FNV-bond
wil af van
atv-dagen
Binnenland
Lubbers: geen notie
van illegalen Mercon
Drietal mishandelt
gijzelaars 'ergerlijk'
NS machteloos tegen boze weergoden
Lubbers maakt Kaifu
excuses over krans
Schoolverlater
met mbo heeft
beste kansen
Kok breekt metzijnvakbeweging
'Wao-plannen
in strijd met
ILO-verdrag'
Apotheker
slikt opiaten
uit eigen zaak
5
Donderdag 25 juli 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
'Afspraken over werk individualiseren
De Dienstenbond FNV streeft naar cao's die werknemers
gelegenheid geven zelf met de werkgever af te spreken
hoe veel uren per jaar ze werken. Daarmee kan dan het
systeem van atv-dagen verdwijnen. Cao-coördinator
Spanjers is op dat idee gekomen na een enquête van de
Dienstenbond onder zijn leden.
DEN HAAG GPD
In de cao's moeten wel rand
voorwaarden worden opgeno
men over de afspraken tussen
ondernemers en hun personeel.
Daartoe behoort in elk geval de
maximale werktijd per week.
Nog in de jaren negentig wil de
bond dat maximum terugge
bracht zien naar 35 uur.
Contracten op basis van een
aantal uren per jaar maken het
volgens Spanjers makkelijk(er)
om in werkroosters afspraken te
maken over bijvoorbeeld een
werkweek van afwisselend 4 en
5 dagen. „Zo'n vorm van ar
beidstijdverkorting vergroot de
flexibiliteit van bedrijven. En
daardoor kunnen mensen in
meer vrijheid hun werktijden
indelen".
In de enquête noemde meer
dan de helft de vierdaagse
werkweek als de aantrekkelijk
ste vorm van vrije tijd. Zestien
procent zei liever roostervrije
(atv-)dagen te hebben. Slechts
11 procent bleek meer te zien in
korter werken per dag.
Over de ingrepen in Ziekte
wet en wao blijken de bondsle
den danig in te zitten. Ze geven
aan dat vermindering van de
werkdruk en verbetering van de
arbeidsomstandigheden dé op
lossing vormen voor het ziekte
verzuim. Vier van de vijf leden
lieten weten dat zij in de nieuwe
cao's genoegen willen nemen
met een loonstijging die vol
doende is om de inflatie (het
stijgen van de prijzen) bij te
houden. Voorwaarde is wel dat
er maatregelen worden geno
men waardoor meer mensen
aan de slag kunnen.
Veel mensen (52 procent) ge
ven aan dat zij vrijwillig korter
willen werken. Mensen die in
volledige banen zitten geven
dat zelfs voor 58 procent aan.
Spanjers: ,,Dat verrast ons niet.
Grote, volwaardige deeltijdba
nen worden populair. De nieu
we generatie wil de vrijheid
hebben om de tijd zo in te de
len als ze zelf wil. Mensen kij
ken verder dan de dag van mor
gen. Ze plannen de inrichting
van hun arbeid, van hun vrije
tijd, van hun studie".
GORINCHEM GPD
Rob Lubbers zegt niet op de
hoogte te zijn geweest van het
te werk stellen van illegale
Spanjaarden bij het Gorin-
chemse staalconstructiebedrijf
Mercon. „Dat is een zaak van de
directie. Wij zijn slechts aan
deelhouder", heeft hij gisteren
verklaard. Lubbers is mede-ei
genaar (49 procent) van het be
drijf waar onlangs 34 Spanjaar
den zonder werk- of verblijfs
vergunning zijn aangehouden.
De broer van de premier be
twijfelt bovendien of de Mer
con-directie van de zaak wist.
„Justitie moet maar uitzoeken
of Mercon er echt bij betrokken
is geweest. Het bedrijf heeft een
buitenlandse partner ingehuurd
voor een klus. Het is niet hun
taak om een Spaans bedrijf,
waarmee hiervoor een contract
is afgesloten, te controleren op
de benodigde vergunningen.
De politie lijkt de zaak anders
te zien. Er is proces-verbaal op
gemaakt tegen Mercon, en niet
tegen het Spaanse bedrijf. Vol
gens de Dienst Inspectie Ar
beidsverhoudingen (DIA) van
het ministerie van sociale zaken
ontspringt Mercon de dans niet
als het buitenlands personeel
voor meer werk dan 'de afge
ronde klus' heeft ingehuurd.
De directie van het staalcon
structiebedrijf, tien jaar geleden
ook al eens beschuldigd van het
inhuren van zwartwerkers, wil
geen commentaar op de affaire
leveren. Volgens een woord
voerder is de directie met va
kantie en neemt niemand de
zaken waar.
DEN HAAG ANP
De vraag naar schoolverlaters is
dit jaar met een kwart miljoen
groter dan het aanbod van
220.000. Hierdoor daalt de
werkloosheid onder deze groep
veel sneller dan de totale werk
loosheid. Aldus de jaarlijkse
schoolverlatersbrief van de Ar
beidsvoorziening.
Het meest gewild zijn jonge
ren met een middelbare be
roepsopleiding (mbo). De klein
ste kansen hebben jongeren
met alleen basisonderwijs. Blij
vend weinig kans hebben ook
mensen met een lagere be
roepsopleiding (leao, lhno),
kunstonderwijs, sociaal-cultu
reel onderwijs, taalonderwijs op
hbo-niveau en universitair afge
studeerden in dé sociologie, po
liticologie, psychologie, pedago
giek, ietteren, geschiedenis en
filosofie.
Veel vraag is er naar opgelei
den in het technisch onderwijs,
transport-, communicatie- en
verkeersonderwijs op alle ni
veaus, laboratorium- en statis
tiek-onderwijs op hbo-niveau
en theologie-onderwijs. Er is
een hernieuwde vraag naar
medsich opgeleiden en leer
krachten voor het basisonder-
Mannen vergisten zich mogelijk in adres
ACHTERGROND
DEN HAAG CAREL GOSELING
HEERLEN «ANP
WIJS.
De zes mensen die dinsdagmid
dag ruim een uur lang in een
woning in de Heerlense wijk
Hoensbroek werden gegijzeld,
zijn volgens de politie op „een
ergerlijke wijze mishandeld".
De politie werkt met achttien
mensen aan de zaak. Van de
drie daders ontbreekt nog elk
spoor.
Drie met vuurwapens en
messen gewapende mannen
van ongeveer 25 jaar belden
rond vier uur aan bij de bewo
ners van de flatwoning. Zij eis
ten geld en drugs van de vrien
din van de hoofdbewoner, zijn
neef en twee vrouwen die op
bezoek waren.
De drie vrouwen werden ge
boeid en moesten op een bank
plaatsnemen. De neef moest op
de grond gaan liggen en werd
onder meer met brandende si
garetten bewerkt. Allen werden
geschopt en geslagen. Een
buurjongen die even later op
bezoek kwam, werd eveneens
gegijzeld en hardhandig tegen
de grond gesmeten.
De hoofdbewoner kwam tij
dens de gijzeling met zijn auto
aan bij de woning. Hij werd
door een van de daders ge
dwongen naar een telefooncel
in de buurt te rijden en daar
„zijn drugsleverancier" te bel
len. Een van de vrouwen moest
mee. De hoofdbewoner draaide
een gefingeerd nummer en zei
zijn belager dat de leverancier
niet thuis was.
Daarop werd het tweetal ge
dwongen naar de woning terug
te rijden. Onderweg forceerde
de bestuurder een aanrijding
met een stilstaande wagen om
de aandacht te trekken. Daarop
ontstond een worsteling. De
Heerlenaar kon zijn belager te
gen een rijdende auto drukken,
waarbij de gijzelnemer gewond
raakte aan zijn gezicht. Deson
danks sloeg hij te voet op de
vlucht naar de woning. Hij
waarschuwde zijn compagnons
en ging er met hen in een auto
vandoor.
Volgens de politie zijn de ge
gijzelden er vooral psychisch
slecht aan toe. De hoofdbewo
ner ontkent in drugs te hande
len. Zijn woning staat ook niet
als drugspand bekend, huizen
in de directe omgeving wel. De
politie sluit daarom niet uit dat
de gijzelnemers zich hebben
vergist.
Voor Kok is er geen weg terug meer. De
oud-voorzitter van de FNV heeft voor de
confrontatie met zijn vroegere achterban
gekozen. Kok staat niet alleen. Met hem
vinden velen dat de PvdA te veel het imago
heeft gekregen van de partij voor alles wat
ziek, zwak en misselijk is.
De bewindsman trekt daarmee een vorig
jaar ingezette lijn door. Een lijn die regel
recht voert tot het einde van het consensus
model, het voortdurende overleg tussen ka
binet, werkgevers en vakbonden om te zor
gen voor een breed draagvlak voor allerlei
maatregelen.
Hoe snel het consensus-model aan de
kant wordt geschoven, blijkt bij een terug
blik. In zijn Eindhovense reden (24 septem
ber 1990) legde fractievoorzitter Wöltgens al
de fundamenten. Hij gaf daar aan dat de
politiek weer het primaat, het voortouw,
moest krijgen. De politiek moest zelf weer
besluiten durven te nemen. Er mocht niet
meer gewacht worden op adviezen van
werkgevers en vakbonden, op de SER of de
Stichting van de Arbeid.
Wöltgens trok zijn lijn door bij de alge
mene beschouwingen op 9 oktober 1990.
Volgens hem dreigde de politiek zich te ver
lammen door overleg dat zich van commis
sie naar werkgroep en adviesaanvraag
voortsleepte. „Dan zakt het beleid weg in
een moeras van inspraak en advies. Het ka
binet mag grote waarde hechten aan over
eenstemming met de sociale partners. Er
Wim Kok, PvdA-leider en minister van
financiën, wilde het niet te hard zeggen.
Toch was zijn boodschap niet mis te ver
staan. Als de vakbeweging 'oorlog' wil
over de aanpak van ziekteverzuim en ar
beidsongeschiktheid, kan ze die krijgen.
Wat Kok betreft moet de PvdA niet meer
achter de vakbeweging aanlopen.
komt echter een moment dat het de zaken
waar het zelf voor verantwoordelijk is niet
meer mag laten afhangen van consensus.
Dat moment is nu aangebroken".
Nu hadden de sociale partners de politiek
eind 1990 ook wel een kans voor open doel
geboden. Met veel pijn en moeite wist het
kabinet nog een soort centraal overleg met
werkgevers en vakbonden bijeen te krijgen.
De politiek was vragende partij en echte be
sluiten vielen daar dan ook niet. Zeker niet
bij het voornaamste onderdeel: de voortge
zette loonmatiging in ruil voor meer werk
gelegenheid. Er werden wat 'oude' afspra
ken herbevestigd en daar bleef het bij. Ieder
ging vervolgens een eigen weg.
Dit voorjaar vonden werkgevers en vak
bonden een centraal overleg met het kabi
net niet eens meer nodig. Er viel toch niets
te bespreken, luidde het excuus. Men regel
de de zaken zelf wel via de cao-onderhan
delingen, goedschiks of kwaadschiks.
Hoe ver ook werkgevers en bonden uit
een waren gegroeid bleek wel binnen de
SER, toen men daar gezamenlijk tot een ad
vies aan het kabinet moest komen over de
aanpak van ziekteverzuim en arbeidsonge
schiktheid. Geen wonder dat vanuit de
PvdA het verdeelde SER-advies als 'een ge
miste kans' werd omschreven. Werkgevers
en vakbonden hadden de mogelijkheid om
het bestaansrecht van de SER, en daarmee
indirect van het consensus-model, te be
vestigen hopeloos verknoeid.
De kloven zijn inmiddels geslagen. Bin
nen de FNV doen stukken de ronde, waarin
ervoor gepleit wordt afstand te nemen van
'bondgenoot' PvdA. De relatie tussen CDA
en CNV staat al langer op een laag pitje.
CDA en PvdA gaan, binnen en buiten het
kabinet, een steeds 'hardere' koers varen.
De werkgevers hameren op lagere lasten en
zwaaien met de geldbuidel als de vakbewe
ging te veel eisen op tafel legt in cao-onder-
handelingen. Want de werknemer, dus ook
het vakbondslid, is nog altijd het meest ge
voelig voor het eigen loonzakje, nietwaar?
In de jaren tachtig ging het economisch
minder. Na enig aarzelen bleek iedereen
bereid om via een gezamenlijke actie het
onheil te helpen keren. Dat lukte, het gaat
weer goed. Het gezamenlijke belang is
daarmee weggevallen. Ieder voor zich waar
bij de overkoepelende overheid ook nog
een eigen rol gaat spelen. Niet verzoenend
maar confronterend. De jaren tachtig zijn
echt voorbij.
DEN HAAG GPD
De voorstellen van het kabinet
om de wao-uitkeringen te verla
gen zijn in strijd met het door
Nederland ondertekende ILO-
verdrag (Internationale Arbeids
organisatie). Dit hebben juris
ten van de vakcentrale MHP ge
constateerd. Zij zoeken nu uit of
er juridische stappen kunnen
worden ondernomen.
Het gaat om de ILO-verdra-
gen 121 en 128. Die behandelen
de uitkeringen bij beroepsonge
vallen en uitkeringen voor inva
liditeit en ouderdom.
Nederland heeft zich in het
verdrag verplicht bij een wao-
uitkering het laatstverdiende
loon en niet het minimumloon
zoals bij de aaw als basis
aan te houden. Het kabinet
heeft echter voorgesteld om
werknemers na enkele jaren
wao een aaw-uitkering te geven
op bijstandsniveau. Dat is strij
dig met de Nederlandse ver
plichtingen in het verdrag.
Bij de Tweede Kamer ligt ove
rigens een voorstel uit 1988 om
het ILO-verdrag 121 op te zeg
gen. De juristen van de MHP
gaan ook uitzoeken of de lopen
de uitkeringen in het kader van
de Ziektewet en de wao mogen
worden gekort.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
NS: Veel meer schade door supporters
De Nederlandse Spoorwegen zijn het afgelopen voetbalseizoen
geconfronteerd met een verdubbeling van de schade aan treinen
door voetbalsupporters ten opzichte van vorig jaar. Dit terwijl de
NS 37 procent minder supporters vervoerden. De materiële
schade aan treinen en stations bedroeg in totaal 242.669 gulden,
dat is 98 procent meer dan in het seizoen '89/'90.
Nieuwe gesprekken over stukgoed-cao
De havenwerkgeversvereniging SVZ en de Vervoersbonden FNV
en CNV hebben vanmorgen de onderhandelingen hervat over
een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst voor de stukgoed
sector in de Rotterdamse haven. De werkgevers zien in de brief
die de Vervoersbond FNV hen deze week heeft gestuurd vol
doende aanleiding weer te onderhandelen. De bond heeft een
aantal suggesties op tafel gelegd waarover alle betrokkenen geen
nadere mededelingen willen doen.
Gasreserve neemt steeds verder toe
De gasreserve in Nederland neemt steeds verder toe. Het afgelo
pen jaar kon 248 miljard kubieke meter aardgas aan de reserve
worden toegevoegd. De toename van de reserve is vooral te dan
ken aan een herberekening van de inhoud van het Groninger-
gasveld, de gasbel in Slochteren. Daarnaast leverde de vondst
van nieuwe gasvelden 33 miljard kubieke meter extra op. Dit
heeft de Rijks Geologische Dienst (RGD) bekend gemaakt in het
jaarlijkse rapport over de opsporing van gas en olie in ons land.
Politie vindt lijk onder laag puin
De Amsterdamse politie heeft gisteravond op de Cruquiusweg in
Amsterdam het lijk aangetroffen van een vrouw. Een onbekende
meldde eerder op de avond aan de politie dat er een lichaam
onder een hoop puin lag. Haar lichaam verkeerde in vergaande
staat van ontbinding. De identiteit en de doodsoorzaak waren
gisteravond nog niet bekend.
Veel ongevallen bij vakantiewerkers
Vakantiewerkers lopen een groter risico op een arbeidsongeval
dan vaste werknemers. De ongevallen komen voornamelijk voor
in fabrieken. De tijdelijke arbeidskrachten worden nauwelijks
begeleid en zijn vaak onbekend met de machines, waardoor er
snel ongelukken gebeuren. Volgens het ministerie van sociale
zaken is het aantal bedrijfsongevallen tijdens de vakantieperiode
de afgelopen jaren toegenomen. Ook de CNV-Jongerenorganisa-
tie, die klachten van vakantiewerkers inventariseert, signaleert
veel ongelukken. In de provincie Overijssel zijn dit seizoen al
tien ernstige ongelukken gebeurd. Het letsel varieert van een ge
broken neus tot een afgerukte vinger. Hoofdinspecteur Wallen
burg van de Arbeidsinspectie wijst vooral naar de werkgevers.
„Ze nemen nauwelijks de tijd om goed uit te leggen hoe alle ma
chines werken. Dan gebeuren er natuurlijk ongelukken".
WIERDEN GPD
Een 33-jarige apotheker uit
Wierden heeft zijn beroep moe
ten staken, nadat hij was be
trapt op het gebruik van opiaten
uit zijn eigen zaak. De man
blijkt enkele weken geleden al te
zijn aangehouden. Hij zal zich
binnenkort tegenover de recht
bank moeten verantwoorden
voor overtreding van de Opi
umwet. De man is „op eigen
verzoek" door de Inspectie voor
de Geneesmiddelen uitgeschre
ven als gevestigd apotheker.
Om de twee uur krijgen deze
jonge dwergmangoesten in het
Noorder-dierenpark in Emmen
voedsel uit een injectiespuit. De
jonge diertjes moesten vlak na
hun geboorte van een wisse
dood worden gered, omdat geen
van de volwassen dieren zich
over hen ontfermde. Als de d'er-
tjes over een paar weken wat
groter zijn, wordt geprobeerd om
ze in de groep terug te brengen.
'foto noorderdiirenpark
Het zit de treinreiziger niet mee dit jaar.
Zijn het niet conducteurs of machinisten
die niet meewerken, dan gooien de weergo
den roet in het eten. De Nederlandse
Spoorwegen kunnen zich echter onmoge
lijk wapenen tegen de extreem hevige on
weersbuien die gisteren zorgden voor ver
tragingen in het hele land. Op sommige
plaatsen zijn vijftig tot honderd bliksemin
slagen per minuut geteld.
„Je kunt dit soort natuurverschijnselen
niet naar je hand zetten", zegt NS-inge-
nieur Hirdes. Zijn afdeling 'Sturing en Ener
gievoorziening' is belast met onderhoud en
beveiliging van het spoorwegnet, in totaal
zo'n 2800 kilometer rails.
Het treinverkeer was vooral gisterochtend
ernstig ontregeld. In de regio Utrecht ging
het flink mis. De vertragingen liepen daar
op tot meer dan een uur. Alkmaar was vol
ledig onbereikbaar per spoor. Op sommige
baanvakken tussen Rotterdam en Amster
dam reden geen stoptreinen.
De spoorwegen ondervonden zoveel hin
der van het onweer, omdat het verspreid
over het hele land losbarstte. Ook in 1983
en 1987 kwamen ernstige blikseminslagen
in NS-gebouwen en spoorbanen voor, maar
toen bleef de schade beperkt tot een kleiner
gebied.
Hirdes: „Met noodweer komt de veilig
heid van de treinreizigers op de eerste
plaats. Maar al zou er op elke hoogspan
ningsmast, ieder voedingsstation en per
ronoverkapping een bliksemafleider ko
men, dan nog kan er iets in rook opgaan.
Bovendien wordt het spoorkaartje dan on
betaalbaar".
Aan de bovenleidingen zijn nu om de an
derhalve kilometer bliksemafleiders ge
monteerd. De afgelopen jaren is op een ge
deelte van het net een verbeterde beveili
ging aangebracht. Hierbij wordt de bliksem
vanuit de hoogspanningsmasten volledig
naar de grond geleid. Dat is onder andere
gebeurd op de verbinding tussen Haarlem
en Zandvoort. Desondanks zijn ook daar
sindsdien nog een behoorlijk aantal blik
seminslagen geteld.
DEN HAAG GPD
Na het uitspreken van het 'op
rechte berouw' van premier
Kaifu over de Japanse wanda
den in Nederlands-Indië tijdens
de Tweede Wereldoorlog, heeft
premier Lubbers zich in een
brief aan zijn Japanse ambtge
noot op zijn beurt verontschul
digd voor de dissonanten tij
dens diens bezoek aan Neder
land.
De verontschuldigingen be
treffen vooral het in het water
gooien van de krans die Kaifu
afgelopen vrijdag had gelegd bij
het Indisch monument in Den
Haag. Woedende slachtoffers
van de Japanse internerings
kampen tijdens de Tweede We
reldoorlog, die boos waren over
het feit dat voor de krans bloe-
'Weghalen krans actie van enkele personen
men terzijde waren geschoven,
smeten de Japanse krans tot
twee keer toe in een nabijgele
gen vijver.
De stichting Japanse Ere
schulden, die vrijdag een beto
ging bij het Catshuis had geor
ganiseerd, distantieerde zich
van de actie, maar kon er gezien
de hoog opgelopen emoties
rond het bezoek wel begrip voor
opbrengen.
Volgens de Rijksvoorlichtings
dienst heeft Lubbers in de brief
aan Kaifu benadrukt dat het
niet ging om een actie 'van een
organisatie', maar dat het 'en
kele personen' waren die de
krans in het water hebben ge
gooid. Of de Japanse premier
vorige week iets van die actie
heeft gemerkt, kon de Rijks
voorlichtingsdienst niet zeggen.
nieuwbouw van Nationale Nederlanden in Rotterdam vordert De verzekeringsgigant, die eerder dit jaar zorgde voor de meestomstreden fusie
van de laatste jaren door samen te gaan met de NMB-Postbankgroep in Internationale Nederlanden, neemt begin volgend jaar zijn intrek in wat
met 150 meter het hoogste gebouw in Nederland wordt. »foto anp paul stolk
