.15, 18.45,21.30.
The Hot Spot zo 14,20
Novecento ma 14,20.
Tannhauserdi 14,18.45,21 30
Trop belle pour toi wo 14, 18.45,
21.30.
Manhattan do 14,18.45, 2.1 30
CINEAC 1 TUSCHINSKI tel 070-
3630637
Buitenhof
The naked gun 2,5 a.l., dag. 14,
18.45, 21.30 zo 13.15, 16,18.45,
21.30.
CINEAC 2
Edward Scissorhands a.l., dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16, 18.45,
21.30.
CINEAC 3
The hard way a.l., dag. 18.45,
21.30.
METROPOLE 1 tel.070-3456756
Camegielaan
Rocketeer a.l., dag. 14,18.45,
21.30 zo 13.15, 16, 18.45,21 30
METROPOLE 2
King Ralph a.l., dag. 18 45,21 30
METROPOLE 3
Dances with Wolves a.ldag. 14,
20.30.
METROPOLE 4
Not without my daughter a.l., dag.
14, 18.45, 21.30 zo 13.15, 16.
18.45,21.30.
METROPOLE 5
Mermaids a.l., dag. 14. 18.45,
21.30 zo 13.15, 16, 18.45, 21.30
ODEON 1 tel. 070-3642400/3642401
Herengracht
The naked gun 2,5 a.l.dag. 13.45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16, 18.45,
21.30.
ODEON 2
Marked for Death a.l., dag. 13 45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16. 18.45,
21.30.
ODEON 3
New Jack City 16 jr.. dag. 18.45,
21.30.
ODEON 4
In bed with Madonna a.l., 13 45,
18.45, 21.30, zo 13.30, 16. 18.45
21.30.
AVONDVOORSTELLINGEN
CINEAC 1 tel. 071-3630637
Buitenhof
The naked gun 2,5 16 jr., za 00 15
CINEAC 2
Sleeping with the enemy 16 jr za
00 15.
CINEAC 3
The exorcist III 16 jr 00 15
