Religie
'Net zo'n sekte als christendom'
'^terdag 20 juli 1991
Redactie: 071-161400 WIM SCHRIJVER Eindredactie: HENK HOUTMAN Vormgeving: RUTCER J HOOCERDUK
5
IN STILTE brengen religieuze joden AAN ZIELTJESWINNERL) doen
deze sjabbat door, waarop de ver- boeddhisten volgens de eerwaarde
woesting van de tempel wordt her- Thera niet. Het boeddhisme ontkent
dacht. het bestaan van een ziel en "er valt
dus nikste winnen".
Eerste Nederlandse boeddhistische monnik, Thera Dhammaw iranatha:
De boeddhistische monnik
zit achter in de zaal zich
een heel klein beetje op te
vreten. Hij was uitgenodigd
voor de zoveelste studie
dag over de dialoog tussen
de godsdiensten en was na
lang aarzelen ook maar
eens gegaan. Hoort 'ie een
vooraanstaande islamken
ner zeggen dat Nederland
450.000 moslims telt en
100.000 hindoes. "Boed
dhisten en New Age weten
we niet precies."
DEN HAAG
BERT VAN DER KRUK/ANP
Het gaat hem niet om het aan
tal (de overheid houdt het op 10
a 15 duizend, boeddhisten zelf
op zo'n 30.000). Nee, zijn op
winding betreft vooral het feit
dat de boeddhisten, al vaker op
één hoop gegooid met hare
krishna's en bhagwan-volgelin-
gen, nu in één adem genoemd
worden met New Age. "Wij zijn
geen New Age; de Boeddha is of
all ages."
De man blijkt de eerste Neder
landse boeddhistische monnik
te zijn, de eerwaarde Thera
Dhammawiranatha. Hij geeft
leiding aan het Boeddhayana
centrum in Den Haag, waar drie
monniken wonen en tal van ac
tiviteiten worden georgani
seerd. Hij kreeg zijn opleiding in
Indonesië en keerde in 1977 te
rug naar Nederland. Er waren
toen al enkele boeddhistische
monniken in het land, maar zij
waren allen afkomstig uit Azië.
De monnik werd 37 jaar gele
den als Pierre Krul geboren en
wist als katholiek jongetje van
13 dat hij boeddhist wilde wor
den. "Het was liefde op het eer
ste gezicht. Ik las de Vier Nobele
Waarheden en dacht: dit is het.
Zo'n leven van zuiverheid wil ik
ook leiden." Als monnik houdt
hij zich thans aan de 227 leefre
gels die volgens de Boeddha tot
de ware Verlichting leiden.
"Als Nederlandse monnik word
je toch een beetje raar aangeke
ken," zegt hij. 'Mooie rok heb je
aan!' Ook op straat wordt hij
vaak voor hare krishna versle
ten, maar hij stoort zich er niet
meer aan. Als Aziatische mon
nik zou hij in Nederland heel
serieus worden genomen; als
blanke in een exotisch gewaad
blijft hij in het kille Holland een
vreemde bezienswaardigheid.
"Wij lijken niet op echte mon
niken. Wij zijn Nederlanders die
voor monnik spelen."
Het is niet zo zinvol, heeft de
monnik inmiddels ontdekt, om
aan buitenstaanders uit te leg
gen wat het boeddhisme pre
cies inhoudt. "Het is veel beter
hun duidelijk te maken wat we
niet zijn." Dus "geen halve hin
does, geen aanhangers van
Bhagwan of New Age". Boed
dhisme is "niks engs of mys
tieks" en ook geen sekte. "Als
mensen vragen of het boed
dhisme een sekte is, zeg ik al
tijd: ja hoor, net zo'n sekte als
het christendom."
Geen missionarissen
"Het boeddhisme is de enige
wereldreligie die door weten
schappers niet wordt tegenge
sproken," zegt de monnik. Dat
komt omdat het zich niet ba
seert op een wetmatig systeem
dat door een godheid of oer
kracht buiten de mens wordt
bepaald. "De leer van de Boed
dha is een psycho-ethisch sys
teem, waarin alle ethische nor
men bepaald worden door de
psychologische achtergronden
en motieven van ons hande
len."
"Het boeddhisme is begonnen
met een mens. Daarom heeft de
hele leer van de Boeddha een
menselijk karakter", aldus de le
raar die zich Thera mag noe
men omdat hij meer dan tien
jaar monnik is. De Boeddha
Gotama, die 26 eeuwen geleden
in Noord-lndië werd geboren,
heeft nooit gezegd "dat hij een
God was. of de zoon van God.
Er was niks goddelijks aan
hem".
In deze "zeer actuele religie" is
geen plaats voor geboden of
verboden. Het boeddhisme
moet het, gelukkig, stellen zon
der religieuze begrippen als
zonde en straf, schuld en boete.
"De mens wordt aangespoord
om het goede te doen en zich te
onthouden van mensonterende
handelingen van bedrog, kwet
sen en beneveling."
Het is een heel praktische reli
gie, "in de eerste plaats een
leefwijze die overal in de prak
tijk kan worden gebracht". Ook
een individualistische religie:
"Je doet het voor jezelf en niet
voor je omgeving." Bovendien
hoeft niemand bang te zijn voor
zieltjeswinnerij: het boeddhis
me ontkent het bestaan van een
menselijke ziel en "er valt dus
niks te winnen".
Dat neemt niet weg dat de eer
waarde Thera bijna dagelijks op
pad is om op scholen en op al-
ierlei bijeenkomsten in den lan
de te vertellen over de leer van
de Boeddha - het leven is lijden,
het lijden wordt veroorzaakt
door begeerte, dus overwin de
begeerte door het Nobele Acht
voudige Pad te bewandelen.
Maar „alleen als er om gevraagd
wordt. Wij willen geen missio
narissen zijn".
Zonderling
Hij begrijpt wel dat er door deze
afwachtende houding veel mis
verstanden over de Boeddha en
zijn volgelingen blijven bestaan.
"Wij timmeren niet aan de weg.
Wij profileren ons te weinig en
zijn ook van mening dat we ons
niet zo nodig hoeven te profile
ren. Wij hebben geen actiegroe
pen. Wij zijn gewoon rustig
boeddhist."
Toch ziet ook de monnik wel in
dat er enige actie moet worden
ondernomen in het multireli
gieuze Nederland. De moslims
en de hindoes beginnen zich
steeds meer te roeren. "Ik wil
niet zeggen dat ook wij televi
sieprogramma's moeten krij
gen, maar het zou wel een goe
de zaak zijn als het boeddhisme
op een of andere manier afkomt
van het beeld van een vreemde,
zonderlinge religie."
"Het zal niet lang meer duren of
er komen steeds meer boed
dhistische kindertjes op de
scholen", zegt de monnik, niet
alleen wijzend op het groeiend
aantal Aziatische kinderen maar
ook op de kinderen van Neder
landse boeddhisten. "Ik moet
van mijn ouders zeggen dat ik
katholiek ben," zei laatst een
boeddhistisch jongetje tegen
hem. "Anders word ik op school
uitgescholden."
Deze "dialoog met de samenle
ving" vindt de eerwaarde inte
ressanter dan de "marginale
wetenschappelijke dialoog met
andere godsdiensten." Binnen
enkele organen wordt voorzich
tig met het religieuze gesprek
tussen christendom en boed
dhisme begonnen. "Maar
meestal wordt er over ons ge
sproken," zegt Thera, die vindt
dat bij de dialoog in ieder geval
de boeddhistische monnikken,
naar schatting vijftien in getal,
betrokken moeten worden.
Als de dialoog echt van de
grond komt, zal blijken dat we
heel wat gemeen hebben, voor
spelt de monnik. Christenen
zullen ongetwijfeld hun proble
men hebben met deze 'godloze'
religie, maar zullen er ander
zijds veel goeds in herkennen.
Stromingen
Het Boeddhayana Centrum in
Den Haag, gevestigd in een rij
tjeshuis in een door en door
Haagse straat, is inmiddels te
klein geworden voor de vele ac
tiviteiten van de eerwaarde
Thera en zijn volgelingen. Bij de
jaarlijkse Wesak-viering, enkele
weken geleden gehouden ter
herdenking van de geboorte, de
verlichting en het heengaan van
de Boeddha, kon het klooster de
200 bezoekers nauwelijks ber
gen.
Volgens plan moet het centrum
volgend jaar verhuisd zijn naar
een groot meditatiecentrum
buiten de Randstad. Het liefst
het oosten van het land, waar
meer rust is voor meditatie en
waar grond en gebouwen goed
koper zijn dan in het westen. De
monniken, die het moeten heb
ben van gaven en giften, heb
ben berekend dat ze 600.000
gulden nodig hebben.
De Haagse monniken, allen Ne
derlander van geboorte, beho
ren tot de school van de The-
rawada, het vroege boeddhisme
zoals dat voornamelijk wordt
beleden in Burma, Sri Lanka en
Thailand. De belangrijkste an
dere stromingen, die op hun
beurt in allerlei strominkjes zijn
opgesplitst, zijn de Tibetaanse
en de Chinese variant en de uit
Japan afkomstige Zen.
Nadat lange tijd Zen in het wes
ten de grootste populariteit ge
noot, is volgens de monnik nu
de beurt aan het Tibetaanse
boeddhisme, dat bezig is in het
Friese H an turn een groot cen
trum op te richten. De diverse
stromingen - "sommigen kun
nen door hun veelheid de leer
van de Boeddha niet meer zien"
- leven vreedzaam en niet-con-
currerend naast elkaar en ont
moeten elkaar spaarzaam in de
Boeddhistische Unie van Ne
derland.
HOOGTU
TH
esha be-Av.
De negende dag van
-A» de joodse maand Av,
die dit jaar op deze zaterdag
(sjabbat) valt. is voor de reli
gieuze joden een rouwdag. Op
Tesha be-Av denkt men met
pijn in het hart aan de verwoes
ting van de tempel, die nog
steeds centraal staat in het jo
dendom (in de gebeden, de sa
menkomsten of de inrichting
van de synagoge), ook al ligt het
gebouw reeds zo'n negentien
eeuwen in puin.
Het gebeurde in het jaar zeven
tig na Christus. Met zijn legioe
nen slaagde de Romeinse veld
heer Titus er na een beleg van
jaren in, de burcht Jeruzalem te
nemen. Hoewel Titus zijn man
nen nadrukkelijk opdracht had
gegeven de tempel niet te ver
woesten, hielden de troepen
daar toch op een zeer gewelda-
dige manier huis.
De soldaten, zo wordt verteld,
drongen in het Heilige en het
Allerheiligste door, op zoek naar
buit. Tot verbazing van deze ro
meinen vonden ze geen enkel
(waardevol) afgodsbeeld. Te
leurgesteld staken ze het ge
bouw in brand. Van de fraaie
tempel bleef niets anders dan
een puinhoop over. Slechts de
westelijke muur bleef overeind.
Dit gedeelte geniet wereldfaam
als de klaagmuur en vormt dè
plek voor joden om gebeden
naar boven op te zenden.
Overigens wordt op Tesha be-
Av in feite de verwoesting van
twee tempels herdacht. Aan de
tempel die door de Romeinen
tot een puinhoop was gemaakt,
werd een begin gemaakt door
israëlieten die uit de balling
schap in Babel waren terugge
keerd.
Roemrucht is de tempel die ko
ning Salomo in opdracht van
religieuze kalender
door Wim Schrijver
God bouwde. De pracht ervan
was zeer befaamd. Aan de bouw
ervan zouden vele tienduizen
den hebben gewerkt. Het hout
werd van de I jbanon gehaald
en de stenen werden in de
steengroeve op maat gemaakt,
zodat de uiteindelijke bouw in
alle stilte kon geschieden. Deze
tempel werd in 587 voor Chris
tus door de babylonische ko
ning Nebukandnezar verwoest
Men zegt dat ook dit huis van
God vernietigd werd op de ne
gende Av.
Over deze dag valt nög een slag
schaduw. Zo rond het jaar 135
meende een groep joden dat Si
mon Bar-Kochba de sterren-
zoon') de beloofde Messias was.
Even vrome als nationalistische
vrijheidsstrijders begonnen on
der leiding van de rabbijn Akiba
een opstand. Nederlaag volgde
op nederlaag. Hun laatste bol
werk. de vesting Beitar, werd op
de negende Av 135 door de Ro
meinen ingenomen, waarna de
verdedigers op gruwelijke wijze
werden doodgemarteld.
Tesha be-Av hoort tot de zoge
naamde treurdagen. Het is voor
de religieuze joden een stille
dag. waarop men niet uitgaat
doch nadenkt over de vraag
naar Gods concrete aanwezig
heid in de wereld. Ook wordt de
nadruk gelegd op de hoop op
de komst van de Messias en de
hoop op de terugkeer van alle
joden naar Israël.
De synagoge is nauwelijks ver
licht. Men groet elkaar niet en
draagt geen gebedsmantels, ter
wijl het voorhangsel voor de
Heilige Arke weggehaald is. F.r
worden gebeden uit het boek
Klaagliederen van de profeet Je-
remia uitgesproken: Verdwe
nen is de blijdschap van ons
hart. veranderd in rouw onze
reidans'.
KERKDIENSTEN
LEIDEN
Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 mevr Glas
bergen- van Harten kand, 11.45 oecu
menische studentendienst; Marekerk
10 ds Pannekoek, 5 hr Balke; Mara-
nathak. (L. Morsweg) 10 ds Rietveld;
Oecumenische geloofsgemeenschap De
Regenboog (Merenwijk) 10 mevr vd Wel
en pastoor van Well; Bethlehemkerk
(Driftstr.) 9.30 ds Eekhof; Bevrijdmgsk.
(Montgomerystr.) 10 ds Dekker-Keiler;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds Nauta ha;
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 hr Ribs;
'Stevenshof' (rk kerk Haagse Schouw)
11 mevr Scheenstra. Acad. Ziekenhuis
10 ds van Beinum. Diakonessenhuis el
ke za 10.30 rk. dienst, en 10.30 ds van
Achterberg. Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Oude Vest geen dienst; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdmgsk. zie herv. gem.;
verzorgingstehuis Groenhoven 10 hr
Vegter; Merenwijk zie herv. gemeente.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 4.30 ds Bijl.
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30 en 5
ds van Pagee. Geref. Gem. (zie onder
Leiderdorp). Geref. Gem. in Ned.
(Bethlehemkerk Driftstr.) 11.30 en
5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerk-
gr.) 10.15 ds Mostert. Doopsgez.-Re-
monstr. Gem. (Lokhorstk. Pieterskerk-
str.) 10 ds Breukink. Baptistengemeen
te (aula 'Nieuweroord', Rijnsburgerweg
124) 10 hr Damme. Evang. Gemeen
schap (Middelstegr. 3) 9 en 10.30 hr
Smit. Evangeliecentrum-Pinksterbew.
(Bethlehemskerk Lammermarkt) 10 hr
Zijlstra. Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr
Stanislaus. Volle Evangelie Gemeente
(Haarlemmerweg 36) 11 ev Daniël.
Christengemeenschap (Vestestr. 49)
geen opgave. Leger des Heils (hoek Ves
testr ./Groenesteeg) 10 en 4.30. Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 4.
wo 8 Zevendedag-adventisten ('De
Ontmoeting', Noordhofland V.schoten)
elke za 10 tot 11 bijbelstudie, 11 tot 12
predikatie. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. Kerk van J. Chr.
v.d. Heiligen der L. Dagen (Brahmsl.)
10,11 en 12. Oud-Kath. K. (Zoeterw-
singel) 10, behalve 2e weekeinde van
de maand: za 7. Rooms-Kath. K. Haag-
weg za 7, zo 10.30; Herensingel za 7.
zo 9.30 en 11Rijndijk (Stevenshof) za
7, zo 9.30; Steenschuur za 7, zo 8.30,
10, 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade
za 7, zo 10; Lammenschanswegza 7,
10; Haarl.straat za 7, zo 10.30 en
12.15; Merenwijk zie herv. gem.; H.
Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES
Herv. Gem. 9.30 ds Bronsgest.
AARLANDERVEEN
Herv. Gem. 9.30 ds Cats, 7 ds Hoge-
dijk. Geref. Kerk zie Herv. Kerk.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Adventskerk 9.30 ds Jonk
man; Kruiskerk 9.30 hr Hoffenaar; Op-
standmgskerk 6.30 hr Santing; G. Her
derkerk 9 ds Moll, 6.30 ds Nieuwen-
huis; De Bron 10.30 ds Moll; Ashram
(Marsdiep) geen dienst; Oudshoornse
kerk 10 ds Oort; Sionskerk (Meteoor
laan) 9.30 ds vd Hoef, 6.30 ds Dekker;
Kerk en Zanen geeh dienst. Geref. Kerk
Mar.kerk 9.30 hr Santing, 6.30 hr Fern-
hout; Salv.kerk 9.30 hr Fernhout. Geref.
K. Vrijg. (school Bospark, Beatrixl. 4)
9.30 en 4 hr Wilschut. Ned. Geref. Kerk
(school W.llemstr.) 9.30 ds Janssens.
6.30 ds vd Veer. Chr. Geref. Kerk (Grij-
pensteinstr.) 9.30 en 4.30 ds vd Meij.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30
en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
en 6.30 ds van Berghem. Bapt.gem
Noord (school Kalkovenw. 62) 10 hr van
Gemeren. Bapt.gem. Ichthus(aula
mavo H. Dunantweg 1) 10 hr Smit,
6.30 hr Krol. Volle-evang.gem. ('De
Ark', Pr, Hendrikstr. 54) 10 hrKnoes-
ter Pinkstergem. 'Het Licht' (A. v. Bu-
renlaan 15) 10. Christengemeente 'De
Hoeksteen' (geb. 'Bethel', hoek Emma-
laan) 10 hr Brands. Leger des H. (Zon
neweg 3) 10 en 7 (laatste zondag van de
maand 5 u.). Remonstr. Gem. (Van
Mandersloostr. 36) 10 hr Laforet. Rk
Kerk: Bonifaciusk. za 7. zo 9.45 en
11.30; Piusk. za 7, zo 9 en 10.30; De
Bron za 7, zo 9.30 en 11.
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9.30 en 6 ds Boer. Geref-
./Herv. Gem. (geb. 'De Hoeksteen', Sch-
weitzerstr.-Bernhardstr.) 10 hr van Ar-
kel. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds van Aalst.
BODEGRAVEN
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds Jansen,
6.30 ds de Graaf; Salv.kerk 9.30 ds
Goossen, 6.30 ds Haitsma; Bethl.kerk
(Nieuwerbrug) 9.30 hr Moehn, 6.30
kand van Vuuren. Geref. Kerk 9.30 ds
Buitenhuis, 6.30 ds Zoutman. Geref. K.
Vrijg. (Ichthusk.) geen opgave. Geref.
Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30.
BOSKOOP
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds Jonkers,
6.30 zie Geref Kerk; De Stek 9.30 hr vd
Kraan. Geref. Kerk 9.30 ds Zoutman.
6.30 ds Jansen. Chr. Geref. Kerk 9 ds
Lof. 7 ds Quak. Geref. Gem. 4.30 ds
Rietdijk.
HAZERSWOUDE
Herv. Gem. 9 en 6.30 ds Alblas. Geref.
Kerk 10.30 ds Boswijk, 5 hr Vreugden-
hil. Rk Kerk: dorp za 7, zo 10 en 11.30;
Anker za 7, zo 10.30; Rijndijk zo 9.30.
HILLEGOM
Herv. Gem. zie Geref Kerk. Geref. Kerk
('Hoeksteen') 10 mevr Visch-Tonsbeek.
Chr. Geref. Kerk 10 dienst des woords,
7 ds Aarnoudse Christen Gemeente (P.
Breughellaan 36) geen opgave. Rk Kerk:
Mart. za 7. zo 10; Jozefk. za 7. zo 10.
HOOGMADE
Herv. Gem. 10 ds Schuurman. Rk Kerk
za 7. zo 9.15
DE KAAG
Herv Gem, 9.30 ds Mooij. Rk Kerk za
7. zo 9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds Gebraad, 6 ds
Sloof; Ontm.kerk 10 ds Sloof, 6.30 ds
Gebraad. Herv. Gem. 'De Rank' (P.
Groen-college) zie Katwijk aan Zee. Ge
ref. Kerk 9.30 ds vd Horst, 6.30 ds
Mink. Rk Kerk za7,zo 9.30.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gem. N. Kerk 10 ds Gorissen, 6
ds Vroegindeweij-, 0. Kerk 10 ds Hovius,
6 kand van Duyvenbode; Ichthusk. 10
kand den Hartog, 6 ds Ten Voorde;
Pniëlk. 9.30 kand van Duyvenbode, 6
ds Hovius; Maranathakerk (Rijnsoever)
10 ds Visser, 6 ds Stam jr. Overduin
14.15 ds van Gulik. Herv. Gem. 'De
Rank' (Helmbergweg 10) 10 mevr Rog-
Pronk. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds
Mink, 5 ds vd Horst, Triumfatork. 9.30
hr vd Bos, 5 geen dienst. Geref. K. Vrijg.
10.30 ds Breen. 5.30ds Breen. Ned.
Geref. K. (aula Bestevaer-mavo) 9.30
kand Strating, 7 ds Schuurman. Chr.
Geref. K. 10 leesdienst, 5 ds Veenen-
daal. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
10 en 5 ds vd Beid. Geref. Gem. (Remi-
sestr.) geen opgave Geref. Gem. in Ned.
(Louwestr.) 10 en 5. Onafh. baptisten-
gem. (Ambachtsweg2) 10 hr Piet. Soefi
(Zuidduinweg) elke le en 3e zondag. 4.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. zie Geref Kerk. Geref. Kerk
10 hr Bade en 7.
LEIDERDORP
Herv. Gem. en Geref. Kerk Dorpsk. 10
en 6.30 ds LuttikhuiS; Scheppmgsk.
9 30 mevr Visser. Leythenrode 10.30
dsde Leeuw. Elis.-ziekenhuis lOhrVijf-
tigschild. Geref. Gemeente Leiden eo
(kerkgeb. Hoofdstr. 73) geen opgave.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr de
Vries. Rk Kerk za 7. zo 10 en 11.30.
LEIMUIDEN
Herv Gem. 9.30 kand Schenderlmg,
10.30 campingdienst. Geref. Kerk 9.30
en 7 ds Rang. Rk Kerk za 7. zo 9.30 en
11.15.
LISSE
Herv Gem. Dorpskerk 10 ds Kooistra, 7
ds Verdijk; Pauluskerk 10 ds Verdijk.
Geref Kerk 10 hr Vreugdenhil. 7 zie
Dorpskerk. Geref. K. Vrijg. (Prinsessestr.
1) 10.45 en 4.30 leesdienst. Ned. Ge
ref. Kerk (Salvatori) 10 en 7 ds Vos. Chr.
Geref zie Ned Geref kerk. Kerk 10 en 7
ds Vos. Geref. Gem. geen opgave. Evan-
geliegemeente (Heereweg 52a) 10 en 4
leesdienst. Rk Kerk: Agathakerk za 7, zo
10; Poelpolder za 7, zo 10.30; Maria-
kerk za 7, zo 9 en 10.15; Engelbew. za
7, zo 10.
NIEUWKOOP
Herv. Gem. 9.30 hr Koopmans, 6.30 ds
vd Hoeven. Geref. Kerk 9.30 kand
Francke. Remonstr. Gem. 10 ds Meij-
ermg. Evang. gem. (ver gebouw 'De
Rank', Regthuysplein) 12 nam. Rk Kerk
za 7, zo 9 en 10 45.
NIEUWVEEN
Herv Gem. 9.30 ds de Leeuw, 6.30 ds
de Graaff. Geref. Kerk 9.30 ds Elgers-
ma. Rk Kerkza 7. zo 9 en 11.
NIEUW-VENNEP
Herv. Gem. 9 30 ds Staat. 7 ds van
Niel. Geref. Kerk 9.30 hr Vogelaar, 7 ds
Stolk. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds
van Roekei. Rk Kerk za 7. zo 10.
NOORDEN
Herv. Gem. 9.30 ds Geuze. 7 ds Geuze
Rk kerkza 7. zo9en 10.30.
NOORDWIJK
Herv. Gem Grote of St Jeroensk. (Bin
nen) 10 dhr Dirksen. 5 ds vd Berg. 7 ds
van Sluys; Hoofdstr (Zee) 10 ds Keu-
nmg; De Rank (Golfbaan) 10 ds van
Eijk Geref Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.)
lOds van Sluijs, 7 vd Schoot; Vmkenl.
(Bmnen) 10 mevr Langebeke Kapel W.
v d. Bergh stichting 11 dsAndel 'Sole
Mio' ds Keunig. Evang. centrum 'De
Ark' (picképl. 1) 10 hr van Veelen. 7
Openluchtsamenkomst in 't Gat van
Palace. Ned. Prot. Bond (aulaO.Zeew.)
geen dienst. Rk Kerk Zee za 7, zo
10.30; Binnen za 7. zo 9.30 en 11
NOORDWIJKERHOUT
Dorpsk. 10 ds de Jong; De Zilk zie
Dorpskerk. Rk Kerk Victork. za 7, zo
9.30 en 11; Jozefk. za 7, zo 9 en
10.30; De Zilk za 7, zo 10.30.
OEGSTGEEST
Herv. Gem. Groene of Will.kerk 10 dsde
Bruin; Geref. Kerk 10 ds Kooijman. Ge
ref. Kerk Vrijg. '(aula Dr Schilderschool)
9.30 en 4.30 ds van Dijk Ned. Geref.
Kerk (Gem.centrum) 8.45 ds Schuur
man. 4 geen dienst. Van Wijckersloot 4
ds Hortensius. Endegeest 10 hr Lans
bergen. Volle-evangeliegem. (Gem cen
trum) 4. Rk Kerk Will.kerk za 7. zo 9 en
10.30.
OUD-ADE
Rk Kerk za 7. zo 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9 ds Heijtmg. 10 30 ds
Heijtmg. Geref. K. zie Herv Kerk. Re
monstr. Gem. geen dienst. Rk Kerk za 7,
zo 10 en 1130.
ROELOFARENDSVEEN
Rk Kerk Mar. Pres. za 7. zo 10.30; Pe
trus-B. za 7. zo 10 30.
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gem 9.30 kand Verbaan, 7 ds de
Haan.
RIJNSBURG
Herv. Gem Laurentmskerk 9 30 ds
Smaling. 5 kand vd Tempel. Bethelkerk
9.30 kand van Dam Gere». Kerk Petra-
kerk 9 30 ds Snel. 5 ds Rmnermk; lm
manuelkerk 9.30 Ribbermk. 7 ds
Terpstra; Maranathakerk 9 30 ds
Terpstra. 5 ds Snel Geref Kerk Vrijg.
10 en 5.15 ds B«jl. Evang. Chnstengem.
(aula mavo) 10 hr vd Laak. Rk Kerk za
7, zo 9.30 en (chr. tuinbouwschool) 11.
RIJPWETERING
Rk Kerkza 7, zo9.
SASSENHEIM
Herv. Gem. 9.30 ds Hermans 7 ds
Stolk. Geref. Kerk 9.30 ds Biewmga, 7
zie Herv Kerk. Chr. Geref K. 10 en 7 ds
van Mulligen, Ned. Prot. Bond (Jul.laan
17) 10 ds Offerhaus. Rk Kerk za 7. zo
9.30 en 11.
TER AAR
Herv. Gem 9 30 ds Mostert. fr 30 hr
Bergman. Geref. Kerk 9.30 hr de Reus,
6 30 dienst des woords. Rk Kerk Aar
dam za 7, zo 9 en 12; kerk Langeraar za
7. zo 9.30 en 11.30.
VALKENBURG
Herv. Gem. 6.30 hr Padmos. Geref
Kerk 9 30 hr de Ridder. 6 30 kand Hen
zen, 6.30 Zie herv Kerk. Geref. K. Vrijg.
8.30 en 4 ds Breen.
VOORHOUT
HervVGeref Kerkgemeenschap 10 ds
Koldewijn. Rk Kerk za 7. zo 9 30 en 11.
VOORSCHOTEN
Herv. Gem Dorpskerk 10 ds Ink, De
Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds de
Zwart; 'Rehoboth' (Van Leeuwenhoekka
de) ds Teunissen ha. 4 30 ds Teunissen
(nabetrHulpen Heii-kerk ('Schaken-
bos'. Leidschendam) geen opgave Ge
ref Kerk 10 ds Padmos. 7 hr Vlijm Ge
ref K Vri|g (Bachlaan) 10 en 4ds
Douw Rk Kerk Laur i>erk za 7. zo 11: M.
Godskerk za 7. zo 9 30. Kerk van Enge
land (British schooi m The Netherlands.
J v Hoofiaan 3) 10.15 anglicaanse
dienst Auia basisgemeenschap (in 'On
derdak') 10.30 Family-service
WADDINXVEEN
Herv Gem Brugk. 9.30 dsvd Hoef. 5
ds Smelt; Hoeksteen 6.30 ds Born, Bet-
heik. 5 ds Buitelaar; Rehoboth-schooi
geen dienst; Imm kerk ds Hattsma Ge
ref Kerk Kruisk. 5 ds Dronkert; Ontm
kerk 9.30 ds de Moor Geref K. Vrijg
(Kruiskerk) 8 30 en 2 45 ds Hoogen
doorn. Chr. Afgesch Gem. 9 30 en 5ds
vd Want Oud-Geref Gem (Mercunus-
weg 29) 10 en 6 30 leesdienst. Remon
str. Gem. geen dienst
WARMOND
Herv. Gem. 10 ds Lapré. Rk Kerk za 7,
zo 9 en 10.30.
WASSENAAR
Herv Gem Dorpsk. 10 ds Ruitenberg.
4 30ds van Dis, Kievietk ('Samen op
weg') 10 Janse de Jonge; Messiask 10
ds Heiiendoom, Dorpscentrum 9 30ds
van Andel. Geref. Kerk Zijllaan 10 zie
Mess.askcrk. 7 mevr hr Vegh Ned
Prot Bond (Kerkdam) 10.30 ds Im-
mmk-Rijpma RK Kerk Jozef za 7, zo
9 30en 11. Will za 7,zo9 30en 11.
GH za 6. zo 10.30.
WOUBRUGGE
Herv. Gem 9 30 ds Meyers, 6.30 ds
Poort Geref. Kerk 9.30 ds van Oudenal
len. 6 30 dsde Reus Ned Prot Bond
(De Wijk, Schoo'str 20) geen opgave
Rk Kerk zo 10 30
ZEVENHOVEN
Herv Gem 9 30 hr Goedhart Geref
Kerk 9.30 en 7 ds Rang
ZOETERWOUDE
Herv Gem 10 mevr Al van Holst Rk
Kerk SI Janza 7 30. zo 9 30. Chr
Dienaark za 7. zo 10 Meerburgkerk H
Riindijkza 7. zo 10 en 11 30
ZWAMMERDAM
Herv Gem 9 30 hr Bergman. 6 30 ds
van Dok. Geref Kerk 9 30 en 6 30 ds
de Meij Remonstr Gem geen dienst
Als blanke in een exotisch gewaad blijft Thera Dhammawiranatha in het kille Holland een vreemde beziens
waardigheid. "Wij lijken niet op echte monniken. Wij zijn Nederlanders die voor monnik spelen." foto anp
