Zaken
té
Geen leesbril meer
voor staarpatiënten
'Elk metertje hek bij Ajax komt van ons'
3M maakt 60.000 produkten
Woensdag 24 juli 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDIJK CAROLINE VAN OVERBEEKE Eindredactie HENK HOUTMAN
19
STAND VAN
DE OMZET VAN3M,
multinational in Zoeter-
woude, bedraagt 26 mil
jard gulden.
DE SURINAAMSE, Iraak-
se, Israëlische en Russi
sche ambassade zijn
omheind met hekken uit
Lisse.
NIEUWSLIJN
3M ontwikkelt nieuwe kunstlens
Heineken aast op alcoholvrije markt
ZOETEWOUDE Heineken, 's lands grootste bierbrouwer, is
erg actief deze zomer. Na de introductie van het nieuwe, met
veel tamtam aangekondigde alcoholvrije Bucklerbier en een
nieuw bierviltje, komt de brouwerij met een tweede alcoholvrij
bier: Amstel Malt.
Het nieuwe biertje wordt niet in de Zoeterwoudse fabriek ge
brouwen maar in 's Hertogenbosch. Het alcoholvrije vocht ligt
half september in de winkel. De twee nieuwe alcoholvrije bieren
moeten Heineken helpen een betere positie op deze biermarkt
te veroveren. Tot nu toe verkiezen velen het alcoholvrije Bavaria.
In totaal dronken de Nederlanders vorig jaar 11 miljoen kratten
alcoholvrij bier: dat is 9 procent van de totale biermarkt.
Smit-Kroes pleit voor betere wegen
DEN HAAG/REGIO „We moeten alles op scherp zetten", zijn
de gevleugelde woorden van Neelie Smit-Kroes. Ze doelt op in
vesteringen voor wegen, bruggen, tunnels en treintrajecten die
volgens haar absoluut nodig zijn. „Dit is nodig om de concur
rentieslag te winnen", zegt de voormalig minister van verkeer en
waterstaat in het blad Bedrijvig Beleid van de provincie Zuid-
Holland.
Smit-Kroes is voorzitter van de Stichting Nederland Distributie
land. Over de in deze regio omstreden Hoge Snelheids Lijn
(HSL) zegt ze: „De trein met goed voor- en natransport kan een
deel van de groei in de luchtvaart opvangen." Over het Groene
Hart laat ze zich alleen verhullend uit: ,,lk begrijp dat planologen
wat anders tegen bepaalde problemen aankijken dan econo
men. In andere Europese landen maken ze er niet zo'n 'festivi
teit' van zoals wij ons dit menen te kunnen veroorloven."
Informatie over vreemdelingen
LEIDEN De informatie-uitwisseling tussen sociale diensen en
vreemdelingdiensten loopt goed. Ruim 90 procent van de ge
meenten kan beschikken over actuele gegevens over de ver
blijfstatus van vreemdelingen die een beroep doen op de bij
stand.
Dit concludeert het Leidse onderzoekscentrum Research voor
Beleid. Vorig jaar zijn afspraken gemaakt over de informatie-uit
wisseling tussen sociale dienst en vreemdelingendienst. Bij-
standvragende vreemdelingen worden geïnformeerd over het
feit dat gegevens worden gecontroleerd bij de vreemdelingen
dienst.
Bij sommige gemeenten zijn sociale diensten terughoudend met
het doorgeven van gegevens. Ze willen de privacy van hun cliën
ten waarborgen. Het is onduidelijk of Leiden tot deze 'terughou
dende' gemeenten behoort.
Estec schreeuwt om ruimte
NOORDW1JKBedrijfsterreinen in deze regio worden steeds
schaarser. Zó schaars zelfs, dat het Noordwijkse ruimtevaartcen
trum Estec bang is dat het in de toekomst naar het buitenland
zal moeten verhuizen.
Een woordvoerder van het economisch belangrijke ruimtevaart
centrum - 1485 banen - heeft een dringende oproep gedaan aan
gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland, I. Günther, om
een oplossing te bedenken voor het probleem.
Hoewel Estec een groot golfterrein voor haar medewerkers heeft
aangelegd, wil het ruimtevaarcentrum daar niet aan tornen.
Evenmin kan het de hoogte in bouwen, omdat de gemeente dit
verbiedt. Het ruimtevaartcentrum heeft daarom het oog laten
vallen op een braakliggend terrein tegenover de hoofdingang.
Maar hier heeft de eveneens met ruimtegebrek kampende ge
meente Katwijk ook haar hoop op gevestigd.
Een nieuwe kunstlens voor mensen met staar. Dat is een
produkt van de Zoeterwoudse multinational 3M, beter
bekend van de gele blocnootjes met zelfklevende me
mo's. Dat 3M zich ook op andere markten begeeft, zoals
de medische, is niet bij iedereen bekend. En dat terwijl
de nieuwe lens voor veel mensen een belangrijk produkt
kan zijn. Volgens 3M-arts Maureen Olierook is het grote
voordeel ervan dat mensen met staar er zó goed mee
kunnen zien, dat ze vaak geen bril meer nodig hebben.
ning aan de divisie gezond
heidszorg waar zestig mensen
op verschillende terreinen
werkzaam zijn. Ze is nauw be
trokken bij de ontwikkeling van
de nieuwe lens. Over staar zegt
ze: „De lens in je oog waarmee
je scherp stelt, bestaat uit ve
zels. Die kunnen bij ouderdom
gaan vertroebelen, net zoals je
haar grijs wordt. Daardoor ga je
steeds waziger zien. Dat heet
staar. Veel mensen krijgen na
hun 65ste een vorm van staar.
De een heeft er meer last van
ZOETERWOUDE
CAROLINE VAN OVERBEEKE
Staar is een vrij veel voorko
mende oogaandoening. Alleen
al in Nederland worden 30.000
staar-operaties uitgevoerd. Ook
in de derde wereld komt de
aandoening voor, maar omdat
mensen hier vanwege de kosten
niet kunnen worden geholpen,
worden ze vaak blind.
Maureen Olierook is als me
dicus werkzaam bij 3M: ze geeft
wetenschappelijke ondersteu-
dan de ander."
De operatie tegen staar waar
bij een nieuwe lens in het oog
wordt ingebracht, is niet erg in
gewikkeld. Mensen kunnen al
enkele dagen na de behande
ling het ziekenhuis verlaten.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd al een kunststoflens uitge
vonden waarmee mensen met
staar weer goed kunnen zien.
Olierook: ..Maar met een gewo
ne lens hebben mensen nog
vaak een leesbril nodig omdat je
op oudere leeftijd vaak niet
goed meer kunt scherpstellen.
Wij hebben nu een 'multifocale'
lens ontwikkeld waarmee je wel
kunt scherpstellen. zowel voor
ver als voor dichtbij."
De 3M-lens is vijf jaar uitge
test en wordt, nu hij goed be
vonden is, over de hele wereld
verkocht. „We hebben er nu
25.000 verkocht, waarvan 500 in
Nederland. Het is een groei
markt: door de vergrijzing krij
gen meer mensen staar. Van de
staarpatiënten kan 40 procent
deze lens gebruiken."
Traumatisch
De 3M-lens is alleen geschikt
voor oudere mensen van wie
het oog verder nog gezond is en
voor jongere patiënten onder de
60 jaar. Olierook: „Traumati
sche staar, waarbij mensen deze
aandoening door een ongeluk
krijgen, is een belangrijke indi
catie voor de lens. Mensen met
aangeboren staar hebben
meestal niets aan een lens om
dat hun ogen en hersens nooit
De nieuwe 'multifocale' kunststof oog-lens
hebben leren zien."
Het grote voordeel van de
lens is volgens Olierook dat
mensen geen leesbril meer no
dig hebben. „Dat is dus ook een
financieel voordeel."
3M zal volgens Olierook niet
veel winst maken op het pro
dukt. „Maar het gaat ons om
het imago. Wij willen in de eer
ste plaats aan de klant denken
en daarop onze produkten af-
Het bedrijf 3M is een internationale onderneming
- een 'multinational' - met vestigingen in 52 lan
den en meer dan 86.000 werknemers in dienst. In
Zoeterwoude staat het Nederlandse hoofd- en
verkoopkantoor van het van oorsprong Ameri
kaanse bedrijf. 3M slaat voor: Minnesota Mining
Manufacturing. In Nederland werken ongeveer
780 mensen bij3M.
Het bedrijf is vooral bekend van de gele plakvelle-
tjes - post-it - maar produceert nog veel meer:
60.000 technisch hoogwaardige produkten. De
produkten zijn in verschillende categorieën on
dergebracht waaronder: electronische en infor
matietechnologieën, grafische technologieën, in
dustrie en consument en gezondheidszorg. Deze
laatste afdeling is verantwoordelijk voor de nieu
we multifocale kunstlens.
De omzet van het bedrijf bedraagt 26 miljard gul
den. Zes procent van die omzet wordt gebruikt
voor research. In Nederland wordt geen onder
zoek gedaan.
stemmen. Met deze lens kun
nen we nog meer betekenen
voor de klant/patiënt. De be
kende 'Post-it' gele zelfklevende
memo's zijn voor 3M een 'big
buster'met deze lens doen we
iels heel specifieks en pakken
we juist niet de grootste geme
ne deler."
3M heeft wel concurrentie op
de medische markt. „Alle grote
oogheelkundige bedrijven zijn
ook dergelijke lenzen aan het
maken", beaamt Olierook. „We
hebben wel een flinke poot aan
de grond in Europa, hoewel we
in Nederland nog te onbelang
rijk zijn en moeten groeien.
Deze lens kan daaraan meehel
pen. We proberen tot de eerste
tien leveranciers van ziekenhui
zen te behoren."
%rm VISION
AHEAD
Hekwerken Lisse grootste producent van vandalisme-bestendige hekken
Zware hekken met vervaarlijke punten. Hekwerken Lisse is gespecialiseerd in vandalismebestendige omhei
ningen. Directeur Hogenboom: „De hekken van de Amerikaanse ambassade? Die zijn van ons."
FOTO HENK BOUWMAN
HAZERSWOUDE DORP RUUD SEP
"Dit is best werk. Als het mooi
weer is, sta je als het een beetje
meezit buiten in het zonnetje te
schoffelen. Maar we zitten op
het ogenblik ook veel in de loods:
stek maken. Ook geen kwaaie
klus. Je zit erbij en je kunt erbij
naar de radio luisteren.
„Deze week is het. bijna de hele
tijd stek maken. We lopen nu
maar met vijf man en dan moet
iedereen helpen. Maar volgende
week wordt het weer drukker.
Dan zijn we hier met een man of
tien en kan de helft naar buiten
toe.
„De sfeer is hier prima en we
houden lekker lange koffiepau-
Z0MERWERK
Naam: Frederik Stolwijk
Leeftijd: 17 jaar
Woonplaats: Alkmaar
Vakantiewerk: manusje
van alles op Hazerswoudse
boomkwekerij
Loon: zeven gulden per
zes. Je zit zo twee keer een half
uur koffie te drinken. Nee, het
gaat er hier allemaal wel vrij re
laxed aan toe. Maar dit is zeker
geen doorsnee kwekerij.
„Ik vind dat ik niet slecht ver
dien. Ik krijg zo ongeveer ander
half keer het minimumloon.
Voor dit werk is dat zeker niet te
weinig. Er zijn er genoeg die
voor minder lopen.
Van het geld dat ik hier verdien
ga ik straks op vakantie en wil ik
wat nieuwe stereospullen kopen.
Dit is mijn vierde week hier. Nog
één week werken en dan is het
wel weer mooi geweest. Dan ga
ik lekker twee weken naar de Ar
dennen en een week naar Polen.
En dan weer terug naar school.
Volgend jaar doe ik eindexamen
„We werken hier gewoon veertig
uur in de week. Maar op zater
dag sta ik ook nog in de Hema
in Alkmaar. Ik kom uit Alk
maar. maar logeer doordeweeks
bij familie in Hazerswoude. Ik
ben een neef van de baas, van
daar.
LISSE ANNET VAN AARSEN
„Het Ajax-stadion? Daar zit
geen meter hek bij dat niet bij
ons vandaan komt." Directeur
G. Hogenboom van Hekwerken
Lisse een Ajaxied in hart en
nieren en daarom trots op de
opdrachten van de Amsterdam
se voetbalclub weet dat zijn
bedrijf niet het grootste op de
markt is. Dat kan ook niet,
meent hij. omdat zijn produkt
grotendeels met de hand wordt
gemaakt terwijl bij andere be
drijven het werk voornamelijk
met robots wordt uitgevoerd.
Het meest bijzonder op het
gebied van omheiningen is
Hekwerken Lisse wel, meent de
directeur. „Andere bedrijven le
veren alleen standaardhekken,"
verklaart Hogenboom. „Maar
wij kunnen door ons afwij
kende produktieproces hek
ken maken naar ontwerp of
ideeën van de opdrachtgevers."
Maatwerk
De specialisatie begon ongeveer
twaalf jaar geleden, toen Ho
genboom een opdracht kreeg
van de Amerikaanse ambassade
in Den Haag. „We moesten een
stevig hek maken zodat het
moeilijk zou worden om daar
ongewenst naar binnen te gaan.
Na die klus kwamen er meer
opdrachten. Momenteel zijn we
de grootste producent in Neder
land van vandalisme-bestendi
ge hekwerken. Onze verkoper
hoeft niet eens echt op pad voor
opdrachtgevers. Zodra iemand
iets anders wil dan standaard,
komt hij vanzelf bij ons terecht.
De verkoper heeft voornamelijk
een adviserende rol."
Inmiddels is de kantoorruim
te van het bedrijf behangen met
foto's van uitgevoerde opdrach
ten. Afbeeldingen van sierhek
ken met bogen en krullen, de
veel gevaarlijker ogende vanda
lisme-bestendige hekken maar
ook starthokjes voor paarden
races sieren de wanden. De Su
rinaamse, haakse, Israëlische
en Russische ambassade zijn
inmiddels omheind met hekken
uit Lisse. Daarnaast werden ves
tigingen van Esso en Shell voor
zien van degelijke afsluitingen.
Geknoeid
De toekomst ligt volgens Hek
werken Lisse niet alleen meer
bij dergelijke opdrachtgevers.
Het bedrijf gaat zich nu toeleg
gen op iets onschuldigers: de
renovatie van flatgebouwen.
„Daar zit de toekomst in." ver
wacht Hoggenbooni. „Dat met
die flats uit de jaren zestig veel
is geknoeid, wordt nu wel dui
delijk. De aannemers deden
toen vaak maar wat en nu moet
de zaak goed worden opge
knapt. Dat geldt ook voor de
balkon- en galerijhekken. E.n
daar gaan wij ons op toeleg
gen."
Zo'n dertig man heeft Hogen
boom voor het uitvoeren van
het werk in dienst. Een deel
daarvan maakt in de werkplaats
aan de Grevelingenstraat in lis
se de hekken op maat. Het ver
zinken ervan wordt vervolgens
uitbesteed. Het zelfde geldt
indien gewenst voor de
coating waarbij de hekken (in
dit geval meestal sier) een
kleurtje krijgen. Vervolgens
wordt het eindprodukt door de
buitendienst bij de opdrachtge
ver geïnstalleerd. Voor het ma
ken van werktekeningen die
voldoen aan de wensen van de
opdrachtgevers heeft Hek
werken Lisse een ontwerper in
dienst.
Met elkaar maken zij hekken,
die tien tot 75 procent duurder
zijn dan de standaardhekken
van andere bedrijven. Ondanks
de prijzen gaan er zo'n tien of
fertes per dag de deur uit. „Krij
gen we voor twee daarvan op
dracht tot uitvoeren, dan heb
ben we leuk werk, bij vier heb
ben we het razend druk," zegt
Hogenboom.
De opdrachten omvatten be
dragen van een paar duizend
gulden tot enkele tonnen, aldus
de directeur, die echter weigert
jaarcijfers prijs te geven. „We
hebben die verplichting niet en
daarom doen we het ook niet.
We willen de concurrent niet
wijzer maken dan hij al is."
Vaklui
Als enige bedreiging ziet de di
recteur vooralsnog alleen het
gebrek aan vakmensen in de
metaalsector. „Dat is echt een
probleem." verklaart Hogen
noom. „Het is bij voorbeeld wel
mogelijk om lassers te krijgen
die uitstekend kunnen lassen
maar een boor hebben ze dan
nog nooit vastgehouden. Ze
hebben het of ze hebben het
niet. maar dat weet je pas nadat
ze een half jaar in dienst zijn.
Als ze het dan nog niet kunnen,
leren ze het nooit."
