Regio
Klooster zit krap in geld en religieuzen
OUDSHOORN BV
Donderdag 25 juli 1991
Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
HET KLOOSTER ligt aan een EEN BEJAARDE DAME in bloemetjesjurk BINNEN SCHUIFELEN
rimpelloze vijver, verscholen wandelt wat in het rond en geniet zicht- voorzichtig zusters in de
achter veel groen en niet baar van het zonnetje, de uitbundig bloei- koele gangen rond en een
zichtbaar vanaf de weg.ende planten en de stilte, die slechts zo nu verzorgster komt gehaast
en dan wordt onderbroken door een zin- voorbij lopen
gende vogel...
16
Huize Bijdorp in Voorschoten roeit met de riemen die het heeft
O m twaalf uur
precies luiden de
klokken van het
klooster Huize Bijdorp.
Voor de zusters van de or
de van Dominicanessen
van Voorschoten, of Zus
ters van de Heilige Cathari-
na van Siena, zoals de zon
dagse naam van de orde is,
tijd voor gebed. Driemaal
per dag bidden de zusters
gezamenlijk in de kapel
van het klooster.
MARCELLAVAN DER WEG
Voor een aantal van de zusters
dat in het bejaardenoord van
het klooster woont, is de gang
naar de kapel niet meer wegge
legd. Zij zijn fysiek of geestelijk
niet in staat zelfstandig naar het
gebedshuis te gaan. Door een
nijpend gebrek aan personeel is
er niemand om ze naar de ge
bedsdienst te begeleiden. Huize
Bijdorp is één van de klooster
bejaardenoorden die vorige
week van minister d'Ancona
(WVC) te horen hebben gekre
gen dat er gekort gaat worden
op de subsidie die ze van het
Rijk ontvangen.
Nederland telt 140 bijzondere
bejaardenoorden, waarvan 130
in kloosters met in totaal 4200
bedden. Ze worden rechtstreeks
gesubsidieerd door het ministe
rie van WVC. De bezuiniging
van in totaal 71,1 miljoen gul
den was begin dit jaar al aange
kondigd, maar de korting op de
subsidie van de bijzondere be
jaardeninstellingen is nieuw. In
1992 moeten deze oorden bijna
een miljoen inleveren, oplo
pend tot 3,3 miljoen in 1994.
Huize Bijdorp ligt in een vorste
lijke tuin met boomgaard en
een uitgebreide moestuin. Door
het personeelstekort kunnen de
zusters maar sporadisch wan
delen of mediteren in klooster
tuin. J. Rokebrand, directeur
van Huize Bijdorp, schudt spij
tig zijn hoofd. „Hebben we zo'n
mooie tuin, maar eenvoudig
niet het personeel om met de
zusters te wandelen of rolstoe
len naar buiten te dragen. Ze
gaan natuurlijk wel eens naar
buiten, maar dal gebeurt veel te
weinig".
Zuster Alexia, een frêle dametje
gekleed in het niet meer ver
plichte witte tenue met zwarte
hoofddoek, is wel te porren voor
een korte wandeling door de
kloostertuin en wil ook wel even
poseren voor de fotograaf. Ze is
85 jaar. Ze loopt voorzichtig,
met een stok, maar is één van
de weinigen die zich eens per
week zelfstandig buiten het
kloosterterrein waagt. Ze zit op
een bejaardensoos in Voorscho
ten waar ze dekentjes breidt
voor Tanzaniaanse kinderen.
Na tien minuten klinkt het be
slist: „Nu ga ik naar binnen. Ze
moeten mijn haar doen".
Meisjesinternaat
De orde van Zusters van de Hei
lige Catharina van Siena telt 300
zusters, verspreid over 15 kloos
ters in het noorden van het
land. Huize Bijdorp is het moe
derklooster. Het kleinste kloos
ter van de congregatie bestaat
uit een rijtje doorgebroken wo
ningwetwoningen. Toen in het
begin van de jaren 70 zichtbaar
werd dat de vergrijzing haar in
trede deed binnen de congrega
tie, werden voorzieningen ge
troffen om de bejaarde zusters
binnen de gemeenschap op te
De kloosterbevolking sterft uit. Volgens de verwachtingen zal rond 2032 de laatste zuster haar ogen hebben
gesloten. Wat er dan met Huize Bijdorp gaat gebeuren is onzeker. foto wim dijkman
vangen. Een deel van Huize
Bijdorp werd omgedoopt tot de
afdelingen Huize OudBijdorp
en Huize Haagdorp met in to
taal 49 bedden. Inmiddels heeft
de congregatie vier klooster-be
jaardenoorden.
Onder de gelofte 'armoede,
kuisheid en gehoorzaamheid'
werken de zusters sinds de
Tweede Wereldoorlog in de ge
zondheidszorg, maar van ouds
her richtte de orde zich vooral
op het geven van onderwijs. In
vroeger tijden was er in het
klooster een zeer sjiek meisjes
internaat gevestigd, waarvan de
zolder van het monumentale
pand een stille getuige is. Ge
scheiden door dunne wanden
bevindt zich daar nog steeds
een dertigtal hokjes, sober inge
richt met wastafel en nachtkast
je, waar de meisjes sliepen. De
voertaal op het internaat was
destijds Frans, vandaar dat de
zusters de binnenplaats van het
klooster nog steeds aanduiden
met 'court'.
Uitzendkracht
Het klooster ligt aan een rim
pelloze vijver, verscholen achter
veel groen en niet zichtbaar
vanaf de weg. Een bejaarde da
me in bloemetjesjurk wandelt
wat in het rond en geniet zicht
baar van het zonnetje, de uit
bundig bloeiende planten en de
stilte, die slechts zo nu en dan
wordt onderbroken door een
zingende vogel. Binnen schuife
len voorzichtig zusters in de
koele gangen rond en een ver
zorgster komt gehaast voorbij
lopen. „Ik wilde om elf uur naar
huis, maar er is niemand anders
om de pillen uit te delen", mop
pert ze. Doordat een bewoon
ster is gevallen en met een ver
zorgster naar het ziekenhuis is,
is er alleen nog een uitzend
kracht aanwezig en die is niet
bevoegd om de bejaarden hun
medicijnen te geven.
In 1990 gaf het klooster voor
zijn bejaardenoord ruim ander
half miljoen gulden uit, waar
aan het ministerie van WVC een
krappe 850.000 gulden bijdroeg.
Het resterende bedrag hoestte
het klooster zelf op. De zusters
leveren hun aow in en eventu
eel een deel van hun pensioen.
Bovendien legt de congregatie
er per religieuze maandelijks
312 gulden bij. H. Schugard
houdt de economische touwtjes
in handen van het klooster. Hij
heeft uitgerekend dat de op sta
pel staande bezuinigingen Hui
ze Bijdorp vanaf 1994 27.000
gulden per jaar gaan kosten.
Nog verder doorgerekend houdt
dat een verlies in van 1 gulden
49 per bewoonster per dag.
„Ik raak nooit zo gauw van slag
dus nu ook niet", becommenta
rieert Schugard zijn eigen re
kensom. Maar toch. Op jaarba
sis betekent dit dat het klooster
het moet doen met een half
personeelslid minder. Roke
brand is duidelijk wèl van slag
door de voorgenomen bezuini
gingen. „Je wordt boos. Je voelt
je machteloos, het wordt zo
langzamerhand te gek".
Huize Oud-Bijdorp heeft 28
mensen in dienst voor zowel de
verzorging als voor bijkomende
taken als koken en schoonma
ken, maar die werken niet alle
maal hele dagen. Dit houdt in
dat voor de 49 hulpbehoevende
bejaarden 19 verzorgers aanwe
zig zijn en dat is te weinig. Zij
die als vrijwilligster hun bejaar
de en hulpbehoevende mede
zusters terzijde willen staan,
zijn zelf meestal ook de 65 al ge
passeerd en niet meer even
kwiek.
Leken
Huize Bijdorp was in vroeger
dagen een zuiver kloosterbol-
werk dat zichzelf geruisloos
draaiende hield. Langzaam
maar zeker sijpelden echter de
'leken* de kloostermuren bin-
Zuster Alexia is één van de weinigen die zich eens per week zelfstandig
buiten het kloosterterrein waagt Ze zit op een bejaardensoos in Voor
schoten waar ze dekentjes breit voor Tanzaniaanse kinderen.
foto gpd cees zorn
nen. Er zijn geen nieuwe toetre
dingen meer, volgens Schugard
omdat jonge mensen geen roe
ping meer hebben.
Rokebrand wijst op de tegen
strijdigheid in het regeringsbe
leid ten opzichte van bejaar
dentehuizen. „Er komen hele
maal geen bedden meer bij, ter
wijl het aantal bejaarden alleen
maar stijgt. Waar moet je ze la
ten?". Bovendien worden de be
jaarden in Huize Oud-Bijdorp
steeds hulpbehoevender, omdat
het klooster de zusters zo lang
mogelijk zelf wil verzorgen. De
zusters gaan niet, zoals gebrui
kelijk is bij reguliere bejaarden
tehuizen, naar een verpleegte
huis wanneer ernstige lichame
lijke of geestelijke kwalen optre
den of verergeren. Dat vereist
een hoop extra zorg.
Zuster Siebeline, die zelf ook
bejaardenverzorgster is ge
weest, heeft bijvoorbeeld veel
aandacht nodig. Ze heeft kanker
en kan nauwelijks meer op haar
benen staan. Zij gaat niet naar
een verpleegtehuis, maar
schuift gewoon een paar ka
mers op, zodat zij dichter bij het
verplegend personeel verblijft.
Dat scheelt de verzorgsters een
hoop heen en weer geloop.
De 90-jarige zuster Wilhelma,
die de traditionele kledij ook
trouw is gebleven, vraagt zich af
wie Schugard en Rokebrand
zijn. Tenslotte bestempelt zij ze
samenzweerderig lachend als
„nieuwsgierige mannen".
De kloosterbevolking sterft uit.
Volgens de verwachtingen zal
rond 2032 de laatste zuster haar
ogen hebben gesloten. Wat er
dan met het klooster gaat ge
beuren is onzeker.
MITSUBISHI
Auto's met fabrieksgarantie! (ex-importeur)
Mitsubishi Lancer-wagon 1.8 GL0 17500 Km4-90
Mitsubishi Galant HB 1.8 GLXD 58.000 km'90
Mitsubishi Galant HB 2.0 GLSi airco1-90
Mitsubishi Galant HB 2.0 GLS aut. 14.500 km4- 90
Mitsubishi Galant H8 2.0 GLXi SB'89
Mitsubishi Galant HB 20 GTI-16V 4 W0 19.000 km'90
AANBIEDING: SPECIAAL
Mitsubishi Space Wagon 2.0 GLXi/E 17.500 km4- 90
Mitsubishi Colt 1200 GL3-drs'86
Mitsubishi Colt 1500 GL 3-drs'87
Mitsubishi Colt 1500 GLX 3-drs11 -'87
Mitsubishi Colt 1300 EL 3-drs'89
Mitsubishi Lancer 1200 GL'87
Mitsubishi Lancer-wagon 1.5 GL'86
Mitsubishi Galant 1600 GL 85-'86
VW Polo 2-drs. 33 KW '86
VW Golf 3-drs 1300 GL 88
Opel Kadett 1300 N 3-drs10-'89
Opel Kadett 1800 GT 4-drs'88
Subaru Justy GL I11.2 5-drs'89
Honda Integra 1.5 Luxe 5-drs'86
Toyota Corolla 1.3 DX 4-drs'85
Citroen BX 1 4 5-drs'86
BMW 325i 4-drs'87
Mercedes Benz 190 E antraciet'88
Saab 900 GL 3-drs11 -'82
Saab 900 C 3-drs 86
Saab 9001-16 5-drs88
Saab 9000 i-16 5-drs. 40.000 km10-'89
Saab 9000 i-16 5-drs. 36.000 km10-'89
Saab 9000 CD 2.3i aut. 20.000 km9-*90
Saab 9000 CD 2.3i aut. 21.000 km'90
ALLE MERKEN OCCASIONS. KREDIET-BEMIDDELING. VERZEKERINGEN
B0VAG GARANTIEBEWUS NATIONALE AUTO PAS
VRUDAG KOOPAVOND
MITSUBISHI <y\An
"ow AUTOMOBIELBEDRIJF
SH0WR00M-VERK00P-WERKPLAATS-MAGAZUN-ADMINISTRATIE:
TELEFOON 071-140141TELEFAX 071-416571
T0UWBAAN 5 (HOEK RIETSCHANS) LEIDERDORP
