Feiten Abu Nidal bankierde bij BCCI 'Snelle rijst' maakt tweede Groene Revolutie mogelijk Voor Boudewijn hoefde het allemaal niet Finnen zoeken in Karelië naar verloren dromen 'Het leven is mooi, ondanks de tegenslagen en pijn' EN MENINGEN Financieel schandaal brengt Bank of England in verlegenheid Beruchte terroristen hebben tien jaar lang hun acties ge financierd met hulp van de Bank of Credit and Commer ce (BCCI), de internationale bank die begin juli werd ge sloten. Dit heeft het Britse zondagsblad The Sunday Ti mes gisteren onthuld. Volgens de krant gebruikten de terroristen faciliteiten van twee Londense BCCI-filialen. rist. In het decennium dat hij een rekening bij de BCCI had. zouden onder zijn leiding 250 mensen zijn omgebracht. LONDEN GPD-Rtr-DPA-UPt De onthulling brengt de Bank of England verder in verlegenheid. Deze Engelse nationale bank, die al onder vuur ligt omdat zij te lang zou hebben gedraald met haar optreden tegen de BC CI, werd volgens The Sunday Times begin 1990 al gewaar schuwd dat internationale ter roristen rekeningen bij BCCI hadden. Deze waarschuwing was destijds afkomstig van de Britse inlichtingendienst. Onder de terroristen met een BCCI-rekening was Abu Nidal, 's werelds meest gezochte terro- Rapport De bank werd op 5 juli gesloten door de autoriteiten van het Verenigd Koninkrijk en zes an dere landen. Tweeënzestig an dere landen volgden dit voor beeld binnen enkele dagen. Aanleiding tot deze drastische maatregel was een rapport, dat de Bank of England enige dagen eerder had ontvangen. Dit rap port was opgesteld met hulp van Price Waterhouse, het ac countantskantoor van de bank. Volgens The Sunday Times had de Bank of England echter veel eerder tot actie moeten over gaan. Begin dit jaar zou de staatsbank een rapport hebben ontvangen, dat de band tussen Abu Nidal en de BCCI onthulde. In 1990 had de Britse inlichtin gendienst een soortgelijke boodschap afgegeven. Een ander zondagsblad, The In dependent on Sunday, lichtte een ander tipje van de sluier op die nog altijd over de BCCI hangt Volgens deze krant werd het accountantskantoor Price Waterhouse vele jaren om de tuin geleid met valse leningen aan Arabische miljonairs. Om verliezen te verbergen, ver schenen in de boeken van de BCCI bedragen van miljoenen ponden die aan rijke Arabieren zouden zijn geleend. Pas vele jaren later ontdekten de ac countants dat de namen van deze Arabieren gewoon uit het telefoonboek van Kuwayt waren gehaald en dat zij in het geheel geen geld hadden geleend. In vele gevallen waren zij zo rijk, dat zij ook geen geld hoefden te lenen. •Lening' Door deze niet bestaande lenin gen in de boeken op te voeren, waren BCCI-directeuren in staat om gelden aan de bank te ont trekken voor doeleinden die zij geheim wilden houden. Daar mee waren enorme bedragen gemoeid. Alleen al een 'lening' aan de Saudische al-Ibrahim-fa- milie bedroeg 132 miljoen pond bijna een half miljard gulden aldus de krant. Ook in de Verenigde Staten dreigt een grote rel over BCCI te ontstaan. Robert Morgenthau, een openbare aanklager uit New York, zegt in het laatste nummer van 'Time Magazine' dat de Amerikaanse regering hem tegenwerkt in zijn onder zoek naar BCCI. De regering probeert haar betrokkenheid bij de bank verborgen te houden, aldus Morgenthau. Een andere krant berichtte onlangs dat BC CI een rol heeft gespeeld bij de levering van wapens aan Iran en het doorsluizen van gelden naar de Contra's in Nicaragua. Vandaag begint overigens in Londen een gerechtelijke proce dure over de sluiting van de Britse filialen van BCCI. Een grote groep spaarders probeert deze sluiting uit te stellen. Zij willen de kans krijgen een red dingsplan te maken, waarmee ze hun geld veilig kunnen stel len. Spaarders van de BCCI-filialen in Hong Kong protesteerden gisteren te gen de sluiting van de bank. «foto afp 'Lockerbie gevolg van DEA-operatie' LONDEN Rtr-ANP De vliegramp met een Pan-Am vliegtuig dat in 1988 ontplofte boven het Schotse plaatsje Loc kerbie 270 doden is wel licht te wijten aan het feit dat een agent van de Amerikaanse drugsbestrijdings-organisatie DEA door de douane ging zon der controle van zijn bagage. Dit schrijft de Britse krant Ti mes. Deze krant interviewde de voormalige Amerikaanse ge heim agent Lester Coleman. Coleman werkte als geheim agent in het Midden-Oosten. Onbekenden zouden in een tas van een andere DEA-agent, waarin zich drugs bevonden voor een undercover-operatie in de VS, omgewisseld hebben voor een tas met een bom. De tas werd volgens afspraak tus sen de Amerikaanse en Duitse politie vervolgens niet gecon troleerd, aldus Coleman. Maandag 22 juli 1991 Redactie; 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS MARGOT KLOMPMAKER Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MITZIE MEUERHOF HELSINKI ERKKISARO Met duizenden tegelijk komen ze uit Finland: hoofdzakelijk oudere mensen die hiermee een droom in vervulling zien gaan. Voor het eerst in vijftig jaar zien ze de huizen en speelplaatsen uit hun kinderjaren terug. Dit jaar zullen er naar verwachting honderdduizend komen, een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. Het jaar daarvoor trotseerde slechts een handjevol het reisverbod naar het Sovjet grensgebied dat tot de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakte van de Finse provincie Karelië. In 1940 werd Finland door een invasie van het Sovjet-leger ge dwongen het grootste deel van de Karelische provincie aan zijn oosterbuur af te staan. Er wer den 430.000 Finnen geëvacu eerd naar andere delen van Fin land. De nieuwe openheid in de Sov jetunie heeft alles veranderd. Voor veel Finse pelgrims is de reis terug naar hun jeugd echter alles behalve vreugdevol. Ze herinneren zich het gebied als een bloeiende, levenskrachtige landbouwschuur. Vijftig jaar verwaarlozing door de nieuwe heer en meester heeft deze ooit welvarende provincie verwoest. Veel Finnen kunnen hun ouder lijke woning niet meer terugvin den. Voor de gelukkigen die er wél in slagen hun huis te vin den, is dit vaak een schokkende ervaring: de huizen waarin ze werden geboren zijn ingestort. De ervaring van de 65-jarige Ei- la Jaaskelainen is typisch. Ze was dertien toen ze haar huis moest verlaten. Pas dit jaar kreeg ze toestemming haar ge boortedorp Lahdenpohja te be zoeken, ruim veertig kilometer van de grens. „Ik herkende het gebied niet meer. Pas toen ik in de verte de vernielde kerk van Lahdenpohja zag, besefte ik dat ik mijn oude woonplaats naderde," vertelt ze. „Het huis was in vervallen staat, maar het was mijn huis. Er woonde een oude Russische vrouw, die me uitnodigde bin nen te komen. Binnen was niets veranderd. Zelfs de kachel die mijn vader in de jaren dertig had gekocht, stond er nog. Aan het eind van mijn bezoek gaf ik haar dertig Finse mark vijf tien gulden Later hoorde ik dat dit de helft van haar jaarlijk se pensioen was." Tot Jaaskelainen's verbazing le ken de meeste Russen in het ge bied niet te weten dat het ge bied vroeger aan Finland had behoord. „De plaatselijke auto riteiten beweerden zelfs dat het heldere licht dat üit dorpjes aan de Finse kant van de grens kwam, zoeklichten waren van 'spionnen die het vaderland vij andig gezind waren'. De Sovjet- autoriteiten hadden geruchten verspreid onder de bevolking dat er in Finland voortdurend hongersnood was." Het was schokkend voor Jaaskelainen te zien hoe haar loosd.Alle huizen stonden op instorten. Het leek of de men sen het hadden opgegeven. Het interesseerde hen niet meer. Er was bijna nergens voedsel. Ik vraag me af hoe de mensen moeten overleven." Eén produkt leek echter overal in overvloedige mate voorhan den. „Telkens wanneer onze bus in een dorpje stopte, wer den we onmiddellijk omringd door illegale drankstokers die een handeltje met ons wilden drijven," vertelt Jaaskelainen. In de Sovjetunie groeit hét besef dat Karelië met behulp van Fin se investeringen en know-how mogelijk tot ontwikkeling valt te brengen. Er bestaan plannen voor een vrijhandelsgebied langs de Finse grens en er wordt overwogen land te verpachten aan Finse boeren. Wellicht zul len volhardende afstammelin gen van de geëvacueerde Fin nen de droom van hun ouders kunnen verwezenlijken door te rug te keren naar Karelië. HANS DE BRUUN CORRESPONDENT Als het aan hemzelf gelegen had, dan was de afgelopen week waarschijnlijk stilletjes voorbij gegaan. Uitbundig feestvieren ligt immers niet zo in zijn aard. Het laatste bal dat hij gaf da teert al weer van 1958 en dat was ook al geen spetterend feest. Maar je bent koning en dat schept nu eenmaal ver plichtingen. En daarom haalde Boudewijn van Saksen-Coburg Gotha de afgelopen dagen zijn vrolijkste glimlach tevoorschijn en liet zich de felicitaties van zijn on derdanen welgevallen. Veertig jaar op de Belgische troon: toch niet niks. Als regering en volk dat nou willen vieren, dan moet je ze daar maar de gelegenheid voor geven. De Belgische kranten en week bladen deden de laatste dagen verwoede pogingen de indruk te wekken dat België het afgelopen weekeinde een kolkende, fees tende massa was. maar eigenlijk is het feest nooit op gang geko men. Het lijkt wel of de Belgen zich aanpasten aan het karakter van 'Ie roi triste', zoals hij wel wordt genoemd. De parlementaire ontvangst werd vorige week door heel wat leden geboycot. Een formele zitting van beide kamers was maar achterwege gelaten. Dat herinnerde teveel aan veertig jaar geleden, toen een net 20-ja- rige, zeer bedeesde jongeman ongewild een kroon kreeg opge zet terwijl een verwoede com munist 'Vive la Republique' riep. Maar die kreeg enkele dagen la ter een kogel door zijn hoofd, terwijl de jongeman de lood zware last van het koningschap wel degelijk op zijn te frêle schouders nam. Belast met de erfenis van zijn vader Leopold, die het land aan de rand van de afgrond had gebracht, omdat hij niet wilde geloven dat zijn volk zo weinig vergevingsgezind Belast ook met een verleden, dat hem als kind al had gete kend. Een verleden van droeve voorvallen: grootvader Albert Geen koning onder de mensen, maar op gepaste afstand. Er kon gisteren wél een lachje af bij Boudewijn en zijn vrouw Fabiola tijdens de jubileumviering in Brussel. •fotg belca viel dood van een rots in de Ar dennen. Een jaar later reed zijn moeder, de mateloos geliefde Astrid wier geest nog altijd door het paleis van Laken lijkt te wa ren, zich in Zwitserland te plet ter. Angst Angst tekende zijn jeugd. Angst voor de dood, waarmee hij zo jong geconfronteerd was. En angst voor zijn vader, die hij moest opvolgen terwijl hij er nog lang niet aan toe was. Die koningskwestie tekende de af gelopen veertig jaar. Hij moest en wilde immers het symbool van eenheid zijn van dit altijd zo verscheurde land. Dat viel hem in het begin moei lijk, want hij woonde onder het zelfde dak als zijn vader en diens tweede vrouw, die het haar volk niet kon vergeven dat het haar man tot troonsafstand had gedwongen. De grote staatsman Achille van Acker nam echter de taak op zich deze timide jongen tot een waardige vorst om te toveren. Ook andere grote staatslieden namen die taak over en leidden, of beter: begeleidden hem door de vele crises die België de laatste veertig jaar teisterden. Het loslaten van de Kongo, die hij bijna beschouwt als het kind dat hij nooit heeft gehadde eeuwige taalstrijd en het sociale oproer van de jaren zestig. En natuurlijk de definitieve tweedeling van de Belgische staat in het voorbije decenni um, die hem achterliet als het enige symbool van een eenheid die er nooit is geweest. Een pe riode waarin hij, zij het zelden in de openbaarheid, een hoofd rol heeft gespeeld waardoor de Belgische staat wellicht voor uiteenvallen is behoed. Lachebek Het koningsschap is voor hem niet ceremonieel. Aan lintjes knippen heeft hij een hekel. Hij is ook geen lachebek zoals zijn noordelijke buurvrouw. Een slechte rug, een zwak gestel en een kinderloos huwelijk met zijn dona hebben hem gete kend, maar ook gesterkt. Hij lijdt eronder, maar draagt zijn lot met waardigheid. Het volk weet dat te waarderen. Het leeft en lijdt mee. Er is in dit land ook weinig waar jong en oud, van benoorden en van be zuiden de taalgrens, zich eens gezind achter kunnen scharen. Zijn misstap van vorig jaar zit de politici misschien nog dwars, het volk heeft het hem al lang vergeven. Koningscrisis? Hoezo? Boudewijn is nog een vorst als uit de boekjes. Geen Juliana, die vorstin tussen de mensen was, al toont hij zich zichtbaar be gaan met het lot van de zwak- sten en misdeelden. Maar hij daalt zelden af van zijn troon in Laken om zich tussen het gewo ne volk te begeven. Er is altijd die afstand, die verlegenheid bijna. Het volk komt echter wel naar hem, in vele gedaanten. De ene na de andere groep, politicus of deskundige wordt in Laken uit genodigd om de vorst te vertel len over wat zich 'buiten' af speelt. Hij luistert als geen an der, overweegt, analyseert. En geeft dan advies, vooral aan Wilfried Martens, zijn steun en toeverlaat. Zij lijken bijna bloedbroeders, met een onwrikbaar vertrouwen in elkaar en vooral een groot respect, dat ook na vorig jaar april, of na zijn tussenkomst in de Rwandese kwestie, toen hij aandrong op het sturen van sol daten om zijn vriend de presi dent te redden (en zijn zin kreeg), geen greintje lijkt ge schokt. Zeldzaam Dat waren zeldzame gelegenhe den dat het volk inzage kreeg in wat zijn vorst vindt. Naar wat hem precies beweegt, moeten zij meestal raden. Hij geeft nooit interviews, houdt slechts zo nu en dan een toespraak tot het volk, met Kerst of zo, waarin altijd wel een diepe boodschap verborgen zit. Over het gezin dat hij tot zijn onuitsprekelijke verdriet moet missen de democratie en al tijd weer over de eenheid, die zo vermaledijde eenheid. En dat met een gezicht dat zorg, dat compassie uitstraalt. Nooit een spontane lach, hooguit een grijns. Er zijn belangrijkere din gen in het leven dan plezier. Na veertig jaar vraagt België zich af hoe lang hij nog vol houdt. Want al is hij pas zestig en niet eens het langstregeren- de staatshoofd ter wereld, zoals wel wordt beweerd, de tijd be gint toch een beetje te dringen. Zijn opvolger, zoon Filip van broer Albert, is er echter nog lang niet klaar voor. Een wat sullige jongeman, die het vol gens de media niet bepaald van zijn grote intelligentie moet hebben. Maar Boudewijn was in juli 1951 ook een sullige, trieste jongeman. En de omstandighe den waren toen heel wat moei lijker. Indiase wetenschap pers hebben een nieu we rijstsoort ontwik keld, die ongekend snel groeit en goed bestand is tegen droogte. De snelgroeiende rijstsoort zou een nieuwe 'Groe ne Revolutie' kunnen ontketenen waarvan vooral de kleine boeren in niet-geïrrigeerde landbouwgebieden profiteren. De nieuwe rijstsoort, Pu sa Jaldi Dhan ofte wel snelle rijst Hindi is ontwikkeld door onderzoekers van het Indiase Landbouw On- derzoeks Instituut (IA- RI) in New Delhi. De meeste soorten rijst kunnen gemiddeld zo'n 140 dagen na het planten worden ge oogst. De nieuwe 'snel le rijst' kan al na 65 da gen worden binnenge haald. De Pusa is ook bestand tegen lange periodes van droogte. De mees te rijstsoorten hebben overvloedig water no dig. Pusa heeft volgens de onderzoekers van IARI genoeg aan drie dagen regen om een redelijke oogst op te le veren. Bovendien is de nieuwe rijstplant resis tent tegen allerlei in secten en groeit zij ook zonder grote doses du re kunstmest. De op brengst van de nieuwe rijst is drie ton per hec tare, terwijl dat tot nu toe in niet-geirrigeerde gebieden maar 0,5 ton per hectare is. Proeven met de aan plant van Pusa-rijst in Orissa, Madhya Pra desh en West-Bengalen zouden succesvol zijn verlopen. Volgend jaar zullen grootschalige experimenten worden gedaan met de com merciële verbouw van de nieuwe rijst. Wan neer deze experimen ten goed verlopen, zóu de rijst wel eens de redding kunnen zijn voor miljoenen kleine rijstboeren in de Derde Wereld. Want de 'Groene Revo lutie' die leidde tot een enorme stijging van de rijstproduktie bleef tot nog toe beperkt tot geïrrigeerde landbouw. Er werden nauwelijks rijstsoorten ontwikkeld voor niet-geïrrigeerde gebieden en voor de terraslandbouw in heuvelachtige gebie den. Daar komt wel een kwart van de rijst produktie van Azië vandaan. Ondérzöeks- organisaties zoals de IARI hebben zich, met hulp van het VN-Ont- wikkelingsprogram (UNDP) en deVoedsel- en Landbouw-Organi- satie (FAO) de laatste jaren toegelegd op het ontwikkelen van nieu we soorten rijst voor boeren in marginale landbouwgebieden. „De nieuwe rijstsoor ten bieden ongekende mogelijkheden voor ontwikkelingslanden, die hun oogst vaak ver loren zien gaan door droogte of overstro mingen", zegt een van de onderzoekers van IARI, S. Chakrabarti. Hij had tien jaar nodig voor de ontwikkeling van de nieuwe snelle rijst. In India overstro men elk jaar tijdens de moesson de rivierer Ganges en de Brah maputra, waardoor duizenden hectaren land onder water ko- meh te staan. Hoewel het water zich in sep tember weer terug trekt, krijgt de rijst ver volgens weinig tijd om te rijpen voordat de winter invalt. Als ze de nieuwe snelgroeiende rijst planten, kunnen de boeren echter al in november de oogst binnenhalen. de BRUSSEL «HANS JACOBS Met het monogram van de ko ning geprojecteerd op de bollen i het Atomium, die dank zij de nationale drie kleur hebben aangenomen, en een uitbundig vuurwerk zijn vannacht even na twaalven de Belgische 'koningsfeesten' afge sloten. Vandaag begint Boude wijn aan zijn 41ste regeringsjaar en wordt het weer rustig rond het koninklijk paleis in Brussel. De Belgen kijken doorgaans wat nuchterder tegen hun konings huis aan dan hun noorderbu ren, die zich jaarlijks in oogver blindend oranje uitdossen om de verjaardag van Trix te vieren. De 60-ste verjaardag van de ko ning der Belgen meer dan eens de 'enige Belg' genoemd in het door taaltwisten verdeelde land en het 40-jarig rege ringsjubileum zijn geen rede nen om daar vanaf te wijken. Hier en daar valt er een zwart- rood-geel hoofddeksel te be speuren, naast een enkele kin derballon en een papieren vlag getje van een Brusselse krant, maar verder is er weinig uiterlijk feestvertoon. De Belgen vlaggen ook niet zoals de Hollanders. Alleen van de openbare gebouwen en dat zijn er in het centrum van Brussel toch nog heel wat wappert op de nationale feest dag de driekleur. Die in de hoofdstad overigens opvallend vaak vergezeld gaat van het blauwe dundoek van de Eu ropese Gemeenschap, want Brussel is tenslotte ook 'hoofd stad van Europa'. Omdat de nationale feestdag dit jaar op een zondag valt wordt het jaarlijkse militaire défilé een dag eerder gehouden. Bij gebrek aan indrukwekkend wapentuig krijgen het Rode Kruis, de brandweer en de ziekenbroe ders van Brussel doorgaans het meeste applaus van het publiek. De koning en koningin slaan de langs marcherende troepen als vanouds gade vanaf een verho ging voor het paleis. Boudewijn en Fabiola zijn za terdag al vroeg in de weer. Per soonlijk geven zij het startsein voor de koningsfeesten op de Heizel. De paviljoens zijn vol gens verschillende thema's in gericht en ook tussen de ten toonstellingsgebouwen van de Expo'58 valt van alles te bele ven. Van Belgische warmbloed- paarden, Europese sport, op zwepende 'Gilles' uit La Lou- vain, Bart Peeters en zijn Radios en de steltenlopers uit Merchtem tot Toots Thielemans en Will Tura bij de afsluitende 'Apotheose 60/40'. Daarvoor, en voor het aanslui tende vuurwerk, trekken de Bel gen, en met name de Brusse laars, met tienduizenden tege lijk naar het Tentoonstel lingspark. De spoorwegen laten extra treinen rijden, de metro puilt uit, het aanbod kan nau welijks worden verwerkt. Wan hopig probeert de politie de stroom bezoekers in goede ba nen te leiden. Gelukkig zijn de Belgen gedisciplineerd en is één vermanend woordje voldoende om 'het pakske volk' op het rechte pad te houden. Wanneer de minzaam glimla chende Boudewijn bij het begin van het concert op het meters hoge projectiescherm onder het Atomium verschijnt, klinkt een warm applaus op.Ah maai, wat ziet de koningin er schoon uit", is het commentaar op de in stemmig rood geklede Fabio la. 'Het leven is mooi, ondanks de tegenslagen en pijn' zingt Will Tura. „Wat toepasselijk", vindt een Brusselse madam, die meewiegt met de muziek. België zou geen België zijn als niet direct daarna de Franstali- gen aan bod komen, met de langbenige Viktor Lazlo. Daarna is het weer tijd voor het serieuze werk. Zeven koren zorgen voor een oorverdovend slotakkoord, met populaire wijsjes uit de opera. Het vuurwerk moet er zelfs voor wachten. De muzikale hulde valt duidelijk in de smaak bij de koninklijke gasten. Prin ses Paola neuriet mee, Albert broer van de koning beweegt zijn voeten op de maat van de muziek. En dan knalt het boven Brussel, terwijl laserstralen Kuifje 'Tin Tin' voor de Franse helft van het publiek toveren op de spijlen van het Atomium. Op kleurrijke wijze wordt een punt gezet achter dubbele feest. Van daag kan de plantsoenendienst aan de slag. Veel bloemen heb ben het partijtje voor de koning niet overleefd, maar een keer per jaar willen de Belgen als de politie niet kijkt ook wel eens buiten de paden treden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 2